Umowy sprzedaży i dostawy towarów w obrocie gospodarczym

Umowa sprzedaży wykazuje bardzo dużą różnorodność w obrocie gospodarczym. Spotykamy m.in. sprzedaż na raty, z zastrzeżeniem własności rzeczy sprzedanej, sprzedaż na próbę czy wreszcie prawo odkupu i pierwokupu. Szczególnymi rodzajami sprzedaży, wykazującymi coraz szersze zastosowanie w praktyce ze względu na umacnianie się w Polsce rynku konsumenta, są - nieznajdujące odrębnego uregulowania w kodeksie cywilnym - sprzedaż premiowa oraz sprzedaż loteryjna. Oba wymienione rodzaje sprzedaży wykorzystywane są przez zbywców w celu zachęcenia potencjalnych odbiorców do zakupu oferowanych przez nich towarów. Najbardziej znanymi rodzajami tego typu „zachęcających” kontraktów są wszelkiego rodzaju sprzedaże z rabatami czy upustami.

Ze sprzedażą premiową mamy najczęściej do czynienia wtedy, gdy zakup określonego towaru łączy się z uzyskiwaniem przez nabywcę dodatkowej korzyści, nie przewidzianej przy podobnych transakcjach, pozbawionych elementu premiowego. Mechanizm ten dotyczy z reguły sprzedaży produktów żywnościowych oraz różnych innych towarów codziennego użytku, takich jak np. kosmetyki. Ma on charakter działalności promocyjnej, choć w przypadku sprzedaży premiowej, w odróżnieniu od zwykłej sprzedaży promocyjnej, podkreślany jest wyraźnie element premii, jaką klient może uzyskać zakupując dany towar. Ma to miejsce w przypadku ofert, w których mowa jest o nabyciu „za darmo” przy zakupie konkretnego produktu powiększonych o określony procent zawartości opakowania (większe opakowanie z danym towarem za tę samą cenę co opakowanie mniejsze) albo przy zachętach typu „kupujesz dwa - trzecie otrzymujesz za darmo”.

Przy zawarciu tego rodzaju uatrakcyjnionej sprzedaży powstaje problem, czy mamy do czynienia z jedną czy może z dwiema transakcjami. Chodzi tu głównie o związek umowy sprzedaży premiowej z unormowaniami dotyczącymi darowizny.

Umowy sprzedaży premiowej traktować należy jako jednolite, szczególne kontrakty, których treść wzbogacona jest o postanowienia promocyjne. Cena w ramach takiej umowy obejmuje bowiem wartość całego oferowanego klientowi towaru. Jeśli zatem przy zakupie trzech przedmiotów danego rodzaju, które pojedynczo nabyć można np. za 7,50 zł, trzeci otrzymuje się „za darmo”, oznacza to, że w zasadzie sprzedawca sprzedał trzy egzemplarze danego towaru, każdy po 5 zł. Ma to wpływ na rozliczenia związane z rękojmią za wady. Jeśli bowiem jeden z trzech takich premiowo sprzedanych produktów zostanie zareklamowany jako w ogóle nie nadający się do użytku (np. jeśli jest to przeterminowany produkt żywnościowy), a kupujący żąda zwrotu ceny, powinna być mu ona zwrócona w przeliczeniu na jednostkę towaru, czyli w wysokości 5, a nie 7,50 zł.