Wyrok SN z dnia 16 kwietnia 2025 r., sygn. II USKP 1/24
Umowa, której przedmiotem jest przeprowadzenie szkoleń oraz wykładów o charakterze dydaktycznym, nawet jeśli wymagają one unikatowej wiedzy i umiejętności wykonawcy, nie stanowi umowy o dzieło w rozumieniu art. 627 k.c., lecz umowę starannego działania (umowę o świadczenie usług z art. 750 k.c.), gdy przedmiot umowy nie został precyzyjnie określony in concreto, temat poszczególnych wykładów pozostawiono do uznania wykonawcy, a wynagrodzenie ma charakter stały, miesięczny, niezależny od przeprowadzenia konkretnych wykładów lub osiągnięcia określonego rezultatu. Prowadzenie wykładu, nauczanie i inne formy dydaktyki co do zasady należą do umów starannego działania, gdyż ich rezultat nie ma bytu samoistnego i nie jest obiektywnie osiągalny ani pewny, a efekt zajęć zależy w znacznym stopniu od słuchacza. Umowa o dzieło obejmująca wykład jako utwór autorski wymaga, aby wykład miał charakter niestandardowy, niepowtarzalny, wypełniający kryteria twórczego i indywidualnego dzieła naukowego, a jego temat był z góry określony w sposób umożliwiający identyfikację rezultatu. Z tytułu wykonywania umów starannego działania ubezpieczony podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Teza AI
Istota problemu
Problem prawny w niniejszej sprawie polegał na ustaleniu, czy umowy, których przedmiotem było przeprowadzenie szkoleń dotyczących herbaty oraz praktyczne szkolenia w zakresie produkcji blendów herbaty, należy kwalifikować jako umowy o dzieło w rozumieniu art. 627 k.c., czy też jako umowy starannego działania (umowy o świadczenie usług z art. 750 k.c. lub umowy zlecenia), a w konsekwencji – czy z tytułu wykonywania tych umów ubezpieczony podlegał obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 4 oraz art. 12 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Kwestią sporną było ustalenie, czy prowadzenie szkoleń o charakterze dydaktycznym, nawet jeśli wymagało unikatowej wiedzy i umiejętności (zawód wykonywanej przez kilka osób w Polsce), może stanowić dzieło w rozumieniu prawa cywilnego, gdy przedmiot umowy nie został precyzyjnie określony i obejmował "wszelkie tematy dotyczące herbaty" według harmonogramu, a wynagrodzenie miało charakter stały, miesięczny, niezależny od przeprowadzenia konkretnych wykładów.
