Decyzja w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 31.08.2005, sygn. BD-F/415-25/05/z, Izba Skarbowa w Poznaniu, sygn. BD-F/415-25/05/z

Jakie obowiązki spoczywają na komorniku jako płatniku z tytułu wypłaty wyegzekwowanych przychodów ze stosunku pracy?

Podatnik wystąpił do Naczelnika Urzędu Skarbowego w Wolsztynie z wnioskiem o interpretację przepisów prawnych w zakresie wyjaśnienia na podstawie przepisu art. 42e ustawy o podatku dochodowym obowiązków komornika jako płatnika z tytułu wypłaty wyegzekwowanych przychodów ze stosunku pracy.
We wniosku tym podatnik wskazał, że ustawą z dn. 18 listopada 2004r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie innych ustaw dodany został do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych przepis art. 42e. Podatnik podkreślił, że przepis ten nakłada na komorników obowiązki, związane z poborem podatku dochodowego od osób fizycznych od niektórych egzekwowanych należności. Komornik sądowy jest zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy według stawki 19%. Na komorniku ciążą obowiązki: obliczenia zaliczki na podatek, potrącenia ww. zaliczki z przekazywanej wierzycielowi kwoty, wpłaty zaliczki na rachunek właściwego organu podatkowego oraz obowiązek sporządzenia stosownej deklaracji i informacji o wypłaconych kwotach i wpłaconych zaliczkach. Przy obliczaniu zaliczki komornik będzie zobowiązany uwzględnić:
1. koszty uzyskania przychodów w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1,
2. składki na ubezpieczenie społeczne, o których mowa w art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. b), potrącone w danym miesiącu, zgodnie z odrębnymi przepisami.
Ponadto komornik będzie musiał pomniejszyć obliczoną zaliczkę o kwotę:
1. o której mowa w art. 32 ust. 3,
2. składki na ubezpieczenie zdrowotne, pobranej w danym miesiącu zgodnie z odrębnymi przepisami.

Zdaniem podatnika, mimo kategorycznego brzmienia ww. przepisów, komornik nie zawsze będzie pomniejszał zaliczkę o wskazane kwoty. W praktyce może zdarzyć się, że komornik więcej niż jeden raz będzie dokonywał wypłat na rzecz wierzyciela. W związku z tym podatnik zadał pytanie, czy powinien uwzględnić kwotę kosztów jedynie w wypadku pierwszej wypłaty, czy też powinien uczynić to przy każdej zapłacie na rzecz wierzyciela. Jego zdaniem brzmienie przepisu wskazuje na pierwsze rozwiązanie, zatem jeśli komornik będzie w miesiącu przekazywał wierzycielowi wyegzekwowane kwoty kilkakrotnie, będzie mógł odliczyć wyłącznie kwotę kosztów w wysokości 0,25% kwoty, stanowiącej górną granicę przedziału skali, o której mowa w art. 27 ust. 1.Wątpliwości podatnika wzbudził również obowiązek uwzględniania przy obliczaniu zaliczki składki na ubezpieczenie społeczne, bowiem na komorniku, egzekwującym roszczenia kwalifikowane jako przychody, o których mowa w art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie ciąży obowiązek pobrania składki na ubezpieczenie społeczne, gdyż ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych nie wymienia go wśród płatników tych składek. Ustawa ta nie reguluje w sposób wyraźny, kto obowiązany jest pobrać składkę od kwot, stanowiących podstawę wymiaru składek, w przypadku gdy są one wypłacane przez komornika, a przynajmniej w części przypadków będą nimi dłużnicy, w stosunku do których prowadzona jest egzekucja. Podatnik wskazał, że w tej sytuacji komornik powinien skierować do dłużnika zapytanie, czy od wyegzekwowanej kwoty została potrącona składka, a ponadto czy składka ta nie została potrącona od innej kwoty, od której sam dłużnik opłacał zaliczkę na podatek dochodowy. Uzyskanie od dłużnika powyższej informacji jest również poddane rygorom ustawy o ochronie danych osobowych co oznacza, że podmiot ten, jeśli zdecyduje się na udzielenie komornikowi informacji będzie musiał kierować się uregulowanym w niej reżimem, w szczególności zaś przepisami art. 29 i 30. Nadto przepisy o ochronie danych osobowych nie przewidują obowiązku udzielania komornikowi wspomnianych wyżej danych dotyczących potrąconych składek. W celu ich uzyskania komornik nie będzie mógł również powołać się na przepisy kodeksu postępowania cywilnego, co w szeregu przypadków uniemożliwi mu ich uzyskanie. Nie posiadając tych informacji nie będzie zaś w stanie w sposób pewny ustalić prawidłowej kwoty zaliczki. Wobec tego wskazał, że w tej sytuacji, by nie ponieść odpowiedzialności za zaliczkę pobraną w niższej wysokości od należnej będzie przyjmował, że składka nie została pobrana. W myśl art. 42e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zaliczkę o której mowa wyżej, zmniejsza się między innymi o kwotę, o której mowa w art. 32 ust. 3, czyli o kwotę, stanowiącą 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej. W ocenie podatnika odliczenie to nie jest bezwarunkowe, może bowiem być stosowane wyłącznie w sytuacji, gdy zostanie spełniony warunek złożenia przed pierwszą wypłatą w roku oświadczenia, według ustalonego wzoru, w którym otrzymujący wypłatę stwierdzi, że:1. nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika,2. nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni, zajmującej się produkcją rolną,3. nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3,4. nie otrzymuje świadczeń pieniężnych od organu zatrudnienia lub od biura terenowego Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,5. określa ten zakład pracy jako właściwy do stosowania odliczenia, o którym wyżej mowa, w przypadku gdy równocześnie osiąga od innych zakładów pracy dochody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, spółdzielczego stosunku pracy lub wykonywania pracy nakładczej.