Wyrok SN z dnia 10 maja 2000 r. sygn. I PKN 630/99

Odmowa podporządkowania się poleceniom pracodawcy dotyczącym organizacji i sposobu wykonywania umówionego rodzaju pracy stanowi uzasadnioną przyczynę wypowiedzenia pracownikowi umowy o pracę.

Przewodniczący SSN Teresa Flemming-Kulesza

Sędziowie SN: Katarzyna Gonera (sprawozdawca), Józef Iwulski

Sąd Najwyższy, po rozpoznaniu w dniu 10 maja 2000 r. sprawy z powództwa Stanisławy H. i Jerzego H. przeciwko Spółdzielni Mieszkaniowej „P.” w S. o przywró­cenie do pracy i zapłatę, na skutek kasacji powodów od wyroku Sądu Okręgowego-Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Gdańsku z dnia 1 czerwca 1999 r. [...]

oddalił kasację i nie obciążył powodów kosztami postępowania kasacyj­nego.

Uzasadnienie

Sąd Rejonowy-Sąd Pracy w Gdańsku wyrokiem z 17 grudnia 1998 r. [...] oddalił w całości powództwo Jerzego H. i Stanisławy H. przeciwko Spółdzielni Mieszka­niowej „P.” w S. o przywrócenie do pracy i zapłatę. Powodowie domagali się zasądzenia na ich rzecz od pozwanej Spółdzielni wyrównania z tytułu zaniżonych wynagrodzeń za 1998 r., w tym wynagrodzeń urlopowych, ekwiwalentu za odzież roboczą i jej pranie, wyrównania premii za okres od stycznia do maja 1998 r., a ponadto po­wód Jerzy H. domagał się zasądzenia na jego rzecz wynagrodzenia za pracę i z tytułu umów zleceń za cały 1996 r.

Sąd Pracy ustalił, że powód był zatrudniony w pozwanej Spółdzielni od 1 lutego 1994 r. w wymiarze 0,625 etatu na stanowisku gospodarza domu (sprzątacza) budynku nr 91A przy ul. M. w S., powódka zaś była zatrudniona od 11 lutego 1991 r. w pełnym wymiarze czasu pracy na stanowisku gospodarza domu (sprzątacza) bu­dynków 91 i przy ul. M. w S. Do podstawowych obowiązków powodów należał codzienny przegląd budynków pozostających pod ich opieką oraz przyległych do nich terenów pod kątem naruszeń porządku domowego lub ewentualnych usterek i zgłaszanie ich w Spółdzielni poprzez codzienne składanie zeszytu usterek w administra­cji. Należało do nich także sprzątanie i mycie klatek schodowych oraz śmietników, usuwanie nieczystości z przydzielonych terenów wokół budynku, odśnieżanie i posy­pywanie piaskiem chodników i przejść, a także wykonywanie innych obowiązków zle­conych przez przełożonego. Sposób wykonywania przez powodów obowiązków pra­cowniczych - przede wszystkim brak staranności - był wielokrotnie przedmiotem skarg ze strony mieszkańców. Za nienależyte wykonywanie obowiązków w odśnieżania i posypywania chodników oraz przejść dla pieszych, powód został w grudniu 1996 r. ukarany karą porządkową. Powodowie wielokrotnie dawali do zrozumienia przełożonym, że nie zamierzają podporządkować się zarządzeniom pracodawcy odnośnie do czasu pracy i innych obowiązków. Zagubili zeszyty usterek, do których były wpisane między innymi polecenia przełożonych nakazujące oczyszczenie krawężników. Powód zachowywał się w sposób arogancki i agresywny w stosunku do przełożonych, członków organów Spółdzielni oraz mieszkańców budynku oddanego mu pod opiekę. Zachowanie powódki było spokojne, jednak zdominowana przez po­woda prezentowała wobec pracodawcy identyczną postawę jak jej mąż, co przejawiało się głównie w braku podporządkowania poleceniom przełożonych. Zgodnie z regulaminem pracy obowiązującym u pozwanego pracodawcy czas pracy powódki wynosił 8 godzin dziennie, zaś powoda 4 godziny dziennie. Powodowie obowiązani byli wykonywać swoje obowiązki pomiędzy godzinami 5(rano) a 17(po południu). Postanowienia regulaminu uzupełnione zostały zarządzeniem prezesa Spółdzielni z 29 maja 1998 r., którego odpis doręczono każdemu pracownikowi. Zgodnie z tym zarządzeniem, w odniesieniu do gospodarzy domów godziny pomiędzy 12 dla pracowników zatrudnionych na pełnym etacie oraz pomiędzy 9dla pra­cowników zatrudnionych w niepełnym wymiarze czasu pracy stanowiły obowiązkowe godziny pracy, co oznaczało, że w tym czasie gospodarze domów (także powodo­wie) obowiązani byli przebywać w wyznaczonym im rejonie budynków, a pozostałe godziny pracy mogli wykorzystywać w sposób elastyczny, stosownie do potrzeb i zadań. Ponadto gospodarze zostali zobowiązani zarządzeniem prezesa do podpisy­wania codziennie, o wskazanej stałej godzinie, listy obecności wyłożonej w budynku administracji Spółdzielni. W styczniu 1998 r. zostały podwyższone wynagrodzenia zasadnicze pracowników Spółdzielni, w tym także gospodarzy domów. Nowe warun­ki płacy przewidywały także premię uznaniową do 30% wynagrodzenia zasadnicze­go. Wraz z informacją o podwyższeniu im wynagrodzeń, wszyscy gospodarze do­mów, w tym powodowie, otrzymali karty obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników, precyzujące warunki pracy (przede wszystkim co do zakresu powie­rzonych im czynności). Powodowie uznając, że zapisy zawarte w tych kartach stanowią zmianę dotychczasowych warunków pracy, odmówili ich przyjęcia i podpisa­nia, oświadczając jednocześnie, że nie wyrażają zgody na zmianę warunków pracy i płacy. Stwierdzili, że jeżeli pracodawca zamierza dokonać zmiany warunków ich za­trudnienia, domagają się złożenia im wypowiedzenia zmieniającego. W dniach 28 i 29 stycznia 1998 r. przedstawiciele pozwanej próbowali doręczyć powodom osobiście pisma zawierające oświadczenia o wypowiedzeniu im dotychczasowych warun­ków płacy, jednak powodowie odmówili ich przyjęcia i zażądali przesłania listami po­leconymi, co pozwany pracodawca uczynił. Po otrzymaniu (za pośrednictwem poczty) oświadczeń o wypowiedzeniu im warunków płacy powodowie zdecydowali się na ich przyjęcie, uznając je za korzystne (takie w istocie były). W dniu 28 kwietnia 1998 r. powodowie ponownie odmówili przyjęcia i podpisania kart obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracowników (tych samych, co w styczniu 1998 r.). Powód oświadczył ponadto 29 kwietnia 1998 r., że nie wyraża zgody na wykonywa­nie pracy w godzinach wyznaczonych przez pracodawcę, a określonych we wspo­mnianej karcie i poprosił o wypowiedzenie mu umowy o pracę. W dniu 4 maja 1998 r. doręczono powodom pisma (z datą 30 kwietnia 1998 r.) zawierające oświadczenie pozwanego pracodawcy o wypowiedzeniu im umów o pracę. W uzasadnieniu obu oświadczeń pozwana wskazała, że przyczyną dokonanych wypowiedzeń jest od­mowa przyjęcia karty obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności pracownika, brak woli współpracy z pracodawcą oraz wyrażona przez powodów wola, aby pracodawca wprowadzając zakres obowiązków wypowiedział im umowę o pracę, a także aby byli rozliczani z wykonanej pracy, a nie z czasu pracy.