Interpretacja indywidualna z dnia 30 października 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.776.2025.3.MG

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Pana stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

22 sierpnia 2025 r. wpłynął Pana wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

1. A.B. (dalej: Wspólnik Poszkodowanego lub Wnioskodawca) jest adwokatem, który wraz ze swoim wspólnikiem C.D. (dalej: Poszkodowany), który także jest adwokatem, prowadzą razem kancelarię adwokacką w formie spółki partnerskiej, zajmującą się m.in. świadczeniem pomocy prawnej kredytobiorcom walutowym (dalej: Kancelaria lub Spółka).

2. Wnioskodawca oraz Poszkodowany w dalszej części niniejszego wniosku będą łącznie określani jako Wspólnicy lub Strony.

3. W ramach prowadzonej działalności Wspólnicy wygrywali spory z dużymi podmiotami z sektora bankowego oraz ubezpieczeniowego, a także świadczyli usługi w sprawach karnych, cywilnych i gospodarczych i w wyniku sukcesów zawodowych zdobywali coraz większą bazę klientów.

4. Jednocześnie jednak Wnioskodawca nie informując Poszkodowanego o tym, prowadził w ramach indywidualnej działalności (tj. poza Kancelarią) praktykę prawną w takim samym zakresie co Spółka nie informując Poszkodowanego o tym i nie uzyskując w tym zakresie żadnych wymaganych zgód na taką działalność, łamiąc tym samym obowiązujący obydwu wspólników zakaz konkurencji. Ponadto, dochodziło również do sytuacji w której zlecenia, które miały pierwotnie być wykonywane w ramach prowadzonej Wspólników Kancelarii, faktycznie wykonywał Wnioskodawca osobiście, wystawiał „na siebie” paragon, bądź fakturę (tj. jako wykonawca usługi), wskazując swój nr rachunku bankowego do rozliczeń z klientami, przez co Kancelaria faktycznie nie wykonała tej usługi „przejętej” (wbrew wiedzy i woli Poszkodowanego) przez Wspólnika, który bezpośrednio wykonał tą usługę klientowi, ze szkodą dla Kancelarii i Poszkodowanego Wspólnika polegającą na tym, że skoro Kancelaria usługi nie wykonała, to nie uzyskała wynagrodzenia od Klienta, przez co dochód Wspólnika Poszkodowanego, jako udziałowca Kancelarii, też był niższy.

5. Nieprawidłowości te zostały zidentyfikowane przez Poszkodowanego po okresie ok. kilku lat i Poszkodowany Wspólnik (Strona niniejszego Wniosku) zażądał od swojego Wspólnika (tj. Zainteresowanego w niniejszym Wniosku) zadośćuczynienia/odszkodowania z tytułu ww. szkód, a Wspólnik na te warunki się zgodził, w wyniku czego została zawarta umowa wspólników z dnia 28 maja 2025 r. pomiędzy Poszkodowanym a Wspólnikiem Poszkodowanego (dalej: Umowa), która wprost wskazuje na obowiązek naprawienia ww. nieprawidłowości przez Wspólnika poprzez m.in. wypłatę odpowiedniej kwoty na rzecz Poszkodowanego z tytułu opisanych naruszeń/szkód. Jednocześnie jednak z uwagi na skalę naruszeń Wspólnicy pragną zaznaczyć, że kwoty wskazane w Umowie nie wyczerpują wszystkich roszczeń Poszkodowanego wobec Wspólnika Poszkodowanego i wysokość dodatkowych kwot należnych Poszkodowanemu zostanie precyzyjnie wyliczona przez Wspólników w przyszłości po szczegółowej analizie naruszeń dokonanych przez Wspólnika Poszkodowanego,.

6. Jednocześnie Strony w preambule do Umowy wyraźnie także zaznaczyły, że intencją Stron jest prowadzenie działalności w zakresie wskazanym w ust. 2 Umowy (tj. m.in. w zakresie świadczenia pomocy prawnej kredytobiorcom walutowym) wyłącznie w ramach Spółki oraz rozliczenie nienależnie uzyskanego wynagrodzenia z powyższego tytułu przez Wspólnika Poszkodowanego z Poszkodowanym w okresie działania Spółki.

7. Jednocześnie zgodnie z Umową, Strony postanowiły m.in., że:

• Nie dopuszczają możliwości prowadzenia działalności przez któregokolwiek ze Wspólników w zakresie w jakim usługi takie świadczą w ramach Spółki,
• Ma zostać dokonana cesja umów zawartych przez Wspólnika Poszkodowanego na rzecz Spółki w zakresie działalności tożsamej z działalnością Spółki oraz we wszelkich rozliczeniach z klientami z tytułu działalności tożsamej z działalnością Spółki ma zostać wskazywany rachunek bankowy Spółki,
• Zobowiązano się do zakazu konkurencji pod sankcją kar umownych,
• Z uwagi na działalność prowadzoną przez Wspólnika Poszkodowanego w tożsamym zakresie co Spółka, bez uzyskania wcześniejszej zgody w tym zakresie, a także z wykorzystaniem infrastruktury Spółki, Poszkodowanemu przysługuje roszczenie względem Wspólnika Poszkodowanego o rozliczenie uzyskanego wynagrodzenia przez Wspólnika Poszkodowanego w stosunku wynikającym z umowy Spółki. Ponadto Wspólnik Poszkodowanego jest zobowiązany do rozliczenia z Poszkodowanym wynagrodzenia pobranego przez Wspólnika Poszkodowanego od klientów Spółki bezpośrednio na swój nr rachunku bankowego. Na poczet powyższego tytułu Wspólnik Poszkodowanego zapłaci na rzecz Poszkodowanego kwotę w wysokości i na zasadach określonych w Umowie. Przy czym jak już wspominano na wstępie niniejszego wniosku kwota ta może ulec zmianie.
• Umowa przewiduje również szczegółowe badanie dokonanych naruszeń przez Wspólnika Poszkodowanego, w tym m.in. zobowiązanie się do przesłania Poszkodowanemu wszystkich umów, które w ramach indywidualnej działalności zawierał Wspólnik Poszkodowanego, a których zakres tych umów jest tożsamy z działalnością Spółki i z tego tytułu nastąpi dalsze rozliczenie dokonanych naruszeń. Niedopełnienie obowiązków w zakresie tego szczegółowego badania z kolei będzie skutkować karami umownymi,
• Strony postanowiły m.in., że Wspólnik Poszkodowanego pozbawiony zostanie prawa reprezentowania Spółki oraz dokonanie dalszych zmian w umowie spółki w wyniku których Poszkodowanemu będzie przysługiwał 70% udział w zyskach i stratach Spółki, a Wspólnikowi Poszkodowanemu w 30%.

8. Wszelkie środki otrzymane na podstawie Umowy przez Poszkodowanego od Wnioskodawcy w wyniku dokonanych przez niego naruszeń opisanych powyżej będą w dalszej części niniejszego wniosku opisanego łącznie jako Odszkodowanie lub Zadośćuczynienie.

9. Wnioskodawca do tej pory nie zaliczył do kosztów uzyskania przychodu kwot już zapłaconych swojemu Wspólnikowi. Wnioskodawca oprócz pozostawania wspólnikiem Poszkodowanego w ramach spółki partnerskiej, dodatkowo prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w ramach której również świadczy usługi prawne.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Stroną umowy jest A.B. i C.D.; Spółka nie jest stroną umowy,

Kwoty wynikające z faktur, które Pan A.B. wystawił poza Spółką, opisane we wniosku o wydanie interpretacji, Pan A.B. rozpoznał jako przychód podatkowy w PIT w jednoosobowej działalności gospodarczej (JDG),

Dla prowadzonej działalności gospodarczej przyjął Pan jako formę opodatkowania tzw. podatek liniowy 19% (art. 30c ust. 1 ustawy o Podatku Dochodowym od Osób Fizycznych).

Kwoty, do zapłaty których Pan A.B. jest zobowiązany Panu C.D, Pan A.B. zamierza zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu ze swojej JDG (a nie w ramach Spółki partnerskiej), gdyż w ramach JDG (a nie w ramach Spółki partnerskiej) Pan A.B. wystawiał faktury i uzyskał przychody opisane we wniosku o wydanie interpretacji.

Pytanie:

Czy Wnioskodawca może zaliczyć wypłacone przez niego Odszkodowanie do kosztów uzyskania przychodów?

Pana stanowisko w sprawie

W ocenie Wnioskodawcy:

1) Wnioskodawca może zaliczyć wypłacone przez niego Odszkodowanie do kosztów uzyskania przychodów. Powyższe stanowisko wynika z następujących okoliczności.

UZASADNIENIE STANOWISKA WNIOSKODAWCY:

1. Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

2. Ww. art. 23 ustawy o PIT zawiera z kolei szereg wyłączeń, przy czym najistotniejszym mając na uwadze przedmiotowe zagadnienie jest art. 23 ust. 1 pkt 19, który stanowi, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonywanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonywanych robót i usług.

3. Zatem, ww. przepis dotyczy wad oraz zwłoki w określonych przypadkach, a nie odszkodowań z wszystkich możliwych tytułów.

4. Podobnie także uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 15 grudnia 2020 r., sygn. 0113-KDIPT2-1.4011.779.2020.1.KO, który rozpatrywał kwestię kosztów uzyskania przychodu w przypadku, gdy kontrahent złamał zakaz konkurencji i był zobowiązany do zapłaty z tego tytułu kary umownej: „Należy zatem uznać, że zapłata kary umownej wynikającej z faktu złamania zakazu podejmowania działalności konkurencyjnej nie mieści się w negatywnym katalogu określonym w art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a w szczególności w art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli zatem działanie Wnioskodawcy a w konsekwencji poniesienie tego wydatku jest rzeczywiście ekonomicznie, gospodarczo i racjonalnie uzasadnione i zapobiega utracie źródła przychodów, to zapłata kary umownej za złamanie zakazu konkurencji, może zostać zaliczona do kosztów uzyskania przychodów, a tym samym kwota ta obniży dochód Wnioskodawcy podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.”

5. Podobnie uznał również Dyrektor Izby Skarbowej Bydgoszczy w interpretacji z dnia 1 kwietnia 2009 r., sygn. ITPB1/415-50/09/WM: „Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w opisanej sytuacji, wydatek związany z zapłatą kwoty 50.000 zł z tytułu zerwania umowy autoryzowanego partnera handlowego i podjęcia współpracy z innymi kontrahentami może stanowić koszt uzyskania przychodu prowadzonej działalności gospodarczej.”

6. Z interpretacji tych wynika możliwość zaliczenia do kosztów podatkowych kosztów ponoszonych w wyniku naruszeń zakazów konkurencji.

7. Jednocześnie warto także zwrócić uwagę na wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 marca 2014 r., sygn. II FSK 1728/12 w kontekście przedwczesnego rozwiązania umowy najmu oraz kary umownej/odszkodowania z tego tytułu: „Należy jednak podkreślić, że przy ocenie dopuszczalności kwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów wydatków z tytułu kar umownych i odszkodowań należy każdorazowo odnosić je do stanu faktycznego sprawy (także prezentowanego we wniosku o udzielenie interpretacji prawa podatkowego), a także przykładać szczególne znaczenie do prawidłowej wykładni rozumienia terminów "zachowanie" i "zabezpieczenie" źródła przychodów. W szczególności, jeżeli jako zabezpieczenie źródła przychodów należy rozumieć koszty poniesione na ochronę istniejącego (podstawowego) źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób. W dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej, poniesienie pewnych wydatków (zapłata kary umownej nie wyłączonej z kosztów uzyskania przychodów w art. 16 ust. 1 pkt 22 u.p.d.o.p. czy odszkodowania) może ograniczać wydatki, które zachwiałyby możliwością uzyskiwania przychodów z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.”

8. Organy podatkowe oraz sądy administracyjne, uznają zatem, że ww. koszty ponoszone w wyniku naruszeń zakazów konkurencji, mogą stanowić koszt uzyskania przychodów, jeśli ma to ekonomiczne uzasadnienie.

9. W tym kontekście natomiast należy zauważyć, że działania Wnioskodawcy miały na celu maksymalizację jego przychodów, a także indywidualne (a nie w ramach Spółki) pozyskiwanie nowych klientów na swoją rzecz, które to działania były z jego punktu widzenia zdecydowanie bardziej opłacalne, bowiem w powyższej sytuacji całość wynagrodzenia zatrzymywał dla siebie i nie musiał się z tego tytułu z nikim dzielić. Powyższe czynności trwały regularnie przez kilka lat i nie miały charakteru jednostkowego. Jednocześnie jednak czynności te musiały zostać zarzucone w wyniku powzięcia o nich wiadomości przez Poszkodowanego, co następnie skutkowało zawarciem Umowy z tytułu powyższych naruszeń i zobligowaniem się do zapłaty Odszkodowania/Zadośćuczynienia na rzecz Poszkodowanego.

10. Tym samym, zysk ekonomiczny oraz dalsza budowa bazy klientów na swoją rzecz było przyczynami, które powodowały kilkuletnie podejmowanie przez Wnioskodawcę powyższych czynności, z kolei zapłata Odszkodowania/Zadośćuczynienia jest kosztem z tym związanym, bowiem gdyby nie zachowanie Wspólnika Poszkodowanego to Odszkodowanie/Zadośćuczynienie nie byłoby należne Poszkodowanemu.

11. Tym samym, uznać należy, że Odszkodowanie/Zadośćuczynienie będzie stanowić dla Wnioskodawcy koszt uzyskania przychodu i Wnioskodawca będzie mógł to zrobić, zaliczając te kwoty do swoich kosztów uzyskania przychodu, pomniejszających jego indywidualny dochód do opodatkowania (a nie dochód spółki partnerskiej podlegający opodatkowaniu u każdego ze wspólników). Skoro bowiem to p. A.B. uzyskiwał samodzielnie przychody podatkowe z indywidualnej działalności gospodarczej świadczonej poza spółką partnerską i skoro p. A.B. ma samodzielnie zapłacić z tego tytułu umówioną kwotę Panu C.D, to Pan A.B. zamierza tą kwotę samodzielnie zaliczyć do swoich kosztów podatkowych w swoim rozliczeniu rocznym. Natomiast Pan C.D wykaże z tego tytułu wyłącznie przychód podatkowy, bez zaliczania do swoich kosztów podatkowych jakiejkolwiek kwoty zapłaconej mu przez Pana A.B.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawił Pan we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 poz. 163 ze zm.):

W przypadku źródła przychodów jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza należy przyjąć, że kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego między poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

A zatem warunkiem uznania wydatku poniesionego przez podatnika za koszt uzyskania przychodów jest łączne spełnienie następujących przesłanek:

• został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodów podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik);

·jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona;

• pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą;
• poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów;
• został właściwie udokumentowany;
• nie może znajdować się w grupie wydatków, których – zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów, zabezpieczenia lub zachowania źródła przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowo-skutkowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu. Kosztami będą więc zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu osiągnięcia przychodów, nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie zostanie osiągnięty.

Nie ulega wątpliwości, że nie wszystkie koszty, które ponosi podatnik prowadzący działalność gospodarczą mogą stanowić koszty uzyskania przychodów (pomijając przy tym, co oczywiste, te, które ustawodawca wprost wyłączył z kosztów na podstawie art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Wymogiem, który musi być bezwzględnie spełniony, nie jest, co wynika z literalnego brzmienia przepisu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, związek kosztów z działalnością gospodarczą, tylko z uzyskaniem przychodów lub też z zachowaniem albo zabezpieczeniem jego źródła. Powyższe twierdzenie jest zgodne z utrwalonym poglądem judykatury (por. wyrok NSA z 2 sierpnia 2012 r. sygn. akt II FSK 41/11, uchwała NSA z dnia 24 stycznia 2011 r. sygn. akt II FPS 6/10 oraz uchwała z dnia 12 grudnia 2011 r. sygn. akt II FPS 2/11).

Należy również wskazać, że jeżeli wydatki nie zostały wyłączone z kosztów podatkowych na mocy art. 23ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, mogą co do zasady stanowić koszt uzyskania przychodu na gruncie art. 22 ust. 1 ww. ustawy, jeśli zostanie wykazany ich związek z uzyskaniem przychodu lub zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła przychodów.

Przepis art. 23 ust. 1 ww. ustawy zawiera enumeratywną listę wyłączeń z kosztów uzyskania przychodów, co oznacza, że każdy koszt dający się zakwalifikować do którejkolwiek z pozycji wymienionej na tej liście nie będzie mógł być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów. Jednocześnie zauważyć należy, że samo wyliczenie kosztów, których nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, nie stwarza domniemania, że wszelkie pozostałe koszty, które nie są zamieszczone w art. 23 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zostaną uznane za koszty uzyskania przychodów.

Pomiędzy poniesionym kosztem, a potencjalnym przychodem musi bowiem zaistnieć związek przyczynowo-skutkowy, albowiem musi być to wydatek poniesiony w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Niezwykle istotne jest przy tym, aby obiektywna ocena działań podatnika skutkowała możliwością uznania ich za racjonalne, podjęte przy zachowaniu zasad staranności, które to działania muszą cechować przedsiębiorcę prowadzącego działalność gospodarczą.

Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodu. Ponadto, należy mieć na względzie, że podatnik uznając wydatek za koszt uzyskania przychodu odnosi ewidentne korzyści, ponieważ o ten koszt zmniejsza podstawę opodatkowania. Na nim więc spoczywa ciężar udowodnienia, że określony wydatek jest kosztem uzyskania przychodu.

Należy przy tym zauważyć, że definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie, w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu, a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania. Podatnik oceniając związek wydatku z prowadzoną działalnością gospodarczą winien zakładać, że dany koszt może obiektywnie przyczynić się do osiągnięcia przychodów.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Podatnik zobowiązany jest więc wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów, nie można uznać za koszt wydatków, których charakter budzi wątpliwości.

W tym miejscu należy zauważyć, że ustawodawca nie definiuje, co należy rozumieć pod pojęciami: „w celu” osiągnięcia przychodu, jak i „zachowanie” lub „zabezpieczenie” źródła przychodów.

Zgodnie z definicjami zawartymi w Słowniku języka polskiego PWN, pojęcie:

a.„celowość” oznacza: „przydatność do jakichś potrzeb”, „świadome zmierzanie do celu”, „taki przebieg zjawisk, zdarzeń, działań ludzkich, jakby w swym rozwoju zmierzały one do określonego celu”,

b.„zabezpieczyć” oznacza: „zapewnienie ochrony przed czymś niebezpiecznym lub szkodliwym”, „uczynienie bezpiecznym”, „zapewnienie utrzymania czegoś w dotychczasowym stanie”, „zapewnienie komuś środków do życia”, „zapewnienie zaspokojenia roszczenia lub wykonanie kary”, natomiast

c.„zachować” oznacza: „pozostać w posiadaniu czegoś”, „dochować coś w niezmienionym stanie mimo upływu czasu lub niesprzyjających okoliczności”, „uchronić przed zapomnieniem”.

Można więc przyjąć, że koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów to takie koszty, które są poniesione w trakcie dążenia do uzyskania przychodów. Określony cel musi być widoczny w momencie ponoszenia kosztu. Ponadto, poniesione koszty winny omawiany cel realizować lub co najmniej zakładać jego realność. Koszty poniesione na zachowanie źródła przychodu to takie koszty, które poniesione zostały, aby przychody z danego źródła przychodów w dalszym ciągu występowały w nienaruszonym stanie oraz aby takie źródło w ogóle dalej istniało. Natomiast, jako zabezpieczenie źródła przychodów powinno się przyjmować koszty poniesione na ochronienie istniejącego źródła przychodów, w taki sposób, aby to źródło funkcjonowało w bezpieczny sposób.

Podsumowując, wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu zaistnieje związek przyczynowy i koszt nie będzie objęty dyspozycją art. 23 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury: „Warunkiem uznania danego wydatku za koszt uzyskania przychodu jest łączne spełnienie następujących warunków: faktycznego (rzeczywistego) poniesienia wydatku przez podatnika, istnienie związku z prowadzoną przez podatnika działalnością oraz poniesienie go w celu uzyskania przychodu, jego zwiększenia bądź zachowania źródła przychodu. Nie każdy zatem wydatek, nawet związany z prowadzoną działalnością gospodarczą jest kosztem podatkowym, zmniejszającym podstawę opodatkowania, ale tylko taki, który realizuje cel wskazany w art. 15 ust. 1 u.p.d.o.p. Cel ten musi być widoczny, a ponoszone koszty winny go realizować bądź co na najmniej zakładać realnie możliwość jego osiągnięcia” (por. wyrok NSA z 2 sierpnia 2012 roku, sygn. akt II FSK 41/11, uchwała NSA z 24 stycznia 2011 r., sygn. akt II FPS 6/10, oraz uchwała z 12 grudnia 2011 roku, sygn. akt II FPS 2/11). Poza tym: „przy ustaleniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek – poza wyraźnie wskazanymi w ustawie – wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego lub pośredniego związku z przychodem i racjonalnością działania dla osiągnięcia tego przychodu. Sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest jednoznaczny, należy rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku” (por. wyrok NSA z 9 września 2011 roku, sygn. akt II FSK 1118/10). Kosztowa kwalifikacja konkretnego wydatku u konkretnego podatnika musi uwzględniać charakter i profil prowadzonej działalności gospodarczej oraz ekonomiczną racjonalność poniesionego kosztu (por. wyrok NSA z 1 marca 2016 roku, sygn. akt II FSK 4009/13).

W przedmiotowej sprawie istotna jest analiza poniesionego wydatku w postaci kwoty odszkodowania wynikającej z zawartej przez strony ugody i jej wpływu na powstanie przychodu, względnie zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodu. Analiza ta nie byłaby pełna bez uwzględnienia, czy powstaniu tego kosztu towarzyszyło racjonalne działanie Wnioskodawcy.

Jak już wskazano powyżej należy mieć również na uwadze, że dokonując rozpoznania kosztowego charakteru określonego wydatku podatnik musi badać nie tylko to, czy wydatek ten został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów, zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), ale i to czy nie jest on objęty wyłączeniem z art. 23 ust. 1 ww. ustawy, co definitywnie pozbawia go charakteru kosztu podatkowego, choćby nawet spełniał wprowadzone przez ustawodawcę w art. 22 ust. 1 ustawy o ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, kryteria normatywne.

Stosownie do art. 23 ust. 1 pkt 19 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jednocześnie wskazać należy, że kary umowne i odszkodowania z innego tytułu, które nie zostały wymienione w zamkniętym katalogu, zawartym w art. 23 ust. 1 pkt 19 ww. ustawy, mogą stanowić koszty uzyskania przychodów, pod warunkiem istnienia związku przyczynowego pomiędzy karą lub odszkodowaniem a możliwością uzyskania przychodu.

Ze względu na różnorodność występujących sytuacji, zaliczenie konkretnego wydatku do kosztów uzyskania przychodów powinno być każdorazowo oceniane indywidualnie w aspekcie: całokształtu prowadzonej działalności gospodarczej, okoliczności, które przyczyniły się do powstania wydatku, końcowego rachunku ekonomicznego oraz podjętych działań zabezpieczających.

Podatnik nie może bezkrytycznie kwalifikować do kosztów uzyskania przychodów wszelkich wydatków, będących następstwem jego niewłaściwego lub nieracjonalnego działania, bądź też będących następstwem niezachowania przez niego należytej staranności. Ryzyko prowadzonej działalności gospodarczej ponosi podatnik i nie ma możliwości przenoszenia tego ryzyka na budżet państwa w postaci zmniejszenia podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, poprzez zaliczenie w koszty poniesionych wydatków. Wyjątkiem mogą być jedynie nieprzewidywalne sytuacje, których uniknięcie było niemożliwe, pomimo podjęcia przez podatnika wszelkich koniecznych działań w celu zapobieżenia im.

Z opisu sprawy wynika, że jest Pan adwokatem i wraz ze swoim wspólnikiem (również adwokatem), prowadzicie razem kancelarię adwokacką w formie spółki partnerskiej, która zajmuje się m.in. świadczeniem pomocy prawnej kredytobiorcom walutowym. Jednocześnie jednak nie informując Pana wspólnika o tym, prowadził Pan w ramach indywidualnej działalności (tj. poza Kancelarią) praktykę prawną w takim samym zakresie co Spółka, nie informując Pana wspólnika o tym i nie uzyskując w tym zakresie żadnych wymaganych zgód na taką działalność, łamiąc tym samym obowiązujący obydwu wspólników zakaz konkurencji. Nieprawidłowości te zostały zidentyfikowane przez Pana wspólnika po okresie ok. kilku lat i Pana wspólnik zażądał od Pana zadośćuczynienia/odszkodowania z tytułu ww. szkód, a Pan na te warunki się zgodził, w wyniku czego została zawarta umowa wspólników pomiędzy Panem a Pana Wspólnikiem, która wprost wskazuje na obowiązek naprawienia ww. nieprawidłowości przez Pana poprzez m.in. wypłatę odpowiedniej kwoty na rzecz Pana wspólnika z tytułu opisanych naruszeń/szkód. Jednocześnie jednak z uwagi na skalę naruszeń zaznaczają Panowie, że kwoty wskazane w Umowie nie wyczerpują wszystkich roszczeń Pana wspólnika wobec Pana i wysokość dodatkowych należnych Pana wspólnikowi kwot zostanie precyzyjnie wyliczona przez Panów w przyszłości po szczegółowej analizie naruszeń dokonanych przez Pana. Stroną umowy jest Pan i Pana wspólnik, Spółka nie jest stroną umowy. Kwoty, do zapłaty których jest Pan zobowiązany Pana wspólnikowi, zamierza Pan zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu ze swojej JDG (a nie w ramach Spółki partnerskiej), gdyż w ramach JDG (a nie w ramach Spółki partnerskiej) Pan wystawiał faktury i uzyskał przychody opisane we wniosku o wydanie interpretacji.

W opisanej sprawie poniósł Pan ryzyko gospodarcze decydując się na zawarcie opisanej we wniosku umowy wspólników. Należy podkreślić, że poniesienia kosztów stanowiących efekt podjętego ryzyka gospodarczego podatnik nie może sobie rekompensować za pomocą przepisów podatkowych. Nie wszystkie bowiem wydatki związane z działalnością gospodarczą, nawet ekonomicznie uzasadnione, stanowią koszty uzyskania przychodów. W przeciwnym wypadku każde ryzyko związane z prowadzeniem działalności gospodarczej można by przenosić przy użyciu przepisów podatkowych na Skarb Państwa poprzez pomniejszanie dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania (por. wyrok NSA z 12 marca 1999 r. sygn. akt I SA/Po 1362/98, wyrok NSA z 30 listopada 2006 r. sygn. akt II FSK 1388/05, wyrok NSA w Krakowie z 18 maja 1995 r. sygn. akt SA/Kr 1768/94).

W treści wniosku podniósł Pan, że zysk ekonomiczny oraz dalsza budowa bazy klientów na swoją rzecz było przyczynami, które powodowały kilkuletnie podejmowanie przez Pana powyższych czynności, z kolei zapłata Odszkodowania/Zadośćuczynienia jest kosztem z tym związanym, bowiem gdyby nie Pana zachowanie to Odszkodowanie/Zadośćuczynienie nie byłoby należne Pana wspólnikowi. Nie potwierdza to jednak związku przyczynowo-skutkowego tego wydatku. W przypadku gdy, zgodził się Pan na wypłatę określonej kwoty celem uniknięcia roszczeń mamy do czynienia z sytuacją, w której nie dochodzi do zabezpieczenia źródła przychodów, ani zabezpieczenia przychodów. Należy mieć na uwadze, iż „celowy” wydatek to przede wszystkim ten, który racjonalnie przyczynia się do osiągnięcia przychodu, ewentualnie zachowania lub zabezpieczenia jego źródła.

Podatnik nie ma możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatku, który wynika wyłącznie z zawartej umowy wspólników, a nie jest w żaden sposób związany z osiągnięciem przychodu z działalności gospodarczej. Z opisu zdarzenia przyszłego nie wynika okoliczność, że wydatek ten był niezbędny dla osiągnięcia takiego przychodu. Co więcej wydatek ten jest całkowicie niezależny i nie pozostaje w związku przyczynowo-skutkowym z tym przychodem.

Ponadto przychód, który został w przeszłości zrealizowany i rozpoznany przez podatnika w rachunku podatkowym, nie może przekształcić się w koszt uzyskania przychodu. Za koszty uzyskania przychodu należy uważać takie wydatki, których poniesienie przez podatnika było spowodowane racjonalnym dążeniem i obiektywną możliwością osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia tego źródła. Przy ustalaniu kosztów uzyskania przychodów każdy wydatek - poza wyraźnie wskazanymi w ustawie - wymaga indywidualnej oceny pod kątem bezpośredniego lub pośredniego związku z przychodem i racjonalnością działania dla osiągnięcia tego przychodu. Sytuacje, w których ów związek przyczynowy nie jest jednoznaczny, należy rozwiązywać według zasad racjonalnego rozumowania, odrębnie w odniesieniu do każdego przypadku. Kosztami uzyskania przychodów będą zatem wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, jeżeli służą osiągnięciu przychodu lub racjonalnie zakładając powinny temu służyć. Powszechnie akceptowana (zarówno w piśmiennictwie, jak i judykaturze) wykładnia omawianego przepisu pozwala na przyjęcie, że warunkiem uznania danego wydatku za koszt uznania przychodu jest łączne spełnienie następujących warunków:

1) faktycznego (rzeczywistego) poniesienia wydatku przez podatnika;

2) istnienia związku z prowadzoną przez podatnika działalnością;

3) poniesienie go w celu osiągnięcia przychodu, jego zabezpieczenia bądź zachowania źródła przychodu.

Jak już wyżej podkreślono, nie każdy zatem wydatek - nawet związany z prowadzoną działalnością gospodarczą - jest kosztem podatkowym, zmniejszającym podstawę opodatkowania, ale tylko taki, który realizuje cel wskazany w art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. Aby można było zaliczyć poniesione wydatki do kosztów uzyskania przychodów, działania podatnika muszą zmierzać w celu uzyskania przychodu i zostać wyraźnie skierowane na uzyskanie tego przychodu. Kosztami uzyskania przychodu będą więc zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskanymi przychodami, jak pozostające w związku pośrednim, jeżeli zostanie wykazane, że zostały w sposób racjonalny poniesione w celu uzyskania przychodów nawet wówczas, gdy z obiektywnych powodów przychód nie został osiągnięty. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem osiągnięcia przychodów, to cel ten musi być widoczny. Oznacza to, że ponoszone koszty powinny cel realizować lub co najmniej zakładać realnie jego osiągnięcie. Próba dokonania wykładni, która byłaby sprzeczna z językowym znaczeniem przepisu prawa byłaby naruszeniem zasady praworządności. Językowe znaczenie przepisu prawa wyznacza bowiem granice dopuszczalnej wykładni, gdyż „formuła słowna jest (...) granicą wszelkiego dopuszczalnego sensu, jakiego możemy poszukiwać w tekście przepisów prawa” (wyrok NSA z dnia 18 grudnia 2000 r., sygn. akt III SA 3055/09, Monitor Podatkowy 2001, nr 4). Aby ustalić ten sens można odwołać się do kontekstu językowego, systemowego i funkcjonalnego interpretowanego przepisu prawa, zgodnie z przyjętymi w judykaturze dyrektywami wykładni językowej, systemowej i funkcjonalnej. Sięgając po pozajęzykowe metody wykładni, należy pamiętać, że ich wynik musi się mieścić w językowym znaczeniu słów tworzących dany przepis prawa, gdyż przyjęcie wyniku wykładni, który ewidentnie jest nie do pogodzenia z szeroko rozumianym znaczeniem interpretowanych zwrotów byłoby równoznaczne z wykładnią contra legem. Z brzmienia art. 22 ust. 1 u.p.d.o.f. jednoznacznie wynika, że kategoria podatkowa „kosztów uzyskania przychodów” obejmuje wyłącznie te koszty, które poniesiono w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Sama konstrukcja dotycząca wydatku czynionego przez podatnika podatku dochodowego od osób fizycznych, określanego w warstwie językowej jako „koszt uzyskania przychodu”, wskazuje, że jest on na każdym etapie ustalania dochodu kategorią odrębną od „przychodu”, do którego się odnosi jako celu mającego zostać osiągniętym, czyli verba legis - „uzyskanym”. Nie jest wobec tego możliwe przekształcenie raz uzyskanego i rozliczonego już przychodu w koszt jego uzyskania. Przy kwalifikowaniu wydatków do kosztów uzyskania przychodów należy wziąć pod uwagę przeznaczenie wydatku, a więc jego celowość, racjonalność oraz przyczynienie się do osiągnięcia przychodów lub zabezpieczenia ich źródeł.

Powyższe stanowisko potwierdza wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 10 kwietnia 2025 r. sygn. akt III SA/Wa 183/25.

W związku z powyższym ustalona w umowie kwota nie może zostać zakwalifikowana jako działanie podmiotu gospodarczego podjęte w celu zachowania lub zabezpieczenia źródła przychodów.

Wskazać należy, że działanie zmierzające do ograniczenia straty polegające na wypłacie żądanej kwoty nie spełnia przesłanki działania w celu osiągnięcia przychodu, ani w celu zabezpieczenia lub zachowania jego źródła, określonej w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Zatem, kwota wynikająca z umowy jaką Pan zapłaci wspólnikowi nie spełnia przesłanek wymienionych w art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, tj. nie jest poniesiona w celu uzyskania przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów i w konsekwencji nie może być uznana za koszt uzyskania przychodów.

W konsekwencji powyższych rozważań stwierdzić należy, że wypłacone kwoty zgodnie z treścią umowy, opisanej we wniosku, nie stanowią kosztów uzyskania przychodu w rozumieniu art. 22 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Nie może Pan w kosztach podatkowych jednoosobowej działalności gospodarczej rozliczyć ww. kwot.

Tym samym stanowisko Pana uznałem za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pan przedstawił i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego czy kontrolnego. Przy wydawaniu interpretacji indywidualnych w trybie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa, opieram się wyłącznie na opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym we wniosku - nie prowadzę postępowania dowodowego. Przy wydawaniu niniejszej interpretacji dokonałem więc wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku.

Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawione we wniosku stan faktyczny/zdarzenie przyszłe jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Jeżeli zatem przedstawiony we wniosku opis zdarzenia różnić się będzie od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie Pana chroniła w zakresie rzeczywiście zaistniałego zdarzenia.

W odniesieniu do powołanych we wniosku interpretacji indywidualnych oraz powołanych wyroków sądów administracyjnych zaznaczam, że zostały one wydane w indywidualnych sprawach innych podmiotów i nie mają zastosowania w sprawie będącej przedmiotem Pana wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.).

Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pana sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pan do interpretacji.

• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pan prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…).

Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).

Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego.

Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.