Interpretacja indywidualna z dnia 22 września 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.580.2025.3.KKA
Świadczenia z tytułu odszkodowania za czas pozostawania bez pracy oraz za nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, wypłacane na podstawie sądowej ugody, nie korzystają ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b ustawy o PIT, gdyż nie wynikają wprost z ustawowych regulacji oraz dotyczą utraconych korzyści.
Interpretacja indywidualna
– stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
2 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 27 czerwca 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych. Uzupełnił go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 5 września 2025 r. (data wpływu 10 września 2025 r.). Treść wniosku jest następująca:
Opis stanu faktycznego
Wnioskodawca jest wojewódzką samorządową jednostką organizacyjną będącą zarządem drogi dla dróg wojewódzkich (dalej: „Zarząd”, „Wnioskodawca”). Wnioskodawca, jako zakład pracy będący jednostką budżetową nieposiadającą osobowości prawnej, jest obowiązany jako płatnik obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych od osób, które uzyskują od tego zakładu przychody ze stosunku pracy.
Były pracownik Wnioskodawcy, który pozostawał zatrudniony na stanowisku dyrektora (dalej: „Dyrektor”, „były pracownik”) złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargi na uchwały Zarządu Województwa w sprawie zwolnienia go ze stanowiska. Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził nieważność tych uchwał.
Były pracownik wystąpił przeciwko Wnioskodawcy z pozwem o przywrócenie do pracy, wnosząc o orzeczenie o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa rozwiązaniu, o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach oraz zapłatę jednomiesięcznego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. W wyniku rozmów ugodowych, Wnioskodawca zawarł 28 maja 2025 r. przed Sądem Rejonowym w…, Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z byłym pracownikiem ugodę sądową (dalej: „Ugoda”).
Na mocy Ugody, Wnioskodawca zobowiązał się zapłacić:
1)odszkodowanie wynikające z treści art. 47 (1) w zw. z art. 45 § 1 Kodeksu pracy, w wysokości 3-krotności wynagrodzenia,
2)odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy wynikające z treści art. 47 Kodeksu pracy, w związku z zawarciem ugody sądowej, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia,
3)odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia.
Były pracownik oświadczył, że warunki niniejszej ugody wyczerpują całość jego roszczeń w stosunku do Wnioskodawcy, w tym w szczególności z tytułu dochodzonego odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.
Wskazania wymaga również, że Dyrektor wystąpił z powództwem pozostając jeszcze w 3-miesięcznym okresie wypowiedzenia. Zgodnie z roszczeniem pierwotnym, po upływie okresu wypowiedzenia istniała możliwość przywrócenia do pracy, która z uwagi na zawarcie ugody nie została ostatecznie zrealizowana. Strony zakończyły sprawę na poziomie roszczeń finansowych. Jednakże w treści ugody zawarte zostało uzgodnione przez strony odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy wynikające z treści art. 47 Kodeksu pracy, które odpowiadało roszczeniu pierwotnemu, pomimo że finalnie były pracownik nie został przywrócony do pracy. Wnioskodawca zapłacił na rzecz powoda (Dyrektora) kwoty, o których mowa w pkt 2 i 3, po potrąceniu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Kwota, o której mowa w pkt 1 została zwolniona z opodatkowania.
Uzupełnienie opisu stanu faktycznego
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, Wnioskodawca wypłacił na rzecz byłego pracownika zarówno „odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy”, jak i „odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę”, w ramach ugody zawartej przed sądem, po potrąceniu zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Wnioskodawca wypłacił na rzecz byłego pracownika w ramach ugody zawartej przed sądem „odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy” w dniu 17.06.2025 r. i „odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę” w dniu 17.06.2025 r.
Na podstawie ugody z dnia 28 maja 2025 r. zawartej przed Sądem Rejonowym w … Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, Zarząd zobowiązał się zapłacić byłemu pracownikowi kwotę stanowiącą równowartość 6-miesięcznego wynagrodzenia brutto Dyrektora, którego wysokość wynika z zaświadczenia o wynagrodzeniu z dnia 15 października 2024 r., na którą składają się:
a)odszkodowanie wynikające z treści art. 47 (1) w zw. z art. 45 § 1 k.p. w wysokości 3-krotności wynagrodzenia,
b)odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy wynikające z treści art. 47 k.p., w związku z zawarciem ugody sądowej, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia,
c)odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwały Zarządu Województwa …. z dnia 17 lipca 2024 r. w sprawie zwolnienia byłego pracownika ze stanowiska Dyrektora Wnioskodawcy na mocy prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w … oraz stwierdzenie nieważności uchwały Zarządu Województwa …. z dnia 22 lipca 2024 r. zmieniającej uchwałę w sprawie zwolnienia byłego pracownika ze stanowiska Dyrektora Wnioskodawcy na mocy prawomocnego wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w ….- w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia.
Wnioskodawca zaznacza przy tym, że przedmiotem niniejszego wniosku nie jest ocena, czy odszkodowanie, o którym mowa w lit. a, tj. odszkodowanie wynikające z treści art. 47 (1) w zw. z art. 45 § 1 k.p. w wysokości 3-krotności wynagrodzenia, korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f.
W lit. b ww. ugody w odniesieniu do „odszkodowania za czas pozostawania bez pracy” wynikającego z treści art. 47 k.p., w związku z zawarciem ugody sądowej, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia, strony ugody bazowały na instytucji wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, o której mowa w art. 47 k.p. Nie wskazano natomiast przepisów prawa pracy, które zostałyby naruszone przez Zarząd. Nie można również mówić o tym, aby odszkodowanie, o którym mowa w lit. b ww. ugody było tożsame z wynagrodzeniem za czas pozostawania bez pracy, o którym mowa w art. 47 k.p. Były pracownik nie podjął bowiem pracy w wyniku przywrócenia do pracy.
W lit. c ww. ugody w odniesieniu do „odszkodowania z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę”, strony ugody nie wskazały, aby odszkodowanie to wynikało z naruszenia przez Zarząd konkretnych przepisów prawa pracy. Strony ugody poprzestały jedynie na wykazaniu, że do nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę doszło m.in. z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa… na mocy prawomocnych wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w …..
Punktem wyjścia do ustalenia kwoty „odszkodowania za czas pozostawania bez pracy” pomiędzy Wnioskodawcą, a byłym pracownikiem był art. 47 k.p. Ostatecznie ustalona kwota stanowi 1-miesięczne wynagrodzenie Dyrektora, co zostało określone w wyniku negocjacji stron. Strony ugody jedynie odniosły się do instytucji wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy o której mowa w art. 47 k.p., w związku z czym wysokość lub zasady ustalania „odszkodowania za czas pozostawania bez pracy” nie wynikały wprost z art. 47 k.p. bowiem nie doszło do przywrócenia byłego pracownika do pracy.
Wysokość „odszkodowania z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę” została ustalona w wyniku negocjacji pomiędzy Wnioskodawcą, a byłym pracownikiem.
Wysokość ww. odszkodowań wynikała więc wyłącznie z zawartej przed sądem ugody. Wysokość lub zasady ustalania wskazanych we wniosku odszkodowań nie wynikały wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 k.p.
Wnioskodawca zobowiązał się zapłacić na rzecz byłego pracownika „odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy”, w związku z zawarciem ugody sądowej, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia. „Odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy”, analogicznie jak wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, o którym mowa w art. 47 k.p., pomimo tego, że pracownik nie podjął pracy w wyniku przywrócenia do pracy, ma rekompensować byłemu pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, na podstawie zawartej ugody Wnioskodawca zobowiązał się zapłacić na rzecz byłego pracownika odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia. Ustalona kwota była więc świadczeniem, które wystąpiło z powodu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w szczególności z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa ….na mocy prawomocnych wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w….. W ugodzie strony nie wskazały natomiast, czy wystąpiła szkoda rzeczywista. Jednakże, sposób w jaki określono wysokość „odszkodowania z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę” (2-krotność miesięcznego wynagrodzenia byłego pracownika) ma de facto zrekompensować zarobek, jaki były pracownik mógłby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.
Wnioskodawca zobowiązał się zapłacić na rzecz byłego pracownika „odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy”, w związku z zawarciem ugody sądowej, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia. „Odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy”, analogicznie jak wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, o którym mowa w art. 47 k.p., pomimo tego, że pracownik nie podjął pracy w wyniku przywrócenia do pracy, ma rekompensować byłemu pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.
Jak wskazano w opisie stanu faktycznego, na podstawie zawartej ugody Wnioskodawca zobowiązał się zapłacić na rzecz byłego pracownika odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia. Ustalona kwota była więc świadczeniem, które wystąpiło z powodu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w szczególności z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa … na mocy prawomocnych wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w….. Sam sposób, w jaki określono wysokość „odszkodowania z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę”, tj. 2-krotność miesięcznego wynagrodzenia byłego pracownika, wskazuje na to, że świadczenie to ma de facto zrekompensować zarobek, jaki były pracownik mógłby otrzymać, gdyby do rozwiązania umowy nie doszło.
Jednocześnie należy wyraźnie podkreślić, że sposób w jaki organ podatkowy sformułował treść pytań 4 i 5 w wezwaniu do uzupełnienia wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie prowadzi wyłącznie do doprecyzowania opisu zaistniałego stanu faktycznego, a wręcz wymusza na Wnioskodawcy wprowadzenie sformułowań ocennych do opisu zdarzenia. W ten sposób organ podatkowy wpływa na sposób przedstawienia przez Wnioskodawcę zdarzenia przyszłego, narzucając mu uzupełnienie go o ocenę okoliczności faktycznych. Taka praktyka może prowadzić w przyszłości do uniemożliwienia skorzystania z interpretacji indywidualnej przez Wnioskodawcę. Zawarte w uzupełnieniu wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oceny mogą bowiem zostać podważone przez organ w drodze postępowania dowodowego. To z kolei prowadziłoby do wypaczenia podstawowej funkcji gwarancyjnej (ochronnej) interpretacji indywidualnych przepisów prawa podatkowego. Powyższe potwierdza orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, przykładowo:
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 19 czerwca 2019 r. sygn. akt I FSK 817/17, gdzie wskazano, że: „Natomiast przyjęcie jako podstawy do wydania interpretacji indywidualnej tak przedstawionego stanu faktycznego, w którym opis okoliczności faktycznych uzupełniony został ich ocenami mogłoby w konsekwencji prowadzić do naruszenia zasady zaufania do organów podatkowych wyrażonej w art. 121 § 1 Ordynacji podatkowej, uniemożliwiając skorzystanie przez podatnika z ochrony przewidzianej w art. 14k § 1 Ordynacji podatkowej w razie ewentualnego prowadzenia przez organy podatkowe postępowania podatkowego w tym przedmiocie. Zawarte we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej oceny mogłyby bowiem być podważone przez organ w drodze postępowania dowodowego. W rezultacie funkcja gwarancyjna (ochronna), jaką - w świetle art. 14k Ordynacji podatkowej - pełnić ma interpretacja indywidualna byłaby w istocie iluzoryczna”.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 marca 2025 r. sygn. akt I FSK 2288/21, gdzie wskazano, że: „Naczelny Sąd Administracyjny zwracał uwagę w swoim orzecznictwie, że opis stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej nie może stanowić jego oceny. Opis stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) musi być zarazem precyzyjny, wyczerpujący i jednoznaczny, ponieważ w postępowaniu interpretacyjnym DKIS nie prowadzi postępowania dowodowego. Nie spełnia przy tym wymogów art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej stan faktyczny, w którym wnioskodawca przedstawia opis okoliczności faktycznych uzupełniony o elementy ocenne, przez co stanowisko wnioskodawcy nie odnosi się tylko do oceny prawnej stanu faktycznego lecz stanowi w istocie ocenę tego stanu faktycznego”. (por. wyrok NSA z dnia 19 czerwca 2019 r. sygn. akt I FSK 817/17).
Pytania
1.Czy Wnioskodawca postąpił prawidłowo wypłacając byłemu pracownikowi w związku z zawarciem ugody sądowej odszkodowanie (wynagrodzenie) za czas pozostawania bez pracy, wynikające z treści art. 47 Kodeksu pracy, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia, pomniejszone o pobraną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, przyjmując, że takie świadczenie nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
2.Czy Wnioskodawca postąpił prawidłowo wypłacając byłemu pracownikowi w związku z zawarciem ugody sądowej odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia, pomniejszone o pobraną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, przyjmując, że takie świadczenie nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, ani art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Państwa stanowisko w sprawie
Ad. 1
W ocenie Wnioskodawcy, postąpił On prawidłowo. Wypłacone byłemu pracownikowi w związku z zawarciem ugody sądowej odszkodowanie (wynagrodzenie) za czas pozostawania bez pracy wynikające z treści art. 47 Kodeksu pracy, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia powinno zostać pomniejszone przez Wnioskodawcę o pobraną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, ze względu na to, że takie świadczenie nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, ani art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f.).
Uzasadnienie szczegółowe
Zgodnie z art. 9 ust. 1 u.p.d.o.f., opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21.52. 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 10 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f., źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
W świetle art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f., wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 2023 r. poz. 1465 oraz z 2024 r. poz. 878, 1222, 1871 i 1965), z wyjątkiem:
a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f., wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a)otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b)dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zgodnie z art. 45 ust. 1 ustawy z 26 06.1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.), w razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy - stosownie do żądania pracownika - orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu - o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
Stosownie do art. 47 k.p. pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym mowa w art. 39, albo z pracownicą w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego lub od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części - do dnia zakończenia tego urlopu, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.
Z powyższego wynika, że przepisy k.p. mogą być uważane za „przepisy odrębnych ustaw”, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f. jako wprost określające wysokość lub zasady ustalania odszkodowania. Ustawodawca posługuje się w nich bowiem pojęciami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie”, w odniesieniu do konkretnych świadczeń, co do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik. Funkcję odszkodowawczą w k.p. pełnią jednak wyłącznie te świadczenia, których celem jest zrekompensowanie pracownikowi skutków zdarzeń, które noszą cechy czynu niedozwolonego. Z powyższych przepisów k.p. jednoznacznie wynika, że pracownik w sytuacji nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę, może żądać przywrócenia go do pracy na poprzednich warunkach albo odszkodowania. Jeżeli pracownik podejmie pracę w wyniku przywrócenia do pracy, to wówczas przysługuje mu wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Ustawodawca wyraźnie odróżnia zatem wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy od odszkodowania.
Dla ustalenia, czy określone świadczenie jest w rzeczywistości odszkodowaniem, istotne jest zbadanie jego charakteru, przy czym bez znaczenia jest okoliczność, czy zostało ono w ugodzie sądowej nazwane odszkodowaniem, czy też nie. Z przepisów k.p. jednoznacznie wynika, że pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy. Wynagrodzenia tego nie można jednak traktować jako odszkodowania, niezależnie od tego, jak świadczenie to zostało nazwane w ugodzie zawartej pomiędzy stronami. Ustawodawca w k.p. wprowadza bowiem wyraźne rozgraniczenie pomiędzy wynagrodzeniem za czas pozostawania bez pracy, a odszkodowaniem. W konsekwencji, nie sposób przyjąć, że wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy jest tożsame z odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3, czy pkt 3b u.p.d.o.f.
Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie m in. w następujących interpretacjach indywidualnych przepisów prawa podatkowego wydanych przez organy podatkowe:
-interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 17.02 2025 r. nr 0115-KDIT2.4011.608.2024.2.KC,
-interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 10.05 2023 r. nr 0112-KDIL2-1.4011.178.2023.2.DJ,
-interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej w dniu 13.10.2022 r. nr 0115-KDIT2.4011.510.2022.2.KC.
Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy nie można przyjąć, że wypłacone byłemu pracownikowi odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy wynikające z treści art. 47 k.p. korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 albo 3b u.p.d.o.f. Zwolnieniu podlegają wyłącznie odszkodowania lub zadośćuczynienia - co wynika wprost z literalnego brzmienia powołanych przepisów. Wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy wynikające z treści art. 47 k.p. nie jest natomiast tożsame z odszkodowaniem, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 i 3b u.p.d.o.f. Bez znaczenia jest okoliczność, że świadczenie te w ugodzie sądowej zostało nazwane odszkodowaniem za czas pozostawania bez pracy, a nie wynagrodzeniem za czas pozostawania bez pracy, tak jak to określił ustawodawca treści art. 47 k.p.
Niezależnie od powyższego, wskazania wymaga, że w odniesieniu do wynagrodzenia (odszkodowania) za czas pozostawania bez pracy w przypadku pracownika, który tak jak w przedstawionym stanie faktycznym nie został przywrócony do pracy, należy przyjąć, że świadczenie takie, jego wysokość i zasada przyznania wynikają z zawartej przez strony ugody. Wynagrodzenie te ma więc charakter umowny, zaś art. 47 k.p. miał swoje źródło w roszczeniu pierwotnym stanowiąc podstawę do wypracowania porozumienia pomiędzy stronami i określenia należnych byłemu pracownikowi świadczeń pieniężnych.
Podsumowując, wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy wynikające z treści art. 47 k.p., jak również inne umowne należności wypłacane przez pracodawcę (byłego pracodawcę) mające swoje źródło w stosunku pracy (byłym stosunku pracy) i bezpośrednio świadczenia nim związane, stanowią przychód ze stosunku pracy w rozumieniu art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f.
Zgodnie z art. 32 ust. 1 u.p.d.o.f., zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.
Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca będąc byłym pracodawcą, wypłacając byłemu pracownikowi określoną w ugodzie należność za czas pozostawania bez pracy (mającą swoje źródło w treści art. 47 Kodeksu pracy), postąpił prawidłowo - jako płatnik był bowiem zobowiązany był do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Ad. 2
W ocenie Wnioskodawcy, postąpił On prawidłowo. Wypłacone byłemu pracownikowi na podstawie zawartej ugody odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia powinno zostać pomniejszone przez Wnioskodawcę o pobraną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, ze względu na to, że takie świadczenie nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 albo art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f.
Uzasadnienie szczegółowe
Wypłacona byłemu pracownikowi kwota odszkodowania z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia wynika z ustaleń pomiędzy stronami ugody, ma charakter umowny, a jej wysokość uwzględnia interesy obu stron. Jednocześnie sposób w jaki ustalono treść i wysokość odszkodowania z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę nie pozwala przyjąć, że podstawę określenia wysokości tego świadczenia stanowiły przepisy k.p. W konsekwencji, świadczenie te nie korzysta ze zwolnienia przedmiotowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 u.p.d.o.f.
Ponownie wskazać należy, że zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f., obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy. Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono. Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści. Odszkodowanie z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Definicja odszkodowania, czy zadośćuczynienia nie została zawarta w u.p.d.o.f. Wyjaśnienia tych pojęć należy szukać odwołując się do przepisów ustawy z 23.04.1964 r. - Kodeks cywilny (dalej: k.c.). Mając to na uwadze, świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego. Ponownie zaznaczyć należy, że dla ustalenia, czy określone świadczenie jest w rzeczywistości odszkodowaniem, istotne jest zbadanie jego charakteru, przy czym bez znaczenia jest okoliczność, czy zostało ono w ugodzie sądowej nazwane odszkodowaniem, czy też nie.
Zgodnie z art. 917 k.c., przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
W ocenie Wnioskodawcy, do wypłaconego byłemu pracownikowi odszkodowania z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia nie ma zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. Świadczenie to, pomimo że zostało wypłacone na podstawie ugody zatwierdzonej przez Sąd, nie stanowi odszkodowania lub zadośćuczynienia, o którym mowa w tym przepisie. Warunki zawartej ugody wyczerpują całość roszczeń byłego pracownika w stosunku do Wnioskodawcy, w tym w szczególności z tytułu dochodzonego odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę. Otrzymane przez byłego pracownika świadczenie jest więc zapłatą za zrzeczenie się przez niego wszelkich roszczeń w stosunku do pracodawcy w związku z rozwiązaniem stosunku pracy, a jego wysokość została ustalona w oparciu o porozumienie pomiędzy stronami. Wypłacone odszkodowanie pozostaje więc w oderwaniu od szkody rzeczywistej i ma rekompensować utracone przez byłego pracownika, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.
Powyższe potwierdzają interpretacje indywidualne wydane przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 26.05.2025 r. nr 0113-KDIPT2-3.4011.219.2025.2.GG oraz z 05.05.2022 r. nr 0115-KDIT2.4011.117.2022.2.ENB.
Podsumowując, w ocenie Wnioskodawcy opisane w stanie faktycznym odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia wypłacone byłemu pracownikowi nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b u.p.d.o.f. Wypłacone byłemu pracownikowi ww. świadczenie stanowi dla Dyrektora przychód ze stosunku pracy, o którym mowa w art. 12 ust. 1 u.p.d.o.f., podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. W konsekwencji, Wnioskodawca postąpił prawidłowo – zobowiązany był do naliczenia, pobrania i odprowadzenia zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Ocena stanowiska
Stanowisko,które przedstawili Państwo we wniosku, jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Opodatkowanie wypłaconego odszkodowania
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.): jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do treści art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych wyraźnie rozróżnia źródła przychodów oraz sposób opodatkowania dochodów z poszczególnych źródeł.
Na podstawie art. 10 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy:
Źródłami przychodów są stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta.
Stosownie do art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.
Użyty powyżej zwrot „w szczególności” oznacza, że wymienione kategorie przychodów zostały wskazane jedynie przykładowo. Przychodem ze stosunku pracy i stosunków pokrewnych są więc wszelkiego rodzaju wypłaty i świadczenia skutkujące u podatnika powstaniem przysporzenia majątkowego, mające swoje źródło w łączącym pracownika z pracodawcą stosunku pracy lub stosunku pokrewnym.
Tak szerokie zdefiniowanie pojęcia przychodu pracownika wskazuje, że w każdym przypadku, w którym uzyska on od pracodawcy realną korzyść mającą wymiar finansowy, będzie to rodzić obowiązek zwiększenia jego przychodu, z wyjątkiem świadczeń określonych w katalogu zwolnień przedmiotowych, zawartych w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Analiza powyższego przepisu prowadzi do wniosku, że podstawą nabycia prawa do odszkodowań wypłaconych pracownikowi lub byłemu pracownikowi jest łączący lub uprzednio łączący tę osobę z pracodawcą stosunek pracy. Zatem odszkodowania takie stanowią przychód ze stosunku pracy, opodatkowany lub zwolniony od podatku.
Zwolnienie z opodatkowania wypłaconego odszkodowania
Każde odszkodowanie stanowi przysporzenie majątkowe – przychód podatkowy. Jednakże ustawodawca ze względów celowościowych wprowadził w zakresie niektórych odszkodowań zwolnienia z podatku dochodowego od osób fizycznych, które wynikają m.in. z treści art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy.
Zgodnie z treścią art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 2022 r. poz. 1510, 1700 i 2140), z wyjątkiem:
a)określonych w prawie pracy odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia umowy o pracę,
b)odpraw pieniężnych wypłacanych na podstawie przepisów o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników,
c)odpraw i odszkodowań z tytułu skrócenia okresu wypowiedzenia funkcjonariuszom pozostającym w stosunku służbowym,
d)odszkodowań przyznanych na podstawie przepisów o zakazie konkurencji,
e)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą,
f)odszkodowań za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej, z których dochody są opodatkowane według skali, o której mowa w art. 27 ust. 1, lub na zasadach, o których mowa w art. 30c,
g)odszkodowań wynikających z zawartych umów lub ugód innych niż ugody sądowe.
Natomiast w myśl art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy:
Wolne od podatku dochodowego są inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień:
a) otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą,
b) dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zwolnieniem określonym w art. 21 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy, objęte są odszkodowania lub zadośćuczynienia w sytuacji gdy ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw lub aktów administracyjnych wydanych na podstawie tych przepisów; lub też jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, z wyjątkiem wymienionych w lit. a-g tego przepisu.
Zgodnie z art. 9 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 277 ze zm.):
Ilekroć w Kodeksie pracy jest mowa o prawie pracy, rozumie się przez to przepisy Kodeksu pracy oraz przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych, określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy i innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów i statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.
Zastosowanie zwolnienia z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wymaga łącznego spełnienia następujących warunków:
·otrzymane świadczenie musi być odszkodowaniem lub zadośćuczynieniem,
·odszkodowanie lub zadośćuczynienie musi być przyznane na podstawie: ustawy, przepisów wykonawczych do ustawy, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 ustawy Kodeks pracy,
·wysokość bądź zasady ustalania odszkodowania lub zadośćuczynienia muszą wprost wynikać z ww. aktów,
·nie mogą zachodzić wyłączenia, o jakich mowa w lit. a-g art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Natomiast zwolnienie przedmiotowe, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, obejmuje swym zakresem odszkodowania lub zadośćuczynienia przyznane na podstawie wyroku lub ugody sądowej, których wysokość lub zasady ustalania nie wynikają wprost z regulacji wskazanych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Przy czym ze zwolnienia, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3b ww. ustawy, wyłączone są świadczenia otrzymane w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz świadczenia dotyczące korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Zakres tego zwolnienia obejmuje tylko odszkodowania lub zadośćuczynienia za tzw. szkodę rzeczywistą, czyli poniesione straty, a nie dotyczy utraconych korzyści. Specyfika prawa podatkowego nakazuje inaczej traktować odszkodowanie lub zadośćuczynienie z tytułu poniesionych przez poszkodowanego strat i świadczenia z tytułu utraconych korzyści. Świadczenia z tytułu utraconych korzyści, jakich poszkodowany mógł się spodziewać, gdyby mu szkody nie wyrządzono, podlega bowiem opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Podstawowym warunkiem zwolnienia świadczenia od opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 lub pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jest więc jego odszkodowawczy charakter.
Pojęcie „odszkodowanie”/„zadośćuczynienie” w rozumieniu ustawy Kodeks cywilny
W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych ustawodawca nie zdefiniował pojęcia odszkodowania czy zadośćuczynienia. Nie oznacza to jednak dowolności w ich rozumieniu. Podkreślenia wymaga, że to nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/zadośćuczynienia, czy też nie.
Odwołując się do prawa cywilnego stwierdzam, że świadczenie odszkodowawcze to najogólniej świadczenie mające na celu naprawienie wyrządzonej szkody. Szkodą jest uszczerbek, jakiego doznał poszkodowany wbrew jego woli we wszelkiego rodzaju dobrach przez prawo chronionych. Chodzi więc zarówno o uszczerbek majątkowy, jak i niemajątkowy. Uszczerbek niemajątkowy jest określany terminem „krzywda”. Pod tym pojęciem należy rozumieć wszelkie negatywne przeżycia człowieka wyrażające się zarówno w cierpieniu fizycznym, jak i psychicznym, wywołane czynem niedozwolonym. Do naprawienia krzywdy odnosi się termin „zadośćuczynienie”, natomiast „odszkodowanie” wiąże się z naprawieniem uszczerbku majątkowego.
W ustawie z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.), świadczenie odszkodowawcze wynika głównie z tytułu odpowiedzialności deliktowej (art. 415 i następne) lub odpowiedzialności kontraktowej (art. 471 i następne), a co za tym idzie jest następstwem czynu niedozwolonego lub niewykonania, bądź nienależytego wykonania zobowiązania.
Powyższe regulacje, mają również zastosowanie do przepisów prawa pracy, choć w ograniczonym zakresie. Jak stanowi bowiem art. 300 Kodeksu pracy:
W sprawach nieuregulowanych przepisami prawa pracy, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu cywilnego, jeżeli nie są one sprzeczne z zasadami prawa pracy.
Powyższe oznacza, że przepisy Kodeksu cywilnego wybrane do zastosowania w prawie pracy (stosunku pracy) nie mogą się sprzeciwiać ogólnym normom prawa pracy, mającym podstawowe znaczenie dla regulacji stosunków pracy.
Pojęcie „odszkodowanie”/„zadośćuczynienie” w rozumieniu ustawy Kodeks pracy
Przepisy ustawy Kodeks pracy, posługują się terminami „odszkodowanie” oraz „zadośćuczynienie” w odniesieniu do konkretnych świadczeń pracowniczych, do których uprawniony jest pracownik lub były pracownik (np. w art. 183d, art. 361 § 1, art. 45, art. 56, art. 943 § 3, art. 99, art. 1012 Kodeksu pracy).
W kontekście rozwiązania umowy o pracę ustawodawca przewiduje odszkodowanie w sytuacji, gdy wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę (art. 45 Kodeksu pracy), bądź rozwiązano umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w tym trybie (art. 56 Kodeksu pracy).
Zgodnie z art. 45 § 1 Kodeksu pracy:
W razie ustalenia, że wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas określony lub umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony jest nieuzasadnione lub narusza przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, sąd pracy – stosownie do żądania pracownika – orzeka o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa już rozwiązaniu – o przywróceniu pracownika do pracy na poprzednich warunkach albo o odszkodowaniu.
W myśl art. 45 § 2 Kodeksu pracy:
Sąd pracy może nie uwzględnić żądania pracownika uznania wypowiedzenia za bezskuteczne lub przywrócenia do pracy, jeżeli ustali, że uwzględnienie takiego żądania jest niemożliwe lub niecelowe; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu. Jeżeli przed wydaniem orzeczenia upłynął termin, do którego umowa o pracę zawarta na czas określony miała trwać, lub jeżeli przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu, pracownikowi przysługuje wyłącznie odszkodowanie.
Jednakże na podstawie art. 45 § 3 Kodeksu pracy:
Przepisu § 2 zdanie pierwsze nie stosuje się do pracowników, o których mowa w art. 39 i 177, oraz w przepisach szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę, chyba że uwzględnienie żądania pracownika przywrócenia do pracy jest niemożliwe z przyczyn określonych w art. 411; w takim przypadku sąd pracy orzeka o odszkodowaniu.
Stosownie do art. 47 Kodeksu pracy:
Pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy, przysługuje wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy, nie więcej jednak niż za 2 miesiące, a gdy okres wypowiedzenia wynosił 3 miesiące - nie więcej niż za 1 miesiąc. Jeżeli umowę o pracę rozwiązano z pracownikiem, o którym mowa w art. 39, albo z pracownicą w okresie ciąży oraz w okresie urlopu macierzyńskiego lub od dnia złożenia przez pracownika wniosku o udzielenie urlopu macierzyńskiego albo jego części - do dnia zakończenia tego urlopu, wynagrodzenie przysługuje za cały czas pozostawania bez pracy. Dotyczy to także przypadku, gdy rozwiązanie umowy o pracę podlega ograniczeniu z mocy przepisu szczególnego.
Zgodnie z art. 471 Kodeksu pracy:
Odszkodowanie, o którym mowa w art. 45, przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony, której termin, do którego umowa ta miała trwać, określony w umowie upłynął przed wydaniem orzeczenia przez sąd pracy, lub gdy przywrócenie do pracy byłoby niewskazane ze względu na krótki okres, jaki pozostał do upływu tego terminu, odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres 3 miesięcy.
Stosownie do treści art. 30 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy:
Umowa o pracę rozwiązuje się na mocy porozumienia stron. (…)
Jednakże należy zauważyć, że przepisy Kodeksu pracy nie przewidują wypłaty odszkodowania w sytuacji rozwiązania umowy za porozumieniem stron. Konsekwencją tego jest brak możliwości sprecyzowania na gruncie powołanych wyżej przepisów Kodeksu pracy ustalenia wysokości odszkodowania.
Ocena Państwa sytuacji w kontekście przepisów art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych
W przedmiotowej sprawie, Państwa były pracownik, który pozostawał zatrudniony na stanowisku dyrektora (dalej: „Dyrektor”, „były pracownik”) złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego skargi na uchwały Zarządu Województwa w sprawie zwolnienia go ze stanowiska. Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził nieważność tych uchwał. Były pracownik wystąpił przeciwko Państwu z pozwem o przywrócenie do pracy, wnosząc o orzeczenie o bezskuteczności wypowiedzenia, a jeżeli umowa uległa rozwiązaniu, o przywróceniu do pracy na poprzednich warunkach oraz zapłatę jednomiesięcznego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy. W wyniku rozmów ugodowych, zawarli Państwo 28 maja 2025 r. przed Sądem Rejonowym z byłym pracownikiem ugodę sądową (dalej: „Ugoda”).
Na podstawie ugody zawartej przed Sądem Rejonowym, zobowiązali się Państwo zapłacić byłemu pracownikowi kwotę stanowiącą równowartość 6-miesięcznego wynagrodzenia brutto Dyrektora, którego wysokość wynika z zaświadczenia o wynagrodzeniu z dnia 15 października 2024 r., na którą składają się m.in.:
(…)
b)odszkodowanie za czas pozostawania bez pracy wynikające z treści art. 47 k.p., w związku z zawarciem ugody sądowej, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia,
c)odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwały Zarządu Województwa, w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia.
W lit. b ww. ugody w odniesieniu do „odszkodowania za czas pozostawania bez pracy” wynikającego z treści art. 47 k.p., w związku z zawarciem ugody sądowej, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia, strony ugody bazowały na instytucji wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy, o której mowa w art. 47 k.p. Nie wskazano natomiast przepisów prawa pracy, które zostałyby naruszone przez Zarząd. Nie można również mówić o tym, aby odszkodowanie, o którym mowa w lit. b ww. ugody było tożsame z wynagrodzeniem za czas pozostawania bez pracy, o którym mowa w art. 47 k.p. Były pracownik nie podjął bowiem pracy w wyniku przywrócenia do pracy.
W lit. c ww. ugody w odniesieniu do „odszkodowania z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę”, strony ugody nie wskazały, aby odszkodowanie to wynikało z naruszenia przez Zarząd konkretnych przepisów prawa pracy. Strony ugody poprzestały jedynie na wykazaniu, że do nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę doszło m.in. z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa na mocy prawomocnych wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Były pracownik oświadczył, że warunki niniejszej ugody wyczerpują całość jego roszczeń w stosunku do Państwa, w tym w szczególności z tytułu dochodzonego odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.
Wysokość ww. odszkodowań wynikała więc wyłącznie z zawartej przed sądem ugody.
Wysokość lub zasady ustalania wskazanych we wniosku odszkodowań nie wynikały wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 k.p.
W myśl art. 917 ustawy Kodeksu cywilnego:
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc, nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
Wobec tego zawarta między Państwem, a byłym pracownikiem ugoda sądowa stanowi ugodę w rozumieniu art. 917 Kodeksu cywilnego.
Tym samym, kwoty wypłacone przez Państwa byłemu pracownikowi w swojej istocie mają charakter umowny, gdyż wynikają jedynie z ustaleń pomiędzy stronami ugody, a ich wysokość uwzględnia interesy obu stron. Wysokość tych świadczeń – „odszkodowań” nie wynika z przepisów ustaw, układów zbiorowych pracy lub innych opartych na ustawie porozumieniach zbiorowych regulujących wysokość lub zasady ustalania odszkodowania. Doszło natomiast do zawarcia ugody, na mocy której zobowiązali się Państwo do zapłaty na rzecz byłego pracownika stosownych kwoty tytułem odszkodowań za rozwiązanie umowy o pracę.
Do wypłaconych pracownikowi świadczeń za rozwiązanie stosunku pracy nie ma zatem zastosowania zwolnienie, o którym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Z kolei, na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, opodatkowaniu podatkiem dochodowym, jako wyłączone ze zwolnienia, podlega odszkodowanie otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej z tytułu utraconych korzyści, które podatnik mógł otrzymać gdyby mu szkody nie wyrządzono. Opodatkowanie to wynika stąd, że gdyby podatnik osiągnął spodziewane korzyści, to podlegałyby one opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
Kwota odszkodowania wynikająca z ustaleń zawartych między stronami ugody w rozumieniu art. 917 ustawy Kodeks cywilny, której wysokość uwzględnia interesy obu stron wynikające z łączącego strony stosunku pracy, ma rekompensować pracownikowi utracone przez niego, w wyniku rozwiązania umowy o pracę, spodziewane korzyści w postaci wynagrodzenia za pracę.
Zatem, wypłacone Państwa byłemu pracownikowi świadczenia nie są rekompensatą za szkodę z tytułu bezpodstawnego (krzywdzącego) sposobu rozwiązania umowy o pracę, jeśli rozwiązanie umowy nastąpiło w efekcie za porozumieniem stron (czyli za zgodą pracownika). Świadczenie te mają więc tak naprawdę zrekompensować zarobek, jaki były pracownik mógłby otrzymać, gdyby nadal łączył go stosunek pracy z Państwem, a więc gdyby do rozwiązania umowy o pracę nie doszło.
Wobec powyższego, wypłacone przez Państwa kwoty odszkodowań na rzecz byłego pracownika nie będą również korzystały ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Końcowo podkreślam, że nie nazwa, lecz rzeczywisty charakter świadczenia decyduje o tym, czy przybiera ono cechy odszkodowania/zadośćuczynienia, czy nie.
Obowiązki płatnika
Zgodnie z art. 8 ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.):
Płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.
Z uwagi na powyższe, na płatniku ciążą trzy podstawowe obowiązki podatkowe, tj.:
1) obliczenie,
2) pobranie,
3) wpłacenie
– podatku, zaliczki lub raty.
Ustawa o podatku dochodowym zawiera przepisy regulujące pobór zaliczek przez płatnika.
W przypadku wynagrodzeń wypłacanych m. in. w ramach umowy o pracę, zastosowanie ma art. 32 ust. 1, który wskazuje, iż:
Zakłady pracy będące osobami fizycznymi, osobami prawnymi oraz jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, z pracy nakładczej lub ze spółdzielczego stosunku pracy, z zasiłków pieniężnych z ubezpieczenia społecznego wypłacanych przez zakłady pracy lub z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej wypłacanej w spółdzielniach pracy.
Ponadto, według art. 38 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Płatnicy, o których mowa w art. 32-35, przekazują, z zastrzeżeniem ust. 2 i 2a, kwoty pobranych zaliczek na podatek w terminie do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano zaliczki, na rachunek urzędu skarbowego, przy pomocy którego naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania płatnika wykonuje swoje zadania, a jeżeli płatnik nie jest osobą fizyczną, według siedziby bądź miejsca prowadzenia działalności, gdy płatnik nie posiada siedziby. Jeżeli między kwotą potrąconego podatku a kwotą wpłaconego podatku występuje różnica, należy ją wyjaśnić w deklaracji, o której mowa w ust. 1a.
Podsumowanie
Wypłacone przez Państwa byłemu pracownikowi (Dyrektorowi) świadczenia na podstawie ugody sądowej, nazwane przez strony odszkodowaniami, stanowią dla tego pracownika przychody ze stosunku pracy, o których mowa w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegające opodatkowaniu tym podatkiem, ponieważ wypłata tych świadczeń miała swoje źródło w uprzednio łączącym pracownika z Państwem stosunku pracy. Wskazać należy, że gdyby tego stosunku nie było – pracownik nie miałby podstaw występować z roszczeniem przeciwko Państwu o zasądzenie odszkodowań w związku z rozwiązaniem umowy o pracę.
Świadczenia wypłacone przez Państwa na rzecz byłego pracownika, na mocy zawartej ugody sądowej – na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – stanowią przychody podlegające opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, które nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3 i pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zatem, Państwo jako płatnik, wypłacając byłemu pracownikowi odszkodowania na podstawie zawartej ugody zobowiązani jesteście do naliczenia, pobrania i odprowadzenia z tego tytułu zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.
Podzielam zatem Państwa stanowisko, zgodnie z którym, postąpili Państwo prawidłowo wypłacając byłemu pracownikowi w związku z zawarciem ugody sądowej:
-odszkodowanie z tytułu nieprawidłowości przy wypowiedzeniu umowy o pracę, w tym z uwagi na stwierdzenie nieważności uchwał Zarządu Województwa w wysokości 2-krotności miesięcznego wynagrodzenia oraz
-odszkodowanie (wynagrodzenie) za czas pozostawania bez pracy, wynikające z treści art. 47 Kodeksu pracy, w wysokości 1-miesięcznego wynagrodzenia,
pomniejszone o pobraną zaliczkę na podatek dochodowy od osób fizycznych, przyjmując, że takie świadczenie nie korzysta ze zwolnienia na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3, ani na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy stanu faktycznego przedstawionegoprzez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
