Interpretacja indywidualna z dnia 21 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDST2-2.4011.518.2025.2.AP

Interpretacja indywidualna

 – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

12 września 2025 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych z związku zawarciem ugody z bankiem. Wniosek został uzupełniony w dniu 19 października 2025 r. (data wpływu). Treść wniosku jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1.Zainteresowana będąca stroną postępowania:

A. A

ul. A 1

(...)

2.Zainteresowany niebędącą stroną postępowania:

A. B

ul. A 1

(...)

Opis stanu faktycznego

W dniu 3 kwietnia 2008 r. Wnioskodawcy A. A i mąż A. B, (dalej: Wnioskodawcy, a w umowie ugody: klient) zawarli z X SA umowę kredytu hipotecznego waloryzowanego kursem franka szwajcarskiego (CHF) (dalej: umowa). Kredyt był przeznaczony na refinansowanie kredytu hipotecznego udzielonego przez Y S.A. na zakup lokalu mieszkalnego wraz z wydzielonym w bryle budynku miejscem garażowym (dwie osobne księgi wieczyste: na mieszkanie i na garaż, jedna umowa kredytowa bez wyodrębnienia kwot zakupu mieszkania i garażu).

Kwota udzielonego Wnioskodawcom przez X SA kredytu hipotecznego wyniosła (...) zł. W zawartej w dniu 3 kwietnia 2008 r. umowie kredytu hipotecznego (dalej: umowa), jako kwotę zobowiązania w walucie waloryzacji wskazano równowartość (...) CHF. Wartość zobowiązania wyrażona w walucie obcej miała jedynie charakter informacyjny, bowiem w dniu uruchomienia kredytu, wartość zobowiązania w CHF wyniosła równowartość (...) CHF.

W związku z uznaniem, że umowa zawiera niedozwolone klauzule umowne i jest sprzeczna z zasadami współżycia społecznego, w dniu 7 stycznia 2020 r. Wnioskodawcy wystąpili z powództwem do Sądu Okręgowego (...) o stwierdzenie jej nieważności. Obecnie postępowanie sądowe o stwierdzenie trwałej nieważności zawartej przez Wnioskodawców umowy toczy się przed Sądem Apelacyjnym (...). Z kolei Q S.A. (dalej: Bank) będący następcą prawnym X SA, w dniu 16 lutego 2024 r. wystąpił przeciwko Wnioskodawcom z powództwem do Sądu Okręgowego (...), o zapłatę kwoty (...) zł, która odpowiada wypłaconemu przez bank kapitałowi w związku z zawartą przez Wnioskodawców umową kredytu hipotecznego z dnia 3 kwietnia 2008 r.

W dniu 28 sierpnia 2025 r., Wnioskodawcy zawarli z bankiem umowę ugody (dalej: ugoda). Celem zawartej przez Strony ugody jest:

–polubowne rozstrzygnięcie sporów między Stronami w zakresie wzajemnie przysługujących Stronom roszczeń, które są przedmiotem sporu w postępowaniu z powództwa Wnioskodawców (spór zawisły przed Sądem Apelacyjnym (...)) oraz z powództwa banku (spór zawisły przed Sądem Okręgowym (...));

–uchylenie niepewności co do roszczeń Stron, związanych z zawarciem i wykonaniem umowy przez przyjęte w ugodzie rozwiązania, w tym dokonanie wzajemnych rozliczeń, a w konsekwencji tego zakończenie umowy oraz zawisłych przed sądem sporów z powództwa Wnioskodawców oraz z powództwa banku w sposób definitywny i bez żadnych dalszych roszczeń którejkolwiek ze Stron.

W związku z zawarciem i wykonaniem postanowień ugody, Strony ustaliły, że nie będą dochodzić w przyszłości od siebie wzajemnie roszczeń związanych z zawarciem i wykonaniem umowy i zrzekają się wzajemnie wszelkich roszczeń z tego wynikających wykraczających poza zakres objęty niniejszą ugodą. Zgodnie z treścią ugody:

1.Strony potwierdzają, iż klient spełnił następujące świadczenia w wykonaniu umowy:

a)(...) zł - tytułem rat kapitałowo-odsetkowych,

b)(...) zł - tytułem Ubezpieczenia od Niskiego Wkładu Własnego,

c)(...) zł - tytułem składek na poczet ubezpieczenia,

d)(...) zł - tytułem ustalonych przez Strony części odsetek ustawowych za opóźnienie, wyliczonych za okres od dnia wpływu pozwu Wnioskodawców do banku (tj. 12 marca 2020 r.) tym samym suma świadczeń klienta wynosi (...) zł (dalej: świadczenia klienta).

2.Strony potwierdzają, iż w związku z wykonaniem umowy bank wypłacił kapitał kredytu, w kwocie (...) zł (dalej: świadczenie banku).

3.Strony niniejszym oświadczają, że różnica pomiędzy świadczeniem klienta w wysokości (...) zł, a świadczeniem banku w wysokości (...) zł wynosi (...) zł.

4.W związku z tym bank jest zobowiązany do zapłaty na rzecz klienta pozostałej kwoty, tj. (...) zł.

5.Bank dodatkowo w ramach ugody zobowiązuje się dokonać zwrotu na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego w kwocie (...) zł; wskazana kwota stanowi górną granicę odpowiedzialności banku i wyczerpuje w całości roszczenia klienta z tego tytułu; kwota ta stanowi częściowy zwrot kosztów zastępstwa procesowego, które zostały poniesione w związku z toczącymi się sporami.

6.W związku z zawarciem i wykonaniem ugody, Strony zgodnie oświadczają, że nie będą występować w przyszłości względem siebie z żadnymi roszczeniami wywodzonymi z treści postanowień umowy (tj. umowy z dnia 3 kwietnia 2008 r.), w tym związanymi z zawarciem lub wykonaniem umowy, a ugoda w całości wyczerpuje ich wszelkie roszczenia, w tym dochodzone przez klienta indywidualnie przeciwko bankowi przed sądem w sprawie o unieważnienie umowy oraz z powództwa banku w sprawie o zapłatę kapitału.

7.W celu uniknięcia wątpliwości, każda ze Stron zrzeka się wszelkich roszczeń, jakie może mieć względem drugiej Strony w związku z powstałymi kosztami sądowymi w sprawie z powództwa klienta i w sprawie z powództwa banku, w tym kosztami zastępstwa procesowego, ponad kwoty uzgodnione w ugodzie. Każda ze Stron zobowiązuje się nie dochodzić kosztów ponad uzgodnione w niniejszej ugodzie od drugiej Strony, nawet w przypadku ich zasądzenia przez sąd na rzecz którejkolwiek ze Stron.

Zawarta przez Wnioskodawców ugoda z dnia 28 sierpnia 2025 r. z Q S.A. dotyczy umowy kredytu z dnia 3 kwietnia 2008 r., zawartej pomiędzy X SA, a Wnioskodawcami, tj. A. A i A. B (jak wskazano wyżej we wniosku Q S.A. jest następcą prawnym X SA). Kredyt z dnia 3 kwietnia 2008 r. został zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej. Kredytowana nieruchomość położona jest w (...) przy ul. A 1 i obejmuje lokal mieszkalny nr 2 oraz garaż, dla których Sąd Rejonowy (...) prowadzi księgi wieczyste (...). Udzielony przez bank kredyt został przeznaczony na:

–refinansowanie kredytu hipotecznego udzielonego przez Y S.A. z dnia 19 kwietnia 2007 r. w kwocie (...) zł,

–pokrycie składki ubezpieczenia kredytu od poważnego zachorowania w kwocie (...) zł.

Lokal mieszkalny wraz z garażem, objęty przedmiotowym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, został nabyty umową ustanowienia odrębnej własności lokali i sprzedaży dokonaną w formie aktu notarialnego z dnia 30 października 2007 r. Przedmiotowa nieruchomość stanowi współwłasność Wnioskodawców w częściach ułamkowych, po 50% udziału. W momencie nabycia nieruchomości Wnioskodawcy nie byli małżeństwem. Związek małżeński zawarli w dniu 1 grudnia 2007 r. W księgach wieczystych KW nr (...) i (...) prowadzonych dla ww. nieruchomości zostało ujawnione nazwisko Wnioskodawczyni, po zawarciu związku małżeńskiego z A. B. Wnioskodawcy są jedynymi współwłaścicielami ww. nieruchomości. Udziały w tych nieruchomościach nigdy nie były przedmiotem darowizny. Refinansowany kredyt hipoteczny udzielony Wnioskodawcom przez X SA został przeznaczony na spłatę kredytu hipotecznego zaciągniętego w dniu 19 kwietnia 2007 r. w Y S.A. Stronami tej umowy kredytowej byli Wnioskodawcy: (A. A), A. B (mąż Wnioskodawczyni od dnia 1 grudnia 2007 r.) oraz A. C i A. D (rodzice A. B). Przedmiotem umowy kredytu hipotecznego z dnia 19 kwietnia 2007 r. było nabycie nieruchomości objętej przedmiotowym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej. Przystąpienie do umowy kredytowej A. C i A. D miało jedynie na celu zapewnienie zdolności kredytowej, a tym samym umożliwienie Wnioskodawcom nabycie lokalu mieszkalnego wraz z garażem objętego niniejszym wnioskiem o udzielenie interpretacji indywidualnej. Rodzice męża Wnioskodawczyni nigdy nie dokonywali spłat kredytu hipotecznego zaciągniętego w Y S.A., ani też spłat rat refinansowanego kredytu hipotecznego, zaciągniętego przez Zainteresowanych w X SA.

We wrześniu 2010 r. Wnioskodawczyni założyła jednoosobową działalność gospodarczą polegającą na świadczeniu (...). Usługi te były świadczone w wynajmowanym, dla potrzeb tej działalności, lokalu usługowym, przez cały okres trwania działalności gospodarczej Wnioskodawczyni. Adres zakupionej przez Wnioskodawców nieruchomości, objętej przedmiotowym wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej, był jedynie adresem rejestrowym, służącym także do odbioru korespondencji związanej z tą działalnością. Z końcem grudnia 2012 r. działalność gospodarcza Wnioskodawczyni została zamknięta, a Wnioskodawczyni jako przedsiębiorca została tym samym wykreślona z rejestru CEiDG.

Lokal mieszkalny oraz garaż objęty niniejszym wnioskiem o udzielenie interpretacji indywidualnej zostały nabyte wyłącznie w celu realizacji osobistych potrzeb mieszkaniowych Wnioskodawców. Lokal ten nigdy nie był wynajmowany. Nie był też zamieszkiwany przez rodziców męża Wnioskodawczyni. Wnioskodawcy zamieszkują w tym lokalu do chwili obecnej, a przedmiotową nieruchomość nabyli z zamiarem stałego zamieszkiwania. Wnioskodawcy posiadają stałą rezydencję podatkową w Polsce i nigdy nie posiadali rezydencji podatkowej w innym kraju niż Polska.

Zawarcie ugody z bankiem zostało dokonane z zamiarem zakończenia trwających sporów sądowych z powództwa Wnioskodawców oraz z powództwa banku. Ugoda została zawarta poza postępowaniem sądowym.

W przeszłości Wnioskodawcy nie korzystali z umorzenia wierzytelności z tytułu innego kredytu hipotecznego zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (Dz. U. 2022, poz. 592 ze zm.).

Wezwaniem z dnia 3 grudnia 2019 r. (wezwanie przedsądowe) Wnioskodawcy wezwali bank do zapłaty kwoty (...) zł tytułem roszczenia o zwrot rat kredytu zapłaconych w wykonaniu umowy z dnia 3 kwietnia 2008 r. w okresie od dnia zawarcia umowy do dnia 4 października 2019 r., które to nie zostało spełnione w wyznaczonym terminie w następstwie czego wierzytelność Wnioskodawców stała się wymagalna od dnia 13 grudnia 2019 r.

Pismem z dnia 26 września 2023 r. (odbiór pisma w dniu 5 października 2023 r.) bank wezwał Wnioskodawców do zapłaty kwoty (...) zł tytułem rozliczenia roszczeń wynikających z bezskuteczności (nieważności) umowy z dnia 3 kwietnia 2008 r. (zwrot spełnionego przez bank świadczenia, którym była wypłata kredytu w kwocie (...) zł).

Pismem z dnia 20 października 2023 r. (nadanie w dniu 23 października 2023 r.) w odpowiedzi na wezwanie banku do zwrotu wypłaconego kapitału Wnioskodawcy złożyli oświadczenie, że korzystają z prawa zatrzymania kwoty otrzymanej od banku w wykonaniu umowy do czasu zaoferowania im przez bank zwrotu wszystkich kwot, które zapłacili do tej pory na rzecz banku w związku z umową.

W dniu 6 listopada 2023 r. wierzytelność banku tytułem zwrotu kwoty wypłaconego kredytu hipotecznego w kwocie (...) zł waloryzowanego kursem CHF stała się wymagalna. W dniu 7 listopada 2023 r. Wnioskodawcy złożyli bankowi oświadczenie o potrąceniu wierzytelności tytułem roszczenia o zwrot kwoty wypłaconej w wykonaniu umowy z dnia 3 kwietnia 2008 r. o kredyt hipoteczny waloryzowany kursem CHF z wierzytelnościami banku.

W dniu 1 grudnia 2023 r. bank złożył pozew przeciwko Wnioskodawcom domagając się zwrotu kwoty wypłaconego kredytu hipotecznego w wyniku spełnionego świadczenia przez bank na podstawie umowy z dnia 3 kwietnia 2008 r.

W dniu 17 lutego 2025 r. Wnioskodawczyni wystąpiła do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie indywidulanej interpretacji przepisów prawa podatkowego w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (nr interpretacji: (...)). Wniosek ten dotyczył projektu ugody (zdarzenia przyszłego). W dniu 28 sierpnia 2025 r. Strony zawarły ugodę, a treść jej zapisów wskazanych w niniejszym wniosku o wydanie interpretacji dotyczącej kwestii rozliczenia finansowego między Stronami przytoczono zgodnie z faktycznym brzmieniem umowy ugody, którą zawarły Strony.

Uzupełnienie

Zwrócone przez bank środki w kwocie (...) zł, wynikają z:

–faktycznie zapłaconych rat kapitałowo-odsetkowych, zwrotu kosztów ubezpieczenia kredytu, które były doliczane do płatności comiesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych (koszty te w całym okresie kredytowania były zmienne i zależały od wysokości raty kapitałowo-odsetkowej) oraz zwrotu kosztów tytułem Ubezpieczenia od Niskiego Wkładu Własnego ((...) zł)., oraz

–zwrotu części odsetek ustawowych za opóźnienie w wysokości (...) zł co łącznie daje sumę (...) zł.

Kwota (...) zł uwzględnia wartość udostępnionego kredytu, co prezentuje poniższe wyliczenie: - (...) zł + (...) zł + (...) zł = (...) zł gdzie:

- (...) zł stanowi sumę faktycznie zapłaconych na rzecz banku rat kapitałowo-odsetkowych, w związku z umową kredytu z dnia 3 kwietnia 2008 r.;

- (...) zł stanowi kwotę zapłaconych kosztów ubezpieczenia od Niskiego Wkładu Własnego;

- (...) zł stanowi kwotę zapłaconych kosztów ubezpieczenia kredytu;

- (...) zł stanowi kwotę udzielonego kredytu z dnia 3 kwietnia 2008 r.;

(...) zł – (...) zł = (...) zł

Natomiast zwrot części odsetek ustawowych za opóźnienie w kwocie (...) zł (liczonych od sumy wszystkich wpłaconych przez klienta na rzecz banku rat kapitałowo-odsetkowych i kosztów kredytowych w związku z umową z dnia 3 kwietnia 2008 r.) wynika z uprawnienia przysługującemu wierzycielowi na mocy przepisów Kodeksu cywilnego.

Udzielony Wnioskodawcom refinansowany kredyt hipoteczny na podstawie umowy z dnia 3 kwietnia 2008 r. w trakcie obowiązywania i wykonywania tej umowy nigdy nie był przewalutowany z franka szwajcarskiego na złotówki.

Zwrot środków przez bank w kwocie (...) zł nie wynika z ponownego przeliczenia zobowiązań kredytowych, w związku z którym środki te stały się nienależne bankowi. Kwota w wysokości (...) zł wynika z faktycznie wpłaconych na rzecz banku środków w ramach umowy kredytu, które to bank w związku z zawartą ugodą zwrócił na rzecz klienta. Natomiast kwota odsetek ustawowych za opóźnienie, tj. (...) zł stanowi jedynie częściowy zwrot tych odsetek

Pytania

1.Czy w świetle przedstawionego stanu faktycznego i zawartej ugody dotyczącej kwestii finansowego rozliczenia Stron, wypłacona przez bank kwota w wysokości (...) zł będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

2.Czy otrzymany zwrot kosztów zastępstwa procesowego w kwocie 9 450,00 zł podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1.

W ocenie Wnioskodawców, w świetle przedstawionego stanu faktycznego i treści ugody, którą ostatecznie zawarły Strony, otrzymana kwota w wysokości (...) zł nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Celem ugody, którą zawarły Strony jest polubowne rozstrzygnięcie sporu zawisłego przed sądem (...) oraz sporu zawisłego przed sądem (...), w zakresie wzajemnie przysługujących Stronom roszeń.

Dokonując oceny prawnej skutków zawarcia ugody na tle przepisów prawa podatkowego należy odnieść się także do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071, dalej: Kodeks cywilny), zgodnie z którym przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

W przedstawionym stanie faktycznym ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, jej celem jest zakończenie toczących się sporów pomiędzy Wnioskodawcami, a bankiem oraz uchylenie niepewności co do rozliczeń wynikających z zawartej w dniu 3 kwietnia 2008 r. umowy refinansowanego kredytu hipotecznego.

W zaistniałym stanie faktycznym Strony (tj. Wnioskodawcy oraz bank) zawarły ugodę z zamiarem dokonania wzajemnych rozliczeń wynikających z wykonania umowy refinansowanego kredytu hipotecznego. Przyjęte w ugodzie rozwiązania mają w sposób definitywny zakończyć tę umowę, a także wynikające z niej spory oraz uchylić dalszą lub mogącą powstać niepewność co do roszczeń Stron.

Wzajemne rozliczenie Stron w tym rozumieniu należy traktować jako uregulowanie wzajemnych zobowiązań. Zgodnie z definicją słownika języka polskiego PWN przez „rozliczenie” należy rozumieć „uregulowanie wzajemnych należności, zobowiązań między przedsiębiorstwem i dostawcami, dłużnikami i wierzycielami, pracodawcami i pracownikami itp.” Z kolei w kontekście przepisów prawa cywilnego słownik języka polskiego PWN pojęcie „roszczenie” definiuje jako „uprawnienie do żądania od osoby określonego świadczenia lub zaprzestania działań.” Innymi słowy „roszczenie” to uprawnienie osoby (wierzyciela) do żądania od innej osoby (dłużnika) określonego zachowania. Natomiast zgodnie z brzmieniem art. 353 § 1 Kodeksu cywilnego: „zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić.” Wobec przywołanego wyżej przepisu należy wskazać, iż w strukturze każdego zobowiązania występują dwa podmioty: wierzyciel i dłużnik. Wierzyciel ma prawo żądać określonego świadczenia, zaś dłużnik powinien je spełnić. Świadczenie jest zatem przedmiotem stosunku zobowiązaniowego, a więc takim zachowaniem dłużnika, którego celem jest wypełnienie ciążącego na nim obowiązku prawnego. Z osobą wierzyciela nierozerwalnie związane jest pojęcie wierzytelności, którego ustawodawca nie definiuje ani na gruncie przepisów prawa cywilnego, ani w żadnym innym akcie prawnym.

Wierzytelność to ogół uprawnień jakie przysługują wierzycielowi względem dłużnika na mocy łączącego ich stosunku prawnego. Innymi słowy, wierzytelność jest niczym innym jak uprawnieniem do żądania spełnienia zobowiązań przysługujących wierzycielowi wobec dłużnika, które składają się z jednego lub wielu roszczeń, lub praw.

Natomiast zgodnie z treścią art. 498 Kodeksu cywilnego:

„§ 1. Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

§ 2. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej”.

Dzięki instytucji potrącenia, strony nie muszą dokonać wzajemnego uiszczenia wierzytelności w pełnej wysokości, a jedynie strona, której wierzytelność została zredukowana do niższej kwoty, zobowiązana jest do uregulowania należnej drugiej stronie, pozostałej kwoty (tj. części nieumorzonej). Upraszczając w prawie cywilnym potrącenie polega na umorzeniu dwóch przeciwstawnych wierzytelności do wysokości niższej wierzytelności. Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej, każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności przez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas gdyby doszło do częściowej kompensaty (potrącenia) wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Natomiast zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. z 2025 r., poz. 163 ze zm., dalej: ustawa PIT): „opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.”

Stosownie zaś do art. 9 ust. 2 ustawy PIT: „dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da, oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.”

Z kolei jak stanowi przepis art. 11 ust. 1 ww. ustawy: „przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-16, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11 art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń”.

Z przywołanych wyżej przepisów wynika, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega, co do zasady, każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną. Ustawodawca definiuje go jako nadwyżkę przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania.

Z kolei wskazana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych definicja przychodu ma charakter ogólny. Znajdzie ona zastosowanie wówczas gdy nie będzie możliwe zastosowanie regulacji szczegółowych, inaczej opisujących danego rodzaju przychód.

Nadto należy wskazać, że przepisy art. 11 ustawy PIT trzeba interpretować w powiązaniu z przepisami art. 10 oraz art. 12-20 ustawy PIT, co pozwala na ustalenie, czy dana kwota lub świadczenie przynależą do któregokolwiek ze źródeł przychodów podatkowych. Jeżeli nie będzie możliwe przyporządkowanie danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu” wymienionych w art. 20 ustawy PIT), to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadało ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11 ustawy PIT.

Zgodnie z brzmieniem art. 10 ust. 1 ustawy PIT źródłem przychodu są:

1)stosunek służbowy, stosunek pracy, w tym spółdzielczy stosunek pracy, członkostwo w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną, praca nakładcza, emerytura lub renta;

2)działalność wykonywana osobiście;

3)pozarolnicza działalność gospodarcza;

4)działy specjalne produkcji rolnej;

5)najem, podnajem, dzierżawa, poddzierżawa oraz inne umowy o podobnym charakterze, w tym również dzierżawa, poddzierżawa działów specjalnych produkcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze albo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą;

6)(uchylony)

7)kapitały pieniężne i prawa majątkowe;

8)odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2:

a)nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości,

b)spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub użytkowego oraz prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej,

c)prawa wieczystego użytkowania gruntów,

d)innych rzeczy;

8a) działalność prowadzona przez zagraniczną jednostkę kontrolowaną;

8b) niezrealizowane zyski, o których mowa w art. 30da;

9)inne źródła (art. 10 ust. 1 pkt 9).

Inne źródła przychodów, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, zostały zdefiniowane w art. 20 ustawy PIT. Ustawodawca za przychody z innych źródeł, uważa w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17, przychody pochodzące ze źródeł nieujawnionych lub nie znajdujące pokrycia w ujawnionych źródłach, przychody osiągane z działalności, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców, przychody ze sprzedaży przetworzonych w sposób inny niż przemysłowy produktów roślinnych i zwierzęcych (z pewnymi wyjątkami), przychody z tytułu gromadzenia oszczędności na subkoncie OIPE w rozumieniu art. 2 pkt 9 ustawy o OIPE.

Uzyskanie przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych ma miejsce wtedy, gdy na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie zobowiązań podatnika wobec innych podmiotów - uzyskuje on określone przysporzenie majątkowe.

Przez uzyskanie przysporzenia majątkowego należy rozumieć zwiększenie aktywów bądź zmniejszenie pasywów (zobowiązań), o charakterze definitywnym, niemające charakteru zwrotnego.

Wnioskodawcy wystąpili z powództwem do sądu o stwierdzenie nieważności umowy, bowiem ta zawiera klauzule niedozwolone. Klauzule te w kontekście umów kredytowych rażąco naruszają interesy konsumentów, zwiększając koszty kredytu lub ograniczają prawa kredytobiorców.

Nadto kwota zobowiązania z tytułu zaciągniętego przez Wnioskodawców kredytu hipotecznego wyrażona w CHF została dowolnie ustalona przez bank, na co Wnioskodawcy nie mieli wpływu (w umowie kredytu wskazano, iż wartość zobowiązania z tytułu udzielonego Wnioskodawcom kredytu hipotecznego stanowi równowartość (...) CHF - zastrzegając jednocześnie, że kwota ta ma jedynie charakter informacyjny, zaś w dniu uruchomienia kredytu wartość zobowiązania w CHF wyniosła (...) (co dla kredytobiorcy wiąże się ze zwiększeniem zobowiązania i kosztów kredytu).

Zgodnie zaś z brzmieniem art. 405 Kodeksu cywilnego: „kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości”.

Sytuacja, w której dochodzi do wzbogacenia, może polegać na jednej czynności faktycznej lub prawnej, bądź może się na nią składać też kilka wzajemnie ze sobą powiązanych czynności dokonanych przez zubożonego, wzbogaconego lub przez osoby trzecie.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 2 marca 2017 r., sygn. akt II FSK 164/15, wskazał, iż: „bezpodstawne wzbogacenie w rozumieniu art. 405 k.c. zachodzi wtedy, gdy w rezultacie określonej sytuacji następuje wzbogacenie jednej osoby kosztem innej osoby, czyli gdy zachodzi wzajemna zależność pomiędzy uzyskaniem korzyści majątkowej przez wzbogaconego, a uszczerbkiem majątkowym doznanym przez zubożonego.”

Przesłanką roszczenia z tytułu bezpodstawnego wzbogacania jest wykazanie, że osoba wzbogacona uzyskała korzyść majątkową kosztem innej osoby, bez podstawy prawnej (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 listopada 2015 r., sygn. akt II CSK 870/14; LEX nr 1929).

W doktrynie wskazuje się, że instytucja bezpodstawnego wzbogacenia ma charakter szczególnego zdarzenia prawnego, „w wyniku którego bez podstawy prawnej powstaje nowa sytuacja, polegająca na wzroście majątku po stronie podmiotu wzbogaconego, kosztem jednoczesnego pogorszenia sytuacji majątkowej osoby zubożonej. Zarówno zubożenie, jak i wzbogacenie wywołane są tą samą przyczyną” (Komentarz do art. 405 Kodeksu cywilnego A. Kidyba (red.), A. Olejniczak, A. Pyrzyńska, T. Sokołowski, Z. Gawlik, A. Janiak, G. Kozieł, Kodeks cywilny. Komentarz. Tom III. Zobowiązania - część ogólna, LEX, 2010). Powstanie roszczenia o zwrot wzbogacenia wymaga zatem spełnienia następujących przesłanek:

–wzbogacenie majątku jednej osoby uzyskanego kosztem majątku innej osoby,

–wzbogacenie i zubożenie pozostają ze sobą w związku w tym rozumieniu, że wzbogacenie jest wynikiem zubożenia, a więc mają wspólne źródło,

–wzbogacenie nastąpiło bez podstawy prawnej.

Przyjmuje się, że brak podstawy prawnej oznacza uzyskanie korzyści kosztem zubożonego, nieusprawiedliwione przez czynność prawną, przepis ustawy, orzeczenie sądu lub decyzję administracyjną.

Treść stosunku prawnego, który powstał z chwilą zawarcia umowy kredytowej przez Wnioskodawców z X SA, którego obecnie następcą prawnym jest Q S.A. jest sprzeczna z dobrymi obyczajami i rażąco narusza interesy Wnioskodawców.

Zgodnie z brzmieniem art. 385¹ § 1 zdanie pierwsze Kodeksu cywilnego: „postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nieuzgodnione indywidualnie nie wiążą go, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy.”

Nadto należy wskazać, iż NSA w wyroku II FSK 164/15 z dnia 2 marca 2017 r., wskazał, że: „jeżeli nie będzie możliwe przyporządkowanie danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu” - art. 20 ustawy PIT), to nie będzie ono mogło być uznane za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadało ogólnej definicji przychodu zawartej w przepisach art. 11 ustawy PIT.”

Mimo, że nie wynika to wprost z brzmienia przepisu art. 11 ust. 1 ustawy PIT, za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Przychód jest bowiem w istocie określonym przyrostem majątkowym, a zatem jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Stąd też wszystkie kwoty otrzymywane „tytułem zwrotnym”, nie są zaliczane do przychodów podatkowych.

Ponadto bezpodstawne wzbogacenie w rozumieniu przyjętym w cyt. art. 405 Kodeksu cywilnego nie zostało wskazane jako źródło przychodów zarówno w art. 10 ust. 1 pkt 1- 8 ustawy PIT, jak i art. 20 tejże ustawy.

Otrzymany zwrot równowartości korzyści z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia, nie jest zatem przysporzeniem majątkowym w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy PIT.

W przedstawionym stanie faktycznym otrzymana kwota (...) zł stanowi część nieumorzonej wierzytelności Wnioskodawców wobec banku. Na wierzytelność tę składa się zwrot korzyści majątkowej, który to w rozumieniu art. 405 Kodeksu cywilnego, jako źródło przychodów, nie został wymieniony ani w art. 10 ust. 1 pkt 1 - 8, jak również w art. 20 ustawy PIT oraz odsetki ustawowe za opóźnienie. Odsetki ustawowe za opóźnienie, na mocy art. 21 ust. 1 pkt 95b ustawy PIT, objęte są zwolnieniem przedmiotowym.

Mając na uwadze powyższe, zgodnie z wyrokiem Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej z dnia 7 grudnia 2023 r., sygn. C 140/22: „jeśli konsument powoła się na nieważność zawartej umowy kredytowej i zażąda zwrotu wszystkich spełnionych świadczeń, ma również prawo domagać się odsetek od wszystkich wcześniej wpłaconych rat i innych kosztów związanych z kredytem.”

Natomiast zgodnie z art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego jeżeli dłużnik opóźnia się ze spełnieniem świadczenia pieniężnego, wierzyciel może żądać odsetek za czas opóźnienia, chociażby nie poniósł żadnej szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które dłużnik odpowiedzialności nie ponosi.

Stosownie zaś do art. 21 ust. 1 pkt 95 ustawy PIT, jak wyżej wskazano, wolne od podatku są odsetki z tytułu nieterminowej wypłaty należności niepodlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym, wolnych od podatku dochodowego lub od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Ad 2.

Bank w ramach zawartej ugody zobowiązał się do zwrotu części kosztów zastępstwa procesowego w kwocie (...) zł. Kwota ta stanowi górną granicę odpowiedzialności banku i zgodnie z postanowieniem Stron ugody wyczerpuje w całości roszczenia klienta (Wnioskodawców) z tego tytułu.

W ocenie Wnioskodawców, zwrot kosztów zastępstwa procesowego przez bank, nie będzie stanowił przysporzenia majątkowego, bowiem faktycznie poniesione przez Wnioskodawców koszty z tego tytułu były wyższe, niż kwota, którą na podstawie zawartej ugody Wnioskodawcy otrzymali od banku z tego tytułu.

Zgodnie z treścią art. 98 § 3 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz.U. z 2024 r., poz. 1568 ze zm., dalej: Kodeks postępowania cywilnego): „Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.”

Stosownie zaś do § 4 art. 98 przywołanej wyżej ustawy: „Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.”

Zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie będzie zatem stanowić przychodu dla Wnioskodawców. Kwota ta stanowi jedynie częściowy zwrot wcześniej poniesionych przez Wnioskodawców wydatków. W związku z dokonanym zwrotem nie nastąpi realne przysporzenie majątkowe po stronie Wnioskodawców, dlatego też otrzymana kwota nie będzie przychodem podlegającym opodatkowaniu.

A zatem otrzymany przez Wnioskodawców zwrot kosztów zastępstwa procesowego nie stanowi przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawodawca przyjął zasadę, że przychodami są:

1)pieniądze i wartości pieniężne, które:

· zostały otrzymane przez podatnika – czyli takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

· zostały postawione do dyspozycji podatnika – czyli takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

2)wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń – czyli takie przysporzenia majątkowe, które mają postać:

·świadczeń w naturze (otrzymane rzeczy lub prawa);

·nieodpłatnych świadczeń innych niż świadczenia w naturze (np. otrzymane usługi).

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Z uwagi na wyróżnienie przez ustawodawcę przychodów o charakterze niepieniężnym, uznaje się, że przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy jest nie tylko uzyskanie przez podatnika nowych aktywów, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne”. Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są:

-inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w przytoczonym już wcześniej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Z treści wniosku wynika, że 3 kwietnia 2008 r. zaciągnęli Państwo kredyt hipoteczny przeznaczony na refinansowanie kredytu hipotecznego udzielonego przez Y S.A. na zakup lokalu mieszkalnego wraz z wydzielonym w bryle budynku miejscem garażowym, waloryzowany kursem CHF, na podstawie którego bank wypłacił Państwu kwotę (...) zł. Z Państwa strony suma wpłaconych świadczeń na rzecz banku wyniosła (...) zł. W dniu 28 sierpnia 2025 r. zawarli Państwo ugodę z bankiem, w ramach której dokonano potrącenia wzajemnych roszczeń, a bank zobowiązał się do zwrotu na Państwa rzecz różnicy pomiędzy Państwa świadczeniem, a świadczeniem banku w wysokości (...) zł. Dodatkowobank zobowiązał się zwrócić Państwu koszty zastępstwa procesowego w kwocie (...) zł.

Zasady i skutki dokonywania kompensaty (potrącenia) reguluje przepis art. 498 ustawy Kodeks cywilny. Zgodnie z tym przepisem:

Gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej.

Potrącenie wierzytelności jest jedną z form wygaśnięcia zobowiązania w wyniku wykonania świadczenia przez umorzenie wzajemnych wierzytelności między stronami. Wygaśnięcie zobowiązania przez potrącenie, czyli kompensata wierzytelności, następuje wówczas, jeżeli jedna strona jest w stosunku do drugiej dłużnikiem i jednocześnie wierzycielem, tj. ma zarówno wierzytelność, jak i zobowiązanie względem tej drugiej strony. Potrącenie, mimo że dotyczy świadczeń tego samego rodzaju (z reguły pieniężnych), prowadzi do zaliczenia jednej wierzytelności na poczet drugiej. Dochodzi w ten sposób do zaspokojenia wierzyciela i osiągnięcia tym samym celu zobowiązania. Na skutek potrącenia wierzytelności obydwu stron umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. Instytucja potrącenia jest substytutem świadczenia, dzięki któremu dłużnik płaci swój dług i zwalnia się z zobowiązania. W momencie potrącenia następuje faktyczne spełnienie świadczenia. Potrącenie jest więc formą wykonania zobowiązania, do którego, w myśl art. 503 Kodeksu cywilnego, stosuje się przepisy o zaliczeniu zapłaty.

Wprawdzie przez potrącenie strony nie otrzymują efektywnie należnych im świadczeń, ale wskutek zaliczenia wierzytelności jednej z nich na poczet wierzytelności drugiej każda ze stron zostaje zwolniona ze swego długu, co pozwala uznać ich długi za spłacone. Tym samym potrącenie jako sposób wygaszenia stosunku zobowiązaniowego uznaje się za równoważny spełnieniu świadczenia (zapłacie).

W sytuacji, gdy dojdzie do umorzenia należności poprzez potrącenie wierzytelności, u stron nie wystąpi przychód podatkowy. Przychód podatkowy wystąpiłby wówczas, gdy doszłoby do częściowej kompensaty wierzytelności, a wierzyciel zwolniłby dłużnika z pozostałej części długu.

Wobec powyższego, skoro pozostała kwota roszczenia w wysokości (...) zł nie przekracza różnicy pomiędzy dokonanymi przez Państwo wpłatami na rzecz banku z tytułu spłaty rat kapitałowo-odsetkowych, a kwotą kapitału wypłaconego Państwu przez bank w ramach umowy kredytu, to jej otrzymanie nie spowodowało po Państwa stronie przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie są dla Państwa przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkuje obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

W odniesieniu natomiast do zwrotu kosztów zastępstwa procesowego, stosownie do art. 98 § 2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):

Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu prowadzącego postępowanie.

Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:

Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.

Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:

Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.

Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu (w tym zastępstwa procesowego) mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez stronę. Zwrot kosztów zastępstwa procesowego przez bank na Państwa rzecz, w ramach zawartej ugody, nie spowodował powstania u Państwa przychodu, o którym mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Środki te nie stanowią przysporzenia po Państwa stronie i nie podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych, ponieważ w związku z dokonanym zwrotem ww. kosztów nie nastąpiło realne przysporzenie majątkowe. Kwota ta stanowi jedynie zwrot poniesionych wcześniej przez Państwa wydatków – nie jest więc przychodem podlegającym opodatkowaniu. Dla celów podatkowych otrzymana kwota tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego jest obojętna podatkowo.

Dodatkowe informacje

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretację indywidualną w trybie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego podanego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Należy wskazać, że przy wydawaniu interpretacji organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Jeżeli zatem, przedstawiony we wniosku opis stanu faktycznego będzie różnił się od występującego w rzeczywistości, wówczas wydana interpretacja nie będzie chroniła Państwa w zakresie przedstawionego stanu faktycznego.

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

· Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

· Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1)z zastosowaniem art. 119a;

2)w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3)z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

· Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Zainteresowany będący stroną postępowania (art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

· w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

· w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 i art. 14r Ordynacji podatkowej.