Opodatkowanie i oskładkowanie odszkodowań

Odszkodowania wypłacane przez pracodawcę są przychodami pracowników ze stosunku pracy, przy czym większość z nich korzysta jednak ze zwolnienia od podatku dochodowego. Wolne od podatku - na mocy art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: updof) - są te odszkodowania, których wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw - z wyjątkiem tych enumeratywnie wymienionych w podpunktach do tego artykułu. To, czy pracodawca ma obowiązek odprowadzić od takiego świadczenia zaliczkę na podatek (jako od przychodu ze stosunku pracy), zależy od podstawy wypłaty danego odszkodowania.

Z ORZECZNICTWA

W updof ustawodawca nie zdefiniował pojęcia szkody czy odszkodowania, tym niemniej rozumienie tych pojęć nie może odbiegać od przyjętego w systemie prawa cywilnego ich znaczenia.

Wyrok WSA w Warszawie z 26 października 2011 r.,
sygn. akt III SA/Wa 282/11
patrz: http://administracja3.inforlex.pl

1. Odszkodowania wypłacane bez podatku

Wolne od podatku są odszkodowania otrzymane przez pracownika od placówek oświatowych, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw. Przez pojęcie "odrębne ustawy" należy rozumieć m.in. k.p., ustawy branżowe (np. o pracownikach samorządowych, Karta Nauczyciela), jak również ustawę z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników.

Takie uregulowanie oznacza, że ze zwolnienia podatkowego korzystają odszkodowania z tytułu m.in.:

● mobbingu i dyskryminacji w zatrudnieniu (art. 183a, 183d i art. 94³ k.p.),

● nieuzasadnionego lub naruszającego przepisy o rozwiązywaniu umów wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony (art. 45 § 1 i 2 k.p.),

● wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny - z naruszeniem przepisów o wypowiadaniu tych umów (art. 50 § 1 k.p.),