Obowiązki w zakresie rachunkowości

Obowiązki w zakresie prowadzenia rachunkowości jednostki, określone w art. 4 ust. 3 uor, obejmują:

● ustalenie zasad (polityki) rachunkowości,

● prowadzenie, na podstawie dowodów księgowych, ksiąg rachunkowych, ujmujących zapisy zdarzeń w porządku chronologicznym i systematycznym,

● okresowe ustalanie lub sprawdzanie w drodze inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów,

● wycenę aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego,

● sporządzanie sprawozdań finansowych,

● gromadzenie i przechowywanie dowodów księgowych oraz pozostałej dokumentacji przewidzianej ustawą,

● poddanie badaniu i ogłoszenie sprawozdań finansowych w przypadkach przewidzianych ustawą.

Za wykonywanie tych obowiązków odpowiedzialność ponosi kierownik jednostki, w tym z tytułu nadzoru, również w sytuacji, gdy określone obowiązki w zakresie rachunkowości - z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury - zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą (art. 4 ust. 5 uor).

W przypadku jednostek organizacyjnych sektora publicznego przez jednostkę należy rozumieć każdą jednostkę należącą do sektora publicznego i zobowiązaną do stosowania uor - a więc zarówno jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa), jak i:

● państwowe, gminne, powiatowe i wojewódzkie jednostki budżetowe,

● gminne, powiatowe i wojewódzkie zakłady budżetowe,

● państwowe fundusze celowe, agencje wykonawcze i instytucje gospodarki budżetowej,

● uczelnie publiczne,

● samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej,

● inne gminne i państwowe osoby prawne tworzone na podstawie odrębnych ustaw (np. państwowe i samorządowe instytucje kultury).

Rozgraniczenie to jest istotne zwłaszcza w przypadku jednostek samorządu terytorialnego, gdzie często spotyka się sytuacje, w których zarząd jednostki samorządu terytorialnego lub przewodniczący tego zarządu uzurpują sobie kompetencje do wykonywania niektórych obowiązków z zakresu rachunkowości za kierowników samorządowych jednostek organizacyjnych i to zarówno tych nieposiadających osobowości prawnej, jak i tych, które taką osobowość posiadają (np. za kierowników instytucji kultury).