Komentarz do Karty Nauczyciela 2021 - Art. 10

1

[Nawiązanie stosunku pracy] Stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się na podstawie umowy o pracę lub mianowania. Zgodnie z art. 2 k.p., pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Zasada wyrażona w art. 11 k.p. gwarantuje swobodę w wyrażeniu oświadczenia woli w przedmiocie zawarcia stosunku pracy. Nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy - bez względu na podstawę prawną tego stosunku - wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Prawo nie przewiduje wyjątków od tej zasady. Istnieją jednak przypadki, kiedy swoboda pracodawcy jest w pewnym stopniu ograniczona. Przykładem może być przywrócenie pracownika do pracy wskutek orzeczenia sądowego. Obowiązek dopuszczenia takiego pracownika do pracy w istocie ogranicza wybór pracodawcy.

Stosunek pracy z nauczycielem nawiązuje się w szkole, a w przypadku powołania zespołu szkół jako odrębnej jednostki organizacyjnej - w zespole szkół. Ustawa zmieniająca z 9 maja 2007 r. wprowadziła 1 września 2007 r. zapis precyzujący kwestię zatrudniania nauczyciela w zespole szkół. Do tego czasu z nauczycielami zatrudnianymi w zespołach szkół nawiązywany był stosunek pracy w szkołach wchodzących w skład tego zespołu w częściach etatu. Obecnie w przypadku zatrudnienia w zespole szkół akt mianowania i umowa o pracę powinny określać także typy (rodzaje) szkół w zespole, w których pracuje nauczyciel (szerzej na ten temat patrz: komentarz do art. 14).

SN

Z wykładni językowej art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela wynika jednoznaczny wniosek, że pojęcie "szkoła" oznacza jednostkę organizacyjną, która jest pracodawcą. Sprzeczne z regułami wykładni językowej byłoby nadanie wskazanemu przepisowi takiego znaczenia, że dotyczy poszczególnych szkół wchodzących w skład zespołu szkół, a nie tego zespołu jako całości. Taka wykładnia eliminowałaby, wbrew wyraźnemu brzmieniu art. 3 pkt 2 Karty Nauczyciela, zespół szkół ze zbiorczego pojęcia "szkoła". Ustanowiony w art. 14 ust. 2 Karty Nauczyciela obowiązek określenia w umowie o pracę lub akcie mianowania typu (rodzaju) szkoły, w której pracuje nauczyciel, w razie zatrudnienia w zespole szkół nie stanowi podstawy do ograniczania zastosowania art. 20 ust. 1 pkt 2 Karty Nauczyciela do zmian organizacyjnych lub zmian planu nauczania i wynikającej z nich niemożliwości zatrudnienia nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć w tej szkole. Pracodawcą jest bowiem zespół szkół i w ramach tego zespołu ma być rozpatrywana możliwość zapewnienia nauczycielom zatrudnienia w pełnym wymiarze zajęć i ewentualny wybór nauczyciela, którego należy zwolnić. (Wyrok SN z 25 października 2018 r.; sygn. akt III PK 105/17)