Zasady stosowania kodeksu cywilnego w sprawach ze stosunków prawnych spółki handlowej i spółdzielni (cz. 1)

dr Piotr Bielski

Obowiązujące obecnie w Polsce regulacje prawa spółek handlowych i spółdzielni charakteryzuje wiele cech wspólnych. Trzy z nich wydają się przy tym szczególnie istotne z punktu widzenia zasad stosowania przepisów kodeksu cywilnego w sprawach ze stosunków prawnych spółki handlowej i spółdzielni nieuregulowanych przepisami ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz. 1037 z późn.zm.) i ustawy z 16 września 1982 r. - Prawo spółdzielcze (j.t. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz. 1848 z późn.zm.):

w spółki handlowe i spółdzielnie są podmiotami przystosowanymi do prowadzenia działalności gospodarczej w rozwiniętej postaci (prowadzenia przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 55¹ k.c.),

w stosunki prawne spółki handlowej i spółdzielni są stosunkami obligacyjno-organizacyjnymi, które istotnie różnią się od klasycznych stosunków obligacyjnych,

w regulacje prawa spółek handlowych i spółdzielni umieszczono poza kodeksem cywilnym.

Wydawać by się mogło, że wskazane wyżej wspólne cechy regulacji prawa spółek handlowych i spółdzielni będą uzasadniać przyjęcie identycznych rozwiązań legislacyjnych w odniesieniu do zasad stosowania przepisów kodeksu cywilnego w sprawach ze stosunków prawnych spółki handlowej i spółdzielni nieuregulowanych przepisami prawa spółek handlowych i spółdzielni. Okazuje się jednak, iż jest inaczej. W 2001 r. do prawa polskiego wprowadzono po raz pierwszy ogólną możliwość odpowiedniego stosowania przepisów kodeksu cywilnego do stosunku prawnego spółki handlowej nieuregulowanego przepisami kodeksu spółek handlowych, jeżeli uzasadnia to właściwość (natura) tego stosunku (art. 2 zdanie drugie k.s.h.), natomiast w odniesieniu do stosunku prawnego spółdzielni brak jest podobnej reguły.