Jak rozliczyć i udokumentować opłatę za wcześniejsze rozwiązanie umowy

Opłaty pobierane z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy (np. najmu czy franczyzy) są traktowane jako należność za usługę podlegającą opodatkowaniu VAT. Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w przypadku pobrania takiej opłaty? Kiedy należy wystawić fakturę VAT dokumentującą taką opłatę? Czy jest to data wcześniejszego rozwiązania umowy, termin płatności, czy faktyczna zapłata? Co w przypadku, gdy dochodzi do sporu i o należną opłatę, trzeba wystąpić do sądu?