Jaką stawką VAT opodatkować usługi pierwszej pomocy

Zamierzam rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie kursów udzielania pierwszej pomocy. Jestem ratownikiem medycznym. Jaką stawką VAT powinnam je opodatkować? Kursy będę prowadziła np. dla nauczycieli i żołnierzy. W planach mam także szkolenie osób indywidualnych, np. w trakcie różnych eventów. 

Kursy pierwszej pomocy są zwolnione z VAT, gdy są świadczone na rzecz osób, na które obowiązek udziału w takim kursie nakładają odrębne przepisy. Takimi osobami są np. nauczyciele i żołnierze. Jeżeli kursy są świadczone na rzecz osób indywidualnych, np. w trakcie różnych eventów, nie mogą korzystać ze zwolnienia z VAT. Są opodatkowane stawką 23%. Szczegóły w uzasadnieniu. 

Zwolnione z VAT są usługi kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, inne niż wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 26 ustawy o VAT:

a) prowadzone w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach lub

b) świadczone przez podmioty, które uzyskały akredytację w rozumieniu przepisów ustawy z 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe – wyłącznie w zakresie usług objętych akredytacją, lub

c) finansowane w całości ze środków publicznych

– oraz świadczenie usług i dostawa towarów ściśle z tymi usługami związane (art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT). 

W ustawie o VAT nie zdefiniowano, co należy rozumieć przez kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie zawodowe. W praktyce przyjmuje się, że przez kształcenie lub przekwalifikowanie zawodowe należy rozumieć takie kształcenie, w wyniku którego dana osoba podnosi swoje kwalifikacje, a bezpośrednio po jego ukończeniu jest w stanie podjąć pracę zarobkową lub wykonywać określony zawód. 

Kiedy kursy pierwszej pomocy można uznać za usługi kształcenia zawodowego zwolnione z VAT

Kursy pierwszej pomocy spełniają definicję kształcenia zawodowego, jeżeli uczestnik takiego kursu jest zobowiązany do udziału w nim na podstawie odrębnych przepisów. Przykładem takich regulacji są przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach oraz ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do 3 lat. Z § 21 ww. rozporządzenia wynika, że pracownicy szkoły lub placówki podlegają przeszkoleniu w zakresie udzielania pierwszej pomocy. Z kolei zgodnie z art. 16 ust. 2 ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do 3 lat opiekunem w żłobku lub klubie dziecięcym może być także osoba, która odbyła nie wcześniej niż 2 lata przed podjęciem zatrudnienia jako opiekun szkolenie z udzielania dziecku pierwszej pomocy. W myśl art. 18a pkt 1 tej ustawy opiekun oraz wolontariusz zobowiązani są do odbycia co 2 lata szkolenia z udzielania dziecku pierwszej pomocy. 

Innym aktem obligującym do odbycia kursu pierwszej pomocy jest rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministra Obrony Narodowej z 12 grudnia 2008 r. w sprawie szkoleń w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy. Rozporządzenie określa sposób i organizację przeprowadzenia szkolenia w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy oraz aktualizację wiedzy w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy przez pracowników służb podległych lub nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych oraz Ministra Obrony Narodowej, funkcjonariuszy, policjantów, strażaków i żołnierzy.

W przypadku gdy uczestnik kursu pierwszej pomocy jest do niego zobowiązany na podstawie odrębnych przepisów, spełniona jest również druga przesłanka umożliwiająca korzystanie ze zwolnienia z VAT, wymieniona w art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy o VAT, gdyż takie kursy prowadzone są w formach i na zasadach przewidzianych w odrębnych przepisach. To oznacza, że jeżeli będzie Pani świadczyła kursy pierwszej pomocy dla nauczycieli lub żołnierzy, to będą one mogły korzystać ze zwolnienia z VAT.

Takie stanowisko potwierdzają również organy podatkowe. W interpretacji indywidualnej Dyrektora KIS z 21 listopada 2023 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.588.2023.2.NW) czytamy, że:

(…) prowadzone przez Pana usługi szkoleń z zakresu pierwszej pomocy prowadzone dla nauczycieli w szkołach, przedszkolach i żłobkach (…) w celu poszerzenia wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy, będą korzystać ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy.

Z kolei w interpretacji indywidualnej z 10 listopada 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.658.2022.2.AK) Dyrektor KIS stwierdził, że:

(…) prowadzone przez Państwa Stację Ratownictwa Medycznego usługi szkoleniowe i kursy z zakresu ratownictwa medycznego prowadzone przez Ratowników Medycznych dla żołnierzy zawodowych, strażaków OSP, kierowcy zawodowego Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego, zakładów pracy niezwiązanych z branżą lub zawodem kierujących na szkolenia medyczne swoich pracowników w celu poszerzenia swojej wiedzy z zakresu udzielania pierwszej pomocy, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 lit. a ustawy.

Kiedy kursy pierwszej pomocy nie są zwolnione z VAT

Kursy pierwszej pomocy nie będą korzystały ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy o VAT, jeżeli będą przez Panią świadczone na rzecz osób indywidualnych, dla których wzięcie udziału w takim kursie nie wynika z obowiązku nałożonego odrębnymi przepisami. Potwierdził to Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 21 listopada 2023 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.588.2023.2.NW). Stwierdził w niej, że:

(…) przedmiotowe usługi z zakresu szkoleń pierwszej pomocy dla (…) osób biorących udział w eventach, dla których wzięcie udziału w szkoleniu nie wynika z obowiązku służbowego, nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 29 ustawy, ponieważ w tym przypadku nie będą spełnione przesłanki zakwalifikowania ich do usług kształcenia zawodowego lub przekwalifikowania zawodowego, o których mowa w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług oraz przepisach wykonawczych wydanych na jej podstawie.

POWOŁANE INTERPRETACJE ORGANÓW PODATKOWYCH:

• interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 listopada 2023 r. (sygn. 0112-KDIL3.4012.588.2023.2.NW) 

• interpretacja indywidualna Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 10 listopada 2022 r. (sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.658.2022.2.AK)

Katarzyna Wojciechowska 

ekspert w zakresie podatków