Opodatkowanie przychodów z tytułu nieodpłatnych świadczeń

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą nie zawsze zdają sobie sprawę z tego, iż przysporzenia majątkowe otrzymane nieodpłatnie albo za częściową odpłatnością oraz np. bezpłatne używanie na potrzeby działalności gospodarczej nieruchomości, samochodów, urządzeń technicznych stanowiących własność innych osób (podatników) mogą być związane z powstaniem przychodu (czasem tylko u korzystającego z nieodpłatnego świadczenia, a czasem również u świadczeniodawcy).

Zgodnie bowiem z art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 14, poz. 176 ze zm.) - zwanej dalej ustawą pdof - przychodem z działalności gospodarczej jest wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń, obliczonych zgodnie z art. 11 ust. 2-2b, z wyjątkiem otrzymanych od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w rozumieniu przepisów o podatku od spadków i darowizn.

Co do zasady, za przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane. Zwrócić należy uwagę, iż w przypadku nieodpłatnych świadczeń przychodem nie są kwoty należne, tylko faktycznie otrzymane. W wyroku z 5 lutego 1997 r. (sygn. akt SA/Sz 1191/96) NSA stwierdził, iż: „Z redakcji przepisu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (…) wynika, że do świadczeń w naturze odnosi się wyłącznie pojęcie »otrzymanych«. Zatem przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 będą wyłącznie wartości otrzymanych świadczeń w naturze, a nie - jak wymaga tego przepis w stosunku do pieniędzy i wartości pieniężnych - również postawionych do dyspozycji podatnika”.