Interpretacja indywidualna z dnia 28 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-2.4012.823.2025.1.AR

Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe, w części nieprawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest:

- prawidłowe w zakresie braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami na przedsięwzięcie pn. „…”,

- nieprawidłowe w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnego przeniesienia na Gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę powstałej w ramach realizacji projektu hali sortowni.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

17 października 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 1 października 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

1)Zaistniały stan faktyczny

Związek (dalej: Wnioskodawca, Związek) jest podatnikiem podlegającym opodatkowaniu w Polsce z nieograniczonym obowiązkiem podatkowym i zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług czynnym.

Wnioskodawca jest między innymi inwestorem zajmującym się organizacją budowy oraz dzierżawą sieci kanalizacyjnych wraz z przyłączami na terenie gmin powiatu oraz szeregu innych przedsięwzięć proekologicznych.

Związek  jest zlokalizowany na terenie powiatu A. Gminami członkowskimi Związku są: B, C, D, E, F, G, H, I, J, K, L, Ł oraz M.

Związek działa na podstawie art. 64 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2001 r., Nr 142, poz. 1591 ze zm.). Jego głównym zadaniem jest wykonywanie przedsięwzięć proekologicznych na terenie gmin powiatu A.

Organem stanowiącym i kontrolnym Związku jest Zgromadzenie, które tworzą przedstawiciele 13-stu gmin. Pracami Zgromadzenia kieruje burmistrz miasta N, pozostali członkowie to wójtowie gmin. Organem wykonawczym Związku jest Zarząd, który kieruje bieżącą pracą oraz nadzoruje realizację projektów.

Związek, na podstawie złożonego Wniosku o dofinansowanie z Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych uzyskał Promesę finansową ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na inwestycję „…”.

Wnioskodawca realizuje przedmiotowy projekt w ramach wykonywania zadań własnych gmin, o których mowa w art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. Zgodnie z zapisami § 7 Statutu Związku do zadań mu powierzonych należy m.in. realizacja obowiązku wynikającego z art. 3 ust. 2 pkt 2 lit. a i b ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, tj. zapewnienia warunków do budowy i eksploatacji instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych oraz stacji zlewnych.

Celem projektu jest usprawnienie realizacji zadania własnego gmin w zakresie gospodarowania odpadami. Poprawa efektywności systemu odpadowego przyczyni się w konsekwencji do osiągnięcia zakładanego efektu ekologicznego na obszarze powiatu A.

Środki pozyskano celem budowy hali, która będzie pełniła funkcję sortowni odpadów komunalnych. W związku z powyższym, Związek uzyskał tytuł prawny do dysponowania nieruchomością na cele budowlane od X Sp. z o.o., której wspólnikami są zrzeszone w Związku gminy i która to spółka wykonuje na rzecz swoich wspólników zadania własne gmin w zakresie gospodarki odpadami komunalnymi.

Związek, jako zamawiający, zawarł następnie w trybie postępowania o udzielenie zamówienia publicznego, umowę na wykonanie zamówienia pn. „…”.

Nakłady poniesione przez Związek na budowę hali sortowni sfinansowane zostały z:

- Rządowego Funduszu Polski Ład: Program Inwestycji Strategicznych (95% brutto wartości inwestycji), oraz

- wkładu własnego zapewnionego przez zrzeszone w Związku gminy, będące jednocześnie wspólnikami spółki X Sp. z o.o., proporcjonalnie do posiadanych przez nie udziałów kapitałowych (pozostałe 5% wartości inwestycji).

Hala została wzniesiona na nieruchomościach, których właścicielem bądź użytkownikiem wieczystym jest X Sp. z o.o., w związku z czym, jako obiekt trwale związany z gruntem, weszła do majątku tejże spółki, a Związek nabył wobec niej roszczenie o zwrot nakładów poniesionych na jej budowę.

Majątek wytworzony w ramach realizowanego projektu nie był i nie będzie wykorzystywany przez Związek do żadnych czynności opodatkowanych.

Jednocześnie, w związku z realizacją umowy Wnioskodawca otrzymywał wystawiane na siebie faktury VAT. Wnioskodawca uznał podatek VAT naliczony wykazany na otrzymanych fakturach za tzw. wydatek kwalifikowany w projekcie i nie odliczał go ani w całości, ani w części.

2) Zdarzenie przyszłe

Związek zamierza, w drodze umowy przeniesienia wierzytelności, nieodpłatnie scedować przedmiotową wierzytelność z tytułu poniesionych nakładów na poszczególne gminy (członków związku i jednocześnie udziałowców X Sp. z o.o.) w udziale odpowiadającym proporcjonalnie ich wkładowi w finansowanie inwestycji.

Pytanie

 1) Czy Wnioskodawca ma prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami na przedsięwzięcie pn. „…”?

 2) Czy nieodpłatne przeniesienie na Gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę powstałej w ramach realizacji projektu hali sortowni będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

 1) Wnioskodawca nie ma prawa do odliczenia VAT naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami sprzedaży dotyczącymi przedsięwzięcia pn. „…”.

 2) Nieodpłatne przeniesienie na Gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę powstałej w ramach realizacji projektu hali sortowni nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad. 1)

Zgodnie z art. 73a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 446) w związku z art. 4 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t. j. Dz. U. z 2016 r. poz. 1870) do gospodarki finansowej związku stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce finansowej gmin, jak również przepisy dotyczące jednostek samorządu terytorialnego stosuje się odpowiednio do związków gmin i powiatów.

W świetle art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775) podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o VAT obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych, w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do treści art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie umów cywilnoprawnych.

Mając powyższe na uwadze jednostki samorządu terytorialnego mogą występować w dwojakim charakterze: podmiotów niebędących podatnikami VAT, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa oraz podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na postawie umów cywilnoprawnych, nawet jeżeli dotyczą one zadań własnych Wnioskodawcy określonych w art. 7 ustawy o samorządzie gminnym.

Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT. Tym samym, aby przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT powinny zostać spełnione jednocześnie dwa warunki - wydatki winny być dokonywane przez podmiot działający w roli podatnika VAT oraz na cel prowadzenia przez ten podmiot działalności opodatkowanej VAT, generującej zobowiązanie w podatku VAT należnym.

Jak już wskazano w opisie stanu faktycznego, realizacja przedmiotowego projektu odbyła się w ramach realizacji zadań własnych gmin określonych ustawą o samorządzie gminnym, a jego efekty nie będą przez Związek wykorzystywane do jakichkolwiek czynności opodatkowanych VAT. Wobec powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, nie przysługuje mu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków na opisany projekt.

Ad. 2)

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 tej samej ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również: przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej, zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji oraz świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Jak zatem wynika z powyższego, co do zasady, dostawa towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Wyjątki od tej reguły zawarte zostały w art. 7 ust. 2 dla dostawy towarów oraz w art. 8 ust. 2 dla dostawy usług. W myśl wyżej przywołanego przepisu art. 8 ust. 2 ustawy o VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również: użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych oraz nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z uwagi na fakt, iż jak wykazano w uzasadnieniu do pytania nr 1, tutejszej jednostce nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego od wydatków poniesionych w związku z realizowanym projektem, nieodpłatne przeniesienie na gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę hali sortowni nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest:

- prawidłowe w zakresie braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami na przedsięwzięcie pn. „…”,

- nieprawidłowe w zakresie braku opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnego przeniesienia na Gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę powstałej w ramach realizacji projektu hali sortowni.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Na wstępie wyjaśniam, że dla spójności interpretacji w pierwszej kolejności rozstrzygam w zakresie pytania nr 2, a następnie w zakresie pytania nr 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”:

Stosownie do art. 2 pkt 6 ustawy:

Jak stanowi art. 2 pkt 22 ustawy:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Stosownie zaś do art. 8 ust. 1 ustawy:

Z treści powołanego wyżej art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie. Należy jednakże zauważyć, że ustawodawca od powyższej reguły przewidział wyjątki, które zostały zawarte - w przypadku dostawy towarów - w art. 7 ust. 2 ustawy, natomiast w przypadku świadczenia usług - w art. 8 ust. 2 ustawy.

Na podstawie art. 7 ust. 2 ustawy:

W myśl regulacji art. 8 ust. 2 ustawy:

Dla ustalenia czy konkretne nieodpłatne świadczenie usług podlega opodatkowaniu na mocy cytowanego wyżej art. 8 ust. 2 ustawy, istotne jest ustalenie celu takiego świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisywało się będzie w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług, podlegające opodatkowaniu, nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Aby zatem nieodpłatne świadczenie uznać za odpłatne świadczenie usług, a co za tym idzie za podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być ono świadczone na cele inne niż działalność gospodarcza podatnika.

Nie każda jednak czynność, stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi być wykonana przez podatnika.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 15 ust. 6 ustawy:

Z powołanych przepisów wynika, że organy władzy publicznej nie będą podatnikami podatku od towarów i usług w związku z realizacją zadań, które podejmują jako podmioty prawa publicznego, nawet jeśli pobierają należności, opłaty lub składki. Organy te, będą natomiast podatnikami podatku od towarów i usług, w przypadku wykonywanych przez nie czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.

Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1153):

Stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Katalog zadań własnych gminy został określony w art. 7 ust. 1 ww. ustawy o samorządzie gminnym.

Jak stanowi art. 9 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Zgodnie z art. 64 ustawy o samorządzie gminnym:

1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne. Związek międzygminny może być tworzony również w celu wspólnej obsługi, o której mowa w art. 10a.

2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin.

3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.

4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.

5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.

Stosownie do art. 65 ustawy o samorządzie gminnym:

1. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

2. Związek posiada osobowość prawną.

W myśl art. 73a ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym:

Przepisart. 64 ustawy o samorządzie gminnym stanowi o możliwości połączenia się gmin w nowy podmiot, jakim jest związek międzygminny. Cel, dla którego taki związek może być utworzony, to wspólne wykonywanie zadania lub też zadań publicznych. Określenie „wspólne wykonywanie zadań” odnosi się przy tym do tego, że gminy wchodzące w skład związku międzygminnego wykonują razem określony rodzaj zadania przypisanego przez ustawodawcę im wszystkim, w zinstytucjonalizowanej formie związku. Gmina może również przekazać związkowi częściowe wykonanie danego zadania. W takiej sytuacji związek będzie realizował zadanie wyłącznie w zakresie przekazanej części, w pozostałej - gmina. Wykonanie tak przekazanego zadania musi przebiegać w sposób, który nie narusza wzajemnie zakresu realizacji zadania przez oba podmioty - gminę i związek.

Związek międzygminny jest odrębnym od gmin podmiotem prawa publicznego. Wyodrębnienie podmiotu prawa za pomocą osobowości prawnej ma w istocie to znaczenie, że danemu podmiotowi prawa przyznaje się zdolność stawania się podmiotem praw i obowiązków oraz związanej z tym zdolności prawnej do realizacji tych praw i obowiązków. Związek międzygminny, podobnie jak tworzące go gminy, posiada osobowość prawną, ponieważ taką wolę ustawodawca wyraził w art. 65 ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym. Pomimo, że związek wykonuje zadania publiczne i posiada osobowość prawną, nie tworzy kolejnego szczebla samorządu terytorialnego i występuje jako odrębny podmiot publicznoprawny. Tak więc uzyskanie osobowości prawnej umożliwia skuteczne i samodzielne występowanie w obrocie prawnym. Związek posiada zarówno osobowość publicznoprawną, jak i cywilnoprawną. Osobowość publicznoprawna pozwala mu na podejmowanie działań, w tym z zastosowaniem władczych form działania administracji publicznej, które zmierzać będą do realizacji zadań publicznych. Dzięki osobowości cywilnoprawnej związek międzygminny posiada zdolność do czynności prawnych i może m.in. zawierać umowy, dysponować mieniem czy też zaciągać zobowiązania.

Oznacza to, że w przypadku gdy zadania, których obowiązek wykonania ciążył na gminie, zostaną przekazane związkowi międzygminnemu, podobnie jak gmina związek wykonuje je we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność. Tym samym dochodzi do przekazania zadań, które w okresie istnienia związku przestają być zadaniami jednostek tworzących ten związek, z wszelkimi tego konsekwencjami. Jest to więc odpowiedzialność zarówno cywilnoprawna, jak i publicznoprawna.

Tym samym, związki międzygminne w świetle przepisów art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług uznawane są za odrębnych od gmin podatników podatku VAT.

Państwa wątpliwości dotyczą braku opodatkowania podatkiem VAT nieodpłatnego przeniesienia Gminom wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę powstałej w ramach realizacji projektu hali sortowni (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Odnosząc się do Państwa wątpliwości wskazać należy, że instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.), dalej zwany Kodeksem cywilnym, zaś podstawą do dokonania cesji wierzytelności jest art. 509 Kodeksu cywilnego.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

Na podstawie art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego

Stosownie do art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Z powyższych przepisów wynika, że przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz zbywcy wierzytelności (cedenta). Spełnienie świadczenia wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja będzie miała charakter odpłatny).

Z treści wniosku wynika, że Związek uzyskał Promesę finansową ze środków Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na inwestycję „…”. Hala została wzniesiona na nieruchomościach, których właścicielem bądź użytkownikiem wieczystym jest X Sp. z o.o., w związku z czym, jako obiekt trwale związany z gruntem, weszła do majątku tejże spółki, a Związek nabył wobec ww. Spółki roszczenie o zwrot nakładów poniesionych na budowę ww. hali. Jednocześnie, w związku z realizacją umowy Związek otrzymywał wystawiane na siebie faktury VAT. Związek zamierza, w drodze umowy przeniesienia wierzytelności, nieodpłatnie scedować przedmiotową wierzytelność z tytułu poniesionych nakładów na poszczególne gminy (członków związku i jednocześnie udziałowców X Sp. z o.o.) w udziale odpowiadającym proporcjonalnie ich wkładowi w finansowanie inwestycji.

Tym samym należy wskazać, że czynność polegająca na nieodpłatnym przeniesieniu na gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę hali sortowni nie może zostać uznana za dostawę towaru, gdyż wierzytelność stanowi prawo majątkowe, które nie mieści się w dyspozycji art. 2 pkt 6 ustawy, określającego co należy rozumieć na potrzeby podatku od towarów i usług, pod pojęciem towaru.

W tym miejscu należy podkreślić, że z opisu sprawy jednoznacznie wynika, że Związek zamierza w drodze umowy przeniesienia wierzytelności, nieodpłatnie scedować na poszczególne gminy (członków związku i jednocześnie udziałowców X Sp. z o.o.) wierzytelności z tytułu zwrotu nakładów na obcy środek trwały (halę sortowni wybudowaną na gruncie należącym do Spółki) w udziale odpowiadającym proporcjonalnie wkładowi gmin w finansowanie inwestycji.

Należy powtórzyć że definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innej osoby niebędące dostawą. Na zachowanie to składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Usługą nie będzie natomiast takie świadczenie, którego treścią jest przeniesienie na inny podmiot prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Stanowi ono bowiem dostawę towarów.

Tak szerokie ukształtowanie pojęcia świadczenia usług, nie przesądza jednak o tym, że zbycie wierzytelności własnej należy traktować jako usługę w rozumieniu ustawy o VAT.

Przede wszystkim, aby można mówić o świadczeniu usługi, musi istnieć przedmiot świadczenia.

Jak wskazano w wyroku WSA z dnia 5 lutego 2007 r. sygn. akt III SA/Wa 2869/06 „w przypadku sprzedaży wierzytelności własnej, po stronie cedenta, przedmiot świadczenia nie występuje. W takim przypadku usługę świadczy jednie nabywca wierzytelności (cesjonariusz), a istota tej usługi polega na uwolnieniu zbywcy wierzytelności od ciężaru jej wyegzekwowania. Fakt, iż sprzedaż wierzytelności własnej po stronie cedenta nie jest usługą, nie oznacza, iż czynność ta nie jest elementem usługi, lecz świadczonej przez inny podmiot - nabywcę wierzytelności. Cedent jest jedynie beneficjentem tej usługi, który poprzez zbycie wierzytelności nie świadczy żadnej usługi (por. Janusz Zubrzycki, Leksykon VAT, 2006, str. 1188 wyrok WSA z dnia 11 stycznia 2007 r. sygn. akt 3995/06).”

W tym miejscu należy przywołać również wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 lutego 2010 r. sygn. akt I FSK 2104/08 w którym sąd wskazał, że „(…) sprzedaż wierzytelności własnej nie jest usługą, ale usługą jest jej nabycie. Rozpatrując bowiem instytucję obrotu wierzytelnościami w odniesieniu do pojęcia „usługi”, nacisk położony jest na jej zakup, a nie sprzedaż. W tym przypadku usługę świadczy nabywca wierzytelności, a jej beneficjentem jest sprzedawca.”

Natomiast jak wskazano w wyroku NSA z 4 października 2011 r. sygn. akt I FSK 537/11 „(…) w sprawie nie mamy do czynienia ze świadczeniem usługi. Art. 8 ust. 1 ustawy o VAT wskazuje, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7. Przeniesienie wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku nabywcy wierzytelności, które zgodnie z art. 510 par 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 96 z późn. zm.) następuje na podstawie umowy sprzedaży, zamiany, darowizny lub innej umowy zobowiązującej do przeniesienia wierzytelności, jest skutkiem rozporządzania tą wierzytelnością przez dotychczasowego wierzyciela i stanowi wykonanie przez niego przysługującego mu prawa własności.”

Tym samym zbycie wierzytelności własnej jest skutkiem rozporządzenia wierzytelnością przez dotychczasowego właściciela i stanowi wykonywanie przez niego przysługującego mu prawa własności.

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. Ustawowe skutki przelewu polegają na tym, że wierzytelność przechodzi ze zbywcy na nabywcę wraz ze związanymi z nią prawami, a uzyskane z tego tytułu środki finansowe przez cedenta (w sytuacji, gdy cesja ma charakter odpłatny) są jedynie rezultatem przysługującego mu prawa własności do tej wierzytelności.

Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

W przedmiotowej sprawie należy wziąć pod uwagę, iż przedmiotem oceny jest nieodpłatne przeniesienie na gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na nieruchomość (budowę hali sortowni na cudzym gruncie).

Należy więc uwzględnić, że nakłady poczynione na nieruchomość z chwilą ich dokonania stają się z mocy prawa własnością właściciela nieruchomości, nie może więc być mowy o powtórnym wniesieniu do spółki nakładów, a jedynie wierzytelności, wynikającej z poniesienia tych nakładów. Podmiotowi, który poniósł nakłady na cudzą nieruchomość, przysługują bowiem jedynie roszczenia (wierzytelności) związane z poniesieniem nakładów na rzecz nie będącą jego własnością, one zatem następnie mogą stać się przedmiotem obrotu, nie zaś nakłady.

Wskazać należy, że w przypadku przeniesienia na gminy wierzytelności własnej, po stronie Związku, przedmiot świadczenia nie występuje. W takim przypadku usługę świadczą jednie gminy (nabywcy wierzytelności), a istota tej usługi polega na uwolnieniu Związku (zbywcy wierzytelności) od ciężaru jej wyegzekwowania.

W konsekwencji w przedmiotowej sprawie nieodpłatne przeniesienie na gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę hali sortowni nie stanowi świadczenia usługi, zdefiniowanej w art. 8 ust. 1 ustawy. Jest ono jedynie przejawem wykonania prawa własności w stosunku do wierzytelności powstałej z innego tytułu. Ponadto w przypadku ww. nieodpłatnego przeniesienia na gminy wierzytelności nie istnieje przedmiot świadczenia.

Tym samym nieodpłatne przeniesienie na gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę hali sortowni nie będzie stanowić czynności, o których mowa w art. 7 i art. 8 ustawy.

W związku z powyższym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2, oceniając całościowo, z uwagi na odmienną argumentację uznałem za nieprawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą również kwestii braku prawa do odliczenia podatku VAT naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami na przedsięwzięcie pn. „…” (pytanie oznaczone we wniosku nr 2).

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy. W myśl tego przepisu:

Zgodnie z art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy:

Z cytowanego wyżej art. 86 ust. 1 ustawy wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ponadto ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Ten ostatni przepis określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Mając zatem na uwadze powołane przepisy należy stwierdzić, że w niniejszym przypadku warunki, o których mowa w art. 86 ust. 1 ustawy, nie są spełnione, ponieważ - jak Państwo wskazali - majątek wytworzony w ramach realizowanego projektu nie był i nie będzie wykorzystywany przez Związek do żadnych czynności opodatkowanych. Ponadto, jak rozstrzygnięto wyżej, nieodpłatne przeniesienie na gminy wierzytelności z tytułu nakładów poniesionych na budowę hali sortowni nie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W konsekwencji, ze względu na niespełnienie podstawowej pozytywnej przesłanki warunkującej prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, jaką jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, nie mają Państwo prawa do odliczenia podatku VAT w trybie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Podsumowując, nie przysługuje Państwu prawo do odliczenia VAT naliczonego od wydatków udokumentowanych fakturami na przedsięwzięciepn. „…”.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy:

- zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym,

- zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Państwa i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Należy zauważyć, iż pojęcie „kosztu kwalifikowalnego” nie jest pojęciem podatkowym i organy podatkowe nie są właściwe do rozstrzygania wątpliwości podatników odnośnie możliwości zaliczania wartości podatku od towarów i usług do kosztów kwalifikowalnych. Kwestię tę rozstrzygają bowiem przepisy regulujące zasady korzystania ze środków pomocowych. Zasady i przepisy podatkowe przywołane w uzasadnieniu niniejszej interpretacji mogą być jedynie pomocne przy dokonywaniu oceny, czy podatek VAT w tej sytuacji powinien być kosztem kwalifikowalnym. W związku z powyższym nie zajęto stanowiska w tej sprawie.

Zaznaczenia wymaga, że jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem zdarzenia przyszłego. Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność

Zatem, należy zaznaczyć, że interpretacja indywidualna została wydana na podstawie przedstawionego we wniosku opisu sprawy co oznacza, że w przypadku gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.