Karty płatnicze w obrocie gospodarczym

Karta płatnicza nowym środkiem płatniczym

Funkcjonowanie karty płatniczej w systemie pieniężnym

Pojawienie się bankowej karty płatniczej jako środka umożliwiającego regulowanie płatności przyczyniło się do powszechnego traktowania jej jako nowego rodzaju pieniądza, co tylko pozornie jest usprawiedliwione. Ta nowa, wielofunkcyjna instytucja rozliczeniowa, znakomicie przystosowana do nowoczesnej gospodarki światowej, przejmuje wprawdzie funkcję pieniądza gotówkowego, ale nim nie jest, o czym świadczy jej historia, sposób funkcjonowania i rola w światowych systemach ekonomicznych.

Z nowym instrumentem rozliczeniowym, jakim jest bankowa karta płatnicza, oprócz niewątpliwych korzyści, które przyczyniły się do jego niekwestionowanej ekspansji światowej, związanych jest również wiele zagrożeń i do dziś nie rozwiązanych problemów. Rozpoznanie ich jest szczególnie ważne dla krajów takich jak Polska, w których karty zaczynają się dopiero rozpowszechniać i które powinny do nich przygotować swoje systemy pieniężne.

Karta płatnicza na świecie i w Polsce

Początki kart płatniczych sięgają początku XX wieku, kiedy to w 1917 r. amerykańska firma Smart & Roebuck zaoferowała swoim klientom karty z metalu. Niedługo po tym zaczęto używać ich w domach towarowych i na stacjach benzynowych.²⁵

Pojawienie się kart płatniczych wiąże się z faktem upowszechnienia kredytów. Klienci otrzymywali kredyt w sklepach, których właściciele wydawali swym klientom tabliczki zawierające informacje o zadłużeniu. Wkrótce metal zastąpiono plastikiem, i w ten sposób pojawiła się karta płatnicza, która, ze zmianami wynikającymi z postępu technicznego, funkcjonuje obecnie.²⁶

Z powstaniem pierwszego emitenta kart płatniczych związana jest zabawna anegdota. Ponoć McNamara wpadł na pomysł utworzenia instytucji kart platniczych podczas przypadkowej bytności w restauracji, gdy wskutek braku gotówki nie był w stanie uregulować rachunku i dlatego musiał wytrwać do momentu udzielenia mu wsparcia przez wezwaną żonę. Odpowiednio do okazji nazwał on pierwszą założoną w 1950 r. instytucję wydającą karty – Diners Club.