Interpretacja indywidualna z dnia 31 października 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.426.2025.3.DS

Interpretacja indywidualna

– stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

21 lipca 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych wypłaty świadczenia w celu zaspokojenia roszczeń Poszkodowanego. Uzupełnili go Państwo pismem z 21 sierpnia 2025 r. (wpływ 21 sierpnia 2025 r.) oraz w odpowiedzi na wezwanie pismem z 5 września 2025 r. (wpływ 5 września 2025 r.).

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1. Zainteresowany będący stroną postępowania:

·  A.A.

2. Zainteresowany niebędący stroną postępowania:

• B.B.

Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A.A. (dalej: Poszkodowany), który jest adwokatem, wraz ze wspólnikiem B.B. (dalej: Wspólnik Poszkodowanego), który także jest adwokatem, z którym prowadzą razem kancelarię adwokacką w formie spółki partnerskiej, która zajmuje się m.in. świadczeniem pomocy prawnej kredytobiorcom walutowym (dalej: Kancelaria lub Spółka).

Poszkodowany oraz Wspólnik Poszkodowanego w dalszej części niniejszego wniosku będą łącznie określani jako Wspólnicy lub Strony.

W ramach prowadzonej działalności Wspólnicy wygrywali spory z dużymi podmiotami z sektora bankowego oraz ubezpieczeniowego, a także świadczyli usługi w sprawach karnych, cywilnych i gospodarczych i w wyniku sukcesów zawodowych zdobywali coraz większą bazę klientów.

Jednocześnie jednak Wspólnik Poszkodowanego nie informując Poszkodowanego o tym, prowadził w ramach indywidualnej działalności (tj. poza Kancelarią) praktykę prawną w takim samym zakresie co Spółka nie informując Poszkodowanego o tym i nie uzyskując w tym zakresie żadnych wymaganych zgód na taką działalność, łamiąc tym samym obowiązujący obydwu wspólników zakaz konkurencji.

Ponadto, dochodziło również do sytuacji w której zlecenia, które miały pierwotnie być wykonywane w ramach prowadzonej Wspólników Kancelarii, faktycznie wykonywał Wspólnik osobiście, wystawiał „na siebie” paragon, bądź fakturę (tj. jako wykonawca usługi), wskazując swój nr rachunku bankowego do rozliczeń z klientami, przez co Kancelaria faktycznie nie wykonała tej usługi „przejętej” (wbrew wiedzy i woli Poszkodowanego) przez Wspólnika, który bezpośrednio wykonał tą usługę klientowi, ze szkodą dla Kancelarii i Poszkodowanego Wspólnika polegającą na tym, że skoro Kancelaria usługi nie wykonała, to nie uzyskała wynagrodzenia od Klienta, przez co dochód Wspólnika Poszkodowanego, jako udziałowca Kancelarii, też był niższy.

Nieprawidłowości te zostały zidentyfikowane przez Poszkodowanego po okresie ok. kilku lat i Poszkodowany Wspólnik (Strona niniejszego Wniosku) zażądał od swojego Wspólnika (tj. Zainteresowanego w niniejszym Wniosku) zadośćuczynienia/odszkodowania z tytułu ww. szkód, a Wspólnik na te warunki się zgodził, w wyniku czego została zawarta umowa wspólników z 28 maja 2025 r. pomiędzy Poszkodowanym a Wspólnikiem Poszkodowanego (dalej: Umowa), która wprost wskazuje na obowiązek naprawienia ww. nieprawidłowości przez Wspólnika poprzez m.in. wypłatę odpowiedniej kwoty na rzecz Poszkodowanego z tytułu opisanych naruszeń/szkód. Jednocześnie jednak z uwagi na skalę naruszeń Wspólnicy pragną zaznaczyć, że kwoty wskazane w Umowie nie wyczerpują wszystkich roszczeń Poszkodowanego wobec Wspólnika Poszkodowanego i wysokość dodatkowych kwot należnych Poszkodowanemu zostanie precyzyjnie wyliczona przez Wspólników w przyszłości po szczegółowej analizie naruszeń dokonanych przez Wspólnika Poszkodowanego.

Jednocześnie Strony w preambule do Umowy wyraźnie także zaznaczyły, że intencją Stron jest prowadzenie działalności w zakresie wskazanym w ust. 2 Umowy (tj. m.in. w zakresie świadczenia pomocy prawnej kredytobiorcom walutowym) wyłącznie w ramach Spółki oraz rozliczenie  nienależnie uzyskanego wynagrodzenia z powyższego tytułu przez Wspólnika Poszkodowanego z Poszkodowanym w okresie działania Spółki.

Jednocześnie zgodnie z Umową, Strony postanowiły m.in., że:

• Nie dopuszczają możliwości prowadzenia działalności przez któregokolwiek ze Wspólników w zakresie w jakim usługi takie świadczą w ramach Spółki,
• Ma zostać dokonana cesja umów zawartych przez Wspólnika Poszkodowanego na rzecz Spółki w zakresie działalności tożsamej z działalnością Spółki oraz we wszelkich rozliczeniach z klientami z tytułu działalności tożsamej z działalnością Spółki ma zostać wskazywany rachunek bankowy Spółki,
• Zobowiązano się do zakazu konkurencji pod sankcją kar umownych,
• Z uwagi na działalność prowadzoną przez Wspólnika Poszkodowanego w tożsamym zakresie co Spółka, bez uzyskania wcześniejszej zgody w tym zakresie, a także z wykorzystaniem infrastruktury Spółki, Poszkodowanemu przysługuje roszczenie względem Wspólnika Poszkodowanego o rozliczenie uzyskanego wynagrodzenia przez Wspólnika Poszkodowanego w stosunku wynikającym z umowy Spółki. Ponadto Wspólnik Poszkodowanego jest zobowiązany do rozliczenia z Poszkodowanym wynagrodzenia pobranego przez Wspólnika Poszkodowanego od klientów Spółki bezpośrednio na swój nr rachunku bankowego. Na poczet powyższego tytułu Wspólnik Poszkodowanego zapłaci na rzecz Poszkodowanego kwotę w wysokości i na zasadach określonych w Umowie. Przy czym jak już wspominano na wstępie niniejszego wniosku kwota ta może ulec zmianie,
• Umowa przewiduje również szczegółowe badanie dokonanych naruszeń przez Wspólnika Poszkodowanego, w tym m.in. zobowiązanie się do przesłania Poszkodowanemu wszystkich umów, które w ramach indywidualnej działalności zawierał Wspólnik Poszkodowanego, a których zakres tych umów jest tożsamy z działalnością Spółki i z tego tytułu nastąpi dalsze rozliczenie dokonanych naruszeń. Niedopełnienie obowiązków w zakresie tego szczegółowego badania z kolei będzie skutkować karami umownymi,
• Strony postanowiły m.in., że Wspólnik Poszkodowanego pozbawiony zostanie prawa reprezentowania Spółki oraz dokonanie dalszych zmian w umowie spółki w wyniku których Poszkodowanemu będzie przysługiwał 70% udział w zyskach i stratach Spółki, a Wspólnikowi Poszkodowanego w 30%.

Wszelkie środki otrzymane na podstawie Umowy przez Poszkodowanego od Wspólnika Poszkodowanego w wyniku dokonanych przez niego naruszeń opisanych powyżej będą w dalszej części niniejszego wniosku opisanego łącznie jako Odszkodowanie lub Zadośćuczynienie.

Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego

Zainteresowany niebędący stroną postępowania jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Przez sformułowanie „wszelkie środki otrzymane na podstawie Umowy” należy rozumieć pieniądze, jakie Poszkodowany Wspólnik (tj. A.A.) otrzyma od pana B.B. w ramach odszkodowania, tj. zarówno kwoty, jakie p. B.B. wpłaci panu A.A. dobrowolnie, jak też kwoty, które ewentualnie trzeba będzie od niego wyegzekwować na drodze sądowej, z tytułu zabezpieczeń (np. weksli), etc., jeśli zaistnieje taka konieczność. Oczywiście pan A.A. wolałby, aby pan B.B. zapłacił panu A.A. uzgodnioną kwotę dobrowolnie, bez konieczności uruchamiania drogi sądowej, egzekucyjnej, etc.

Poszkodowany ma otrzymać od pana B.B. połowę kwot, które pan B.B. uzyskał wykonując usługi w sposób łamiący zakaz konkurencji. Gdyby bowiem pan B.B. tego zakazu nie złamał i nie „podbierał” klientów / zleceń Spółce Partnerskiej, w której obaj Panowie mają 50%, to wówczas usługę wykonałaby Spółka (a nie pan B.B. w ramach indywidualnej działalności gospodarczej), która wystawiłaby fakturę na 100% ceny, Spółka (a nie pan B.B.) otrzymałaby wynagrodzenie od klienta i 50% zysku Spółki otrzymałby pan A.A. jako wspólnik Spółki. Jednak Spółka nie wykonała usługi, więc nie wystawiła faktury, nie otrzymała pieniędzy, gdyż zrobił to pan B.B., więc zysk pana A.A. jako udziałowca Spółki był niższy.

Umowa Spółki Partnerskiej wprost nie przewidywała zakazu konkurencji ani skutków jego naruszenia, jednak nie ma takiej potrzeby, gdyż wynika to z art. 56 KSH, zgodnie z którym:

Art. 56.

§ 1. Wspólnik obowiązany jest powstrzymać się od wszelkiej działalności sprzecznej z interesami spółki.

§ 2. Wspólnik nie może, bez wyraźnej lub domniemanej zgody pozostałych wspólników, zajmować się interesami konkurencyjnymi, w szczególności uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki jawnej, partner, komplementariusz lub członek organu spółki.

Na mocy art. 89 KSH, ww. przepis stosuje się do wspólników spółki partnerskiej.

Zatem wobec braku zgody pana A.A. – zarówno zawartej w treści umowy spółki, jak też choćby dorozumianej – pan B.B. nie miał prawa wykonywać działalności konkurencyjnej i pomimo, że umowa Spółki Partnerskiej nie zawierała zapisów wskazujących skutki złamania zakazu (bo nie zawierała zapisów o zakazie konkurencji), to nie ulega wątpliwości, że pan B.B. czyniąc to złamał ww. przepisy KSH, wyrządzając drugiemu wspólnikowi (czyli panu A.A.) szkodę, do naprawienia której jest zobowiązany na zasadach ogólnych.

Stąd pan B.B. zobowiązał się do zapłaty połowy uzyskanej przez niego kwoty na rzecz pana A.A.., choć nie można wykluczyć, że jeszcze jakieś informacje, np. o jeszcze kolejnych fakturach, wystawionych przez pana B.B., przejętych klientach, itd., wyjdą na jaw i pan B.B. będzie w takiej sytuacji analogicznie płacić panu A.A. połowę tych kwot.

Pan A.A. liczy na to, że otrzyma opisane we wniosku świadczenia od pana B.B. i w ten sposób roszczenia pana A.A. zostaną zaspokojone bez konieczności uruchamiania drogi sądowej, egzekucyjnej, weksli, czy innych zabezpieczeń, choć oczywiście zależy od p. B.B., czy dobrowolnie wpłaci panu A.A. ustalone kwoty.

Pytania (nr 3 i 4 z wniosku)

3.Czy wypłata Odszkodowania będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT?

4.Czy w przypadku, gdyby odpowiedź na pytanie nr 3 była nieprawidłowa, to czy Wspólnikowi Poszkodowanego przysługiwać będzie prawo do obniżenia VAT należnego o VAT naliczony z tytułu Odszkodowania z faktury otrzymanej od Poszkodowanego?

Stanowisko Zainteresowanych w sprawie

Ad 3.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej „podatkiem”, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl z kolei art. 8 ust. 1 ustawy o VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji.

Zatem, aby dane świadczenie zostało opodatkowane VAT muszą być spełnione łącznie następujące warunki:

1)Musi wystąpić beneficjent danego świadczenia,

2)Musi wystąpić świadczenie wzajemne (wynagrodzenie).

Wobec powyższego kluczowe jest ustalenie, czy wypłata odszkodowania spełnia powyższe przesłanki, bowiem w takim przypadku, odszkodowanie podlegałoby opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jak już wcześniej Wspólnicy wskazywali, ustawy podatkowe nie zawierają definicji „odszkodowania” i wykorzystywany w tym zakresie jest termin z Kodeksu cywilnego, który odnosi się do powstania szkody i obowiązku jej naprawienia.

W związku z powyższym, nie można uznać, aby w zakresie odszkodowania wystąpiło jakieś świadczenie wzajemne/ekwiwalentne, bowiem zapłata wynagrodzenia na rzecz poszkodowanego nie jest związana z jakimkolwiek świadczeniem wzajemnym na rzecz wyrządzającego szkodę.

Wyrządzający szkodę jedynie rekompensuje przekazaną kwotą wyrządzoną przez siebie szkodę poszkodowanemu, a poszkodowany nie podejmuje z tego tytułu żadnych działań. Podobnie także uznał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z dnia 23 października 2024 r., sygn. 0114-KDIP4-3.4012.543.2024.3.KM: „Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto pomiędzy zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy. Szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania.

Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną - świadczenie w zamian za wynagrodzenie, co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie stanowiła wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności mieszczące się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka, nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.”

Mając z kolei powyższe na uwadze, uznać należy, że wypłata Odszkodowania na rzecz Poszkodowanego nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, bowiem Wspólnik Poszkodowanego dokonując jej wypłaty jedynie rekompensuje Poszkodowanemu wyrządzoną szkodę, którą spowodował i która szczegółowo została opisana w opisie zdarzenia przyszłego, a ponadto nie będzie miało miejsce jakiekolwiek świadczenie wzajemne przez Poszkodowanego na rzecz Wspólnika Poszkodowanego i tym samym nie dojdzie do spełnienia przesłanki ekwiwalentności, która jest warunkiem opodatkowania Odszkodowania podatkiem VAT.

Ad 4.

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy o VAT - kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.

Ponadto, na gruncie art. 87 ust. 1 ustawy o VAT, w przypadku, gdy kwota podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, jest w okresie rozliczeniowym wyższa od kwoty podatku należnego, podatnik ma prawo do obniżenia o tę różnicę kwoty podatku należnego za następne okresy lub do zwrotu różnicy na rachunek bankowy.

Natomiast zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.Powyższe oznacza, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Wspólnik Poszkodowanego prowadzi działalność opodatkowaną na terytorium Polski i jest zarejestrowany jako podatnik VAT czynny w Polsce.

Wspólnik Poszkodowanego zobowiązał się do zapłaty Odszkodowania, co było efektem prowadzonej przez niego opodatkowanej działalności gospodarczej, a zatem zapłata ta jest związana z czynnościami opodatkowanymi w myśl art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Ponadto, jeśli odpowiedź na pytanie nr 3 zostanie uznana za nieprawidłowe to tym samym Odszkodowanie będzie stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, a zatem będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług według właściwej stawki VAT. Spełnione zatem zostanie podstawowe kryterium prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego.

W konsekwencji powyższego, jeśli odpowiedź na pytanie nr 3 zostanie uznane za nieprawidłowe to z tytułu Odszkodowania, Wspólnikowi Poszkodowanego, będzie przysługiwać prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, a w przypadku wystąpienia nadwyżki podatku naliczonego nad należnym, możliwe będzie również dokonanie zwrotu tej nadwyżki na rachunek bankowy Wspólnika Poszkodowanego.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.),

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy:

Natomiast w myśl art. 8 ust. 1 ustawy:

Z przywołanych regulacji wynika, że usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów, w tym m.in. zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Zatem na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, winien istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść.

Z treści powołanego art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

Przy określeniu, czy miała miejsce czynność podlegająca opodatkowaniu istotne jest zatem określenie, czy wykonywano świadczenie i czy wynagrodzenie z tytułu wykonywania tego świadczenia miało być wypłacone.

Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

• w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,
• świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy przy tym podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało – jako usługa – opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Dana usługa podlega zatem opodatkowaniu wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą a otrzymanym świadczeniem wzajemnym, w ten sposób, że zapłacone kwoty stanowią rzeczywiste wynagrodzenie za wyodrębnioną usługę świadczoną w ramach stosunku prawnego lub dochodzi do wymiany świadczeń wzajemnych.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Powyższe stanowisko potwierdza orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, Trybunał zauważył, że czynność:

Natomiast w wyroku C-90/20 ws. Apcoa Parking Danmark, TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.

W opinii Rzecznika Generalnego w sprawie C‑295/17 w pkt 34 czytamy:

W konsekwencji, aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Tym samym, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Opodatkowaniu podlegają tylko takie transakcje, w ramach których występuje możliwy do zidentyfikowania konsument towarów lub usług. W związku z powyższym zaniechanie działania lub tolerowanie czynności lub sytuacji podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywane jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta usługi.

Z przedstawionych informacji we wniosku wynika, że Zainteresowani są adwokatami i prowadzą razem kancelarię adwokacką w formie spółki partnerskiej, która zajmuje się m.in. świadczeniem pomocy prawnej kredytobiorcom walutowym. W ramach prowadzonej działalności Wspólnicy wygrywali spory z dużymi podmiotami z sektora bankowego oraz ubezpieczeniowego, a także świadczyli usługi w sprawach karnych, cywilnych i gospodarczych i w wyniku sukcesów zawodowych zdobywali coraz większą bazę klientów.

Wspólnik Poszkodowanego prowadził w ramach indywidualnej działalności (tj. poza Kancelarią) praktykę prawną w takim samym zakresie co Spółka nie informując Poszkodowanego o tym i nie uzyskując w tym zakresie żadnych wymaganych zgód na taką działalność, łamiąc tym samym obowiązujący obydwu wspólników zakaz konkurencji.

Ponadto, dochodziło również do sytuacji w której zlecenia, które miały pierwotnie być wykonywane w ramach prowadzonej przez Wspólników Kancelarii, faktycznie wykonywał Wspólnik osobiście, wystawiał „na siebie” paragon, bądź fakturę (tj. jako wykonawca usługi), wskazując swój nr rachunku bankowego do rozliczeń z klientami, przez co Kancelaria faktycznie nie wykonała tej usługi „przejętej” (wbrew wiedzy i woli Poszkodowanego) przez Wspólnika, który bezpośrednio wykonał tą usługę klientowi, ze szkodą dla Kancelarii i Poszkodowanego Wspólnika polegającą na tym, że skoro Kancelaria usługi nie wykonała, to nie uzyskała wynagrodzenia od Klienta, przez co dochód Wspólnika Poszkodowanego, jako udziałowca Kancelarii, też był niższy.

Nieprawidłowości te zostały zidentyfikowane przez Poszkodowanego po okresie ok. kilku lat i Poszkodowany zażądał od swojego Wspólnika zadośćuczynienia/odszkodowania z tytułu ww. szkód, a Wspólnik na te warunki się zgodził, w wyniku czego została zawarta umowa wspólników z 28 maja 2025 r. pomiędzy Poszkodowanym a Wspólnikiem Poszkodowanego, która wprost wskazuje na obowiązek naprawienia ww. nieprawidłowości przez Wspólnika poprzez m.in. wypłatę odpowiedniej kwoty na rzecz Poszkodowanego z tytułu opisanych naruszeń/szkód.

Kwoty wskazane w Umowie nie wyczerpują wszystkich roszczeń Poszkodowanego wobec Wspólnika Poszkodowanego i wysokość dodatkowych kwot należnych Poszkodowanemu zostanie precyzyjnie wyliczona przez Wspólników w przyszłości, po szczegółowej analizie naruszeń dokonanych przez Wspólnika Poszkodowanego.

Jednocześnie Strony w preambule do Umowy wyraźnie także zaznaczyły, że intencją Stron jest prowadzenie działalności wyłącznie w ramach Spółki oraz rozliczenie nienależnie uzyskanego wynagrodzenia z powyższego tytułu przez Wspólnika Poszkodowanego z Poszkodowanym w okresie działania Spółki.

Jednocześnie zgodnie z Umową, Strony postanowiły m.in., że nie dopuszczają możliwości prowadzenia działalności przez któregokolwiek ze Wspólników w zakresie, w jakim usługi takie świadczą w ramach Spółki, ma zostać dokonana cesja umów zawartych przez Wspólnika Poszkodowanego na rzecz Spółki w zakresie działalności tożsamej z działalnością Spółki oraz we wszelkich rozliczeniach z klientami z tytułu działalności tożsamej z działalnością Spółki ma zostać wskazywany rachunek bankowy Spółki. Zobowiązano się też do zakazu konkurencji pod sankcją kar umownych. Z uwagi na działalność prowadzoną przez Wspólnika Poszkodowanego w tożsamym zakresie co Spółka, bez uzyskania wcześniejszej zgody w tym zakresie, a także z wykorzystaniem infrastruktury Spółki, Poszkodowanemu przysługuje roszczenie względem Wspólnika Poszkodowanego o rozliczenie uzyskanego wynagrodzenia przez Wspólnika Poszkodowanego w stosunku wynikającym z umowy Spółki. Ponadto Wspólnik Poszkodowanego jest zobowiązany do rozliczenia z Poszkodowanym wynagrodzenia pobranego przez Wspólnika Poszkodowanego od klientów Spółki bezpośrednio na swój nr rachunku bankowego. Na poczet powyższego tytułu Wspólnik Poszkodowanego zapłaci na rzecz Poszkodowanego kwotę w wysokości i na zasadach określonych w Umowie. Przy czym kwota ta może ulec zmianie. Umowa przewiduje również szczegółowe badanie dokonanych naruszeń przez Wspólnika Poszkodowanego, w tym m.in. zobowiązanie się do przesłania Poszkodowanemu wszystkich umów, które w ramach indywidualnej działalności zawierał Wspólnik Poszkodowanego, a których zakres tych umów jest tożsamy z działalnością Spółki i z tego tytułu nastąpi dalsze rozliczenie dokonanych naruszeń. Niedopełnienie obowiązków w zakresie tego szczegółowego badania z kolei będzie skutkować karami umownymi.

Strony postanowiły m.in., że Wspólnik Poszkodowanego pozbawiony zostanie prawa reprezentowania Spółki oraz dokonanie dalszych zmian w umowie spółki w wyniku których Poszkodowanemu będzie przysługiwał 70% udział w zyskach i stratach Spółki, a Wspólnikowi Poszkodowanego w 30%.

Poszkodowany ma otrzymać od Wspólnika połowę kwot, które Wspólnik uzyskał wykonując usługi w sposób łamiący zakaz konkurencji. Gdyby bowiem Wspólnik tego zakazu nie złamał i nie „podbierał” klientów / zleceń Spółce Partnerskiej, w której obaj Panowie mają 50%, to wówczas usługę wykonałaby Spółka (a nie Wspólnik w ramach indywidualnej działalności gospodarczej), która wystawiłaby fakturę na 100% ceny, Spółka otrzymałaby wynagrodzenie od klienta i 50% zysku Spółki otrzymałby Poszkodowany, jako wspólnik Spółki.

Umowa Spółki Partnerskiej wprost nie przewidywała zakazu konkurencji ani skutków jego naruszenia, jednak nie ma takiej potrzeby, gdyż wynika to z art. 56 Kodeksu spółek handlowych.

Zatem wobec braku zgody Poszkodowanego – zarówno zawartej w treści umowy spółki, jak też choćby dorozumianej – Wspólnik nie miał prawa wykonywać działalności konkurencyjnej i pomimo, że umowa Spółki Partnerskiej nie zawierała zapisów wskazujących skutki złamania zakazu (bo nie zawierała zapisów o zakazie konkurencji), to nie ulega wątpliwości, że Wspólnik czyniąc to złamał ww. przepisy KSH, wyrządzając drugiemu wspólnikowi (czyli Poszkodowanemu) szkodę, do naprawienia której jest zobowiązany na zasadach ogólnych.

Zainteresowany niebędący stroną postępowania jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Przy tak przedstawionym opisie sprawy, w pierwszej kolejności mają Państwo wątpliwości, czy wyplata opisanych środków na rzecz Poszkodowanego będzie podlegała opodatkowaniu VAT.

Kwestie odszkodowań, jak i kar umownych z tytułu niewywiązania się z warunków umowy regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071).

Zgodnie z art. 361 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 363 § 1 i § 2 Kodeks cywilny:

Na gruncie prawa cywilnego odszkodowanie za doznaną szkodę majątkową lub niemajątkową uzależnione jest od zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy łączą obowiązek naprawienia szkody. Ponadto między zdarzeniem a zaistniałą w jego wyniku szkodą musi istnieć związek przyczynowy.

Zgodnie z art. 471 Kodeksu cywilnego:

W świetle wyżej przytoczonych przepisów, na gruncie stosunków cywilnoprawnych szkoda polega na nienależytym wykonaniu bądź niewykonaniu zobowiązania przez dłużnika, istnienia adekwatnego związku przyczynowego pomiędzy działaniem lub zaniechaniem a szkodą. Brak tych przesłanek powoduje, że nie mamy do czynienia ze szkodą, za powstanie której dłużnik zobowiązany jest do wypłaty odszkodowania. Istotą odszkodowań nie jest zatem płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie mamy do czynienia z transakcją ekwiwalentną – świadczenie w zamian za wynagrodzenie – co oznacza, że otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata taka nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Ustalanie statusu wypłacanej rekompensaty, jako podlegającej bądź niepodlegającej opodatkowaniu VAT, należy więc oceniać w kontekście związku z konkretnym świadczeniem. Zatem jeżeli płatność o charakterze odszkodowawczym nie ma bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie mieściła się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT i jako taka nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

TSUE w sprawie o sygnaturze C-277/05 Société thermale d’Eugénie-les-Bains stwierdził, że

Odwołując się zatem do art. 361 i art. 471 Kodeksu cywilnego należy stwierdzić, że istotą odszkodowań nie jest płatność za świadczenie, lecz rekompensata za szkodę. W takim przypadku nie występuje świadczenie w zamian za wynagrodzenie, a zatem otrzymane odszkodowanie nie wiąże się z żadnym świadczeniem ze strony podatnika. Zapłata ta nie jest też związana z zobowiązaniem się otrzymującego daną kwotę do wykonania czynności, powstrzymania się od dokonania czynności lub tolerowania czynności lub sytuacji.

Z uwagi na powyższe stwierdzić należy, że jeżeli płatności o charakterze odszkodowawczym nie będą miały bezpośredniego związku z żadną czynnością mającą charakter świadczenia ze strony podmiotu zobowiązanego, wówczas kwota otrzymanych odszkodowań nie będzie stanowiła wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności mieszczące się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy i jako taka, nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Jak wynika z przedstawionych informacji, Poszkodowany i Wspólnik zawarli Umowę, w której zostały określone warunki spłaty utraconych zysków. Strony postanowiły m.in., że: ma zostać dokonana cesja umów zawartych przez Wspólnika Poszkodowanego na rzecz Spółki w zakresie działalności tożsamej z działalnością Spółki oraz we wszelkich rozliczeniach z klientami z tytułu działalności tożsamej z działalnością Spółki ma zostać wskazywany rachunek bankowy Spółki, Wspólnik Poszkodowanego jest zobowiązany do rozliczenia z Poszkodowanym wynagrodzenia pobranego przez Wspólnika Poszkodowanego od klientów Spółki bezpośrednio na swój nr rachunku bankowego. Na poczet tego zobowiązania Wspólnik Poszkodowanego zapłaci na rzecz Poszkodowanego kwotę w wysokości i na zasadach określonych w Umowie.

Z powyższego wynika zatem, że otrzymane środki będą stanowiły jedynie zadośćuczynienie za poniesione przez Spółkę straty (utracone zyski) w związku ze złamaniem zakazu konkurencji przez Wspólnika Poszkodowanego. Otrzymane przez Poszkodowanego środki nie będą stanowiły wynagrodzenia za wykonanie jakiegokolwiek świadczenia. W omawianych okolicznościach nie będzie istniała bezpośrednio i jasno zindywidualizowana korzyść dla żadnej ze stron, która jest jednym z warunków uznania, iż w danych okolicznościach dochodzi do odpłatnego świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Stwierdzić należy zatem, że w opisanym przypadku nie znajdą zastosowania przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, gdyż otrzymane środki nie wiążą się z wykonaniem jakiegokolwiek świadczenia, są jedynie zwrotem utraconych przez Spółkę zysków w związku z wykonywaniem przez Wspólnika Poszkodowanego działalności indywidualnej w sposób łamiący zakaz konkurencji.

Z uwagi zatem na niewystąpienie czynności, wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, środki pieniężne jakie otrzyma Poszkodowany od Wspólnika Poszkodowanego nie będą stanowiły wynagrodzenia dla Spółki/Poszkodowanego za jakąkolwiek świadczoną usługę w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, będzie to zwrot strat zaistniałych w związku ze złamaniem zakazu konkurencji przez Wspólnika Poszkodowanego.

W konsekwencji, otrzymane przez Poszkodowanego środki w ramach Umowy nie będą podlegały opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 z wniosku jest prawidłowe.

Tym samym, skoro Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe, nie udzieliłem odpowiedzi na pytanie nr 4, gdyż interpretacji w tym zakresie oczekiwali Państwo w przypadku uznania Państwa stanowiska w zakresie pytania nr 3 za nieprawidłowe, tj. uznania, że wypłata środków Poszkodowanemu od Wspólnika Poszkodowanego będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:

Organ podatkowy jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu sprawy. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem podanym przez Państwa w złożonym wniosku.

W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy lub zmiany stanu prawnego, udzielona odpowiedź traci swą aktualność. Równocześnie w przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Interpretacja dotyczy wyłącznie podatku od towarów i usług (pytań oznaczonych we wniosku nr 3 i 4), w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (pytania oznaczone we wniosku nr 1-2) zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać Ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

A.A. (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.