Brak opodatkowania VAT przy likwidacji kolizji urządzeń elektroenergetycznych przez gminę dla spółki B S.A. - Interpretacja indywidualna z dnia 23 czerwca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.208.2025.2.APR
Likwidacja kolizji urządzeń elektroenergetycznych przez jednostkę samorządu terytorialnego w ramach zadań publicznych nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż działalność ta jest realizowana na zasadach publicznoprawnych. W rezultacie transakcje te nie wymagają wystawienia faktury VAT.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
14 kwietnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 7 kwietnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku opodatkowania likwidacji kolizji urządzeń elektroenergetycznych, w wyniku której będą Państwo zobowiązani do przeniesienia na rzecz Spółki, własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności fragmentów sieci elektroenergetycznych. Uzupełnili go Państwo pismem z 20 maja 2025 r. (wpływ 23 maja 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Gmina A jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Gmina A realizuje zadanie pn. „(...)”. W pasie drogowym ww. drogi znajdują się urządzenia elektroenergetyczne, które są własnością B Spółka Akcyjna z siedzibą w (…), adres: (…), ul. (…). W związku z tym Gmina A jako inwestor podpisała z B S.A. umowę usunięcia kolizji o następującej treści:
§1
1.Inwestor oświadcza, iż:
a)planuje prace budowlane obejmujące budowę/przebudowę/remont drogi „(...)” w A. (inwestycja inwestora);
b)projektowana droga ul. A w A koliduje z następującymi urządzeniami elektroenergetycznymi Spółki:
‒napowietrzna linia niskiego napięcia 4 x 25 Al wraz z przyłączami – zasil. ze ST 2-232,
c)dla zrealizowania prac wskazanych pod lit. a niezbędne będzie przełożenie urządzeń elektroenergetycznych wymienionych pod lit. b;
d)dokona przełożenia wyżej wymienionych urządzeń elektroenergetycznych Spółki (usunięcia kolizji) z dotychczasowej lokalizacji, w miejsce nie kolidujące z inwestycją wskazaną w pkt a, zgodnie z Warunkami Usunięcia Kolizji, stanowiącymi załącznik nr 1 do Umowy;
e)poniesie koszty niezwiązane z przełożeniem urządzeń wymienionych w pkt 1 lit. b według zasad określonych w niniejszej umowie;
f)został poinformowany przez Spółkę oraz akceptuje, że urządzenia elektroenergetyczne, które podlegają przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie w ramach usunięcia kolizji stanowią własność Spółki zarówno w trakcie usuwania kolizji, jak i po usunięciu kolizji. Inwestor oświadcza, iż został poinformowany oraz akceptuje, iż nakłady na istniejące urządzenia Spółki oraz urządzenia odtworzone w całości bądź w części z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz nowo wybudowane urządzenia w wyniku zawarcia niniejszej umowy stają się własnością Spółki z chwilą połączenia z siecią elektroenergetyczną Spółki. W związku z powyższym usunięcie kolizji wiąże się z obowiązkiem wydania Spółce do niezakłóconego posiadania części sieci elektroenergetycznej (w tym urządzeń elektroenergetycznych), która uległa przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie wraz z nakładami oraz nowo wybudowanymi urządzeniami w ramach usunięcia kolizji, niezwłocznie po usunięciu kolizji. Inwestor oświadcza, iż potwierdza i akceptuje powyższe;
g)został poinformowany przez Spółkę oraz akceptuje, że w przypadku współfinansowania planów inwestycyjnych Inwestora ze środków wspólnotowych, Inwestor zobowiązany jest zrealizować inwestycję w sposób, który umożliwi Inwestorowi przeniesienie własności oraz wydanie Spółce do niezakłóconego posiadania część sieci elektroenergetycznej (w tym urządzeń elektroenergetycznych), która uległa przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie wraz z nakładami oraz nowo wybudowanymi urządzeniami w ramach usunięcia kolizji, niezwłocznie po usunięciu kolizji.
2.Spółka oświadcza i zapewnia Inwestora, iż:
1)jest właścicielem urządzeń elektroenergetycznych wymienionych w § 1 ust. 1 lit. b niniejszej umowy;
2)stan techniczny przedmiotowych urządzeń elektroenergetycznych jest dobry oraz umożliwia ich wykorzystywanie do dostarczania energii elektrycznej do odbiorców zgodnie z przepisami prawa i wymogami dla tego typu urządzeń oraz celem, dla którego mają służyć;
3)przedmiotowe urządzenia elektroenergetyczne są stale wykorzystywane do dostarczania energii elektrycznej do odbiorców.
4)poniesie koszty przełożenia urządzeń wymienionych w § 1 ust. 1 pkt b umowy, według zasad określonych w niniejszej umowie.
Po usunięciu kolizji linii elektroenergetycznej w związku z inwestycją polegającą na przebudowie i rozbudowie ulicy A w A podpisano protokół zdawczo-odbiorczy na następujące urządzenia elektroenergetyczne:
- linia kablowa nN typu YAKXS 4x120 - dł. 415 m wraz ze złączami kablowo-pomiarowymi - 9 szt.,
- linia napowietrzna nN typu AsXSn 4x95 - dł. 43 m,
- przyłącze napowietrzne nN typu AsXSn 2x25 dł. 82 m o łącznej wartości 167 529,74 zł (słownie sto sześćdziesiąt siedem tysięcy pięćset dwadzieścia dziewięć złotych 74/100).
Doprecyzowanie i uzupełnienie opisu stanu faktycznego
1.Opisana w stanie faktycznym kolizja urządzeń elektroenergetycznych miała miejsce z uwagi na konieczność zapewnienia oświetlenia ulicznego na działce nr: (...) oraz (...), ustawienia dwóch dodatkowych słupów oraz przyłączenie ich od sieci energetycznej (zgodnie z załączonym PZT).
2.Gmina poniosła koszt usunięcia kolizji w ramach realizacji całości inwestycji drogowej. Następnie po zakończeniu inwestycji, zgodnie z zawartą z B S.A. umową został podpisany Protokół Odbioru Technicznego, który potwierdza usunięcie kolizji w zakresie przełożenia urządzeń elektroenergetycznych wraz z nakładami o łącznej wartości 167 529,74 zł (słownie: sto sześćdziesiąt siedem tysięcy pięćset dwadzieścia dziewięć złotych 74/100). Na podstawie łączącej Gminę A i B S.A. umowy koszt likwidacji powyższej kolizji B S.A. zwróciła Gminie. Kwota została skalkulowana w oparciu o koszty faktycznie poniesione przez Gminę A.
3.Oprócz opisanej w stanie faktycznym likwidacji kolizji urządzeń elektroenergetycznych, w wyniku której Gmina będzie zobowiązana do przeniesienia na rzecz B S.A. własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, Gmina nie wykonuje na rzecz Spółki jakkolwiek innych świadczeń.
4.Ostateczny koszt usunięcia kolizji opisanej we wniosku poniesie B S.A.
Pytanie
Czy opisana w stanie faktycznym likwidacja kolizji urządzeń elektroenergetycznych stanowiących składnik majątku B S.A., w ramach realizacji zadania pn. „(...)”, w wyniku której Gmina A zobowiązana będzie do przeniesienia na rzecz B S.A., własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności fragmentów sieci elektroenergetycznych, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji, czy dokumentem właściwym do dokumentowania tej transakcji jest faktura?
Państwa stanowisko w sprawie
W ocenie Gminy A likwidacja kolizji urządzeń elektroenergetycznych stanowiących własność B S.A., które kolidują z inwestycją pn. „(...)”, w wyniku której Gmina przeniesie na rzecz B własność wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności fragmentów sieci elektroenergetycznych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji brak jest podstaw do wystawienia faktury VAT dokumentującej te czynności.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Zgodnie natomiast z art. 7 ust. 1 ww. ustawy przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:
1)przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie;
2)wydanie towarów na podstawie umowy dzierżawy, najmu, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze zawartej na czas określony lub umowy sprzedaży na warunkach odroczonej płatności, jeżeli umowa przewiduje, że w następstwie normalnych zdarzeń przewidzianych tą umową lub z chwilą zapłaty ostatniej raty prawo własności zostanie przeniesione;
3)wydanie towarów na podstawie umowy komisu: między komitentem a komisantem, jak również wydanie towarów przez komisanta osobie trzeciej;
4)wydanie towarów komitentowi przez komisanta na podstawie umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta;
5)ustanowienie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego, ustanowienie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu oraz przekształcenie spółdzielczego lokatorskiego prawa do lokalu mieszkalnego na spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu, a także ustanowienie na rzecz członka spółdzielni mieszkaniowej odrębnej własności lokalu mieszkalnego lub lokalu o innym przeznaczeniu oraz przeniesienie na rzecz członka spółdzielni własności lokalu lub własności domu jednorodzinnego;
6)oddanie gruntów w użytkowanie wieczyste;
7)zbycie praw, o których mowa w pkt 5 i 6.
Przez towary natomiast w myśl art. 2 pkt 6 ustawy o podatku od towarów i usług rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.
Jednocześnie w myśl art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Brzmienie powyższych przepisów wskazuje, że zakres przedmiotowy podatku od towarów i usług, został wyznaczony przez ustawodawcę bardzo szeroko. W zasadzie każda czynność, w ramach której następuje przeniesienie prawa do rozporządzenia towarami, podlega opodatkowaniu VAT. Podobnie w przypadku usług, nie tylko bowiem zachowanie się podatnika na rzecz innego podmiotu, ale również powstrzymanie się od określonego działania bądź też akceptowanie zachowania innego podmiotu uznawane jest za usługę na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług.
Jednocześnie zwrócić uwagę należy, że dla opodatkowania danej czynności VAT konieczne jest, aby była ona wykonana przez podatnika w rozumieniu ustawy o VAT.
Definicję podatnika konstytuuje natomiast art. 15 ustawy o VAT. I tak, zgodnie z art. 15 ust. 1 ww. ustawy podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Przez działalność gospodarczą w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT rozumie się natomiast wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Jednocześnie w myśl art. 15 ust. 6 tej ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Podkreślenia wymaga, że powyższy przepis art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług stanowić miał implementację art. 13 ust. 1 Dyrektywy VAT, zgodnie z którym, krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami. Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.
Podmioty prawa publicznego na gruncie podatku od towarów i usług mogą zatem występować zarówno w charakterze podatnika tego podatku, czyli jako podmiot wykonujący działalność gospodarczą, jak i organu, który jest wyłączony spod zakresu działania ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej jednak zwrócić uwagę należy na brak zgodności z tym zakresie przepisów krajowych z Dyrektywą VAT. Jak bowiem wynika z przepisów krajowych opodatkowaniu VAT podlegają te czynności wykonywane przez organ władzy publicznej, które albo nie należą do jego zadań własnych, albo pomimo że do ich należą, to są wykonywane na podstawie umowy cywilnoprawnej. A zatem jako podmiot prawa publicznego posiada status podatnika VAT, gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w kategorii jego zadań lub gdy wykonuje wprawdzie czynności z zakresu swoich zadań, ale robi to na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. Z kolei przepisy dyrektywy 112, odwołują się w przedmiotowym zakresie do kryterium zakłócenia konkurencji. Jak wskazuje się w doktrynie do zakłócenia konkurencji może dochodzić, gdy organy władzy publicznej podejmują czynności stanowiące działalność gospodarczą, analogicznie jak podmioty prawa prywatnego. Wówczas istnieje ryzyko zakłócenia konkurencji poprzez wyłączenie z grona podatników podmiotów publicznych, co w konsekwencji sprawiłoby, że ich działalność nie podlegałaby opodatkowaniu w przeciwieństwie do działalności przedsiębiorców (T. Michalik w: VAT. Komentarz, Warszawa 2016). Jednocześnie użyte w powyższym przepisie sformułowanie „znaczących zakłóceń konkurencji” wyjaśnił TSUE w wyroku z dnia 16 września 2008 r., C-288/07, ECLI:EU:C:2008:505 jako więcej niż tylko nieznaczne.
W konsekwencji biorąc pod uwagę powyższe stwierdzić należy, że w przedmiotowej sprawie Gmina A nie działa jako podatnik VAT. Wszelkie czynności jakie Gmina A wykonuje w ramach przedmiotowej inwestycji stanowią zadanie własne mające na celu poprawę infrastruktury drogowej na terenie Gminy. Fakt ten przesądza w ocenie Wnioskodawcy o braku czynności podlegających opodatkowaniu VAT. Zwrócić jednak uwagę należy również na fakt, iż koszt usunięcia kolizji będzie kosztem poniesionym w ramach działalności statutowej przez jednostkę samorządu terytorialnego. A nie odliczy podatku VAT naliczonego z tytułu wystawionych przez wykonawcę robót budowlanych faktur z uwagi na fakt, że w ocenie Wnioskodawcy usługi dotyczą działalności statutowej wykonanej przez Inwestora w na podstawie odrębnych ustaw oraz usługi te nie mają związku ze sprzedażą opodatkowaną, czy nawet prowadzoną działalnością gospodarczą. Celem Gminy nie jest świadczenie żadnych usług na rzecz B S.A., zaś przekazanie wszelkich powstałych w związku z likwidacją kolizji urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności fragmentów sieci elektroenergetycznych, jest niejako skutkiem ubocznym ale i koniecznym z punktu widzenia realizacji zadań statutowych całego przedsięwzięcia. Również i wynagrodzenie Gminy skalkulowane zostało w oparciu o faktyczne koszty poniesione przez Gminę przy realizacji Inwestycji.
Podobne stanowisko zaprezentował organ podatkowy w interpretacji z 20 grudnia 2018 r., znak 0115-KDIT1-3.4012.734.2018.2.AP stwierdzając, że „Analiza regulacji prawnych na tle przedstawionych okoliczności sprawy prowadzi do wniosku, że działanie Gminy w zakresie opisanej inwestycji odbywa się w sferze, w której działa ona jako podmiot prawa publicznego, a tym samym nie działa w charakterze podatnika podatku VAT. W tym zakresie Gmina nie wykonała żadnego świadczenia podlegającego opodatkowaniu na rzecz Spółki, która partycypowała w kosztach wskazanej we wniosku inwestycji. Tym samym, niezależnie od tego, że Gmina uzyskała wpłatę od Spółki zgodnie z zawartym porozumieniem, należy stwierdzić, że nie wiązało się to z powstaniem konsekwencji podatkowych. Otrzymane środki nie stanowią wynagrodzenia za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT”.
W związku z powyższym w przypadku braku czynności opodatkowanych dokumentem właściwym dla dokumentowania rozliczeń polegających na partycypowaniu w kosztach przedsięwzięcia będzie nota księgowa, a nie faktura. W przeciwnym razie doszłoby do naruszenia podstawowej dla systemu VAT - zasady neutralności. A naliczyłoby podatek z tytułu dokonanej transakcji, przy jednoczesnym braku odliczenia podatku naliczonego z tytułu dokonanych zakupów.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 ze zm.), zwanej dalej ustawą:
Opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W świetle art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Należy wyjaśnić, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy.
Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym.
W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika tego podatku.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Według art. 15 ust. 2 ww. ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Stosownie natomiast do art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 ust. 1 obowiązującej od dnia 1 stycznia 2007 r. Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. ze zm.), zgodnie z którym:
Krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.
Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji.
W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:
- podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
- podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy, itp., umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Dokonując wykładni powołanych wyżej przepisów art. 15 ust. 6 ustawy i art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE należy rozgraniczyć sferę imperium, która jest wyłączona z opodatkowania podatkiem od towarów i usług od sfery dominium, w której stosownie do wskazanych wyżej przepisów, organy powinny być traktowane jak podatnicy tego podatku. Podatnikiem podatku od towarów i usług jest więc również organ władzy publicznej oraz urząd obsługujący ten organ, jeżeli w stosunku do określonej czynności lub transakcji zachowuje się jak podmiot gospodarczy. Z tego właśnie względu, ustawodawca uznał w art. 15 ust. 6 ustawy, że organy (urzędy) nie są podatnikami w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych. Powyższy przepis nie jest samodzielną podstawą do określenia, kiedy organ władzy publicznej bądź obsługujący ten organ urząd jest podatnikiem VAT. Nie można go bowiem interpretować w oderwaniu od wynikającej z art. 15 ust. 1 ustawy definicji podatnika jako podmiotu wykonującego działalność gospodarczą w rozumieniu ust. 2 tego artykułu, przy czym działalność ta musi być wykonywana samodzielnie – we własnym imieniu i na własny rachunek.
Jednocześnie wskazać należy, że stosownie do art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2024 r poz. 1465 ze zm.):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:
Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 2) ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy: gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego.
W myśl art. 1 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 320 ze zm.):
Drogą publiczną jest droga zaliczona na podstawie niniejszej ustawy do jednej z kategorii dróg, z której może korzystać każdy, zgodnie z jej przeznaczeniem, z ograniczeniami i wyjątkami określonymi w tej ustawie lub innych przepisach szczególnych.
W świetle art. 2 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:
Drogi publiczne ze względu na funkcje w sieci drogowej dzielą się na następujące kategorie:
1)drogi krajowe;
2)drogi wojewódzkie;
3)drogi powiatowe;
4)drogi gminne.
Stosownie do art. 2a ust. 2 ustawy o drogach publicznych:
Drogi wojewódzkie, powiatowe i gminne stanowią własność właściwego samorządu województwa, powiatu lub gminy.
Na podstawie art. 19 ust. 1 ustawy o drogach publicznych:
Organ administracji rządowej lub jednostki samorządu terytorialnego, do którego właściwości należą sprawy z zakresu planowania, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania i ochrony dróg, jest zarządcą drogi.
W myśl art. 19 ust. 2 ustawy o drogach publicznych:
Zarządcami dróg, z zastrzeżeniem ust. 3, 5, 5a i 8, są dla dróg:
1)krajowych - Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad;
2)wojewódzkich - zarząd województwa;
3)powiatowych - zarząd powiatu;
4)gminnych - wójt (burmistrz, prezydent miasta).
Wskazali Państwo, są Państwo czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług. Realizują Państwo zadanie pn. „(...)”. W pasie drogowym ww. drogi znajdują się urządzenia elektroenergetyczne, które są własnością B S.A. W związku z tym jako inwestor podpisali Państwo z B S.A. umowę usunięcia kolizji.
Z umowy wynika, że:
- projektowana droga ul. A w A koliduje z następującymi urządzeniami elektroenergetycznymi, będącymi własnością Spółki: napowietrzna linia niskiego napięcia 4 x 25 Al wraz z przyłączami – zasil. ze ST 2-232;
- dokonają Państwo przełożenia ww. urządzeń elektroenergetycznych Spółki (usunięcia kolizji) z dotychczasowej lokalizacji, w miejsce nie kolidujące z inwestycją;
- urządzenia elektroenergetyczne, które podlegają przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie w ramach usunięcia kolizji stanowią własność Spółki zarówno w trakcie usuwania kolizji, jak i po usunięciu kolizji. Nakłady na istniejące urządzenia Spółki oraz urządzenia odtworzone w całości bądź w części z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz nowo wybudowane urządzenia w wyniku zawarcia umowy stają się własnością Spółki z chwilą połączenia z siecią elektroenergetyczną Spółki. W związku z powyższym usunięcie kolizji wiąże się z obowiązkiem wydania Spółce do niezakłóconego posiadania części sieci elektroenergetycznej (w tym urządzeń elektroenergetycznych), która uległa przeniesieniu, odtworzeniu bądź przebudowie wraz z nakładami oraz nowo wybudowanymi urządzeniami w ramach usunięcia kolizji, niezwłocznie po usunięciu kolizji;
- Spółka poniesie koszty przełożenia ww. urządzeń.
Opisana kolizja urządzeń elektroenergetycznych miała miejsce z uwagi na konieczność zapewnienia oświetlenia ulicznego na działce nr: (...) oraz (...), ustawienia dwóch dodatkowych słupów oraz przyłączenie ich od sieci energetycznej.
Ponieśli Państwo koszt usunięcia kolizji w ramach realizacji całości inwestycji drogowej. Następnie po zakończeniu inwestycji, zgodnie z zawartą z B S.A. umową został podpisany Protokół Odbioru Technicznego, który potwierdza usunięcie kolizji w zakresie przełożenia urządzeń elektroenergetycznych wraz z nakładami o łącznej wartości 167 529,74 zł. Na podstawie łączącej Państwa i B S.A. umowy B S.A. zwróciła Państwu koszt likwidacji powyższej kolizji. Kwota została skalkulowana w oparciu o koszty faktycznie poniesione przez Państwa. Ostateczny koszt usunięcia kolizji opisanej we wniosku poniesie B S.A.
Oprócz opisanej likwidacji kolizji urządzeń elektroenergetycznych, w wyniku której będą Państwo zobowiązani do przeniesienia na rzecz B S.A własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, nie wykonują Państwo na rzecz Spółki jakkolwiek innych świadczeń.
Państwa wątpliwości dotyczą ustalenia, czy likwidacja kolizji urządzeń elektroenergetycznych stanowiących składnik majątku B S.A., w ramach realizacji zadania, w wyniku której będą Państwo zobowiązani do przeniesienia na rzecz B S.A. własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności fragmentów sieci elektroenergetycznych, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji, czy dokumentem właściwym do dokumentowania tej transakcji jest faktura.
Jak wynika z przywołanych wyżej przepisów, czynności wynikające z zadań własnych, nałożonych odrębnymi przepisami, realizowane w ramach reżimu publicznoprawnego, z tytułu których jednostka samorządu terytorialnego nie uzyskuje wpływów, pozostają poza zakresem ustawy o podatku od towarów i usług. Są one bowiem realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego poza zakresem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, a jednostki realizując te czynności nie występują w charakterze podatnika podatku VAT zdefiniowanego w art. 15 ust. 1 ustawy, lecz w tym zakresie działają jako organ władzy w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy.
Zatem mając na uwadze przedstawione we wniosku okoliczności sprawy oraz obowiązujące przepisy prawa należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku likwidacja kolizji urządzeń elektroenergetycznych stanowiących składnik majątku B S.A., w ramach realizacji zadania, w wyniku której będą Państwo zobowiązani do przeniesienia na rzecz B S.A., własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności fragmentów sieci elektroenergetycznych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Jak Państwo wskazali, projektowana droga (ulica) koliduje z urządzeniami elektroenergetycznymi, będącymi własnością Spółki. Dokonają Państwo przełożenia wyżej wymienionych urządzeń elektroenergetycznych Spółki (usunięcia kolizji) z dotychczasowej lokalizacji, w miejsce nie kolidujące z inwestycją. Opisana kolizja urządzeń elektroenergetycznych miała miejsce z uwagi na konieczność zapewnienia oświetlenia ulicznego na działce nr: (...) oraz (...), ustawienia dwóch dodatkowych słupów oraz przyłączenie ich od sieci energetycznej. Nakłady na istniejące urządzenia Spółki oraz urządzenia odtworzone w całości bądź w części z innych elementów niż pochodzące z demontażu oraz nowo wybudowane urządzenia w wyniku zawarcia niniejszej umowy stają się własnością Spółki z chwilą połączenia z siecią elektroenergetyczną Spółki. Oprócz opisanej likwidacji kolizji urządzeń elektroenergetycznych, w wyniku której będą Państwo zobowiązani do przeniesienia na rzecz B S.A własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, nie wykonują Państwo na rzecz Spółki jakkolwiek innych świadczeń.
Zatem realizowane przez Państwa świadczenie polegające na likwidacji kolizji urządzeń elektroenergetycznych realizowane jest niejako „przy okazji” realizacji inwestycji celu publicznego jakim jest przebudowa i rozbudowa drogi gminnej. Wykonanie inwestycji polegającej na przebudowie i rozbudowie drogi gminnej, w wyniku której dojdzie do przebudowy infrastruktury sieci elektroenergetycznej ma charakter zadania w zakresie zaspokajania zbiorowych potrzeb wspólnoty, odbędzie się w zakresie zadań własnych gminy.
W konsekwencji likwidacja kolizji urządzeń elektroenergetycznych, w tym przeniesienie na rzecz Spółki własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności fragmentów sieci elektroenergetycznych, realizowane jest poza zakresem Państwa działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Realizując to świadczenie nie wystąpią Państwo w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, bowiem w tym zakresie działają Państwo jako organ władzy w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy. Opisane świadczenie nie jest wykonane przez Państwa w celu osiągnięcia zysku, a wynika jedynie z realizacji Państwa zadań własnych.
Z okoliczności sprawy wynika, że na podstawie łączącej Państwa i B S.A. umowy, B S.A. zwróciła Państwu koszt likwidacji powyższej kolizji. Kwota została skalkulowana w oparciu o koszty faktycznie poniesione przez Państwa.
Tym samym, niezależnie od tego, że zgodnie z zawartą umową ostateczny koszt usunięcia kolizji poniesie B S.A., należy stwierdzić, że nie wiąże się to z wykonaniem świadczenia podlegającego opodatkowaniu. Przekazanych przez B S.A. środków nie można uznać za wynagrodzenie za czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.
Zgodnie z art. 106b ust. 1 ustawy:
Podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:
1)sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem;
2)wewnątrzwspólnotową sprzedaż towarów na odległość, chyba że podatnik korzysta z procedury szczególnej, o której mowa w dziale XII w rozdziale 6a;
3)wewnątrzwspólnotową dostawę towarów na rzecz podmiotu innego niż wskazany w pkt 1;
4)otrzymanie przez niego całości lub części zapłaty przed dokonaniem czynności, o których mowa w pkt 1 i 2, z wyjątkiem przypadku, gdy zapłata dotyczy:
a)wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
b)czynności, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 5 pkt 4,
c)dostaw towarów, dla których obowiązek podatkowy powstaje zgodnie z art. 19a ust. 1b.
Zatem likwidacja kolizji urządzeń elektroenergetycznych w ramach realizacji zadania, w wyniku którego zobowiązani są Państwo do przeniesienia na rzecz B S.A. własności wszelkich powstałych urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności fragmentów sieci elektroenergetycznych, nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i w konsekwencji transakcja nie powinna być przez Państwa dokumentowana fakturą, lecz innym dowodem księgowym, np. notą obciążeniową. Należy przy tym zaznaczyć, że nota obciążeniowa nie jest dokumentem przewidzianym przez przepisy ustawy o podatku od towarów i usług i jako taka nie jest objęta regulacją tych przepisów, brak jest jednakże przeciwwskazań na gruncie przepisów dotyczących podatku od towarów i usług, dla takiego sposobu dokumentowania.
Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1)z zastosowaniem art. 119a;
2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
