Uchwała SN z dnia 17 listopada 2009 r., sygn. III CZP 81/09

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)

SSN Irena Gromska-Szuster (sprawozdawca)

SSA Barbara Trębska

w sprawie z wniosku Krystyny N. przy uczestnictwie Zbigniewa M. i miasta W. o podział majątku wspólnego, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym  w dniu 17 listopada 2009 r., zagadnienia prawnego przedstawionego  przez Sąd Okręgowy w W. postanowieniem z dnia 23 stycznia 2009 r., sygn. akt IV Ca 1041/08,

"Czy w sprawie o podział majątku wspólnego, do ustalenia wartości spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu - jeżeli lokal został zbudowany z udziałem środków z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego i stosownie do art. 121 ust. 2 ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) niedopuszczalne jest przeniesienie przez spółdzielnię mieszkaniową na inną osobę własności takiego lokalu - mają zastosowanie przepisy art. 11 ust. 21 i 11 ust. 22 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) bądź też według jakich innych kryteriów należy ustalić wartość tego prawa?"

podjął uchwałę:

W sprawie o podział majątku wspólnego wartość lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego wybudowanego z udziałem środków z Krajowego Funduszu Mieszkaniowego (art. 121 ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, jedn. tekst: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) - ustalaną po dniu 31 lipca 2007 r. - stanowi kwota wkładu mieszkaniowego jaką zobowiązany byłby wnieść członek spółdzielni zawierający w chwili podziału umowę o ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do tego lokalu. Wartość ta może być podwyższona lub obniżona stosownie do szczególnych okoliczności.

Uzasadnienie 

Przedstawione Sądowi Najwyższemu do rozstrzygnięcia zagadnienie prawne powstało w sprawie o podział majątku wspólnego byłych małżonków, w skład którego wchodzi między innymi spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego przydzielone wnioskodawczyni jako członkowi spółdzielni w dniu 27 marca 2001 r. Mieszkanie to zbudowane zostało ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, małżonkowie w chwili przydziału uiścili wymaganą część wkładu mieszkaniowego w kwocie 61 326,30 zł, zadłużenie z tytułu kredytu wynosiło wówczas 143 098,70 zł i powinno być spłacone w ratach do 2048 r. Pozostała do spłacenia kwota 142 075,63 zł. Wartość rynkowa mieszkania w chwili podziału wynosiła 430 700 zł. Spółdzielcze lokatorskie prawo do tego lokalu nie może być przekształcone w spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu ani w spółdzielcze prawo odrębnej własności, co sprawia, że spółdzielnia nie może go zbyć. Sąd Rejonowy uznał, że ponieważ w judykaturze przyjmuje się, do ustalenia wartości spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu w sprawie o podział majątku wspólnego, zasady obowiązujące w rozliczeniach między spółdzielnią a członkiem po wygaśnięciu takiego prawa, w rozpoznawanej sprawie zastosowanie znajdują przepisy art. 11 ust. 2 i ust. 2 ustawy z dnia15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (jedn. tekst: Dz.U z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm. - dalej „u.s.m.”) w brzmieniu obowiązującym od dnia 31 lipca 2007 r., ustalonym ustawą nowelizacyjną z dnia 14 czerwca 2007 r. (Dz. U. Nr 125, poz. 873). Dlatego wartość spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszalnego przysługującego byłym małżonkom powinna być ustalona na kwotę odpowiadającą wartości rynkowej tego lokalu, od której należy odliczyć ciążący na mieszkaniu niespłacony kredyt. Sąd Rejonowy wskazał, że art. 11 ust. 2 u.s.m. nie przewiduje żadnych wyjątków co do sposobu rozliczeń między uprawnionym a spółdzielnią po wygaśnięciu lokatorskiego prawa do lokalu, nawet jeżeli lokal został zbudowany ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego, a zatem także wówczas uprawnionemu należy się zwrot wartości rynkowej lokalu, po odliczeniu obciążeń, o których mowa w art. 11 ust. 2 u.s.m. Z tych przyczyn Sąd Rejonowy ustalając w postanowieniu z dnia 22 kwietnia 2008 r. skład i wartość majątku wspólnego Krystyny N. i Zbigniewa M. stwierdził, że w skład tego majątku wchodzi między innymi spółdzielcze lokatorskie prawo do określonego lokalu mieszkalnego o wartości 288 624,37 zł wyliczonej jako różnica między wartością rynkową lokalu (430 700 zł) a niespłaconym kredytem mieszkaniowym (142 075,63 zł). W wyniku podziału majątku wspólnego prawo to przyznał wnioskodawczyni i po dokonaniu podziału pozostałych składników majątku oraz rozliczeniu nakładów z majątku osobistego na majątek wspólny, zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika spłatę w wysokości 124 234,79 zł.