Ochrona pracy

Czasem pracy jest czas, w którym pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu przeznaczonym do wykonywania pracy, co należy rozumieć jako czas faktycznej gotowości do wykonywania pracy oraz poleceń kierownictwa, zgodnie z zasadą podporządkowania. Zaprzeczeniem tej gotowości jest m.in. stawienie się do pracy w stanie całkowitej niezdolności do pracy z powodu braku sił fizycznych i intelektualnych (wyrok SN z 9 maja 1959 r., Cr 262/59, PZiS z 1960 r. nr 7, str. 82). Takie zdefiniowanie czasu pracy powoduje, że zalicza się do niego nie tylko okres efektywnej pracy, ale również wszelkie przerwy w rzeczywistym świadczeniu pracy wynikające z przyczyn niezawinionych przez pracownika, w których pracownik jest gotów świadczyć pracę. Do czasu pracy wliczane są także z mocy prawa, układów zbiorowych pracy itp. przerwy wypoczynkowe lub na spożycie posiłku, nie przekraczające jednorazowo określonego w tych przepisach czasu.

Do czasu pracy mogą być także wliczane przerwy w pracy, w których pracownik nie pozostaje do dyspozycji pracodawcy, jeżeli wynika to z inicjatywy pracodawcy lub wyrazi on na to zgodę. Istotną instytucją związaną z czasem pracy jest wymiar czasu pracy, czyli liczba określonych jednostek czasu pracy, w których pracownik pozostaje do dyspozycji pracodawcy. Wymiar czasu pracy na dobę, tydzień lub inny przyjęty okres ustalają przepisy kodeksu pracy, układy zbiorowe pracy i regulaminy pracy. Norma czasu pracy może także zostać sprecyzowana w indywidualnej umowie o pracę. Z uwagi na reglamentację czasu pracy niedopuszczalne jest przekraczanie zarówno dobowej, jak i tygodniowej normy czasu pracy, nawet jeśli w inne dni tygodnia miałby on być odpowiednio krótszy.

Rozkład czasu pracy w zakładzie pracy musi zatem być ustalony w taki sposób, aby normalny jego wymiar nie przekraczał nie tylko maksymalnej liczby godzin ustalonej dla tygodnia, lecz także i dla jednej doby.