Wyrok NSA z dnia 20 listopada 2024 r., sygn. II OSK 963/24

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Paweł Miładowski Sędziowie: sędzia NSA Andrzej Wawrzyniak sędzia del. WSA Grzegorz Antas (spr.) po rozpoznaniu w dniu 20 listopada 2024 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody Dolnośląskiego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 21 lutego 2024 r. sygn. akt III SAB/Wr 329/23 w sprawie ze skargi S.S. na przewlekłe prowadzenie przez Wojewodę Dolnośląskiego postępowania w przedmiocie udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej 1. uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2. odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego w całości.

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu wyrokiem z 21 lutego 2024 r., III SAB/Wr 329/23, w wyniku rozpoznania skargi S. S. na przewlekłe prowadzenie przez Wojewodę Dolnośląskiego postępowania w przedmiocie udzielenia zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, stwierdził, że Wojewoda Dolnośląski dopuścił się przewlekłego prowadzenia postępowania z wniosku skarżącej (pkt I.), stwierdził, że przewlekłość ta miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa (pkt II.), zobowiązał organ do załatwienia sprawy w terminie 60 dni od daty doręczenia odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami (pkt III.), przyznał od Wojewody Dolnośląskiego na rzecz skarżącej sumę pieniężną w kwocie 800 zł (pkt IV.), zasądzając równocześnie zwrot kosztów postępowania sądowego (pkt V.).

W odniesieniu do ustaleń faktycznych i prawnych, które stały za wydanym orzeczeniem, Sąd I instancji przyjął, że S. S., obywatelka Ukrainy wnioskiem z 20 maja 2022 r. wystąpiła do Wojewody Dolnośląskiego o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE, a następnie w związku z niezałatwieniem sprawy 28 lipca 2023 r. wniosła skargę na przewlekłe prowadzenie przez Wojewodę Dolnośląskiego postępowania, poprzedzoną złożonym 19 czerwca 2023 r. ponagleniem. W odpowiedzi na skargę Wojewoda Dolnośląski wniósł o jej oddalenie, wskazując, że w sprawie powinny znajdować zastosowanie art. 100c i art. 100d ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz. U. z 2023 r. poz. 103 ze zm.), dalej: u.p.o.u. Uznając skargę za uzasadnioną, Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu stwierdził, że w jego ocenie, mając na uwadze zakres przedmiotowy i podmiotowy u.p.o.u. z art. 1 ust. 1 i 2, jej przepisy nie mają zastosowania w postępowaniu prowadzonym przez Wojewodę w niniejszej sprawie, ponieważ strona nie przybyła do Polski w okolicznościach wskazanych w u.p.o.u., a w konsekwencji pozostają bez wpływu na kontrolę legalności tego postępowania dokonywaną przez sąd administracyjny. Z treści wniosku strony wynika, że ostatni wjazd na terytorium Polski, gdzie skarżąca przebywa z przerwami od 2014 r., miał miejsce 30 grudnia 2019 r. i spowodowany był wykonywaniem pracy. Sąd przypomniał, że pojęcie przewlekłości postępowania zostało zdefiniowane w art. 37 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2023 r. poz. 775 ze zm.), dalej: k.p.a., zgodnie z którym odnosić je należy do postępowania prowadzonego dłużej niż jest to niezbędne do załatwienia sprawy. O przewlekłym prowadzeniu postępowania można mówić wówczas, gdy bez żadnej uzasadnionej przyczyny czynności podejmowane są w długich odstępach czasu i to bez uzasadnienia, gdy ich przeprowadzenie jest zbędne a jedynie wydłuża prowadzenie postępowania. Przy ocenie tej okoliczności należy wziąć pod uwagę charakter sprawy, jej złożoność wymagającą zebrania licznych dowodów oraz postawę strony w prowadzonym postępowaniu. Odwołując się do akt sprawy, Sąd zauważył, że wynika z nich, iż wniosek o udzielenie zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE strona wniosła 20 maja 2022 r. Pismem z 20 maja 2022 r. organ zawiadomił o wszczęciu postępowania i wskazał, że jeżeli będzie konieczność uzupełnienia dokumentów strona zostanie wezwana. Pierwszą czynność organ podjął dopiero 14 marca 2023 r., zwracając się do odpowiednich służb o przekazanie informacji, czy pobyt strony na terytorium Polski stanowi zagrożenie dla obronności lub bezpieczeństwa państwa lub ochrony bezpieczeństwa i porządku publicznego. Odpowiedź uzyskał 18 kwietnia 2023 r., przez kolejne miesiące organ nie podejmował jednakże żadnych czynności. Organ naruszył w istotny sposób wyznaczony w art. 210 ust. 1 w zw. z art. 223 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2023 r. poz. 519 ze zm.); dalej: u.c., termin na rozpoznanie sprawy, milcząc przez wskazany czas, co nakazuje stwierdzić, że działał przewlekle. W ocenie Sądu działanie organu naruszało terminy zastrzeżone dla rozpoznania sprawy i to w sposób rażący i niemający uzasadnienia w okolicznościach rozpoznawanej sprawy. Z uwagi na powyższe Sąd na podstawie art. 149 § 1a ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.), dalej: p.p.s.a., charakter przewlekłości organu administracji uznał za rażący. Sąd zauważył, że przyjęta kwalifikacja stopnia naruszenia prawa, w okolicznościach tej sprawy, uzasadnia przyznanie na rzecz strony sumy pieniężnej. Jej wysokość jest miarkowana stosownie do okresu przewlekłości, stanowiąc dla strony rodzaj rekompensaty za zawiązane tym niedogodności.