Poradnia samorządowa

• Czy jest dopuszczalne nadanie sołectwu nowego statutu, jeśli urząd gminy konsultował z mieszkańcami tylko wybrane zmiany?
• Kto ma prawo ustalić administratora boisk i określić prawa i obowiązki ich użytkowników?
• Z kim dyrektor biblioteki publicznej musi konsultować statut placówki?
• Czy rada gminy może wprowadzić zakaz sprzedaży alkoholu tylko na terenie miasta?
• Jak uregulować wysokość ekwiwalentu pieniężnego dla strażaków ochotników?

Rada gminy stwierdziła nieważność dotychczasowych statutów sołectw i nadała im nowe. Przed podjęciem uchwał urząd gminy konsultował jednak z mieszkańcami tylko niektóre postanowienia, m.in. regulujące tryb wyboru i odwoływania sołtysów oraz rad sołeckich. Czy jest to dopuszczalne?

Nie, został naruszony art. 35 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: u.s.g.). Zgodnie z tym przepisem organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Na postawie tej regulacji rada gminy nie była uprawniona do nadania całych nowych statutów sołectwom, lecz wyłącznie do wprowadzenia w nich tych zmian, które wcześniej zostały przedstawione mieszkańcom sołectw do zaopiniowania w drodze konsultacji.

Jak stwierdził wojewoda zachodniopomorski w rozstrzygnięciu nadzorczym z 25 lipca 2024 r. (nr P-1.4131.229.2024.AS), z art. 35 ust. 1 u.s.g. wprost wynika, że uchwała dotycząca nadania statutu jednostki pomocniczej (sołectwa) powinna zostać podjęta dopiero po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami tej jednostki pomocniczej. Inaczej rzecz ujmując, aby spełnić wymóg, o którym mowa w art. 35 ust. 1 u.s.g., koniecznie trzeba wcześniej przeprowadzić konsultacje z mieszkańcami tego sołectwa, któremu statut ma być nadany. Zdaniem wojewody konsultacje przeprowadza się zgodnie z postanowieniami uchwały rady gminy ustalającej zasady i tryb przeprowadzania konsultacji, podjętej na podstawie art. 5a ust. 2 u.s.g. W art. 5a ust. 1 u.s.g. ustawodawca wskazał na dwa rodzaje takich konsultacji z mieszkańcami gminy: