Mówiąc o budżecie, warto wiedzieć, że:

w jest on wyrazem planu działania,

w prezentuje sposoby alokacji zasobów w postaci miar finansowych i pomocniczo miar niefinansowych,

w jest sporządzany w jednostce gospodarczej z reguły na okresy roczne i krótsze,

w po przyjęciu (zatwierdzeniu) do realizacji jest kontrolowany i może być modyfikowany.

W kontekście powyższych stwierdzeń budżetowanie należy traktować jako proces odnoszący się do czynności opracowywania, zatwierdzania, a także kontrolowania budżetu.

Współcześnie szczególnie duże znaczenie przypisuje się budżetowaniu kosztów i przepływów pieniężnych. Ponieważ często ceny i popyt są dla firm trudne do zmian (ustalane przez rynek), planowanie skupia się na wymienionych wyżej kategoriach finansowych.

Zakres informacji o kosztach i przepływach gotówki uzyskiwanych w procesie budżetowania zależy przede wszystkim od modelu rachunku kosztów zastosowanego do tworzenia budżetu, a także - w mniejszym stopniu - od przyjętej metody budżetowania (czy jest to budżetowanie przyrostowe, od zera, kroczące, sztywne czy elastyczne).

Tradycyjny rachunek kosztów w budżetowaniu

Sprawozdawczy rachunek kosztów i jego wpływ na proces budżetowania kosztów

W rachunku sprawozdawczym koszty są grupowane dla celów sporządzania sprawozdania finansowego. Oznacza to m.in. gromadzenie informacji o kosztach według wydzielonych funkcji i miejsc powstawania kosztów.

W systemie ewidencyjnym rachunku kosztów, dostosowanym do struktury funkcjonalnej, odbywa się gromadzenie kosztów:

w funkcji podstawowych: zaopatrzenia (pozyskiwania surowców), produkcji i sprzedaży,

w funkcji pomocniczych,

w funkcji kierowniczych (zarządu, finansów, marketingu, inwestycji).

W sprawozdawczym rachunku kosztów powszechnie stosowany jest model przepływu kosztów w układzie rodzajowo-kalkulacyjnym. Zgodnie z tym modelem koszty są w pierwszej kolejności rejestrowane w układzie rodzajowym, a następnie według funkcji i podmiotów, których dotyczą.