Projekt ustawy o dochodach jednostek samorządów

W połowie lipca 2024 r. Rządowe Centrum Legislacji opublikowało nową wersję projektu ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Ustawa przebuduje system finansowania JST.

Nowe przepisy zastąpią ustawę z 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Co do zasady ustawa ma wejść w życie dzień po publikacji w Dzienniku Ustaw. Tylko niektóre przepisy wejdą w życie od 1 stycznia 2025 r., a niektóre mają zakreślone terminy ustawowe za pomocą dat. Przykładowo art. 89 (przepis przejściowy) określa termin przekazania pierwszej (styczniowej) raty środków stanowiących należne dochody za rok 2025 z tytułu:

• udziału w podatku PIT – dla wszystkich JST oraz 

• subwencji ogólnej – dla gmin i powiatów

– i termin ten został określony do 25 grudnia 2024 r. Dochody i wydatki z tych tytułów będą dotyczyć roku 2025 – czyli będą ujmowane już w budżetach roku 2025.

Podatki dochodowe – proponowane stawki dla JST

Rząd proponuje, aby dochody samorządów z tytułu udziału w podatkach PIT i CIT były liczone jako procent od dochodów podatników z terenu danej JST (obecnie dochód samorządów z tytułu udziału w PIT i CIT naliczany jest na podstawie podatku należnego). Ma to być dochód podatników z ostatniego najbardziej aktualnego roku, za który dane o dochodach podatników są dostępne (czyli w praktyce za rok poprzedzający rok budżetowy o dwa lata). Przy czym dochód podatników PIT/CIT byłby waloryzowany do bieżącego roku budżetowego.

Rząd deklaruje też, że dochody z tytułu udziałów w podatkach PIT i CIT, wyliczone na rok 2025 na podstawie nowych rozwiązań, będą wyższe od dochodów z tych tytułów, wyliczonych na podstawie dotychczasowych przepisów, łącznie dla wszystkich JST o 92,8 mld zł, tj. o prawie 85,4%. Rząd planuje też wydzielenie miast na prawach powiatu w oddzielną kategorię JST. Zmiana ta ma znaczenie dla podziału wpływów z podatku PIT i CIT.