Czy przestępca może zostać wójtem

Przepisy Kodeksu wyborczego oraz ustawy o pracownikach samorządowych są ze sobą sprzeczne. O ile bowiem pierwsza ustawa umożliwia start w wyborach na wójta osobom skazanym na inną niż pozbawienie wolności karę, o tyle przepisy drugiej nie pozwalają na nawiązanie stosunku pracy w urzędzie gminy z osobą skazaną prawomocnie na jakąkolwiek karę.

To patologiczna sytuacja, do której powstania dopuścił ustawodawca. Co więcej, trwa ona już od kilku lat - problem ten był już sygnalizowany przy okazji wyborów samorządowych w 2014 r. - a mimo to nie powstał żaden projekt, który konflikt przepisów pomiędzy Kodeksem wyborczym a ustawą o pracownikach samorządowych próbowałby usunąć.

Prawa wyborcze kontra wymóg niekaralności

Zgodnie z art. 11 ust. 2 pkt 1 Kodeksu wybor czego bierne prawo wyborcze nie przysługuje osobom skazanym prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe. Z przepisu tego wynika zatem, że kandydować w wyborach (w tym samorządowych na stanowisko wójta burmistrza, prezydenta miasta) może skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione z winy umyślnej, ścigane z oskarżenia publicznego, na inną karę niż pozbawienie wolności, czyli np. grzywnę. Co więcej, z przepisów Kodeksu wyborczego wynika, że osoba taka może zostać skutecznie wybrana na stanowisko wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Z innego przepisu Kodeksu wyborczego wynika, że wygaśnięcie mandatu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) następuje z powodu „utraty prawa wybieralności”, czyli wystąpienia przesłanki, o której mowa w art. 11 ust. 1 pkt 1 Kodeksu wyborczego (patrz art. 492 § 1 pkt 4). Tymczasem w przepisach ustawy o pracownikach samorządowych zawarty został wymóg tzw. niekaralności. Co więcej, dotyczy on nie wszystkich pracowników, lecz w szczególności tych, których stosunek pracy nawiązuje się na podstawie wyboru. Zgodnie z art. 6 ust. 2 ustawy o pracownikach samorządowych „Pracownikiem samorządowym zatrudnionym na podstawie wyboru może być osoba, która (…) nie była skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe”. Co się stanie w sytuacji, gdy kandydat na wójta, skazany prawomocnym wyrokiem za przestępstwo popełnione z winy umyślnej, ścigane z oskarżenia publicznego na inną karę niż kara pozbawienia wolności (np. grzywnę albo karę ograniczenia wolności), zostanie wybrany? Czy wówczas taka osoba będzie mogła wykonywać obowiązki wójta czy też - z uwagi na treść przepisów ustawy o pracownikach samorządowych - nie?