Niedozwolone klauzule umowne w praktyce biur podróży
Przedsiębiorcy zawierają stałe postanowienia umowne jednakowe dla wszystkich konsumentów. Oznacza to, że klienci nie mają możliwości pełnego i nieograniczonego negocjowania wszystkich postanowień umowy, kształtowania ich treści w drodze porozumienia z organizatorami imprez turystycznych. Tak sformułowane umowy uznaje się za typowy wzorzec umowny w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Szczególne znaczenie w stosunkach między konsumentami a przedsiębiorcami usług turystycznych mają ogólne warunki uczestnictwa, które stanowią integralną część umowy, m.in. określają warunki zawarcia umowy, rezygnację z imprezy, obowiązki uczestników imprezy itd.
Warunki uczestnictwa
Znaczna część warunków uczestnictwa zawiera postanowienia, które mogą nosić znamiona klauzul niedozwolonych w rozumieniu Kodeksu cywilnego. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów prowadzi stały monitoring wzorców umów z udziałem konsumentów proponowanych przez organizatorów turystyki. W razie stwierdzenia naruszeń prawa UOKiK podejmuje odpowiednie działania w ramach własnych kompetencji, włącznie z czynnościami procesowymi i nałożeniem dotkliwych kar finansowych. Wydawałoby się, że wystarczy tak skonstruować wzorzec umowny, aby nie zawierał klauzul niedozwolonych. Nie jest to jednak do końca takie proste. Biura podróży nie zawsze korzystają z usług prawnika, który taki wzorzec przygotuje. Zdarza się często, że organizatorzy turystyki korzystają z usług jednorazowo, a wzorzec powinien być weryfikowany regularnie.
Organizatorzy turystyki wykorzystują wzorce umowne, dzięki którym mogą z góry określić treść zawieranych przyszłych umów.
Drugą stroną takiego kontraktu jest konsument, który nie ma możliwości negocjowania jego warunków. Rola konsumenta sprowadza się do podpisania umowy lub jej odrzucenia w całości. Powoduje to niebezpieczeństwo, że wzorzec będzie zawierał postanowienia niekorzystne dla konsumenta lub nawet sprzeczne z obowiązującymi przepisami prawa. Niestety organizatorzy turystyki najczęściej dopuszczają się stosowania niedozwolonych klauzul w ramach wykorzystywanych przez siebie umów. Stwierdzone nieprawidłowości w obszarze wzorców dotyczyły:
