Interpretacja indywidualna z dnia 1 sierpnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.442.2025.2.MG
Usługi pośrednictwa transakcyjnego, których przedmiotem są udziały w spółkach, świadczone przez Wnioskodawcę, podlegają zwolnieniu od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, z wykluczeniem usług przechowywania i zarządzania tymi udziałami.
Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
30 maja 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 maja 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w kwestii czy opisane Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego, które zamierzają Państwo świadczyć na rzecz Zleceniodawców będą podlegały zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o podatku od towarów i usług.
Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 26 czerwca 2025 r. (wpływ 26 czerwca 2025 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
Wnioskodawca (dalej również jako: „Pośrednik”) jest spółką (…), podlegającą nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej i będącą czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „podatek VAT”) w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) (dalej: „ustawa o VAT”).
Przeważającym przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest działalność (…), sklasyfikowana w ramach Polskiej Klasyfikacji Działalności Gospodarczej (dalej jako: „PKD”) pod kodem (…). Przedmiotem pozostałej działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest pozostała (…).
Zdarzenie przyszłe
Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zamierza zawrzeć współpracę z innymi podmiotami gospodarczymi lub osobami fizycznymi będącymi udziałowcami w spółkach (…) (dalej: „Zleceniodawcy” lub „Klienci”), polegającą na świadczeniu usług pośrednictwa transakcyjnego przy sprzedaży części albo wszystkich udziałów w kapitale zakładowym spółki (…) posiadanych przez Zleceniodawców (dalej jako: „Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego”) na podstawie umów o świadczenie usług pośrednictwa przy sprzedaży (dalej: „Umowy Pośrednictwa”).
Świadczone przez Wnioskodawcę Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego będą polegały na przeprowadzeniu odpowiednich czynności zmierzających do pozyskania nowego inwestora, który kupi od Klienta część albo wszystkie posiadane przez niego udziały (dalej: „Inwestor”) oraz na doprowadzeniu do sprzedaży na rzecz Inwestora posiadanych przez Klienta udziałów (dalej „Transakcja”), na które będą składać się następujące czynności:
1) podejmowanie aktywnych działań w celu poszukiwania potencjalnych inwestorów;
2) aranżowanie spotkań Zleceniodawcy lub przedstawicieli Zleceniodawcy z potencjalnymi inwestorami;
3) utrzymywanie stałego kontaktu z potencjalnymi inwestorami;
4) pośredniczenie w rozmowach pomiędzy stronami na etapie przygotowania ofert wstępnych przez potencjalnych inwestorów;
5) uzyskanie potwierdzeń zainteresowania dokonaniem Transakcji przez potencjalnych inwestorów i zaproszenie inwestorów do składania ofert wstępnych;
6) pośrednictwo i wsparcie Zleceniodawcy w kontaktach w obsłudze procesu badania Spółki przez potencjalnego inwestora w ramach due dilligence;
7) wspomaganie Zleceniodawcę w negocjacjach umowy sprzedaży udziałów z preferowanym Inwestorem w tym współpraca z kancelarią prawną wskazaną przez Zleceniodawcę do obsługi procesu Transakcji;
8) pośredniczenie w rozmowach pomiędzy stronami Transakcji sprzedaży udziałów oraz udział w negocjacjach dotyczących Transakcji;
9) nadzór nad przygotowaniem dokumentacji związanej z Transakcją;
10) współpraca z doradcami prawnymi Zleceniodawcy i wspomaganie Zleceniodawcy przy podpisaniu umowy sprzedaży udziałów spółki;
11) monitorowanie warunków zawieszających niezbędnych do zamknięcia umowy sprzedaży udziałów Spółki;
12) koordynacja zamknięcia Transakcji i wykonywania innych czynności mających na celu doprowadzenie do sprzedaży udziałów Spółki.
Wskazany wyżej zakres czynności, które będą świadczone na rzecz Zleceniodawców w ramach Umów Pośrednictwa będzie miał charakter ramowy i w zależności od potrzeb danego Zleceniodawcy, faktycznie wykonane czynności mogą obejmować tylko niektóre z czynności wskazanych powyżej. Niemniej jednak, każdorazowo świadczone przez Wnioskodawcę Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego będą sprowadzały się do dokonywania w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego lub osoby fizycznej czynności, w wyniku których dojdzie do zawarcia Transakcji między tym podmiotem a podmiotem trzecim, których całokształt będzie ukierunkowany na kojarzenie stron zainteresowanych nabyciem udziałów i doprowadzenie do finalizacji Transakcji sprzedaży udziałów.
Wnioskodawca wskazuje, że w ramach świadczenia Usług Pośrednictwa Transakcyjnego nie będzie świadczył usług zarządczych, czynności ściągania długów, factoringu, usług w zakresie leasingu, a opisywane w niniejszym wniosku usługi, w opinii Wnioskodawcy, nie będą miały charakteru usług doradztwa, wymienionych w treści przepisu art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT.
Świadczone przez Wnioskodawcę Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego nie będą dotyczyły praw i udziałów odzwierciedlających:
a) tytuł prawny do towarów;
b) tytuł własności nieruchomości;
c) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
d) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
e) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Każdorazowo Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego będą dotyczyć udziałów spółek, które prowadzą bieżącą działalność operacyjną w wyspecjalizowanej branży, posiadających ugruntowaną pozycję na rynku, będących właścicielami aktywów niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej, posiadających dostawców i odbiorców oraz realizujących kontrakty handlowe.
Wnioskodawca dodatkowo wskazuje, że Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego nie będą świadczone w ramach działalności maklerskiej lub brokerskiej.
Zgodnie z postanowieniami każdej z Umów Pośrednictwa, które Wnioskodawca zawrze ze Zleceniodawcami:
1) zakres Usług Pośrednictwa Transakcyjnego, jak również wynikających z nich obowiązków, będzie ograniczony do typowego zakresu pracy dla pośrednictwa finansowego w tego typu transakcjach;
2) Pośrednik nie będzie doradzać Klientowi w kwestiach biznesowych, prawnych, księgowych, podatkowych i personalnych, a także z zakresu właściwego dla rzeczoznawców majątkowych;
3) żadne postanowienie niniejszej Umowy nie oznacza wyraźnej lub domniemanej zgody na zapewnienie, poręczenie lub uzyskanie finansowania dla planowanej Transakcji;
4) Pośrednik będzie przedstawiał Klientowi do jego akceptacji listy potencjalnych inwestorów, do których Pośrednik zamierza się zwrócić;
5) Pośrednik będzie kontaktować się z potencjalnymi inwestorami oraz innymi podmiotami gospodarczymi jako wyłączny Pośrednik i reprezentant Klienta w całym procesie Transakcji;
6) we wszystkich kontaktach ze stronami trzecimi Pośrednik będzie występował jako Pośrednik Klienta, a nie zleceniodawca oraz będzie upoważniony do wyjaśnienia tej kwestii stronom trzecim;
7) w celu zapewnienia maksymalnej efektywności prowadzonych działań i uniknięcia niepotrzebnego zamieszania wśród potencjalnych inwestorów lub innych podmiotów gospodarczych, Klient powstrzyma się od prowadzenia równoległych rozmów z potencjalnymi inwestorami;
8) Umowa Pośrednictwa nie będzie przewidywać ani obejmować doradztwa związanego z emisją jakichkolwiek papierów wartościowych Spółki.
Zleceniodawcy każdorazowo będą stroną Transakcji, tj. podmiotami dokonującymi sprzedaży części albo wszystkich udziałów, których są właścicielami i będą zobowiązani do zapłaty na rzecz Wnioskodawcy wynagrodzenia z tytułu świadczonych Usług Pośrednictwa Transakcyjnego.
Każdorazowo Zleceniodawcy udzielą Wnioskodawcy wyłączności na świadczenie Usług Pośrednictwa Transakcyjnego z wybranym Inwestorem lub Inwestorami pozyskanymi przez Wnioskodawcę.
Celem działań podejmowanych przez Wnioskodawcę w ramach świadczonych Usług Pośrednictwa Transakcyjnego każdorazowo będzie doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży pomiędzy zbywcami udziałów - Klientem a nabywcą udziałów - Inwestorem, skutkującej odpłatnym przeniesieniem własności części lub wszystkich udziałów ze zbywcy - Klienta na nabywcę - Inwestora, tj. uczynienie wszystkiego co możliwe, aby dwie strony, którymi są Klient i Inwestor, zawarły umowę sprzedaży udziałów, tj. aby doszło do Transakcji. Wnioskodawca nie posiada i nie będzie posiadał żadnego interesu w zakresie treści umowy sprzedaży udziałów.
Każdorazowo wynagrodzenie Wnioskodawcy będzie miało charakter tzw. success-fee, tj. wynagrodzenia za sukces, należnego tylko i wyłącznie w przypadku, w którym ostatecznie dojdzie do Transakcji, a jego wysokość będzie stanowiła procent od wartości Transakcji, tj. będzie uzależniona od wartości Transakcji. Sposób ustalenia wysokości Transakcji będzie określany odmiennie dla danego Klienta na podstawie Umowy Pośrednictwa zawartej pomiędzy Wnioskodawcą a Zleceniodawcą.
Termin zapłaty wynagrodzenia każdorazowo będzie określać Umowa Pośrednictwa zawarta pomiędzy Wnioskodawcą a Zleceniodawcą.
Uzupełnienie
1. Czy świadczą Państwo usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 722 ze zm.), a jeżeli tak to należy wskazać który konkretnie rodzaj instrumentu wśród wymienionych w przepisie art. 2 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy o obrocie instrumentami finansowymi stanowi ten instrument finansowy?
Odpowiedź: Nie. Wnioskodawca nie świadczy usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 722 ze zm.).
2. Czy usługi świadczone przez Państwa są usługami w zakresie przechowywania instrumentów finansowych bądź zarządzania nimi?
Odpowiedź: Nie. Usługi świadczone przed Wnioskodawcę nie są usługami w zakresie przechowywania instrumentów finansowych bądź zarządzania nimi.
3. Czy faktycznym beneficjentem usługi pośrednictwa świadczonej przez Państwa jest strona transakcji finansowej, tj. podmiot, który dokonuje transakcji sprzedaży udziałów oraz ponosi ekonomiczny koszt wynagrodzenia z tego tytułu?
Odpowiedź: Tak. Faktycznym beneficjentem usługi pośrednictwa świadczonej przez Wnioskodawcę jest strona transakcji finansowej, tj. podmiot, który dokonuje transakcji sprzedaży udziałów oraz ponosi ekonomiczny koszt wynagrodzenia z tego tytułu.
4. Czy po zawarciu umowy sprzedaży udziałów będą Państwo jako Pośrednik wykonywać inne czynności (usługi posprzedażowe) na rzecz Klientów (Zleceniodawców)? Jeśli tak to jakie, na jakich warunkach, na czym będą one polegać?
Odpowiedź: Nie. Po zawarciu umowy sprzedaży udziałów Wnioskodawca jako Pośrednik nie będzie wykonywać innych czynności (usługi posprzedażowe) na rzecz Klientów (Zleceniodawców)?
Pytanie
Czy Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego opisane w przedstawionym we wniosku zdarzeniu przyszłym, które Wnioskodawca zamierza świadczyć na rzecz Zleceniodawców będą podlegały zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.)?
Państwa stanowisko w sprawie
Zdaniem Wnioskodawcy, Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego, które będą wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawców będą zwolnieniu podlegały od podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a) ustawy o VAT.
Uzasadnienie stanowiska Wnioskodawcy
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361 z późn. zm.) (dalej: „ustawa o VAT"), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: „podatek VAT"), podlega odpłatna dostawa towarów i świadczenie usług na terytorium kraju.
Z kolei przez dostawę, o której mowa ww. przepisie, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzaniami towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT).
Przez świadczenie usług natomiast rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT (art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).
Na podstawie przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Pod pojęciem działalności gospodarczej, na podstawie art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, rozumie się wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Określony w ustawie o VAT zakres opodatkowania podatkiem VAT wskazuje, że aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, zwolnione od podatku VAT są usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:
a) spółkach,
b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną - z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.
Zwolnienie uregulowane w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT, nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Sam zakres usług jest bardzo szeroki, jedynym bowiem kryterium przedmiotowego zwolnienia jest świadczenie usług, których przedmiotem są udziały, a także usługi pośrednictwa w tym zakresie. Wobec tego, wszystkie usługi dotyczące obrotu udziałami oraz pośrednictwa w tym zakresie korzystają ze zwolnienia na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT.
Zwolnienia, o których mowa w art. ust. 1 pkt 7,12 i 37-41 ustawy o VAT, nie mają zastosowania do:
1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2) usług doradztwa;
3) usług w zakresie leasingu.
Z kolei na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy o VAT, omawiane zwolnienie, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
1) tytuł prawny do towarów;
2) tytuł własności nieruchomości;
3) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Omawiane zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o VAT na skutek implementacji Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L z 2006 r. Nr 347 str. 1 z późn. zm.) (dalej: „Dyrektywa”).
Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. f Dyrektywy: Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw do papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2 Dyrektywy.
Podkreślenia wymaga, że zarówno ustawa o VAT, jak i Dyrektywa nie definiują pojęcia „usługi pośrednictwa”, a zatem w celu określenia, jakie czynności należy rozumieć jako „usługi pośrednictwa”, należy oprzeć się na wykładni językowej oraz dotychczasowym dorobku orzeczniczym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE").
Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN S.A., wydanie internetowe - www.sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo rozumie się „działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron; kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych oraz umożliwianie kontaktu uczestnikom rynku pracy".
Pośrednictwo obejmuje zatem czynności dokonywane w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego, w wyniku których dochodzi do zawarcia transakcji między tym przedsiębiorcą a podmiotem trzecim. Działanie „w imieniu” oznacza działanie z czyjegoś upoważnienia, w zastępstwie kogoś, natomiast działanie na czyjąś korzyść oznacza działanie dla kogoś, dla czyjegoś dobra.
W celu rozstrzygnięcia, co w świetle ww. przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa", warto odnieść się do wyroku w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko „Finanzamt Luckenwalde, w której TSUE stwierdził, że: „(...) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.
Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. TSUE orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa. Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy.
Wobec tego, zgodnie z orzecznictwem TSUE, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:
- usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie,
- z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej,
- celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym, pośrednik nie ma żadnego interesu, co do treści umowy),
- usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).
W konsekwencji, aby można było uznać daną działalność za pośrednictwo, konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z poniższych czynności:
- wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy,
- uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę,
- prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji,
- nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.
Nie oznacza to jednak, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże, aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.
Zgodnie ze stanowiskiem Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażonym w wyroku z 12 grudnia 2019 r. (sygn. akt I FSK 1279/17): usługi polegające na identyfikacji potencjalnych nabywców dla sprzedawanych udziałów, uczestniczeniu w negocjacjach oraz dokonywaniu analiz ofert kupna udziałów celem skutecznej realizacji transakcji na najkorzystniejszych warunkach należy zaklasyfikować jako usługi pośrednictwa w sprzedaży udziałów, korzystające ze zwolnienia od podatku VAT.
Z przedstawionego przez Wnioskodawcę opisu zdarzenia przyszłego wynika, że usługi pośrednictwa, które zamierza świadczyć na rzecz nowych Zleceniodawców nie stanowią usług przechowywania udziałów i zarządzania nimi.
Ponadto, Usługi Pośrednictwa opisane we wniosku:
- nie będą obejmować czynności ściągania długów, w tym faktoringu, usług doradztwa i usług w zakresie leasingu,
- nie będą również dotyczyć praw i udziałów odzwierciedlających tytuł prawny do towarów, tytuł własności nieruchomości, prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości, udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadanie nieruchomości lub jej części, czy prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku VAT.
Należy zatem uznać, że do Usług Pośrednictwa opisanych we wniosku nie znajdują zastosowania wyłączenia, o których mowa w art. 43 ust. 15 i 16 ustawy o VAT.
Dodatkowo Wnioskodawca wskazuje, że Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej we wskazanych poniżej interpretacjach indywidualnych w stosunku do analogicznych stanów faktycznych uznał podobne do usług świadczonych przez Wnioskodawcę usługi za usługi pośrednictwa zwolnione od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT:
- interpretacja indywidualna z dnia 5 września 2023 r., 0112-KDIL1 -1.4012.291.2023.4.JKU,
- interpretacja indywidualna z dnia 13 września 2023 r., 0114-KDIP4-3.4012.299.2023.2.APR,
- interpretacja indywidualna z dnia 17 listopada 2023 r., 0112-KDIL1 -1.4012.388.2022.11.HW,
- interpretacja indywidualna z dnia 8 lipca 2022 r., 0111-KDIB3-1.4012.255.2022.2.IK,
- interpretacja indywidualna z dnia 13 czerwca 2022 r., 0114-KDIP4-3.4012.217.2022.2.DM,
- interpretacja indywidualna z dnia 1 czerwca 2022 r., 0114-KDIP4 3.4012.191.2022.2.DM,
- interpretacja indywidualna z dnia 17 marca 2022 r., 0114-KDIP4-3.4012.809.2021.4.MP,
- interpretacja indywidualna z dnia 14 lutego 2022 r. 0112-KDIL1-1.4012.845.2021.1.WK,
- interpretacja indywidualna z dnia 5 października 2020 r., 0113-KDIPT1 -2.4012.505.2020.2.KT,
- interpretacja indywidualna z dnia 31 października 2017 r., 0114-KDIP4.4012.526.2017.1.MPE.
W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, Usługi Pośrednictwa, które Zleceniobiorca które zamierza świadczyć na rzecz Zleceniodawców spełniają przesłanki wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o VAT.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Zasady opodatkowania podatkiem od towarów i usług określa ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775) zwana dalej „ustawą” lub „ustawą o VAT”.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy:
Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.
Według art. 7 ust. 1 ustawy:
Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (…).
W myśl art. 8 ust. 1 ustawy:
Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:
1) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;
2) zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;
3) świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.
Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie).
Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do katalogu usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym, czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym, związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności, musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.
Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:
- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia;
- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).
Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).
Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.
W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.
Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.
Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:
- istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,
- wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,
- istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,
- odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,
- istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.
Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.
Z treści art. 15 ust. 1 ustawy wynika, że:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Na mocy art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów lub świadczenie usług podlegać będą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy towarów lub świadczenia usług mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.
Przy czym, zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności zwolnienie od podatku.
Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.
Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy:
Zwalnia się od podatku usługi, w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w:
a) spółkach,
b) innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną
- z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.
Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej: Dyrektywą 2006/112/WE Rady. Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. f) Dyrektywy 2006/112/WE Rady:
Państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, jednakże z wyłączeniem przechowywania i zarządzania, których przedmiotem są akcje, udziały w spółkach lub związkach, obligacje i inne papiery wartościowe, z wyłączeniem dokumentów ustanawiających tytuł prawny do towarów, oraz praw do papierów wartościowych, o których mowa w art. 15 ust. 2.
Zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, nie jest uzależnione od rodzaju podmiotu świadczącego te usługi. Sam zakres usług jest bardzo szeroki, jedynym bowiem kryterium przedmiotowego zwolnienia jest świadczenie usług, których przedmiotem są udziały w spółkach lub innych podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną (a także usługi pośrednictwa w tym zakresie). W efekcie usługi dotyczące obrotu udziałami oraz pośrednictwa w tym zakresie korzystają ze zwolnienia na podstawie ww. art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy.
W myśl art. 43 ust. 15 ustawy:
Zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41, nie mają zastosowania do:
1) czynności ściągania długów, w tym factoringu;
2) usług doradztwa;
3) usług w zakresie leasingu.
Na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy:
Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:
1) tytuł prawny do towarów;
2) tytuł własności nieruchomości;
3) prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;
4) udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;
5) prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą, podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.
Ponadto, zwrócić należy uwagę na art. 43 ust. 22 ustawy, zgodnie z którym:
Podatnik może zrezygnować ze zwolnienia od podatku usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, świadczonych na rzecz podatników, i wybrać ich opodatkowanie, pod warunkiem, że:
1) jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny;
2) złoży naczelnikowi urzędu skarbowego pisemne zawiadomienie o wyborze opodatkowania tych usług przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego rezygnuje ze zwolnienia.
Stosownie do ust. 23 ww. przepisu:
Podatnik, o którym mowa w ust. 22, może, nie wcześniej niż po upływie 2 lat, licząc od początku okresu rozliczeniowego, od którego wybrał opodatkowanie usług, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41, ponownie skorzystać ze zwolnienia od podatku tych usług, pod warunkiem złożenia naczelnikowi urzędu skarbowego pisemnego zawiadomienia o rezygnacji z opodatkowania, przed początkiem okresu rozliczeniowego, od którego ponownie będzie korzystał ze zwolnienia.
Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku, w tym m.in. w zakresie usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy.
Z treści powołanego wyżej art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, stanowiącego implementację regulacji unijnych w tym zakresie, wyraźnie wynika, że intencją ustawodawcy było objęcie zwolnieniem od podatku usług w tym także usługi pośrednictwa, których przedmiotem są udziały w spółkach, oraz innych niż spółki podmiotach, jeżeli mają one osobowość prawną - z wyłączeniem usług przechowywania tych udziałów i zarządzania nimi.
Należy stwierdzić, że wymienione zwolnienia mają charakter przedmiotowy, gdzie przede wszystkim istotną przesłanką do skorzystania ze zwolnienia jest rodzaj świadczonej usługi - cechy, które ją wyróżniają. Ustawodawca szczególny nacisk położył na stronę przedmiotową, nie dokonując zawężenia omawianego zwolnienia wyłącznie do określonej grupy podmiotów.
Należy zauważyć, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji „pośrednictwa” w świadczeniu usług finansowych. Zgodnie ze Słownikiem Języka Polskiego (Wydawnictwo Naukowe PWN, wersja internetowa: http://sjp.pwn.pl), przez pośrednictwo należy rozumieć działalność osoby trzeciej mającą na celu porozumienie się między stronami lub załatwienie jakichś spraw dotyczących obu stron. Równorzędnie, przez pośrednictwo rozumie się kojarzenie kontrahentów w transakcjach handlowych, a więc załatwianie dla zarobku różnego rodzaju transakcji handlowych między dwiema stronami, uczestniczenie w zawieraniu takich transakcji. W tym zakresie stwierdzić należy, że wykonywane przez podmiot wszelkie czynności zmierzające do zawarcia między dwiema różnymi stronami transakcji handlowych można uznać za pośrednictwo. Z kolei z doktrynalnego punktu widzenia cechą charakterystyczną pośrednictwa odróżniającą ten stosunek od innych umów jest fakt, że bezpośrednią przyczyną zawarcia bezpośrednio lub pośrednio umowy są działania pośrednika. Innymi słowy przez umowę o pośrednictwo należałoby rozumieć taki stosunek prawny istniejący pomiędzy dwiema stronami, z których jedna (pośrednik) otrzymuje zlecenie od drugiej, aby doprowadzić do wymiany gospodarczej świadczeń z osobą trzecią, przy czym znalezienie kontrahenta ma stanowić bezpośredni i decydujący rezultat starań pośrednika. Bezpośrednim celem aktywności pośrednika jest wywołanie skutku prawnego, polegającego na wprowadzeniu zleceniodawcy (podmiotu zastępowanego) w stosunek umowny z osobą trzecią.
W celu rozstrzygnięcia, co w świetle przepisów prawa podatkowego należy rozumieć pod pojęciem „pośrednictwa” warto odnieść się do wyroku z 21 czerwca 2007 r. w sprawie C-453/05 Volker Ludwig przeciwko Finanzamt Luckenwalde, w którym TSUE stwierdził, że:
„(…) pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Zatem pojęcie pośrednictwa nie wymaga koniecznie, aby pośrednik działający jako subagent agenta głównego kontaktował się bezpośrednio z dwiema stronami umowy, aby negocjować wszystkie klauzule, jednakże pod warunkiem, że jego działalność nie ogranicza się do zobowiązania do wykonania części czynności faktycznych związanych z umową”.
Natomiast w wyroku z 13 grudnia 2001 r. w sprawie C-235/00 Commissioners of Customs & Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd. Trybunał orzekł, że pojęcie pośrednictwa obejmuje działalność wykonywaną przez osobę pośredniczącą, która nie jest stroną umowy dotyczącej produktu finansowego i której działalność różni się od typowych świadczeń umownych wykonywanych przez strony tych umów. W istocie pośrednictwo stanowi usługę świadczoną na rzecz strony umowy, za którą wypłaca ona wynagrodzenie jako za odrębną działalność pośrednictwa.
Działalność ta może obejmować m.in. wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, kontaktowanie się z drugą stroną i negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków świadczeń wzajemnych. Celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. TSUE w orzeczeniu tym uznał, że znaczenie słowa „negocjacje”, w kontekście art. 13 część B lit. d pkt 5 VI Dyrektywy odnosi się „do działalności pośrednika, który nie przyjmuje roli którejkolwiek ze stron umowy dotyczącej produktu finansowego oraz którego działalność polega na czymś innym, niż świadczenie usług wchodzących w zakres umowy, typowo wykonywanych przez strony takich umów. Negocjacje stanowią usługę świadczoną na rzecz strony umowy oraz są wynagradzane przez nią, polegającą na jednoznacznie określonym akcie mediacji. Mogą one polegać m.in. na wskazywaniu odpowiednich możliwości zawarcia takiej umowy, nawiązywaniu kontaktu z drugą stroną lub negocjowaniu, w imieniu i na rzecz klienta, warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron. Celem negocjacji jest zatem wykonanie wszystkich czynności niezbędnych w celu zawarcia przez dwie strony umowy, przy jednoczesnym braku jakiegokolwiek własnego zaangażowania negocjatora określonego w warunkach umowy. Z drugiej strony, nie stanowi negocjacji sytuacja, w której jedna ze stron powierza podwykonawcy część formalności administracyjnych związanych z umową, takich jak udzielanie informacji drugiej stronie oraz przyjmowanie i przetwarzanie wniosków, zapisów na papiery wartościowe, będące przedmiotem umowy. W takim przypadku, podwykonawca zajmuje tę samą pozycję, jak strona sprzedająca produkt finansowy i nie jest zatem pośrednictwem”.
Zatem, zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, usługa pośrednictwa finansowego powinna stanowić:
- usługę świadczoną na rzecz strony transakcji finansowej, za którą strona ta wypłaca wynagrodzenie;
- z punktu widzenia nabywcy usługi finansowej usługi świadczone przez pośrednika powinny stanowić element usługi finansowej;
- celem jest dążenie do zawarcia umowy (przy czym pośrednik nie ma żadnego interesu co do treści umowy);
- usługa pośrednictwa nie może mieć charakteru wyłącznie wykonywania czynności faktycznych związanych z umową (nie może to być np. wyłącznie udostępnianie informacji stronom transakcji finansowej).
W konsekwencji, żeby uznać daną działalność za pośrednictwo konieczne jest, aby pośrednik wykonał przynajmniej niektóre z czynności:
- wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia umowy;
- uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę;
- prowadzenie negocjacji polegających na jednoznacznie określonym akcie mediacji;
- nawiązywanie kontaktu z drugą stroną lub negocjowanie w imieniu i na rzecz klienta warunków płatności, jakich ma dokonać jedna ze stron.
Nie oznacza to, że pośrednik nie może wykonywać dodatkowych czynności, jednakże, aby czynności te można było zaliczyć do czynności pośredniczących konieczne jest, aby wywoływały skutek lub miały na celu wywołanie skutku dla wszystkich stron transakcji, innymi słowy konieczne jest, aby skutek tych czynności znalazł odzwierciedlenie w zawartej umowie pomiędzy stronami.
Z opisu sprawy wynika, że są Państwo czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. W ramach prowadzonej działalności gospodarczej zamierzają Państwo zawrzeć współpracę z innymi podmiotami gospodarczymi lub osobami fizycznymi będącymi udziałowcami w spółkach (…), polegającą na świadczeniu usług pośrednictwa transakcyjnego przy sprzedaży części albo wszystkich udziałów w kapitale zakładowym spółki (…) posiadanych przez Zleceniodawców na podstawie umów o świadczenie usług pośrednictwa przy sprzedaży.
Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego będą polegały na przeprowadzeniu czynności zmierzających do pozyskania nowego inwestora, który kupi od Klienta część albo wszystkie posiadane przez niego udziały oraz na doprowadzeniu do sprzedaży na rzecz Inwestora posiadanych przez Klienta. Są to następujące czynności: podejmowanie działań w celu poszukiwania potencjalnych inwestorów; aranżowanie spotkań Zleceniodawcy z potencjalnymi inwestorami; utrzymywanie stałego kontaktu z potencjalnymi inwestorami; pośredniczenie w rozmowach pomiędzy stronami; uzyskanie potwierdzeń zainteresowania dokonaniem Transakcji przez potencjalnych inwestorów i zaproszenie inwestorów do składania ofert wstępnych; pośrednictwo i wsparcie Zleceniodawcy w kontaktach w obsłudze procesu badania Spółki przez potencjalnego inwestora w ramach due dilligence; wspomaganie Zleceniodawcę w negocjacjach umowy sprzedaży; pośredniczenie w rozmowach pomiędzy stronami Transakcji sprzedaży udziałów oraz udział w negocjacjach; nadzór nad przygotowaniem dokumentacji związanej z Transakcją; współpraca z doradcami prawnymi Zleceniodawcy i wspomaganie Zleceniodawcy przy podpisaniu umowy sprzedaży udziałów spółki; monitorowanie warunków zawieszających niezbędnych do zamknięcia umowy sprzedaży udziałów Spółki; koordynacja zamknięcia Transakcji i wykonywania innych czynności mających na celu doprowadzenie do sprzedaży udziałów Spółki. Po zawarciu umowy sprzedaży udziałów nie będą Państwo wykonywać innych czynności (usługi posprzedażowe) na rzecz Klientów (Zleceniodawców).
Zakres czynności, które będą świadczone na rzecz Zleceniodawców w ramach ww. Umów będzie miał charakter ramowy i w zależności od potrzeb danego Zleceniodawcy, faktycznie wykonane czynności mogą obejmować tylko niektóre z czynności wskazanych powyżej. Każdorazowo świadczone przez Państwa Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego będą sprowadzały się do dokonywania w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego lub osoby fizycznej czynności, w wyniku których dojdzie do zawarcia Transakcji między tym podmiotem a podmiotem trzecim, których całokształt będzie ukierunkowany na kojarzenie stron zainteresowanych nabyciem udziałów i doprowadzenie do finalizacji Transakcji sprzedaży udziałów.
W ramach świadczenia Usług Pośrednictwa Transakcyjnego nie będą Państwo świadczyć usług zarządczych, czynności ściągania długów, factoringu, usług w zakresie leasingu, usług doradztwa, wymienionych w treści przepisu art. 43 ust. 15 pkt 2 ustawy o VAT.
Świadczone Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego nie będą dotyczyły praw i udziałów odzwierciedlających: tytuł prawny do towarów; tytuł własności nieruchomości; prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości; udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części; prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.
Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego nie będą świadczone w ramach działalności maklerskiej lub brokerskiej.
Nie świadczą Państwo usług, których przedmiotem są instrumenty finansowe w rozumieniu ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (t.j. Dz. U. z 2024 r., poz. 722 ze zm.).
Usługi świadczone przed Państwa nie są usługami w zakresie przechowywania instrumentów finansowych bądź zarządzania nimi.
Zgodnie z postanowieniami każdej z Umów Pośrednictwa: zakres Usług Pośrednictwa Transakcyjnego, jak również wynikających z nich obowiązków, będzie ograniczony do typowego zakresu pracy dla pośrednictwa finansowego w tego typu transakcjach; nie będą Państwo doradzać Klientowi w kwestiach biznesowych, prawnych, księgowych, podatkowych i personalnych, a także z zakresu właściwego dla rzeczoznawców majątkowych; żadne postanowienie Umowy nie oznacza wyraźnej lub domniemanej zgody na zapewnienie, poręczenie lub uzyskanie finansowania dla planowanej Transakcji; będą Państwo przedstawiać Klientowi do jego akceptacji listy potencjalnych inwestorów, do których zamierzają się Państwo zwrócić; będą się Państwo kontaktować z potencjalnymi inwestorami oraz innymi podmiotami gospodarczymi jako wyłączny Pośrednik i reprezentant Klienta w całym procesie Transakcji; we wszystkich kontaktach ze stronami trzecimi będą Państwo występować jako Pośrednik Klienta, a nie zleceniodawca; Klient powstrzyma się od prowadzenia równoległych rozmów z potencjalnymi inwestorami; Umowa Pośrednictwa nie będzie przewidywać ani obejmować doradztwa związanego z emisją jakichkolwiek papierów wartościowych Spółki.
Zleceniodawcy każdorazowo będą stroną Transakcji, tj. podmiotami dokonującymi sprzedaży części albo wszystkich udziałów, których są właścicielami i będą zobowiązani do zapłaty na rzecz Państwa wynagrodzenia z tytułu świadczonych Usług Pośrednictwa Transakcyjnego. Ponadto Zleceniodawcy udzielą Państwu wyłączności na świadczenie Usług Pośrednictwa Transakcyjnego z wybranym Inwestorem lub Inwestorami pozyskanymi przez Państwa.
Celem działań podejmowanych przez Państwa w ramach świadczonych Usług Pośrednictwa Transakcyjnego będzie doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży pomiędzy zbywcami udziałów, a nabywcą udziałów, skutkującej odpłatnym przeniesieniem własności części lub wszystkich udziałów, tj. uczynienie wszystkiego co możliwe, aby dwie strony, którymi są Klient i Inwestor, zawarły umowę sprzedaży udziałów.
Państwa wynagrodzenie będzie miało charakter tzw. success-fee, tj. wynagrodzenia za sukces, należne w przypadku, w którym ostatecznie dojdzie do Transakcji, a jego wysokość będzie stanowiła procent od wartości Transakcji.
Państwa wątpliwości dotyczą kwestii czy opisane Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego, które zamierzają Państwo świadczyć na rzecz Zleceniodawców będą podlegały zwolnieniu od podatku od towarów i usług na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy o podatku od towarów i usług.
Odnosząc się do Państwa wątpliwości, biorąc pod uwagę powołane wcześniej przepisy prawa oraz orzecznictwo TSUE w kontekście przedstawionych okoliczności sprawy należy stwierdzić, że świadczone przez Państwa usługi na rzecz Klienta (Zleceniodawcy), mające na celu doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży pomiędzy zbywcami udziałów - Klientem a nabywcą udziałów - Inwestorem, skutkującej odpłatnym przeniesieniem własności części lub wszystkich udziałów ze zbywcy - Klienta na nabywcę - Inwestora, będą spełniały definicję usług pośrednictwa, których przedmiotem są udziały określonych w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy. Całokształt czynności podejmowanych przez Państwa w ramach Umowy pośrednictwa ukierunkowany jest na kojarzenie stron, którymi są Klient i Inwestor i doprowadzenie do zawarcia umowy sprzedaży udziałów.
Jak bowiem wskazali Państwo w opisie sprawy będą Państwo wykonywać następujące czynności:
- poszukiwać potencjalnych inwestorów,
- aranżować spotkania Zleceniodawcy lub przedstawicieli Zleceniodawcy z potencjalnymi inwestorami,
- utrzymywać stały kontakt z potencjalnymi inwestorami,
- pośredniczyć w rozmowach pomiędzy stronami na etapie przygotowania ofert wstępnych przez potencjalnych inwestorów,
- zapraszać inwestorów do składania ofert wstępnych,
- wspomagać Zleceniodawcę w negocjacjach umowy sprzedaży udziałów z preferowanym Inwestorem,
- pośredniczyć w rozmowach pomiędzy stronami Transakcji sprzedaży udziałów oraz brać udział w negocjacjach dotyczących Transakcji,
- prowadzić nadzór nad przygotowaniem dokumentacji związanej z Transakcją,
- koordynować zamknięcie Transakcji i wykonywać inne czynności mające na celu doprowadzenie do sprzedaży udziałów Spółki.
W zakres ww. usług wchodzi szereg czynności, które nie ograniczają się wyłącznie do czynności technicznych. Usługi świadczone przez Państwa będą polegały na doprowadzeniu do zawarcia umowy sprzedaży pomiędzy zbywcami udziałów - Państwa Klientem (Zleceniodawca) a nabywcą udziałów - Inwestorem, skutkującej odpłatnym przeniesieniem własności części lub wszystkich udziałów ze zbywcy - Klienta na nabywcę - Inwestora, tj. uczynienie wszystkiego co możliwe, aby dwie strony, którymi są Klient i Inwestor, zawarły umowę sprzedaży udziałów, tj. aby doszło do Transakcji.
Będą Państwo wykonywać czynności zmierzające do pozyskania nowego inwestora, który kupi od Klienta część albo wszystkie posiadane przez niego udziały oraz na doprowadzeniu do sprzedaży na rzecz Inwestora posiadanych przez Klienta udziałów. Będą Państwo pośredniczyć w rozmowach pomiędzy stronami na etapie przygotowania ofert wstępnych przez potencjalnych inwestorów oraz wspomagać Zleceniodawcę w negocjacjach umowy sprzedaży udziałów z preferowanym Inwestorem. Będą Państwo również koordynować zamknięcie Transakcji i wykonywać innych czynności mających na celu doprowadzenie do sprzedaży udziałów. Świadczone przez Państwa Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego będą sprowadzały się do dokonywania w imieniu oraz na rzecz innego podmiotu gospodarczego lub osoby fizycznej czynności, w wyniku których dojdzie do zawarcia Transakcji między tym podmiotem a podmiotem trzecim.
Zatem, czynności, które będą Państwo wykonywać w ramach Umowy pośrednictwa należy uznać za usługi pośrednictwa, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40a ustawy, korzystające ze zwolnienia od podatku VAT.
Powyższe zwolnienie będzie miało zastosowanie pod warunkiem, że dla tej czynności nie wybiorą Państwo opcji opodatkowania zgodnie i na warunkach zawartych w art. 43 ust. 22 ustawy.
Tym samym, Państwa stanowisko, że Usługi Pośrednictwa Transakcyjnego, które będą wykonywane przez Wnioskodawcę na rzecz Zleceniodawców będą zwolnieniu podlegały od podatku VAT na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 40a lit. a) ustawy o VAT, jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym albo opisem zdarzenia przyszłego. Zainteresowany ponosi ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.
Jednocześnie należy podkreślić, że niniejsza interpretacja została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
