Szczególna odpowiedzialność majątkowa funkcjonariuszy publicznych

Od 17 maja 2011 r. zaczynają obowiązywać przepisy ustawy z 20 stycznia 2011 r. o odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych za rażące naruszenie prawa (dalej: ustawa o odpowiedzialności majątkowej).

Sam fakt odpowiedzialności majątkowej funkcjonariuszy publicznych - którzy, działając w imieniu państwa czy samorządu terytorialnego, przez rażące naruszenie prawa wyrządzili szkodę obywatelom - jest zrozumiałym następstwem regulacji prawnej z Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności za szkody wyrządzane przy wykonywaniu władzy publicznej (art. 417, 417¹, 417² k.c.). Jest to ważne tym bardziej, jeżeli na skutek wadliwych decyzji skarbowych i wyrządzenia szkód przedsiębiorcom doszło do kilku spektakularnych bankructw i likwidacji setek miejsc pracy. Dodatkowo przyjęcie ustawowej regulacji tego zagadnienia wzmacnia autorytet państwa i jego instytucji.

Wprawdzie już obecnie na urzędnikach (funkcjonariuszach publicznych) ciąży obowiązek zwracania organom, w imieniu których działają, kwot wypłaconych przez te organy w charakterze odszkodowań, lecz w praktyce obowiązek ten egzekwowany bywa bardzo rzadko. Przyjęta zaś regulacja ustawowa zmusza Skarb Państwa i jednostki samorządu terytorialnego do dochodzenia od urzędników należnych kwot - zgodnie z ujednoliconą, zobiektywizowaną i czytelną procedurą, wykonywaną z udziałem prokuratury - instytucji niezależnej od administracji publicznej i stojącej na straży praworządności.

Zapamiętaj

Przepisy ustawy o odpowiedzialności majątkowej stosuje się do działań i zaniechań funkcjonariuszy publicznych, które nastąpiły od dnia wejścia w życie ustawy, to jest od 17 maja br.

Ustawa o odpowiedzialności majątkowej przyjmuje, że podstawą odpowiedzialności funkcjonariusza publicznego (urzędnika) jest jego wina przy naruszeniu prawa. Ponadto określa się, że naruszenie prawa musi mieć charakter "rażącego naruszenia". Dodatkowo zaś ustawa wzmacnia gwarancję wykonywania zawartych w niej rozwiązań poprzez nałożenie sankcji karnej na osoby, które nie wykonują przewidzianych przepisami ustawy obowiązków, związanych z wyjaśnieniem okoliczności uzasadniających wytoczenie powództwa o odszkodowanie od urzędnika winnego rażącego naruszenia prawa.