Amortyzacja podatkowa

1. Amortyzacja w podatkach dochodowych

W podatkach dochodowych koszty uzyskania przychodu stanowią obok przychodu podstawowy element konstrukcyjny dochodu. Wpływają one bezpośrednio na podstawę opodatkowania, w efekcie czego decydują o wysokości płaconego podatku ewentualnie powstałej straty.

Zasadą jest, że w przypadku wystąpienia określonego w ustawie związku między poniesionym kosztem a przychodem podatnik może rozpoznać ten koszt i dokonać obniżenia przychodu o wysokość tego kosztu. W tej sytuacji koszt uzyskania przychodu aktywuje się u podatnika jednorazowo w pełnej wysokości. Jest to dla podatnika rozwiązanie korzystne, gdyż w przypadku poniesienia przez niego znacznych wydatków może on zrekompensować sobie wysokie koszty zapłatą mniejszej zaliczki na podatek. Przykładowo, gdy podatnik ponosi wydatki na reklamę, to w dacie ich poniesienia może zaliczyć je bezpośrednio w koszty podatkowe.

Możliwość jednorazowego zaliczenia do kosztów podatkowych wydatku poniesionego w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia jego źródła jest jednak ograniczona. Podstawowym wyjątkiem od zasady jednorazowego rozliczania kosztów podatkowych jest obowiązek stopniowego, rozłożonego w czasie zaliczania do kosztów poniesionych wydatków za pomocą dokonywanych przez podatnika odpisów amortyzacyjnych. Odstępstwo od jednorazowego zaliczania wydatków w koszty podatkowe zostało podyktowane m.in. tym, że niektóre wydatki są ponoszone w celu dokonania zakupu rzeczy czy prawa, które z założenia mają być używane przez dłuższy czas i z tego tytułu mają generować u podatnika przychody przez okres wykorzystywania tych składników na potrzeby prowadzonej działalności.

Nie jest to jednak rozwiązanie jednolite, gdyż ostatnie gruntowne zmiany w przepisach ustaw podatkowych¹ dotyczących m.in. amortyzacji wprowadziły nowe rozwiązania dotyczące jednorazowego zaliczenia wydatków w koszty, jeżeli nie w całości, to przynajmniej w znacznej części.

W tej części opracowania zostaną omówione podstawowe pojęcia, jakie są używane w amortyzacji podatkowej, oraz zasady dokonywania odpisów amortyzacyjnych. W kluczowych kwestiach podamy przykłady oraz zaprezentujemy stanowisko sądów administracyjnych, a także organów podatkowych.