ZFŚS w praktyce

Stan prawny na 25 października 2011 r.

Z tematyką działalności socjalnej powinni zapoznać się wszyscy pracodawcy. "Poradnik" jest adresowany zarówno do pracodawców, którzy tworzą fundusz, jak i tych, którzy nie mają takiego obowiązku lub postanowili z niego zrezygnować.

Tworzenie i dysponowanie środkami ZFŚS

Obowiązek utworzenia funduszu mają pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Nie należy zatem liczyć osób zatrudnionych w firmie, lecz pełne etaty, jakie zajmują pracownicy w dniu 1 stycznia.

Pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeby pracowników (art. 16 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 149, poz. 887; dalej "k.p."). Natomiast socjalne potrzeby pracowników jest zobowiązany zaspokajać w miarę posiadanych środków (art. 94 pkt 8 k.p.). A zatem ustawodawca zezwolił w kodeksie pracy na samodzielne ocenianie przez pracodawcę możliwości finansowych zakładu pracy. Podstawowym źródłem regulującym działalność socjalną pracodawcy jest ustawa z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (t.j. Dz.U. z 1996 r. nr 70, poz. 335 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 45, poz. 235; dalej "ustawa o ZFŚS"). Określa ona zasady tworzenia i dysponowania środkami zakładowego funduszu świadczeń socjalnych (zwanego dalej "ZFŚS" lub "funduszem"). Jeśli pracodawca (lub osoba odpowiedzialna w imieniu pracodawcy) nie wykonuje przepisów ustawy albo podejmuje działania niezgodne z jej przepisami, podlega karze grzywny. Odbywa się to na podstawie wniosku od właściwego organu Państwowej Inspekcji Pracy w trybie określonym przepisami kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (art. 12a ust. 1 i 2 ustawy o ZFŚS).