Wyrok SN z dnia 6 grudnia 2018 r., sygn. II UK 389/17

Wydanie decyzji na podstawie art. 116 Op w związku z art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych przed formalnym zakończeniem postępowania egzekucyjnego nie jest kwalifikowaną wadą decyzji, gdy organ wykazuje, że mimo braku postanowienia o umorzeniu postępowania egzekucyjnego egzekucja była faktycznie bezskuteczna. Wówczas późniejsze zakończenie postępowania egzekucyjnego postanowieniem o umorzeniu może potwierdzać istnienie wcześniejszego stanu bezskutecznej egzekucji, czyli przed wydaniem decyzji o odpowiedzialności na podstawie art. 116 Op.

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

SSN Krzysztof Staryk (przewodniczący)

SSN Zbigniew Korzeniowski (sprawozdawca)

SSN Maciej Pacuda

w sprawie z wniosku Z. K. przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w B. z udziałem zainteresowanej "E." Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością w B. o przeniesienie odpowiedzialności, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w dniu 6 grudnia 2018 r., skargi kasacyjnej organu rentowego od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 14 lutego 2017 r., sygn. akt III AUa [...],

uchyla zaskarżony wyrok i sprawę przekazuje Sądowi Apelacyjnemu w [...] do ponownego rozpoznania oraz orzeczenia o kosztach postępowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Sąd Apelacyjny w [...] wyrokiem z 14 lutego 2017 r. oddalił apelację pozwanego organu rentowego od wyroku Sądu Okręgowego w B. z 13 czerwca 2016 r., który zmienił decyzję pozwanego z 20 grudnia 2013 r. i ustalił, iż Z. K., jako były prezes zarządu "E." Spółki z o.o. w B. nie odpowiada za zaległości z tytułu nieopłaconych składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne. Pozwany w decyzji stwierdził odpowiedzialność za składki na ubezpieczenia społeczne za marzec 2008 r. i od lipca 208 r. do stycznia 2009 r. w kwocie 69.252,94 zł, na ubezpieczenie zdrowotne od marca 2008 r. do stycznia 2009 r. w kwocie 27.105,72 zł, na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych od marca do stycznia 2009 r. w kwocie 8.722,79 zł, z odsetkami od tych kwot do 20 grudnia 2013 r. Sąd Okręgowy uwzględnił odwołanie Z. K., gdyż nie została spełniona przesłanka bezskuteczności egzekucji (art. 116 ustawy Ordynacja podatkowa (Op) w związku z art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych). Odwołujący się był prezesem spółki od 18 grudnia 2007 r. do 10 marca 2009 r. Spółka miała środki pieniężne, choć w 2008 r. wystąpiła strata 88.586,92 zł a w 2009 r. 199.162,09 zł. Pozwany 31 grudnia 2008 r. zajął rachunek bankowy spółki, na którym nie było jednak żadnych środków. W styczniu i w lutym 2009 r. spółka wypłaciła zaliczki osobom fizycznym (589.600 zł i 180.000 zł), jednak nadal na koniec lutego 2009 r. w kasie znajdowała się kwota 938.366 zł, która zaspakajałaby należności z tytułu składek. Sąd ustalił, że podstawa złożenia wniosku o upadłość powstała najpóźniej w końcu 2008 r., jednak przed rezygnacją Z. K. nie sporządzono sprawozdania finansowego za 2009 r. Spółka prowadziła działalność jeszcze w 2013 r. i uzyskała przychód netto 330.250 zł oraz zysk 85.035 zł. Już wcześniej była prowadzona egzekucja. W 2014 r. komornik umorzył bezskuteczną egzekucję. Na początku 2015 r. komornik zawiadomił pozwanego, że nie wyegzekwowano należności z tytułu wykonawczego z 7 października 2009 r. i z 18 października 2011 r. Pozwany wydał decyzję po stwierdzeniu, że spółka nie posiada nieruchomości i pojazdów. Sąd Okręgowy negatywnie ocenił egzekucję ograniczoną do rachunku bankowego, gdy spółka dysponowała wystarczającymi środkami do zaspokojenia wierzycieli, prowadziła działalność i uzyskiwała przychody, a podstawę do stwierdzenia bezskuteczności egzekucji stanowić mogło dopiero pismo komornika z 23 stycznia 2015 r. Decyzja została wydana bez stwierdzenia bezskuteczności egzekucji przeciwko spółce.