Szczegóły stosowania procedury zamówień in house przez JST
28 lipca 2016 r. weszła w życie nowelizacja Prawa zamówień publicznych, która przewiduje daleko idące zmiany w postępowaniach przetargowych. Z punktu widzenia zamawiających, którymi są jednostki samorządu terytorialnego, wprowadza również nową formę zamówień, jaką są zamówienia in house. Przepisy w tym zakresie nabiorą mocy dopiero 1 stycznia 2017 r., będzie więc czas, aby się do tych zmian przygotować. Dotychczas zamówienia in house nie były bowiem objęte procedurą tej ustawy.
Dotychczas w polskim i unijnym ustawodawstwie nie zdefiniowano instytucji zamówień in house, chociaż zasady udzielania takich zamówień były kształtowane w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) już od lat 90. XX wieku. Kraje, takie jak Austria, Niemcy, Hiszpania czy Włochy, szeroko stosowały instytucję in house, bazując wyłącznie na orzecznictwie europejskiego trybunału. Kluczowym orzeczeniem, które wprowadziło zamówienia in house do europejskiej praktyki, było orzeczenie TSUE z 18 listopada 1999 r. w sprawie C-107/98 Teckal. Trybunał stwierdził w nim, że przy udzielaniu zamówień podmiotom posiadającym odrębną osobowość prawną nie stosuje się procedur typowych dla zamówień publicznych, jeśli:
● instytucja zamawiająca sprawuje nad daną osobą prawną (tj. wykonawcą zamówienia) kontrolę analogiczną do tej, jaką sprawuje nad własnymi służbami, oraz
● podmiot kontrolowany (tj. wykonawca) zasadniczą część swojej działalności wykonuje na rzecz podmiotu kontrolującego (tj. zamawiającego).
W kolejnych orzeczeniach TSUE, m.in. w sprawie C-458/03 Parking Brixen, w sprawie C-29/09 Stadt Halle, w sprawie C-410/04 ANAV czy w sprawie C-573/07 Sea Srl, doprecyzowywano warunki udzielenia zamówień in house, zwracając m.in. uwagę na kwestie: zależności organizacyjnej między zamawiającym a wykonawcą, braku możliwości udzielania zamówienia in house spółce o kapitale mieszanym czy sposobu sprawowania nadzoru nad decyzjami podejmowanymi przez spółkę komunalną.
