Uchwała SN z dnia 24 lipca 2013 r., sygn. III CZP 43/13

Sprawa o wykonanie umowy o roboty budowlane zawartej w ramach realizacji zadań własnych gminy w zakresie edukacji publicznej, kultury i rekreacji jest sprawą gospodarczą w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych.

Teza urzędowa

Sąd Najwyższy w składzie :

SSN Jacek Gudowski (przewodniczący)

SSN Jan Górowski (sprawozdawca)

SSN Katarzyna Tyczka-Rote

w sprawie z powództwa K. M. przeciwko Miastu i Gminie S. o zapłatę, po rozstrzygnięciu w Izbie Cywilnej na posiedzeniu jawnym w dniu 24 lipca 2013 r. zagadnienia prawnego przedstawionego przez Sąd Okręgowy w T. postanowieniem z dnia 26 marca 2013 r.,

"Czy w sporze dotyczącym wykonania umowy o roboty budowlane w ramach realizacji zadań własnych gminy na podstawie art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz.U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.), gmina jest przedsiębiorcą w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (Dz.U. Nr 33, poz. 175 ze zm.)?"

podjął uchwałę:

Sprawa o wykonanie umowy o roboty budowlane zawartej w ramach realizacji zadań własnych gminy w zakresie edukacji publicznej, kultury i rekreacji jest sprawą gospodarczą w rozumieniu art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 24 maja 1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych (jedn. tekst: Dz.U. z 2011 r. Nr 45, poz. 236).

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w T. w sprawie z powództwa K. M. przeciwko Miastu i Gminie S. przedstawił do rozpoznania wskazane na wstępie zagadnienie prawne powstałe w toku rozpoznawania zażalenia powódki.

Postanowieniem z dnia 26 marca 2013 r. Sąd Rejonowy we W. Wydział Gospodarczy, stwierdził swoją niewłaściwość i przekazał sprawę Sądowi Rejonowemu w L., Wydziałowi Cywilnemu jako właściwemu. Wskazał, że sprawa o zapłatę przeciwko gminie z tytułu wynagrodzenia za wykonane roboty budowlane zrealizowane w ramach zadania pod nazwą „Utworzenie Centrum, Kulturalno-Oświatowo-Rekreacyjnego w W.”, tj. stanowiącego działalność prowadzoną w ramach zadań własnych (art. 7 ust. 1 pkt 9 i 10 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm. dalej: „u.s.g.”) nie ma charakteru gospodarczego i w związku z tym powinien ją rozpoznać wydział cywilny sądu miejscowo właściwego (art. 30 k.p.c.).

Sąd Okręgowy podniósł, że w judykaturze prezentowany jest pogląd, iż umowa zawierana w celu realizacji zadań własnych gminy określonych w ustawie o samorządzie gminnym może stanowić transakcję handlową w rozumieniu art. 2 ustawy z dnia 2 czerwca 2003 r. o transakcjach handlowych (Dz.U. Nr 139, poz. 1323 ze zm.; por. uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 13 stycznia 2006 r., III CZP 124/05, OSNC 2006, nr 12, poz. 201). Wyrażono w niej zapatrywanie, że jeżeli działalność gminy ma charakter zorganizowany i ciągły oraz podlega regułom racjonalnego gospodarowania, stanowiąc formę udziału w obrocie gospodarczym, to są to wystarczające przesłanki do uznania, iż działalność gminy w ramach wykonywania zadań własnych może stanowić działalność gospodarczą, przy czym nie jest konieczne, aby działalność ta przynosiła zysk. Może to prowadzić do wniosku, że przy realizacji zadań własnych polegających na zawieraniu umów cywilnoprawnych dotyczących inwestycji budowlanych (np. budowie dróg i mostów, szkół i boisk sportowych itp.) gmina występuje jako przedsiębiorca (por. także postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 sierpnia 2003 r., IV CZ 90/03, Izba Cywilna 2004, nr 6, s. 45). Ten sposób wykładni uzasadnia właściwość sądu gospodarczego.