Uchwała NSA w sprawie umorzenia postępowania odwoławczego i oceny wyboru operatora wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych - Wyrok NSA z dnia 8 kwietnia 2025 r., sygn. II GSK 2337/21
Decyzja Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej o wyborze operatora wyznaczonego winna opierać się na ustaleniach konkursowych. Utrata statusu operatora pocztowego skutkuje utratą legitymacji stronności w postępowaniu.
Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Gabriela Jyż Sędzia NSA Marcin Kamiński (spr.) Sędzia NSA Elżbieta Czarny-Drożdżejko Protokolant starszy asystent sędziego Konrad Piasecki po rozpoznaniu w dniu 8 kwietnia 2025 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skarg kasacyjnych: Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, T. S.A. w W. oraz O. w K. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 maja 2021 r. sygn. akt VI SA/Wa 145/21 w sprawie ze skarg: O. w K. oraz T. S.A. w W. na decyzję Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej z dnia 23 listopada 2020 r. nr DRP.WOR.710.1.2020.21 w przedmiocie wyboru operatora wyznaczonego 1. uchyla punkty pierwszy i trzeci zaskarżonego wyroku; 2. oddala skargi: O. w K. oraz T. S.A. w W. w zakresie punktu pierwszego zaskarżonej decyzji; 3. oddala skargi kasacyjne: O. w K. oraz T. S.A. w W. w zakresie punktu drugiego zaskarżonego wyroku; 4. zasądza od O. w K. na rzecz Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej 510 zł (pięćset dziesięć) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego; 5. zasądza od T. S.A. w W. na rzecz Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej 510 zł (pięćset dziesięć) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.
Uzasadnienie
I. Przedmiot kontroli kasacyjnej.
Wyrokiem z dnia 17 maja 2021 r., sygn. akt VI SA/Wa 145/21, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w sprawie ze skarg O. w K. (O., Związek) oraz T. S.A. w Warszawie (poprzednio: P. S.A; dalej: strona skarżąca, skarżąca, T. , P., Spółka) na decyzję Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej (Prezes UKE, organ, skarżony organ) z dnia 23 listopada 2020 r., nr DRP.WOR.710.1.2020.21, w przedmiocie wyboru operatora wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025: w pkt 1) uchylił pkt I zaskarżonej decyzji; w pkt 2) oddalił skargi w pozostałym zakresie; w pkt 3) zasądził od Prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej na rzecz O. oraz na rzecz T. S.A. w W. zwrot kosztów postępowania sądowego.
II. Stan sprawy wynikający z kontrolowanego wyroku.
W dniu 30 grudnia 2014 r. Prezes UKE ogłosił konkurs na operatora pocztowego wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025. Przedmiotem konkursu było wyłonienie operatora pocztowego, który zostanie wybrany na lata 2016-2025 do świadczenia usług powszechnych, o których mowa w art. 45 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe (u.p.p.). Ogłoszenie o konkursie zostało zamieszczone w dzienniku o zasięgu ogólnokrajowym (Rzeczpospolita) oraz w Biuletynie Informacji Publicznej (BIP) na stronie podmiotowej Prezesa UKE. Organ określił w ogłoszeniu o konkursie przedmiot i zakres konkursu, a także wskazał wymagania w zakresie: warunków świadczenia usług powszechnych w jednolity sposób w porównywalnych warunkach, rozmieszczenia placówek pocztowych oraz nadawczych skrzynek pocztowych operatora wyznaczonego, wskaźników czasu przebiegu przesyłek pocztowych, zapewnienia świadczenia usług powszechnych po przystępnych cenach, częstotliwości opróżniania nadawczej skrzynki pocztowej i doręczania przesyłek pocztowych, uzyskiwania przez nadawcę dokumentu potwierdzenia przesyłki rejestrowanej. Organ w ogłoszeniu poinformował także o miejscu udostępnienia dokumentacji konkursowej, miejscu i czasie złożenia oferty, terminie złożenia oferty, kryteriach oceny oferty. Jednocześnie wskazano, że w konkursie ocena punktowa ofert zostanie dokonana na podstawie niżej wymienionych kryteriów oceny ofert: 1) zachowania ciągłości świadczenia usług powszechnych, 2) zapewnienia wymaganych wskaźników czasu przebiegu przesyłek pocztowych oraz dostępności usług powszechnych, 3) kosztu świadczenia usług powszechnych przedstawionego przez operatora pocztowego, 4) zapewnienia rentowności świadczenia usług powszechnych, 5) zdolności realizacji zadań operatora wyznaczonego, w tym wykonywanych na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego, 6) zdolności ekonomicznej i technicznej operatora pocztowego do świadczenia usług powszechnych. W odpowiedzi na ogłoszenie o konkursie wpłynęły następujące oferty złożone przez operatorów pocztowych: P. (Oferta nr 1; uczestnik postępowania) i P. S.A. (Oferta nr 2; P.). Wskazane powyżej oferty złożono w terminie i zostały następnie poddane badaniu w pierwszym etapie badania ofert przez komisję konkursową. Do II etapu badania ofert została zakwalifikowana Oferta nr 1. W dniu 20 maja 2015 r. Prezes UKE ogłosił wyniki konkursu na operatora pocztowego wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025 przez ich wywieszenie w siedzibie UKE oraz zamieszczenie na stronie podmiotowej BIP. Zgodnie z ogłoszonymi wynikami, w wyniku badania ofert w pierwszym etapie konkursu do drugiego etapu Konkursu zakwalifikowana została Oferta nr 1 (złożona przez P. ), natomiast do drugiego etapu Konkursu nie została zakwalifikowana Oferta nr 2 (złożona przez P.). W drugim etapie konkursu zakwalifikowana Oferta nr 1 uzyskała wynik 210,00 punktów. Pismem z 21 maja 2015 r. Prezes UKE zawiadomił Pocztę Polską o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego w sprawie wyboru operatora wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025. W dniu 22 maja 2015 r. OZPNOP złożył wniosek o dopuszczenie do udziału w postępowaniu w sprawie wyboru operatora wyznaczonego na lata 2016-2025. Prezes UKE po rozpatrzeniu tego wniosku, postanowieniem z 5 czerwca 2015r., dopuścił OZPNOP do udziału w postępowaniu. Postanowieniem z 5 czerwca 2015 r., Prezes UKE włączył do akt postępowania administracyjnego, na podstawie art. 123 § 1 w związku z art. 75 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (k.p.a.), jako materiał dowodowy: dokumenty związane z przeprowadzonym konkursem tj. kopię protokołu z przebiegu konkursu, egzemplarz Oferty nr 1, kopię dokumentacji konkursowej wraz z wnioskami o jej wyjaśnienie i udzielonymi wyjaśnieniami, kopię dokumentów i danych zgromadzonych w toku konkursu, kopię pisma przewodniczącego komisji konkursowej z 19 maja 2015r. do Prezesa UKE oraz wynik konkursu. Pismem z 15 czerwca 2015 r., Prezes UKE poinformował P. i O. o możliwości zapoznania się z zebranym materiałem dowodowym w sprawie, a także o możliwości ostatecznego wypowiedzenia się przed wydaniem decyzji co do zebranych dowodów i materiałów w terminie 7 dni od daty otrzymania pisma. Poczta Polska, pismem z 15 czerwca 2015 r. wskazała, że włączony do akt postępowania materiał dowodowy w postaci pierwszego egzemplarza Oferty nr 1, zawiera w swej treści zastrzeżone klauzulą "Tajemnica Przedsiębiorstwa" informacje, które spełniają kryteria niezbędne do uznania ich za tajemnicę przedsiębiorstwa. Ponadto, pismem z 23 czerwca 2015 r. stanowiącym odpowiedź na pismo Prezesa UKE z 15 czerwca 2015 r. poinformowała, że nie zgłasza uwag co do zebranych w przedmiotowym postępowaniu dowodów i materiałów. Z kolei O., pismem z 19 czerwca 2015 r., wniósł o zawieszenie postępowania administracyjnego w sprawie wyboru operatora wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025. Prezes UKE postanowieniem z 29 czerwca 2015 r. odmówił zawieszenia tego postępowania.
Decyzją z dnia 30 czerwca 2015 r. nr DRP.WKP.710.2.2015.26.27 (decyzja I instancji) Prezes UKE dokonał wyboru Poczty Polskiej jako operatora wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025, określił termin rozpoczęcia wykonywania obowiązku świadczenia usług powszechnych na dzień 1 stycznia 2016 r. i termin zakończenia wykonywania obowiązku świadczenia usług powszechnych na dzień 31 grudnia 2025 r. oraz na podstawie art. 108 § 1 k.p.a. nadał decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.
P. oraz O. złożyły wnioski o ponowne rozpatrzenie sprawy.
Decyzją z dnia 6 września 2016 r. nr DRP.WKP.710.1.2016.31, DRP.WKP.710.2.2015, po rozpatrzeniu wniosków o ponowne rozpatrzenie sprawy złożonych przez P. oraz O., Prezes UKE utrzymał w mocy decyzję I instancji oraz umorzył postępowania odwoławcze wszczęte w zakresie wniosku P. z uwagi na brak podmiotu stosunku administracyjnoprawnego. Organ uznał, że P. nie jest stroną prowadzonego postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a.
Pismami z 7 października 2016 r. strony skarżące P. oraz O. wniosły do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargi na ww. decyzję.
Wyrokiem z dnia 24 maja 2017 r., sygn. akt VI SA/Wa 2324/16, WSA w Warszawie oddalił skargę O. i skargę P.na decyzję z 6 września 2016 r. W dniu 3 grudnia 2018 r. w Krajowym Rejestrze Sądowym pod numerem KRS: [...] dokonano wpisu, z którego wynika, że P. S.A. dokonała zmiany nazwy na : T. S.A. (T.).
Wyrokiem z dnia 23 stycznia 2020 r, sygn. akt II GSK 3251/17, Naczelny Sąd Administracyjny, po rozpatrzeniu skarg kasacyjnych O. i P., uchylił ww. wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie i decyzję z 6 września 2016 r. utrzymującą w mocy decyzję organu z 30 czerwca 2015 r. W uzasadnieniu wyroku NSA stwierdził, że P., jako podmiot świadczący usługę pocztową, którego dotyczy decyzja organu regulacyjnego, a wcześniej biorący udział w konkursie, jest legitymowany do uruchomienia kontroli takiej decyzji, tj. do żądania, aby organ, który dokonał wyboru jej konkurenta na operatora wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych, ponownie rozpatrzył tę sprawę z uwzględnieniem jej stanowiska i zarzutów, a co się z tym wiąże, również do poddania ostatecznej decyzji w tym przedmiocie kontroli sądowej.
W dniu 21 lipca 2020 r. T. zawiadomiła Prezesa UKE o zakończeniu z dniem 31 lipca 2020 r. działalności pocztowej. Pismem z 4 sierpnia 2020 r. Prezes UKE zawiadomił T. o jej wykreśleniu z dniem 1 sierpnia 2020 r. z rejestru operatorów pocztowych. Postanowieniem z 28 września 2020 r. Prezes UKE włączył do akt postępowania materiał dowodowy w postaci: 1. zgłoszenia operatora pocztowego T. z 17 lipca 2020 r. zakończenia wykonywania działalności pocztowej, 2. zawiadomienia Prezesa UKE z 4 sierpnia 2020 r. o wykreśleniu wpisu z rejestru operatorów pocztowych operatora pocztowego T.
Zaskarżoną decyzją Prezes UKE utrzymał w mocy decyzję z dnia 30 czerwca 2015 r. w sprawie wyboru P. jako operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej w latach 2016-2025 (pkt I) oraz umorzył postępowanie wszczęte w zakresie wniosku T. z 14 lipca 2015 r. o ponowne rozpatrzenie sprawy (pkt II).
W uzasadnieniu decyzji Prezes UKE wskazał, że brzmienie przepisu art. 71 u.p.p., art. 28 k.p.a oraz art. 22 ust. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/6/WE z dnia 20 lutego 2008 r. zmieniająca dyrektywę 97/67/WE w odniesieniu do pełnego urzeczywistnienia rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty (Dz. U. UE. L08.52.3), których naruszenie wskazał NSA, nie uległy zmianie. Zmianie natomiast uległ stan faktyczny, polegający na zakończeniu prowadzenia działalności pocztowej przez P. (obecnie: T.) i wykreśleniu tego podmiotu z rejestru operatorów pocztowych. W związku z powyższym, Prezes UKE stwierdził, że, przystępując do ponownego rozpatrzenia sprawy, wszczętej wnioskiem skarżących zobowiązany jest wziąć przedmiotową okoliczność pod uwagę. Organ zaznaczył, że postępowanie z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zostało skutecznie wszczęte w wyniku złożenia w terminie wniosku przez O., jak i przez P., które w momencie składania tych wniosków były podmiotami legitymowanymi do ich złożenia. Prezes UKE wskazał, że warunki przystąpienia do konkursu (wskazane w przepisie art. 71 ust. 2 P.p.) oraz przesłanki wyboru operatora wyznaczonego (wskazane w przepisie art. 71 ust. 3 P.p.) zostały określone w taki sposób, aby zapewnić wybór operatora zobowiązanego do świadczenia usług powszechnych, który zapewnia świadczenie tych usług. Zgodnie z art. 71 ust. 3 P.p. Prezes UKE dokonuje wyboru operatora wyznaczonego, mając na uwadze: 1) zachowanie ciągłości świadczenia usług powszechnych; 2) zapewnienie wymaganych wskaźników czasu przebiegu przesyłek pocztowych oraz dostępności usług powszechnych; 3) koszt świadczenia usług powszechnych przedstawiony przez operatora pocztowego; 4) zapewnienie rentowności świadczenia usług powszechnych; 5) zadania operatora wyznaczonego, w tym wykonywane na rzecz obronności, bezpieczeństwa państwa lub bezpieczeństwa i porządku publicznego; 6) zdolność ekonomiczną i techniczną operatora pocztowego do świadczenia usług powszechnych. Organ zważył, że istota przesłanki zachowania ciągłości świadczenia usług powszechnych zalicza się na nieprzerwanym przyjmowaniu, sortowaniu, przemieszczaniu i doręczaniu przesyłek listowych, przesyłek dla ociemniałych oraz paczek pocztowych, a także na sortowaniu, przemieszczaniu i doręczaniu nadesłanych z zagranicy paczek pocztowych. Jednocześnie Prezes UKE podkreślił, że proces ten powinien odbywać się w sposób jednolity w porównywalnych warunkach, przy zapewnieniu na terytorium całego kraju rozmieszczenia placówek pocztowych operatora oraz nadawczych skrzynek pocztowych odpowiedniego do zapotrzebowania na danym terenie, a także z zachowaniem wskaźników czasu przebiegu przesyłek pocztowych, po przystępnych cenach i z częstotliwością zapewniającą co najmniej jedno opróżnianie nadawczej skrzynki pocztowej i doręczanie przesyłek pocztowych, co najmniej w każdy dzień roboczy i nie mniej niż przez 5 dni w tygodniu, z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy, jak również w sposób umożliwiający uzyskanie przez nadawcę dokumentu potwierdzającego odbiór przesyłki rejestrowanej. Mając powyższe na uwadze, w ponownie dokonanej przez Prezesa UKE ocenie, spełnienie powyższych warunków możliwe jest jedynie przez takiego operatora pocztowego, który posiada odpowiednią liczbę placówek własnych w sieci placówek pocztowych, odpowiednią liczbę doręczycieli, zdolność do działania w trybie awaryjnym oraz rezerwy (wydajność) w centrach rozdzielczych. Nie powinno ulegać wątpliwości, że jedynie posiadanie odpowiednich zasobów ludzkich, materialnych oraz odpowiednia organizacja przedsiębiorstwa, w tym przygotowanie na kontynuowanie działalności w sytuacjach nietypowych, gwarantuje nieprzerwalność świadczenia usług powszechnych na terytorium całego kraju z zachowaniem odpowiednich warunków ich świadczenia. Prezes UKE zwrócił uwagę, że Poczta Polska na dzień składania Oferty posiada 7.266 placówek pocztowych, w tym 4.627 placówek własnych. Oznacza to, że procentowy udział własnych placówek pocztowych w sieci placówek pocztowych P. wynosi 63,7%. W ocenie Prezesa UKE, liczba posiadanych przez P. placówek własnych gwarantuje zachowanie ciągłości świadczenia usług powszechnych. Ponadto, według organu, P. posiada zdolność działania w trybie awaryjnym rozumianą jako gwarancję prowadzenia nieprzerwanej działalności pocztowej w warunkach zaistnienia sytuacji nadzwyczajnych. Organ podkreślił, że przyjęte przez niego kryterium ocenne koresponduje z wymogami określonymi w dokumentacji konkursowej, która została opracowana zgodnie z postanowieniami § 4 rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie konkursu na operatora pocztowego wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych (rozporządzenie), wobec czego jej celem było zapewnienie przejrzystości całej procedury, poszanowania zasady wolnej konkurencji, zapewnienie dostępu do udziału w konkursie wszystkim podmiotom zdolnym do wykonywania obowiązków operatora wyznaczonego oraz zapewnienie równych szans tym podmiotom na każdym etapie konkursu. Tym samym, dokonanie przez Prezesa UKE oceny spełnienia omawianego wymogu na podstawie wyników zawartych w Ofercie nr 1 urzeczywistnia ww. gwarancje w niniejszym postępowaniu. Stosownie do brzmienia przepisu art. 71 ust. 3 pkt 2 u.p.p. Prezes UKE wyjaśnił, że dokonując ww. oceny miał na uwadze zapewnienie przez operatora wyznaczonego wymaganych wskaźników czasu przebiegu przesyłek pocztowych w okresie, na który taki operator został wyznaczony, tj. w latach 2016 - 2025. Ocenie podlegał więc potencjał prowadzonej przez P. działalności pocztowej, jego zasoby i możliwości pozwalające na zachowanie wskaźników czasu przebiegu przesyłek pocztowych. Prezes UKE stwierdził, że własne badanie wyników czasu przebiegu przesyłek pocztowych dokonane przez P. zostało przeprowadzone zgodnie z opisem w Ofercie P. , której założenia przy jej poprawnym zastosowaniu gwarantują prawidłowość otrzymanych wyników. Prezes UKE zaznaczył, że P. spełnia wymóg zapewnienia dostępności usług powszechnych poprzez zorganizowanie prowadzenia działalności pocztowej w sposób zapewniający: a) rozmieszczenie placówek pocztowych zgodnie z kryteriami określonymi przez Prezesa UKE mając na uwadze regulacje przepisu § 24 ust. 1, 2, 3 i 5 rozporządzenia w sprawie usługi powszechnej, b) zapewnienie dostępu osób niepełnosprawnych do usług pocztowych, co stanowi wypełnienie obowiązku nałożonego przez przepis art. 62 u.p.p., c) wypełnienie obowiązku nałożonego przez przepis § 25 rozporządzenia w sprawie usługi powszechnej w zakresie pracy placówek pocztowych we wszystkie dni robocze, z wyjątkiem sobót, co najmniej 5 dni w tygodniu, z zastrzeżeniem, że jeżeli w tygodniu przypada dzień ustawowo wolny od pracy, liczba ta może być odpowiednio niższa. Zdaniem organu, P. spełnia omawiany wymóg, albowiem każda placówka pocztowa P. oznakowana jest w sposób widoczny jednoznacznie wskazujący i identyfikujący placówkę pocztową operatora pocztowego, placówki pocztowe P. są zorganizowane w sposób zapewniający zachowanie tajemnicy pocztowej i bezpieczeństwo obrotu pocztowego, a także w placówkach pocztowych P., w których prowadzona jest inna niż pocztowa działalność gospodarcza, stanowisko obsługi klientów w zakresie usług pocztowych jest wyodrębnione i oznakowane w sposób widoczny jednoznacznie wskazujący i identyfikujący P. W ocenie organu, została spełniona również przesłanka kosztu świadczenia usług powszechnych przedstawiona przez operatora pocztowego. Prezes UKE wskazał, że ocena tej przesłanki została dokonana w oparciu o przedstawione przez P. planowane na czas składania Oferty wartości kosztów z tytułu świadczenia usług powszechnych (odrębnie dla roku 2016, 2017 i 2018), przy założeniu (w celu porównywalności wyników) dla poszczególnych lat jednakowego poziomu wolumenów usług pocztowych. Prezes UKE, dokonując oceny spełnienia przesłanki zapewnienia rentowności świadczenia usług powszechnych w zakresie planowanych wyników netto ze świadczenia usług powszechnych jednocześnie ustalając, czy wartość wyników jest dodatnia, czy ujemna wskazał, że wartość dodatnia w kolejnych latach, od roku 2016 do 2018, umożliwia operatorowi pocztowemu świadczenie usług powszechnych w sposób ciągły i zgodnie z obowiązującymi regulacjami prawnymi. Organ podniósł, że rentowność zaprezentowana w Ofercie P., została oceniona na podstawie przedłożonych planowanych wyników netto ze świadczenia usług powszechnych odrębnie dla każdego roku w latach 2016-2018. Prezes UKE uznał, że zgromadzony materiał dowodowy potwierdza zdolność P. do wykonywania zadań wynikających z obowiązków nałożonych przepisami szczególnymi na organy państwowe. Wskazać bowiem należy, że w celu zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego w państwie, przepisy określają obowiązki organów państwowych w tym zakresie. Z kolei organy państwowe, wykonując nałożone obowiązki realizują je przy udziale podmiotów trzecich, w tym operatorów pocztowych. Z materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie wynika, że P. dysponuje rezerwami środków transportu umożliwiających przewóz dodatkowych wolumenów przesyłek pocztowych a ponadto realizuje umowy o świadczenie usług pocztowych, w zakresie przesyłek pocztowych, których roczne wolumeny znacznie przekraczają ustalone przez Prezesa UKE minimum oraz ma zapewnione poprawne wskaźniki rentowności aktywów, kapitału własnego oraz sprzedaży za 2013 r. Odnosząc się do kwestii umorzenia postępowania wszczętego w zakresie wniosku T. , organ stwierdził, że skoro P. obecnie nie prowadzi działalności pocztowej (nie jest operatorem pocztowym wpisanym do rejestru operatorów pocztowych), to przestał być on postrzegamy w kategoriach konkurenta rynkowego P. Dlatego też, podmiot ten w toku postępowania z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy utracił status podmiotu stosunku administracyjnoprawnego. Postępowanie odwoławcze w stosunku do P. z dniem 1 sierpnia 2020 r. stało się zatem bezprzedmiotowe. Innymi słowy, P. z chwilą wykreślenia z rejestru operatorów pocztowych, utraciła status strony postępowania administracyjnego.
Pismami z 30 grudnia 2020 r. skarżący (O. oraz T.) wnieśli do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargi na ww. decyzję.
W odpowiedzi na skargi organ wniósł o odrzucenie skargi T., ewentualnie o jej oddalenie oraz o oddalenie skargi O..
W pismach procesowych z 17 maja 2021 r. uczestnik wniósł także o oddalenie skarg w całości.
Postanowieniem z 17 maja 2021 r., na podstawie art. 111 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (p.p.s.a.), Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie połączył sprawy o sygn. akt VI SA/Wa 145/21 oraz sygn. akt VI SA/Wa 198/21 do ich wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia oraz dalszego prowadzenia pod sygn. akt VI SA/Wa 145/21.
III. Ocena prawna wyrażona w kontrolowanym wyroku.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie opisanym na wstępie wyrokiem uchylił pkt I zaskarżonej decyzji, oddalił skargi w pozostałym zakresie oraz zasądził od organu rzecz skarżących zwrot kosztów postępowania.
Sąd Wojewódzki wskazał, że zaskarżoną decyzją Prezes UKE utrzymał w mocy decyzję I instancji w sprawie wyboru P. jako operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej w latach 2016-2025 (pkt I sentencji zaskarżonej decyzji) oraz umorzył postępowanie wszczęte w zakresie wniosku T. z 14 lipca 2015 r. o ponowne rozpatrzenie sprawy (pkt II sentencji zaskarżonej decyzji). WSA w Warszawie podniósł, że w świetle treści rozstrzygnięcia zaskarżonej decyzji i jego uzasadnienia oraz zarzutów sformułowanych w skargach, zasadniczego znaczenia nabierają w jego ocenie dwie kwestie. Pierwsza z nich dotyczy zasadności stwierdzenia przez organ przy ponownym rozpatrzeniu sprawy zaistnienia przesłanek z art. 71 ust. 3 u.p.p., w oparciu o okoliczności faktyczne objęte treścią Oferty P., a nie w oparciu o okoliczności istniejące w dacie wydawanego rozstrzygnięcia. Druga zaś kwestia, istotna z punktu widzenia dokonywanej przez Sąd Wojewódzki kontroli zaskarżonej decyzji, wymagała z kolei rozważenia, czy w sprawie doszło do naruszenia art. 153 w związku z art. 193 p.p.s.a. z uwagi na przyjęty sposób załatwienia sprawy (w punkcie 2 zaskarżonej decyzji) poprzez umorzenie postępowania z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy złożonego przez T. Sąd I instancji podzielił i przyjął za swoje stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego ujęte we wspomnianym wyroku z 23 stycznia 2020 r., że postępowanie konkursowe oraz postępowanie administracyjne w sprawie wyboru operatora wyznaczonego są postępowaniami odrębnymi niezależnymi. Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w ww. wyroku, postępowanie konkursowe nie jest administracyjnym postępowaniem jurysdykcyjnym w rozumieniu k.p.a. Jest ono prowadzone przez komisję konkursową, niebędącą organem administracji i niewyposażoną przez ustawę w kompetencję administracyjną do władczego rozstrzygnięcia indywidualnej i konkretnej sprawy administracyjnej. Sąd Wojewódzki zauważył, że konsekwencją tego jest między innymi to, że nie ma tutaj automatyzmu w wyborze operatora wyznaczonego a organ zobligowany jest do rzetelnego rozważenia tego wyboru w świetle wymogów dyktowanych treścią art. 71 ust. 3 P.p. Sąd I instancji wskazał, że przesłanki określone w art. 71 ust. 3 u.p.p., które winien organ wziąć pod uwagę przy wydawaniu decyzji w sprawie dotyczą danych ze swej istoty zmiennych w czasie (art. 71 ust. 3 pkt 3 i 6 u.p.p.), jak i tych, których wystąpienie jest przez organ – w oparciu o zgromadzony materiał dowodowy sprawy – uznawane za zapewnione na etapie wydawania decyzji o wyborze operatora wyznaczonego (art. 71 ust. 3 pkt 1, 2, 4 i 5 u.p.p.). WSA w Warszawie zauważył w tym kontekście, że od czasu przeprowadzenia konkursu w 2015 r. aktualność danych objętych dokumentami składanymi wraz z Ofertą mogła ulec istotnej zmianie. Wskazał także, że Prezes UKE, wydając zaskarżoną decyzję w 2020 r., nie poczynił żadnych dodatkowych ustaleń faktycznych w tym zakresie, a zatem nie uaktualnił materiału dowodowego koniecznego dla rozważenia kryteriów wskazanych w art. 71 ust. 3 u.p.p. Sąd Wojewódzki wskazał, że w świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego rozstrzygnięcie w sprawie administracyjnej należy opierać na stanie faktycznym istniejącym w dacie wydania decyzji administracyjnej, a wymogowi temu powinien sprostać zarówno organ administracji publicznej wydający decyzję w pierwszej instancji, jak i organ odwoławczy. Podsumowując, Sąd I instancji zauważył, że potwierdzenie w zaskarżonej decyzji, utrzymującej w mocy decyzję I instancji, w której dokonano wyboru P. na operatora wyznaczonego, stanu ziszczenia się przesłanek określonych we wspomnianym przepisie prawa "nie może być pozorne", tj. powielające ustalenia poczynione kilka lat wcześniej i to bez rozważenia ich dalszego utrzymywania się pomimo upływu tak długiego okresu czasu. Uchybienie tej zasadzie przesądza zatem o naruszeniu przepisów postępowania administracyjnego, to jest art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. Sąd I instancji nie podzielił przy tym stanowiska organu, że z powinności uwzględnienia zmieniających się okoliczności sprawy zwolnić miałaby go możliwość zastosowania instytucji przewidzianej w art. 78 u.p.p. (uchylenie decyzji o wyborze operatora wyznaczonego na skutek zaistnienia jednej z przesłanek wskazanych w tym przepisie prawa). Sąd Wojewódzki podzielił natomiast stanowisko Prezesa UKE co do braku podstaw dla formułowania zarzutu naruszenia przepisu art. 153 w związku z art. 193 p.p.s.a. przez pominięcie oceny prawnej i wskazań co do dalszego postępowania wyrażonych w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II GSK 3251/17. WSA w Warszawie wskazał następnie, że podziela pogląd organu, że podmiot: T. S.A. z dniem wykreślenia jej z rejestru operatorów pocztowych (1 sierpnia 2020 r.) utraciła przymiot strony na etapie postępowania z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, a zatem w tym zakresie postępowanie odwoławcze powinno zostać umorzone. Końcowo WSA w Warszawie wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy organ zobowiązany będzie do wydania decyzji w sprawie wyboru operatora wyznaczonego w oparciu o art. 71 ust. 3 i ust. 4 u.p.p., przy uwzględnieniu okoliczności stanu faktycznego zaistniałych także po złożeniu Oferty, a pozwalających na weryfikację spełnienia warunków określonych art. 71 ust. 3 u.p.p. zgodnie z wymogami, jakie w tym zakresie powinny być spełnione. Sąd Wojewódzki podkreślił, że ustalenia te mogą być w miarę potrzeby poczynione w oparciu o Ofertę, pozyskane dodatkowo od uczestnika dokumenty i informacje, jak i znane Prezesowi UKE z urzędu fakty dotyczące dotychczasowego świadczenia usługi powszechnej przez P.
IV. Skargi kasacyjne i ich zarzuty.
Skargi kasacyjne od powyższego wyroku złożył organ, T. oraz O.
IV. 1. Organ w skardze kasacyjnej zaskarżył wyrok w części obejmującej punkt pierwszy, wnosząc o jego uchylenie i przekazanie sprawy w tym zakresie do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, ewentualnie, o uchylenie zaskarżonego wyroku oraz oddalenie skargi oraz zasądzenie od skarżącej na jego rzecz kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie przepisów prawa materialnego poprzez jego błędną wykładnie (art. 174 pkt 1 p.p.s.a.) tj. art. 71 ust. 3 ustawy Prawo pocztowe (P.p.) w zw. z art. 78 P.p. poprzez błędne uznanie, że Prezes UKE wydając drugoinstancyjną decyzję w przedmiocie wyboru operatora wyznaczonego do świadczenia usługi powszechnej na określony okres, oceniając spełnienie przez operatora przesłanek określonych w art. 71 ust. 3 P.p. winien ustalenia poczynione w tym zakresie na podstawie oferty operatora złożonej w toku konkursu uzupełnić o dalsze okoliczności, które miały miejsce w okresie między konkursem a wydaniem decyzji drugoinstanycjnej, pomimo faktu, że decyzja ta została wydana kilka lat po rozstrzygnięciu konkursu i w momencie kiedy operator od kilku lat świadczy już usługę powszechną.
IV. 2. T. w skardze kasacyjnej zaskarżyła wyrok w części (w zakresie punktu drugiego wyroku), wnosząc o jego zmianę w tym zakresie przez uchylenie punktu drugiego decyzji Prezesa UKE z dnia 23 listopada 2020 r. oraz zasądzenie od organu na jej rzecz kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie:
1. prawa materialnego, tj. art. 28 ustawy k.p.a. w związku z art. 78 Konstytucji RP poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że wykreślenie z rejestru operatorów pocztowych w toku postępowania o ponowne rozpatrzenie sprawy skutkowało utratą przez T. przymiotu strony w postępowaniu administracyjnym w przedmiocie wyłonienia operatora pocztowego wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025;
2. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 151 p.p.s.a w związku z naruszeniem art. 138 § 1 lit. c k.p.a. oraz art. 15 k.p.a. poprzez oddalenie skargi w sytuacji, gdy brak było podstaw do umorzenia postępowania administracyjnego wszczętego z wniosku T. ze względu na posiadanie przez nią aktualnego interesu prawnego, a w konsekwencji pozbawienie T. możliwości rozpatrzenie jej wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy merytorycznym rozstrzygnięciem Prezesa UKE i pozbawienie jej prawa do dwuinstancyjnego postępowania.
IV. 3. O. w skardze kasacyjnej zaskarżył wyrok w części (w zakresie punktu drugiego wyroku), wnosząc o jego zmianę w tym zakresie przez uchylenie pkt 2 decyzji Prezesa UKE z dnia 23 listopada 2020 r. oraz zasądzenie od organu na jego rzecz kosztów postępowania wraz z kosztami zastępstwa procesowego według norm przepisanych.
Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono naruszenie:
1. prawa materialnego, tj. art. 28 k.p.a. w związku z art. 78 Konstytucji RP poprzez ich błędną wykładnię i przyjęcie, że wykreślenie z rejestru operatorów pocztowych w toku postępowania o ponowne rozpatrzenie sprawy skutkowało utratą przez spółkę T. S.A. (poprzednio P. S.A.) przymiotu strony w postępowaniu administracyjnym w przedmiocie wyłonienia operatora pocztowego wyznaczonego do świadczenia usług powszechnych na lata 2016-2025;
2. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 151 p.p.s.a. w związku z naruszeniem art. 138 § 1 lit. c k.p.a. oraz art. 15 k.p.a. poprzez oddalenie skargi w sytuacji, gdy brak było podstaw do umorzenia postępowania administracyjnego wszczętego z wniosku T. ze względu na posiadanie przez nią aktualnego interesu prawnego, a w konsekwencji pozbawienie T. możliwości rozpatrzenie jej wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy merytorycznym rozstrzygnięciem Prezesa UKE i pozbawienie jej prawa do dwuinstancyjnego postępowania.
V. Stanowisko uczestnika postępowania.
P. S.A. (uczestnik postępowania) w pismach z dnia 27 września 2021 r., stanowiących odpowiedzi na skargi kasacyjne: organu, T. S.A. oraz O., wniosła o: 1) o uwzględnienie w całości skargi kasacyjnej organu, uchylenie wyroku w zaskarżonej przez Prezesa UKE części i przekazanie w tym zakresie sprawy do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie, ewentualnie o wydanie orzeczenia reformatoryjnego poprzez uchylenie zaskarżonego wyroku oraz oddalenie skargi O.; 2) oddalenie skargi kasacyjnej T.S.A.; 3) oddalenie skargi kasacyjnej O.
VI. Rozprawa kasacyjna. Ustanowienie kuratora procesowego.
Na rozprawie w dniu 8 kwietnia 2025 r. Naczelny Sąd Administracyjny, działając na podstawie art. 30 § 1 w zw. z art. 193 p.p.s.a. i uwzględniając wniosek organu, ustanowił kuratora procesowego dla strony skarżącej kasacyjnie: T. S.A. w Warszawie, w osobie obecnego na posiedzeniu kuratora ww. strony, ustanowionego na podstawie art. 42 k.c. przez sąd rejestrowy postanowieniem z dnia 2 września 2024 r., albowiem ww. Spółka, zgodnie z aktualnym stanem wpisów w Krajowym Rejestrze Sądowym, nie ma organu powołanego do jej reprezentowania (ostatni członek jednoosobowego Zarządu został wykreślony z rejestru).
VII. Uzasadnienie prawne wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny rozważył, co następuje:
1. Zgodnie z treścią art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę sądowoadministracyjną w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu – a więc niezależnie od powyższych granic – nieważność postępowania przed sądem pierwszej instancji. Granice skargi kasacyjnej są wyznaczone przez zakres zaskarżenia orzeczenia sądu pierwszej instancji oraz podniesione i skonkretyzowane w postaci zarzutów podstawy kasacyjne. Zgodnie z art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
2. W przedmiotowej sprawie nie wystąpiły określone w art. 183 § 2 p.p.s.a. podstawy nieważności postępowania sądowego, jak również nie stwierdzono przesłanek, o których mowa w art. 189 p.p.s.a.
W związku z powyższym Naczelny Sąd Administracyjny przystąpił do weryfikacji zasadności zarzutów podniesionych w trzech skargach kasacyjnych w odniesieniu do zaskarżonych części wyroku Sądu Wojewódzkiego.
3. Ocena zarzutów skargi kasacyjnej podmiotów: T. S.A. w Warszawie oraz O. w K.
3.1. Skarżąca kasacyjnie Spółka objęła zakresem zaskarżenia punkt drugi kontrolowanego wyroku WSA w Warszawie, a więc rozstrzygnięcie w części obejmującej oddalenie skargi tego podmiotu w zakresie pkt II. zaskarżonej decyzji w przedmiocie umorzenia postepowania odwoławczego w zakresie złożonego przez Spółkę wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy zakończonej zaskarżoną decyzją z dnia 23 listopada 2020 r.
3.2. Zarzuty kasacyjne Spółki zmierzają do podważenia pozytywnej oceny legalnościowej Sądu Wojewódzkiego w zakresie uznania, że postępowanie odwoławcze w sprawie wyboru operatora wyznaczonego (operatora pocztowego obowiązanego do świadczenia usług powszechnych; art. 3 pkt 13 u.p.p.) stało się w części bezprzedmiotowe z przyczyn podmiotowych na skutek utraty przez ww. stronę skarżącą po dniu złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy pozycji strony postępowania w wyniku utraty statusu operatora pocztowego.
Dokonując weryfikacji stanowiska Sądu a quo, Naczelny Sąd Administracyjny potwierdza jego zasadność oraz zgodność nie tylko z przywołanymi krajowymi wzorcami kontrolnymi (art. 28 k.p.a. w zw. z art. 78 Konstytucji RP, art. 15 i art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a., art. 151 p.p.s.a.), lecz także i przede wszystkim z prawnounijnymi wzorcami wynikającymi z art. 22 ust. 3 dyrektywy 97/67/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 15 grudnia 1997 r. w sprawie wspólnych zasad rozwoju rynku wewnętrznego usług pocztowych Wspólnoty oraz poprawy jakości usług (Dz.U. UE. L. z 1998 r. Nr 15, str. 14 ze zm.) oraz art. 47 akapit 1 Karty praw podstawowych (KPP).
W świetle art. 22 ust. 3 dyrektywy 97/67/WE w zw. z art. 47 akapit 1 KPP państwa członkowskie, w tym sądy krajowe, mają obowiązek zapewnić ochronę sądową uprawnień wynikających z prawa Unii (zob. np. wyrok TSUE z 20.04.2023 r., C-329/21, DIGI Communications, EU:C:2023:303, pkt 33 i przytoczone tam orzecznictwo) przysługujących każdemu użytkownikowi lub operatorowi świadczącemu usługi pocztowe, którego dotyczy decyzja krajowego organu regulacyjnego. Uwzględniając orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE, należy przyjąć z jednej strony, że pojęcia użytkownika lub operatora usług pocztowych, których "dotyczy" decyzja krajowego organu regulacyjnego, mają charakter autonomiczny na poziomie prawa unijnego (por. wyrok TS z 21.02.2008 r., C-426/05, Tele2 Telecommunication GmbH, ECLI:EU:C:2008:103), z drugiej zaś – że podmioty tego rodzaju są "dotknięte" ww. decyzją, jeżeli ich prawa mogą być bezpośrednio naruszone jej treścią (por. wyrok TS z 21.02.2008 r., C-426/05, DIGI Communications, pkt 39) lub – w odniesieniu do operatorów świadczących usługi pocztowe – jeżeli decyzja ta może oddziaływać na ich pozycję rynkową jako konkurentów jej adresata lub adresatów (por. wyrok TSUE z 24.10.2024 r., C-476/23, "STAR POST" ЕOOD, ECLI:EU:C:2024:921, pkt 41; LEX nr 3772208; por. także wyroki: z 22.01.2015 r., C-282/13, T-Mobile Austria, EU:C:2015:24, pkt 39; z 20.04.2023 r., C-329/21, DIGI Communications, pkt 32 i 36).
Mając na uwadze fakt, że skarżąca kasacyjnie Spółka w toku postępowania odwoławczego zakończonego zaskarżoną decyzją została wykreślona przez skarżony organ z rejestru operatorów pocztowych (zob. decyzja Prezesa UKE z dnia 1 sierpnia 2020 r. o wykreśleniu z rejestru operatorów pocztowych), tracąc tym samym status operatora pocztowego (zob. art. 11 w zw. z art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 23 listopada 2012 r. Prawo pocztowe/u.p.p.), należy przyjąć, że podmiot ten utracił następczo status strony postępowania w sprawie wyboru operatora wyznaczonego spośród operatorów pocztowych wyłonionych w drodze konkursu (art. 71 ust. 1, 3 i 4 u.p.p.).
O ile nie ulega wątpliwości, że decyzja Prezesa UKE z dnia 30 czerwca 2015 r. zaskarżona przez poprzednika prawnego Spółki (P.S.A. w W.) w drodze wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy dotyczyła praw tego podmiotu jako operatora świadczącego usługi pocztowe (operatora pocztowego, stanowiącego zgodnie z art. 3 pkt 12 u.p.p., przedsiębiorcę uprawnionego do wykonywania działalności pocztowej, na podstawie wpisu do rejestru operatorów pocztowych), któremu przysługiwał z tego tytułu status strony tego postępowania zgodnie z art. 22 ust. 3 dyrektywy 97/67/WE w zw. z art. 47 akapit 1 KPP (co zostało również wiążąco przesądzone w wyroku NSA z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. akt II GSK 3251/17), o tyle nie powinno być również przedmiotem sporu, że w toku postępowania odwoławczego podmiot ten utracił legitymację odwoławczą w następstwie utraty statusu operatora pocztowego, co skutkowało następczą bezprzedmiotowością tego postępowania w części dotyczącej wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, złożonego przez ten podmiot.
W związku z powyższym trzeba zaakceptować twierdzenie, że w świetle art. 28 k.p.a. w zw. z art. 15 k.p.a. i art. 78 Konstytucji RP w zw. z art. 71 ust. 1, 3 i 4 u.p.p. w zw. z art. 22 ust. 3 dyrektywy 97/67/WE i art. 47 akapit 1 KPP w sprawach wyboru operatora wyznaczonego status strony postępowania oraz podmiotu, którego dotyczy decyzja Prezesa UKE jako krajowego organu regulacyjnego, może nabyć i zachować do dnia ostatecznego zakończenia tego postępowania tylko ten podmiot, który pozostaje do tego dnia operatorem pocztowym, na którego konkurencyjną względem adresata decyzji o wyborze operatora wyznaczonego pozycję rynkową może oddziaływać treść tej decyzji. Jeżeli zatem przed dniem wydania ostatecznej decyzji o wyborze operatora wyznaczonego, będący operatorem pocztowym i uznany za stronę tego rodzaju postępowania podmiot utraci status tego operatora, to toczące się z jego udziałem postępowanie odwoławcze staje się bezprzedmiotowe w części dotyczącej jego w nim udziału.
Tym samym podniesione w obydwu skargach kasacyjnych tożsame zarzuty podlegały oddaleniu jako bezzasadne.
4. Ocena zarzutu skargi kasacyjnej Prezesa UKE.
4.1. Odmiennej kwalifikacji wymagał natomiast zarzut skargi kasacyjnej skarżonego organu.
Zarzut ten – zmierzający do zakwestionowania wyników sądowoadministracyjnej wykładni przepisów art. 71 ust. 3 w zw. z art. 78 u.p.p. oraz ich weryfikacyjnego zastosowania w przedmiotowej sprawie – okazał się uzasadniony, co doprowadziło do podważenia prawidłowości zaskarżonego wyroku w części obejmującej punkty 1 i 3.
4.2. Analiza językowa, systemowa i celowościowo-funkcjonalna treści normatywnej wynikającej z przepisów art. 71 ust. 1-3, art. 71 ust. 4 pkt 5, art. 72 ust. 2, art. 73 ust. 1 pkt 3 oraz art. 78 ust. 1 i 3 u.p.p. w zw. z § 19 ust. 1 i w zw. z § 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 25 listopada 2013 r. w sprawie konkursu na operatora wyznaczonego (rozporządzenie z dnia 25 listopada 2013 r.), uprawnia do sformułowania wniosku, że przesłanki materialnoprawne wyboru operatora wyznaczonego, o których mowa w art. 71 ust. 3 u.p.p., podlegają ocenie i zastosowaniu przez organ regulacyjny według stanu istniejącego w dniu zakończenia postępowania konkursowego w sprawie wyłonienia kandydatów na operatora wyznaczonego. W tym zakresie – wbrew wadliwej ocenie interpretacyjnej dokonanej przez kontrolowany Sąd Wojewódzki – nie ma zastosowania zasada aktualności orzekania w administracyjnym toku instancji.
Wniosek powyższy jest uzasadniony specyfiką sprawy wyboru operatora wyznaczonego oraz relacją tej sprawy do uprzedniego względem niej postępowania konkursowego, które zmierza do wyłonienia operatorów pocztowych, którzy posiadają zdolność ekonomiczną i techniczną umożliwiającą realizację zadań operatora wyznaczonego (art. 45-46 u.p.p.).
4.3. Administracyjne postępowanie konkursowe w sprawie wyłonienia kandydatów na operatora wyznaczonego oraz postępowanie administracyjne jurysdykcyjne w sprawie wyboru operatora wyznaczonego spośród operatorów pocztowych wyłonionych w drodze konkursu (art. 71 ust. 1 u.p.p.) stanowią z jednej strony dwa odrębne etapy procedury ustanowienia operatora wyznaczonego, z drugiej zaś pozostają w ścisłym i bezpośrednim związku, gdyż ustalenia faktyczne i oceny komisji konkursowej, o której mowa w § 8 i n. rozporządzenia z dnia 25 listopada 2013 r., co do spełnienia przez oferentów kryteriów przystąpienia do postępowania konkursowego w zakresie zdolności ekonomicznej i technicznej umożliwiających realizację zadań operatora wyznaczonego oraz kryteriów warunkujących wybór danego oferenta jako operatora wyznaczonego (art. 71 ust. 2 i 3 u.p.p. w zw. z § 19 ust. 1 w zw. z § 4 pkt 3 rozporządzenia z dnia 25 listopada 2013 r.), z dniem przyjęcia przez Prezesa UKE, spełniającego warunki formalne, protokołu z przebiegu konkursu (§ 20 ust. 3 rozporządzenia z dnia 25 listopada 2013 r.), stają się dla tego organu podstawą do podjęcia właściwego rozstrzygnięcia w sprawie wyboru operatora wyznaczonego spośród operatorów pocztowych wyłonionych w drodze konkursu (art. 71 ust. 1 u.p.p.) oraz w świetle kryteriów określonych w art. 71 ust. 3 u.p.p. W tym sensie protokół z przebiegu konkursu wraz z ofertami, dokumentacja konkursowa oraz pozostałe dokumenty zgromadzone w toku konkursu (zob. § 20 ust. 1 rozporządzenia z dnia 25 listopada 2013 r.) tworzą bazę dowodowo-procesową do dokonania przez Prezesa UKE wyboru tego operatora pocztowego, który w ocenie tego organu w sposób najbardziej skuteczny i optymalny na tle kryteriów, o których mowa w art. 71 ust. 3 u.p.p., będzie realizował zadania operatora wyznaczonego w okresie, na który następuje powierzenie obowiązku świadczenia usług powszechnych.
4.4. Nie ma więc racji Sąd a quo, twierdząc w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że w razie ponownego rozstrzygania sprawy wyboru operatora wyznaczonego, Prezes UKE jest zobowiązany w toku orzekania w drugiej instancji do swoistej aktualizacji materiału procesowego w sprawie w celu jego swoistego "uzupełnienia" o dane dotyczące okoliczności, które miały już miejsce po zakończeniu prac komisji konkursowej i po wydaniu decyzji w pierwszej instancji. Ocena tego Sądu jest nie tylko niezgodna z treścią art. 71 ust. 1-3 u.p.p. oraz przepisami rozporządzenia Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 25 listopada 2013 r. (w tym § 19 ust. 1 w zw. z § 4 pkt 3, § 20 i § 21), lecz także nie uwzględnia temporalnego ograniczenia skuteczności prawnej decyzji o wyborze operatora wyznaczonego.
Zgodnie bowiem z art. 71 ust. 4 pkt 5 u.p.p. decyzja tego rodzaju określa termin rozpoczęcia i zakończenia wykonywania obowiązku świadczenia usług powszechnych, który zgodnie z art. 71 ust. 1 ww. ustawy pozostaje zamknięty w przedziale 10 lat, natomiast decyzja w tej sprawie powinna zostać co do zasady wydana przed dniem zakończenia poprzedniego okresu świadczenia usług powszechnych (por. jednak art. 73 ust. 4 u.p.p.), a konkurs w sprawie wyłonienia kandydatów na operatora wyznaczonego ogłasza się co najmniej na 12 miesięcy przed upływem terminu, na jaki został wybrany operator wyznaczony, lub każdorazowo w przypadku konieczności wyboru nowego operatora wyznaczonego (art. 72 ust. 2 u.p.p.; por. art. 73 ust. 4 u.p.p.). Z przepisów tych wynika zatem, że końcowa ocena organu w sprawie wyboru operatora wyznaczonego, który ma realizować usługi powszechne w danym okresie dziesięcioletnim, musi uwzględniać istniejący co do zasady przed dniem rozpoczęcia powyższego okresu stan faktyczny ustalony w toku postępowania konkursowego. Jeżeli natomiast w toku postępowania drugiej instancji w sprawie wyboru operatora wyznaczonego (z wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy) już po rozpoczęciu dziesięcioletniego okresu wykonywania obowiązku świadczenia usług powszechnych przez wybranego w drodze decyzji pierwszej instancji operatora pocztowego dojdzie do ujawnienia okoliczności lub dowodów wskazujących na możliwość niezapewnienia przez wybranego operatora realizacji zadań operatora wyznaczonego lub naruszania przez niego warunków świadczenia usług powszechnych lub innych przeszkód do dalszego wykonywania obowiązku świadczenia tych usług, Prezesowi UKE pozostaje jedynie możliwość uchylenia decyzji pierwszej instancji i uznania konkursu za nierozstrzygnięty (art. 78 ust. 1 pkt 3 u.p.p.), o ile istniejący w momencie zakończenia konkursu stan wskazywał na możliwość niezapewnienia realizacji zadań operatora wyznaczonego przez podmiot wybrany, albo – w razie niestwierdzenia tego rodzaju podstawy – następczego uchylenia ostatecznej decyzji o wyborze operatora wyznaczonego (art. 78 ust. 1 i 3 u.p.p.).
5. Uwzględnienie zarzutu kasacyjnego Prezesa UKE jest konieczną przesłanką do wzruszenia zaskarżonego wyroku w części obejmującej punkty 1 i 3, a więc w zakresie uchylenia pkt I. decyzji tego organu z dnia 23 listopada 2020 r. i zasądzenia kosztów postępowania sądowego na rzecz stron skarżących, oraz – wobec uznania, że istota sprawy sądowoadministracyjnej została dostatecznie wyjaśniona – do oddalenia w tej części skarg podmiotów: T. S.A. w W. oraz O. w K. (art. 188 w zw. z art. 151 p.p.s.a.).
Oddalenie zarzutów kasacyjnych ww. stron skarżących doprowadziło z kolei do oddalenia skarg kasacyjnych skierowanych przez te podmioty przeciwko pkt 2. zaskarżonego wyroku, a więc rozstrzygnięcia WSA w Warszawie o oddaleniu skarg tych stron w zakresie pkt II. decyzji Prezesa UKE z dnia 23 listopada 2020 r. o umorzeniu postępowania odwoławczego w zakresie wniosku podmiotu: Twoja Poczta S.A. w Warszawie o ponowne rozpatrzenie sprawy.
W następstwie powyższych rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Administracyjnego zaskarżona decyzja Prezesa UKE z dnia 23 listopada 2020 r. została prawomocnie i ostatecznie utrzymana w mocy.
6. Mając na względzie całość podniesionej argumentacji oraz działając na podstawie art. 188 w zw. z art. 151, art. 184, art. 203 pkt 2, art. 204 pkt 1 oraz art. 207 § 1 w zw. z art. 205 § 2 p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny orzekł, jak w sentencji.
-----------------------
2
POTRZEBUJESZ POMOCY?