Rozkłady czasu pracy w jednostkach samorządowych

Rozkłady czasu pracy są jednym z podstawowych elementów organizacji pracy. Ich ustalenie jest elementem kierowniczej roli pracodawcy. W przepisach pojęcie rozkładu czasu pracy ma dwa znaczenia. Jedno odnosi się do  rozkładu (rozkładów) wprowadzanego przez pracodawcę w regulaminie pracy, gdzie wyznaczone są niejako ogólne ramy, po których można się poruszać, planując pracę. Drugie to indywidualne oznaczenie dni i godzin pracy -  często w praktyce określane jako harmonogram lub grafik. W artykule zostały przedstawione zasady ich tworzenia.

Ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej: ustawa o pracownikach samorządowych) w zakresie czasu pracy tworzy odrębności jedynie w odniesieniu do kwestii pracy nadliczbowej, a w szczególności jej rozliczania. W zakresie m.in. systemów czasu pracy, okresów rozliczeniowych oraz kwestii rozkładów czasu pracy - należy sięgnąć do ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (k.p.), jak również do przepisów odrębnych zawartych w ustawie z 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców (dalej: ustawa o czasie pracy kierowców).

Regulamin pracy jednostki samorządowej określa rozkład czasu pracy w sposób zapewniający obywatelom załatwianie spraw w dogodnym dla nich czasie (art. 42 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych). Oznacza to, że tworząc rozkłady czasu pracy, pracodawca powinien brać pod uwagę „usługową” rolę jednostki i tych jej pracowników, którzy zajmują się szeroko pojętą obsługą obywateli. Trudno przyjąć, że wymóg ten wypełniony zostanie przy stałym rozkładzie czasu pracy, w którym nie przewidziano pracy zmianowej lub co najmniej jednego dnia z dłuższym funkcjonowaniem jednostki bądź niektórych komórek organizacyjnych. Zapis art. 42 ust. 1 ustawy o pracownikach samorządowych nie zwalnia z jakichkolwiek obowiązków ani zasad odnoszących się do czasu pracy zawartych w przepisach k.p. Jest wskazówką dotyczącą organizacji pracy, a nie „furtką” do ustalania rozkładów w sposób sprzeczny z kodeksowymi regulacjami.