Czy najem wagonów kolejowych od zagranicznej spółki stanowi dla polskiego podatnika import usług

PROBLEM

RADA

UZASADNIENIE

Z pytania wynika, że polski podatnik zamierza wynajmować od rumuńskiej firmy wagony kolejowe. Nie wyklucza także podnajmu tych wagonów na rzecz innej polskiej firmy, jeśli w danym okresie nie będą wykorzystywane do przewozu węgla i drewna.

1. Wynajmem wagonów od zagranicznego podatnika

Importem usług ustawodawca nazywa sytuację, w której dochodzi do świadczenia usług, z tytułu których podatnikiem jest usługobiorca (art. 2 pkt 9 ustawy o VAT). A więc gdy podatnik posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju (względnie osoba prawna niebędąca podatnikiem, mająca siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju) nabywa usługi od podatnika nieposiadającego siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, wówczas dochodzi do importu (art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT).

Co istotne, aby wystąpił import usług, miejsce świadczenia nabywanej przez podatnika od podatnika zagranicznego usługi musi znajdować się na terytorium Polski. Tylko bowiem wówczas dochodzi do świadczenia podlegającej opodatkowaniu w Polsce usługi (art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

Z przepisów o miejscu świadczenia usług wynika zasada, że w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika miejscem ich świadczenia jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej (art. 28b ust. 1 ustawy o VAT). Od zasady tej istnieją jednak wyjątki, w tym dotyczące miejsca świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu. Otóż miejscem świadczenia takich usług jest miejsce, w którym te środki transportu są faktycznie oddawane do dyspozycji usługobiorcy (art. 28j ust. 1 ustawy o VAT).

Środkami transportu, do których mają zastosowanie przepisy dotyczące miejsca świadczenia usług krótkoterminowego wynajmu środków transportu, są m.in. wagony kolejowe. Stanowi o tym wprost art. 38 ust. 2 lit. c) unijnego rozporządzenia wykonawczego. Z jego przepisów wynika, że środek transportu obejmuje pojazdy mechaniczne lub inne, a także innego rodzaju wyposażenie i urządzenia służące do przewozu osób lub rzeczy z miejsca na miejsce, w tym przeznaczone do ciągnięcia, przesuwania lub pchania przez pojazdy, i zasadniczo zaprojektowane oraz faktycznie nadające się do wykorzystania w celu transportu.

Tego rodzaju środki transportu obejmują w szczególności:

• pojazdy lądowe, takie jak samochody, motocykle, rowery, trójkołowce oraz pojazdy turystyczne,
• przyczepy i naczepy,
• wagony kolejowe,
• statki,
• statki powietrzne,
• pojazdy dostosowane specjalnie do przewozu osób chorych lub rannych,
• ciągniki i inne pojazdy rolnicze,
• pojazdy o napędzie mechanicznym lub elektrycznym przeznaczone dla osób niepełnosprawnych.

Do takich środków transportu nie zaliczymy pojazdów trwale unieruchomionych ani kontenerów.

Przez krótkoterminowy wynajem środków transportu rozumie się ciągłe posiadanie środka transportu lub korzystanie z niego przez okres nieprzekraczający 30 dni (art. 28j ust. 2 ustawy o VAT; nieistotny w omawianej sytuacji wyjątek dotyczy jednostek pływających, w których przypadku okres ten wynosi 90 dni).

Powoduje to, że odpowiedź na pytanie zależy od okresu wynajmu wskazanych w pytaniu wagonów. I tak, jeżeli okres wynajmu:

1. nie przekroczy 30 dni, to na podstawie art. 28j ust. 1 ustawy o VAT miejsce świadczenia usług ich wynajmu będzie się znajdować na terytorium Rumunii, a w konsekwencji świadczenie tych usług będzie podlegać opodatkowaniu VAT w Rumunii i nie będzie dla Państwa stanowić importu usług,
2. przekroczy 30 dni - to na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejsce świadczenia usług ich wynajmu będzie się znajdować na terytorium Polski (przy założeniu, że nie posiadają Państwo poza terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, w związku z czym nie ma zastosowania art. 28b ust. 2 ustawy o VAT); w konsekwencji świadczenie tych usług będzie podlegać opodatkowaniu VAT w Polsce i ich nabycie od rumuńskiej firmy będzie stanowić dla Państwa import usług.

2. Podnajem wagonów dla innego polskiego podatnika

Podobne zasady będą obowiązywać przy określaniu skutków podnajmu wagonów innej polskiej firmie. I tak, jeżeli okres podnajmu:

1. nie przekroczy 30 dni - to na podstawie art. 28j ust. 1 ustawy o VAT miejsce świadczenia usług podnajmu wagonów będzie się znajdować na terytorium Rumunii, a w konsekwencji świadczenie tych usług będzie podlegać opodatkowaniu VAT w Rumunii, gdy tam będą oddawane do dyspozycji podnajemcy; najprawdopodobniej na podstawie rumuńskich przepisów obowiązek rozliczania rumuńskiego VAT z tego tytułu obciążać będzie Państwa,
2. przekroczy 30 dni - to na podstawie art. 28b ust. 1 ustawy o VAT miejsce świadczenia usług podnajmu wagonów będzie się znajdować na terytorium Polski i będzie podlegać opodatkowaniu według stawki 23% (przy założeniu, że inna polska firma, która miałaby podnajmować wagony, nie posiada poza terytorium Polski stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, w związku z czym nie ma zastosowania art. 28b ust. 2 ustawy o VAT).

Podstawa prawna:

• art. 2 pkt 9 w zw. z art. 17 ust. 1 pkt 4, art. 5 ust. 1 pkt 1, art. 28b oraz art. 28j ust. 1 i 2 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług - j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 86

• art. 38 ust. 2 lit. c) rozporządzenia wykonawczego Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającego środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej - Dz.Urz. UE L 77/1 z 23 marca 2011 r.; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. nr 348, poz. 32

Tomasz Krywan

doradca podatkowy, autor komentarza do VAT wydanego przez INFOR PL S.A.