Gospodarka bankowa

Rozliczenia bezgotówkowe państwowych i samorządowych jednostek organizacyjnych odbywają się za pośrednictwem banków, w których prowadzone są ich rachunki bankowe. Ogólne zasady wykonywania obsługi bankowej jednostek państwowych i samorządowych, odpowiedzialnych za realizację budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego, są zawarte w art. 196-202 i art. 264 uofp.

Rachunki bankowe państwowych jednostek budżetowych w zakresie krajowych środków finansowych, a mianowicie:

● bieżące jednostek budżetowych (odrębne dla dochodów i wydatków),

● bieżące w urzędach obsługujących organy podatkowe dla gromadzenia dochodów budżetu państwa, z wyodrębnieniem rachunków dla niektórych rodzajów dochodów,

● bieżące państwowych funduszy celowych,

● pomocnicze,

mogą być prowadzone w ramach bankowej obsługi budżetu państwa, na podstawie umowy rachunku bankowego w Narodowym Banku Polskim (dalej: NBP) lub Banku Gospodarstwa Krajowego (dalej: BGK).

Wyboru banku do obsługi rachunków bieżących jednostek budżetowych i urzędów obsługujących organy podatkowe oraz państwowych funduszy celowych zarządzanych przez ZUS i KRUS dokonuje Minister Finansów, uwzględniając niezbędne warunki techniczne i organizacyjne, które powinny być spełnione przez ten bank, oraz wpływ tej decyzji na stan finansów publicznych (z tym, że BGK może przejąć obsługę rachunków bieżących jednostek budżetowych oraz urzędów obsługujących organy podatkowe nie wcześniej niż z dniem przyjęcia przez Rzeczpospolitą Polską waluty euro). Obsługę rachunków bankowych państwowych funduszy celowych innych niż zarządzane przez ZUS i KRUS, agencji wykonawczych i osób prawnych tworzonych na podstawie odrębnych ustaw prowadzi BGK. Jeśli chodzi o rachunki pomocnicze jednostek budżetowych, to Minister Finansów może dokonać wyboru podmiotu je prowadzącego dla niektórych ich rodzajów. Państwowe jednostki budżetowe mające siedzibę poza miastem, w którym prowadzi obsługę kasową NBP, mogą korzystać po uzgodnieniu z NBP z zastępczej obsługi kasowej, obejmującej wpłaty i wypłaty gotówkowe, w oddziałach innych banków (§ 10 rozporządzenia Ministra Finansów z 20 grudnia 2010 r. w sprawie rodzajów i trybu dokonywania operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa w zakresie krajowych środków finansowych oraz zakresu i terminów udostępniania informacji o stanach tych środków; dalej: rozporządzenie w sprawie rodzajów i trybu dokonywania operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa). Realizacja wypłat gotówkowych następuje w tych oddziałach do wysokości środków zgromadzonych na rachunku jednostki. Ten zastępczy sposób rozliczeń obejmuje wyłącznie rozliczenia gotówkowe - rozliczenia bezgotówkowe są realizowane przez oddział NBP prowadzący rachunek bieżący jednostki. Z zastępczej obsługi kasowej w oddziałach innych banków mogą korzystać także po uzgodnieniu z NBP: urzędy obsługujące organy podatkowe mające siedzibę poza miastem, w którym NBP prowadzi obsługę kasową, oraz sądy rejonowe, w których nie powołano dyrektora sądu i jego zadania wykonują dyrektorzy przełożonych sądów okręgowych. Poza tym z zastępczej obsługi kasowej sprawowanej przez inne banki niż NBP lub BGK mogą także korzystać państwowe fundusze celowe (§ 12 ust. 2 rozporządzenia w sprawie rodzajów i trybu dokonywania operacji na rachunkach bankowych prowadzonych dla obsługi budżetu państwa).