Wyrok WSA w Gliwicach z dnia 10 lipca 2008 r., sygn. II SA/Gl 778/07

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Bonifacy Bronkowski, Sędziowie Sędzia NSA Łucja Franiczek, Sędzia WSA Maria Taniewska-Banacka (spr.), Protokolant sekretarz sądowy Magdalena Jankowska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 10 lipca 2008r. sprawy ze skargi Spółki [...] w R. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia nieważności decyzji zatwierdzającej zmiany w statucie spółki wodnej 1. uchyla zaskarżoną decyzję i orzeka, że nie podlega ona wykonaniu w całości, 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w C. na rzecz skarżącej Spółki kwotę [...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uchwałą Walnego Zgromadzenia Członków Spółki [...] w R. z dnia [...] r. nr [...] zmieniono statut Spółki dodając doń nowy § 161 szczegółowo określający zasady ustalania stawek należności za dostarczanie wody i odprowadzanie oraz oczyszczanie ścieków, a także regulujący kwestie opłat abonamentowych za przyłącza wodne i wysokości opłat za techniczne zabezpieczenie możliwości przyłączenia do kanalizacji.

Decyzją z dnia [...] r. nr [...] Starosta M. zatwierdził zmiany w statucie Spółki [...] uchwalone wskazaną wyżej uchwałą. W uzasadnieniu organ wskazał, iż zmiany są zgodne z art. 166 ustawy "Prawo Wodne".

W trakcie badania, na wniosek Burmistrza Miasta i Gminy K., akt sprawy Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C. stwierdziło, że zachodzi prawdopodobieństwo, iż decyzja z dnia [...] r. dotknięta jest wadą określoną w art. 156 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j.: Dz. U. 2000, Nr 98, poz. 1071 z późn. zm. zwanej dalej k.p.a.). W konsekwencji zawiadomieniem z dnia [...] r. poinformowało strony o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie stwierdzenia nieważności ww. decyzji.

W wyniku przeprowadzonego postępowania Samorządowe Kolegium Odwoławcze w C. decyzją z dnia [...] r. numer [...] stwierdziło nieważność decyzji Starosty Powiatu M. z dnia [...] r. nr [...] zatwierdzającej zmiany w statucie Spółki [...]. W uzasadnieniu Kolegium wskazało, iż statut spółki wodnej powinien określać zasady ustalania należności za dostarczanie wody oraz odprowadzanie i oczyszczanie ścieków, w przypadku prowadzenia działalności, o której mowa w art. 164 ust. 2 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (Dz. U. Nr 115, poz. 1229 z późn. zm.). Starosta właściwy miejscowo dla siedziby spółki wodnej zatwierdza statut spółki (również zmiany do statutu) w drodze decyzji, a w przypadku niezgodności statutu z prawem starosta wzywa do usunięcia niezgodności statutu z prawem w określonym terminie, a jeżeli niezgodności nie zostaną usunięte - odmawia, w drodze decyzji, jego zatwierdzenia (art. 165 ust. 3 w zw. z ust. 6 ustawy). Prawo wodne nie precyzuje zasad ustalania należności za dostarczanie wody oraz odprowadzanie i oczyszczanie ścieków. Uprawnienie to, zgodnie z art. 173 ust. 1 należy do walnego zgromadzenia członków spółki. Jednak regulacja taka może odnosić się jedynie do członków spółki. Akt statutowy nie może bowiem działać na "zewnątrz", kształtując prawa i obowiązki podmiotów nie będących członkami Spółki. Nadto spółka nie dysponuje właściwym umocowaniem do realizacji zadania własnego Gminy dotyczącego kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków , a tym samym podstawy do ustalania opłat związanych z realizacją tego zadania. Również brak jest umocowania Spółki do eksploatacji gminnych wodociągów i realizacji zadania gminy w zakresie zaopatrzenia w wodę. Wprawdzie bowiem w dniu [...] r. pomiędzy Gminą K. a Spółką zawarto umowę o oddaniu w eksploatację wodociągu, urządzeń wodnych oraz innych obiektów, oraz o przekazaniu zadania jednak wyrokiem Sądu Okręgowego w C. Wydział I Cywilny z dnia [...] r., sygn. akt. [...], Spółka została zobowiązana do wydania wszystkich urządzeń wodociągowych przejętych od Gminy. Sąd przyjął, iż umowa ta była zawarta w celu obejścia prawa o zamówieniach publicznych, co powoduje jej nieważność. Sąd Apelacyjny w K. wyrokiem z dn. [...] r. syg. akt [...] oddalił apelacje obu stron od tego orzeczenia, w uzasadnieniu podzielając pogląd Sądu Okręgowego o nieważności umowy z [...] r. Tym samym, zważywszy na bezwzględny charakter sankcji nieważności umowy z art. 58 k.c. (dla wywołania nieważności umowy nie jest potrzebne jej stwierdzenie przez sąd czy inny organ) oraz jej skutki (nieważność istnieje od momentu zawarcia umowy) przyjąć trzeba, iż Spółka w wyniku zawarcia umowy w [...] r. nie uzyskała od niej również umocowania do wykonywania zadania publicznego polegającego na zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Zgodnie wreszcie z ustawą o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków z dnia 7 czerwca 2001 r. (Dz. U. Nr 72, poz. 747 z późn. zm. zwaną dalej: ustawą z 2001 r.) ceny i opłaty określane są w taryfie, przygotowywanej przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne, podlegającej zatwierdzeniu przez radę gminy. W tym przypadku, uprawnienia należące do organu stanowiącego gminy zostały bezprawnie "przejęte" przez Spółkę. W konsekwencji decyzja Starosty Powiatu M. zatwierdzająca zmiany w statucie Spółki [...] w sytuacji, kiedy Spółka bezprawnie przejęła od Gminy K. zadanie publiczne polegające dostarczaniu wody i odbiorze ścieków oraz związany z wykonywaniem tego zadania majątek i tym samym bezprawnie przyjęła zasady ustalenia cen i opłat § 161 statutu - została podjęta z rażącym naruszeniem prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Zdaniem Kolegium, w rozpatrywanej sprawie nie zachodzą przesłanki negatywne, które uniemożliwiają stwierdzenie nieważności badanej decyzji Starosty. Od dnia doręczenia decyzji nie upłynęło dziesięć lat, nie wywołała ona również nieodwracalnych skutków prawnych.