Rachunkowość ’2002 a podatki

Nowelizacja ustawy o rachunkowości z listopada 2000 r. poza opisanymi już wcześniej zmianami zmodyfikowała również i te przepisy, które dotyczą sporządzania i badania przez jednostki sprawozdań finansowych. Zwróćmy jednak uwagę na kilka potrzebnych przy sporządzaniu sprawozdania definicji zawartych w art. 3 znowelizowanej ustawy o rachunkowości. Należy bowiem pamiętać, że zgodnie z postanowieniami zawartymi w założeniach koncepcyjnych sporządzania i prezentacji sprawozdań finansowych oraz w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości zmieniono treść i znaczenie takich podstawowych pojęć jak: aktywa, zobowiązania, przychody, koszty. O aktywach była już wcześniej mowa. Teraz przyjrzyjmy się znaczeniu pozostałych trzech pojęć.

Przez zobowiązania rozumie się wynikający z przeszłych zdarzeń obowiązek wykonania świadczeń o wiarygodnie określonej wartości, które spowodują wykorzystanie już posiadanych lub przyszłych aktywów jednostki (zob. art. 3 ust. 1 pkt 20 ustawy o rachunkowości). Uwagę powinniśmy także zwrócić na rezerwy tworzone na zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. W znowelizowanej ustawie o rachunkowości kategorię rezerw na należności zastąpiono bowiem odpisem aktualizującym wartość należności, przyjmując, iż wartość należności aktualizuje się, uwzględniając stopień prawdopodobieństwa ich zapłaty przez dokonanie odpisu aktualizującego w odniesieniu do niepewnych należności.

Znowelizowana ustawa o rachunkowości definiuje także pojęcie rezerw. Czyni to w art. 3 ust. 1 pkt 21. Zgodnie z brzmieniem wspomnianego przepisu, rezerwy to zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne.

W słowniczku definicji ustawowych (art. 3 znowelizowanej ustawy o rachunkowości) pojawiły się także nowe definicje przychodów i kosztów. Definicje, które - o czym warto pamiętać - są niezwykle istotne dla ustalania wyniku działalności oraz sporządzania rachunku zysków i strat.

Zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, przez przychody i zyski rozumie się uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli (zob. art. 3 ust. 1 pkt 30).