Jakie są skutki stwierdzenia nieważności aktu planistycznego

Wyeliminowanie z obrotu prawnego planu ogólnego gminy oznacza konieczność ponowienia procedury jego uchwalenia. Jednak w przypadku planu miejscowego istotna jest wola samorządu do powtórnego podjęcia prac. Uchylenie uchwały w tej sprawie może też mieć doniosłe skutki dla innego aktu planistycznego lub wydanej na jego podstawie decyzji administracyjnej

Ostatnio głośno było o stwierdzeniu nieważności pierwszych planów ogólnych gmin (wojewoda śląski unieważnił uchwały gmin Pyskowice i Jejkowice). Pisaliśmy w DGP również o dość licznych w ostatnim czasie unieważnieniach planów miejscowych (np. z powodu niewłaściwie przeprowadzonych konsultacji społecznych). Rodzi to pytania o skutki takich rozstrzygnięć. Przybliżamy zatem orzecznictwo oraz aktualne poglądy doktryny.

istotne konsekwencje

Stwierdzenie nieważności, a tym samym wyeliminowanie z obrotu prawnego aktu planistycznego, może powodować konieczność ponowienia procedury jego uchwalenia oraz mieć wpływ na inny akt planistyczny lub wydaną na jego podstawie decyzję administracyjną, np. o pozwoleniu na budowę. Chodzi o następujące akty planistyczne: studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy, dalej: studium; plan ogólny gminy, dalej: plan ogólny; miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, dalej: plan miejscowy; zintegrowany plan inwestycyjny, dalej: ZPI.

Rozstrzygnięcie nadzorcze wojewody lub wyrok sądu administracyjnego stwierdzające nieważność planu miejscowego mają charakter deklaratoryjny i wywołują skutki z mocą wsteczną od daty podjęcia uchwały. Uchwała jest zatem prawnie bezskuteczna i nieważna od chwili jej podjęcia. Rezultatem stwierdzenia nieważności planu miejscowego jest uchylenie wszelkich prawnych skutków, które powstały w okresie od wejścia uchwały w życie do chwili stwierdzenia jej nieważności (tak wynika m.in. z wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 14 maja 2019 r., sygn. akt II OSK 1670/17; z 19 maja 2016 r., sygn. akt II OSK 2200/14, z 14 czerwca 2016 r., sygn. akt II OSK 2470/14). Można to odnieść odpowiednio do stwierdzenia nieważności studium, planu ogólnego i ZPI.