Gazeta Samorządu i Administracji 9/2023 z 20.09.2023

Artykuł aktualny

na dzień 05.12.2025

Od 28 maja 2024 r. wygaśnięcie mandatu radnego z dniem wystąpienia przyczyny, o której mowa w § 1 pkt 1, 4, 5a i 6, stwierdza niezwłocznie komisarz wyborczy, w drodze postanowienia. Natomiast wygaśnięcie mandatu radnego wskutek wyboru na posła na Sejm, senatora albo posła do Parlamentu Europejskiego następuje z dniem ogłoszenia obwieszczenia, o którym mowa w art. 238, art. 276 albo art. 361, albo postanowienia, o którym mowa w art. 251 § 5 albo art. 368 § 7

Wygaśnięcie mandatu radnego wobec utraty prawa wybieralności

Wygaszenie mandatu nie może być wykorzystywane instrumentalnie. Stwierdzenie wygaśnięcia mandatu radnego musi być oparte na mocnych dowodach. Instytucja ta stanowi bowiem ingerencję w wynik demokratycznych wyborów zarówno z punktu widzenia samego radnego, jak i wyborców, którzy na tego radnego głosowali – tak orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Jednym z warunków wygaśnięcia mandatu radnego jest utrata prawa wybieralności lub nieposiadanie go w dniu wyborów (art. 383 § 1 pkt 2 Kodeksu wyborczego). Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) ma osoba mająca prawo wybierania (czynne prawo wyborcze). Zatem o utracie prawa wybieralności przesądzają dwa warunki: wiek – nieukończone 18 lat oraz miejsce zamieszkania – brak stałego zamieszkiwania na obszarze danej gminy. O ile ustalenie wieku nie przysparza trudności, o tyle ustalenie miejsca zamieszkania poza daną gminą może wymagać większego zaangażowania – to musi nastąpić na podstawie wiarygodnych i mocnych dowodów.