Czy pracownik przewożący współpracowników samochodem służbowym musi przejść dodatkowe badania lekarskie
PROBLEM
Czy pracownik, który zatrudniony jest na stanowisku np. specjalisty w biurze, ale użytkuje samochód służbowy (kat. B) w celach służbowych i przewozi nim współpracowników np. na szkolenie powinien mieć wykonane jakieś "specjalne" badania u lekarza medycyny pracy? Zaznaczamy, że pracownik nie jest zatrudniony na etacie jako "kierowca", jedynie w ramach obowiązków służbowych wykonuje podróże służbowe wykorzystując do tego celu samochód służbowy pracodawcy (kat. B). Wszyscy nasi pracownicy w skierowaniu na badania lekarskie mają wpisane "kierowanie samochodem prywatnym/służbowym kat. B". Przechodzą z tego tyłu badanie psychologiczne, otrzymując zaświadczenie z konsultacji psychologicznej, jednak czy jest to wystarczające badanie, tym samym żeby przewozić innych współpracowników? Co zadziałoby się w sytuacji, kiedy samochód służbowy kierowany przez wspomnianego specjalistę miałby wypadek i przewoził innych współpracowników i ktoś doznałby uszczerbku na zdrowiu? Kto odpowiadałby za taką sytuację?
RADA
Pracownicy nie muszą przechodzić dodatkowych badań ponadto, co wskazano w pytaniu.
UZASADNIENIE
Skierowanie na badania profilaktyczne wydawane przez pracodawcę powinno zawierać:
1) określenie rodzaju badania profilaktycznego, jakie ma być wykonane;
2) w przypadku osób przyjmowanych do pracy lub pracowników przenoszonych na inne stanowiska pracy - określenie stanowiska pracy, na którym osoba ta ma być zatrudniona; w tym przypadku pracodawca może wskazać w skierowaniu dwa lub więcej stanowisk pra-cy, w kolejności odpowiadającej potrzebom zakładu;
3) w przypadku pracowników - określenie stanowiska pracy, na którym pracownik jest zatrudniony;
4) opis warunków pracy uwzględniający informacje o występowaniu na stanowisku lub stanowiskach pracy, o których mowa w pkt 2 i 3, czynników niebezpiecznych, szkodliwych dla zdrowia lub czynników uciążliwych i innych wynikających ze sposobu wykonywania pracy, z podaniem wielkości narażenia oraz aktualnych wyników badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia, wykonanych na tych stanowiskach.
W opisie powinna znaleźć się informacja o prowadzeniu pojazdów służbowych i przewożeniu innych pracowników. O zakresie zaś konkretnych badań, które należy przeprowadzić w związku z przedstawionymi przez pracodawcę danymi decyduje lekarz medycyny pracy przeprowadzający badania.
Jak najbardziej może on wskazać na konieczność przeprowadzenia badań o okulisty lub psychologa uprawnionego do przeprowadzania badań kierowców. W wielu przypadkach jednak nie decyduje się na takie badania. Skoro pracownicy mieli wskazywane w skierowaniach na badania profilaktyczne kierowanie pojazdami i lekarz medycyny pracy podejmując decyzję o zakresie badań zlecił psychotesty (ewentualnie inne badania, które uznał za niezbędne) oraz otrzymali orzeczenia wskazujące na możliwość wykonywania danej pracy na warunkach wskazanych w skierowaniu, to jest to pełny, wystarczający zakres badań dla prowadzenia pojazdów i przewożenia innych osób.
PIP w stanowisku z dnia 18 listopada 2012 r. (GNP-433-023-159-1/12), wskazuje, że kierując na badania profilaktyczne pracownika, który wykorzystuje samochód do celów służbowych, należy w skierowaniu umieścić informację w tym zakresie. Zakres i częstotliwość badań pracownika określa wyłącznie lekarz, a zasadność wykonywania badań okulistycznych, bądź badań psychoruchowych nie podlega ocenie pracodawcy kierującego pracownika na badania profilaktyczne.
W razie wypadku nie ma mowy o jakimś dodatkowym odszkodowaniu dlatego, że pojazdem kierował pracownik zatrudniony na innym stanowisku niż kierowca. W razie wyrządzenia przez pracownika przy wykonywaniu przez niego obowiązków służbowych szkody osobie trzeciej, zobowiązany do naprawienia szkody jest wyłącznie pracodawca (art. 120 Kodeksu pracy).
Przysługuje mu roszczenie regresowe w stosunku do pracownika, który szkodę wyrządził - tutaj jednak konieczne będzie dokonanie oceny tego, czy wystąpiła wina nieumyślna, czy umyślna.
art. 120, art. 229 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2025 r. poz. 277).
Marek Rotkiewicz
prawnik specjalizujący się w prawie pracy, specjalista z zakresu kadr i zatrudnienia
