Interpretacja indywidualna z dnia 27 czerwca 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.454.2025.2.BM
Zwrot nadpłaconych rat kredytowych wynikający z ugody z bankiem nie stanowi przychodu podatkowego i jest neutralny podatkowo w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
23 kwietnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 27 maja 2025 r. (wpływ 27 maja 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego (ostatecznie sformułowany w uzupełnieniu wniosku)
20 czerwca 2007 roku zawarła Pani umowę kredytową nr (…) kredytu hipotecznego w walucie CHF. Do umowy zostali dołączeni B.B. (Pani matka) i C.B. (Pani ojciec) w celu uzyskania odpowiedniej zdolności kredytowej.
Wszyscy kredytobiorcy odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie, jednak w praktyce tylko Pani spłaca kredyt z własnych środków pieniężnych przelewając kolejne raty z Pani rachunku bankowego. Bank wypłacił kwotę kredytu przeznaczoną na realizację celu kredytu określonego w umowie, a Pani jako kredytobiorca wykorzystała kwotę kredytu na ten cel, tj. zakup Pani mieszkania, w którym następnie Pani mieszkała. Kredyt był wykorzystany na Pani cele mieszkaniowe i Pani go spłacała.
W związku z występowaniem klauzuli abuzywnych w umowie kredytu, podobnie jak inni kredytobiorcy, zaczęła Pani rozważać skierowanie wniosku do sądu w celu dochodzenia roszczeń o uznanie postanowień Umowy kredytowej za niewiążące.
W tym samym czasie, począwszy od 6 lutego 2023 roku, bank rozpoczął przesyłanie do Pani propozycji ugody, które konsekwentnie Pani odrzucała jako niezadowalające. Zainteresowała Panią dopiero propozycja z 25 października 2023 roku, w ramach której bank zaproponował przewalutowanie na PLN aktualnego zadłużenia z tytułu kredytu, a następnie umorzenie części kredytu. W efekcie końcowym, przyjęcie proponowanych warunków oznaczało dla Pani, jako kredytobiorcy, zakończenie spłacania kredytu począwszy od listopada 2023 r.
W ciągu tygodnia od przekazania propozycji, wspólnie z pozostałymi kredytobiorcami zdecydowała się Pani przyjąć propozycję banku, jednak formalności związane z mediacją spowodowały przedłużenie całego procesu. Skutkiem tego ostateczne podpisanie Ugody zawartej w wyniku negocjacji możliwe było dopiero 10 kwietnia 2024 r. (czyli ponad 5 miesięcy później). W tym czasie jako kredytobiorca posiadający kredyt hipoteczny, regularnie wpłacała Pani należne raty, mimo że według planowanych założeń ugody nie byłoby to już konieczne z uwagi na całkowite umorzenie kredytu. W przeliczeniu na PLN, miesięczna kwota raty wynosiła około 3.300,00 PLN (w zależności od aktualnego kursu). W wyniku negocjacji ustalono, że Bank w ramach „rozliczenia kredytu” zwróci kwotę, odpowiadającą ratom kredytu nadpłaconym w okresie mediacji i finalizacji ugody (~3.300,00 PLN x 5 miesięcy = 16.500,00 PLN). W Pani przekonaniu wypłata ww. kwoty jest zwrotem na Pani rzecz środków pieniężnych, które wcześniej, na mocy umowy finansowania hipotecznego walutowego, przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego finansowania. W tej sytuacji stoi Pani na stanowisku, że wskazana w Ugodzie kwota „rozliczenia kredytu” 16.500,00 PLN stanowi zwrot rat wpłaconych w okresie od wyrażenia zgody na proponowane warunki kwotowe przyjęcia Ugody, do faktycznego momentu podpisania ugody, a co za tym idzie, nie jest to Pani przychód i nie podlega opodatkowaniu.
Zapisy ugody przewidywały dodatkowo konieczność złożenia oświadczenia potwierdzającego, że Kredytobiorca spełnia warunki wskazane w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym na cele mieszkaniowe (Dz. U. z 2022 r poz. 592). I takie oświadczenie zostało dołączone do Ugody.
Ugoda zawiera również informację że Bank może być zobowiązany do wystawienia PIT-11 na część umorzonej wierzytelności nieobjętej zaniechaniem poboru podatku, ale tylko w odniesieniu do sytuacji, kiedy kredyt mieszkaniowy został dodatkowo zaciągnięty na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym. Sytuacja ta Pani jednak nie dotyczy, ponieważ nie jest przedmiotem omawianej ugody. W tym przypadku kwota wypłacona przez Bank w ramach rozliczenia kredytu odpowiada kwocie rat, które zostały nadpłacone w okresie mediacji i procedur bankowych zakończonych podpisaniem ugody. Z Pani punktu widzenia jest to zwrot poniesionych kosztów na raty, za część kredytu zaplanowaną do umorzenia, a nie przychód, a więc powinien być neutralny podatkowo. Jednocześnie Pani nadmienia, że nie świadczyła Pani na rzecz banku żadnych usług, za które mogłaby Pani otrzymać przychód.
Kwota rozliczenia kredytu z Ugody została przesłana w całości na jeden rachunek bankowy należący tylko do Pani. Pani rodzice nie otrzymali żadnej wypłaty z banku.
Pod koniec lutego 2025 r. Bank przesłał PIT-11, w którym zaliczył kwotę rozliczenia kredytu do kategorii innych świadczeń (Cześć F. Informacja o wysokości przychodów, o których mowa w art. 20 ust. 1 ustawy w pozycji 99.). Pomimo, że to Pani otrzymała całą kwotę rozliczenia kredytu na Pani rachunek bankowy, PIT-11 został wystawiony na kwotę w wysokości 1/3 kwoty rozliczenia kredytu na każdego z kredytobiorców osobno: na Panią, Pani ojca i Pani matkę, pomimo faktu, że pieniądze były w całości przekazane tylko na Pani konto.
Oficjalnie wszyscy kredytobiorcy odpowiadali solidarnie za spłatę kredytu, jednak nie zaistniała sytuacja, w której pozostali kredytobiorcy wpłacili jakąkolwiek wpłatę do banku.
Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku)
1.Czy otrzymana przez Panią od Banku, w wyniku zawartej Ugody, kwota rozliczenia kredytu (odpowiadającą ratom kredytu nadpłaconym w okresie mediacji i finalizacji ugody w kwocie ~3.300,00 PLN x 5 miesięcy = 16.500,00 PLN) stanowi przychód, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
2.Czy w przypadku, gdy wskazana wyżej kwota rozliczenia kredytu (będąca faktycznie zwrotem) po przesłaniu jej tylko i wyłącznie na Pani rachunek bankowy, powinna być dzielona w PIT-11 proporcjonalnie pomiędzy Panią i Pani rodziców, którzy w praktyce nie korzystali ze środków z kredytu i nie uczestniczyli w spłacie kredytu? W praktyce tylko Pani wykorzystała środki przyznane w umowie kredytowej i tylko Pani spłacała raty kredytowe z własnych środków, a jednak otrzymała Pani PIT-11 na 1/3 kwoty rozliczenia.
Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu do wniosku)
W Pani ocenie, otrzymana od Banku w wyniku zawartej Ugody kwota rozliczenia kredytu:
- jest dla Pani płatnością o charakterze zwrotnym, ponieważ rozlicza ona Pani wpłaty rat kredytowych w okresie negocjacji Ugody z Bankiem (od momentu przyjęcia proponowanych warunków ugody do czasu faktycznego zawarcia Ugody),
- nie stanowi dla Pani przychodu, o którym mowa w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Gdyby jednak w opinii KIS otrzymana od Banku w wyniku zawartej Ugody kwota rozliczenia kredytu stanowiła taki przychód, PIT-11 powinien być wystawiony na Panią w pełnej kwocie rozliczenia, ponieważ tylko Pani korzystała ze środków pieniężnych przyznanych w ramach kredytu na Pani cele mieszkaniowe, tylko Pani spłacała kredyt w całym okresie kredytowania i negocjowania ugody i tylko Pani otrzymała kwotę rozliczenia kredytu na Pani rachunek bankowy.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
- dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
- dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
Źródła przychodów zostały określone przez ustawodawcę w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Katalog źródeł przychodów jest katalogiem zamkniętym. Ustawodawca „zamknął” ten katalog dzięki wprowadzeniu kategorii „innych źródeł”, czyli źródeł przychodów innych niż wymienione w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b. W sytuacji, gdy dane przysporzenie podatnika ma charakter przychodu i nie mieści się w żadnej z kategorii wskazanych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ustawy, jest przypisywane do źródła z art. 10 ust. 1 pkt 9. Rozwiązanie to jest jednym z elementów gwarantujących realizację zasady powszechności opodatkowania.
Zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Z informacji przedstawionych przez Panią wynika, że:
1.w 2007 r. kupiła Pani mieszkanie, na które zaciągnęła Pani kredyt hipoteczny. Do umowy kredytowej zostali dołączeni Pani rodzice w celu uzyskania odpowiedniej zdolności kredytowej;
2.w 2023 r. wytoczyła Pani sprawę sądową przeciw bankowi za zawarcie klauzul abuzywnych w umowie kredytowej;
3.Bank zaproponował Pani ugodę z kwotą zwrotu. Ww. ugodę z bankiem podpisała Pani 10 kwietnia 2024 r.
Powzięła Pani wątpliwość, czy zwrot środków pieniężnych przez bank w wyniku ugody polegającej na przewalutowaniu kredytu hipotecznego z CHF na PLN, stanowiący zwrot wcześniej zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, będzie podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Skutki podatkowe wypłaty kwoty przez bank
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
W Pani przypadku - otrzymała Pani od banku zwrot środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy kredytu wpłaciła Pani tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych.Otrzymana przez Panią kwota stanowi zatem zwrot własnych pieniędzy, które nienależnie wpłaciła Pani do banku. Wobec powyższego, wypłata przez bank na Pani rzecz tego zwrotu jest dla Pani neutralna podatkowo. W wyniku tego zwrotu nie osiągnęła Pani bowiem konkretnego przysporzenia majątkowego, a więc zwrot ten nie spowodował po Pani stronie powstania przychodu w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Pani stanowisko w zakresie pytania Nr 1 należało więc uznać zaprawidłowe.
Z uwagi na uznanie za prawidłowe Pani stanowiska w zakresie pytania Nr 1, odstąpiłem od udzielenia odpowiedzi na pytanie Nr 2 dotyczącego obowiązku dzielenia w PIT-11 proporcjonalnie pomiędzy Panią i Pani rodziców kwoty rozliczenia kredytu, gdyż z własnego stanowiska do tego pytania wynika, że oczekiwała Pani odpowiedzi na to pytanie, w sytuacji uznania, że zwrócona kwota stanowi przychód.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pani rodziców.
Wyjaśnić również należy, że wydając interpretacje indywidualną tutejszy Organ nie dokonuje wyliczeń. Zgodnie bowiem z zasadą samoopodatkowania, obowiązującą w polskim systemie podatkowym, na podatniku spoczywa obowiązek dokonania oceny własnej sytuacji prawnopodatkowej, a po jej dokonaniu zachowania się zgodnie z przepisami prawa podatkowego, bowiem prawidłowość takiego wyliczenia podlega weryfikacji przez organ podatkowy w postępowaniu podatkowym. Dlatego też, tutejszy Organ nie odniósł się do kwot wskazanych we wniosku.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).
Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.
Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
