Cmentarze komunalne – problematyczne ustalanie opłat

Zarządzanie cmentarzami komunalnymi rodzi liczne problemy. Dotyczą one związanych z ich funkcjonowaniem opłat ustalanych w drodze zarządzenia wójta. Nieprawidłowości wynikają ze złego interpretowania obowiązujących przepisów prawa lub nieznajomości aktualnego orzecznictwa.

Przepis art. 2 ust. 1 ustawy z 31 stycznia 1959 r. o cmentarzach i chowaniu zmarłych (dalej: u.c.c.z.) wskazuje, że utrzymanie i zarządzanie cmentarzami komunalnymi należy do zadań wójta, burmistrza lub prezydenta miasta (dalej: wójt) właściwego ze względu na miejsce położenia takiego obiektu. Dodatkowo w ustawie z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.) w art. 30 ust. 2 pkt 3 wskazano, iż do zadań wójta zalicza się m.in. gospodarowanie mieniem komunalnym. Obie te regulacje dają podstawę do uznania organu wykonawczego gminy za podmiot właściwy do zarządzania i utrzymywania cmentarzy komunalnych.

Pojawia się jednak wątpliwość, czy pozwala to również uznać ten organ za uprawniony do ustalania opłat cmentarnych. W tym przypadku należy odwołać się do zapisów ustawy z 20 grudnia 1996 r. o gospodarce komunalnej (dalej: u.g.k.), która w art. 4 ust. 1 pkt 2 stanowi, że Co do faktu, iż omawiane cmentarze należy uznać za „obiekty o charakterze użyteczności publicznej”, a świadczone tam usługi posiadają cechy wskazane w art. 4 u.g.k., nie ma wątpliwości. Taki stan rzeczy został potwierdzony licznymi orzeczeniami sądów, w których wskazuje się, iż usługami komunalnymi są takie usługi, które cechują się powszechną dostępnością, zaspokajając szczególne i kwalifikowane potrzeby społeczeństwa w sposób nieprzerwany i na bieżąco. Potrzeby te mają charakter użyteczności publicznej, a więc są elementem niezbędnym, podstawowym, absolutnym i dotyczącym ogółu społeczeństwa (por. wyrok WSA w Poznaniu z 12 lutego 2020 r., sygn. akt IV SA/Po 882/19).