Interpretacja indywidualna z dnia 27 listopada 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP1-1.4012.689.2025.2.IZ

Interpretacja indywidualna - stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

18 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia Usług Doradczych świadczonych w związku postępowaniami podatkowymi dotyczącymi rozliczeń Spółki w podatku dochodowym od osób prawnych oraz w podatku od towarów i usług, w okresie od dnia wydania Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy, w którym Wnioskodawca nie prowadzi działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług. Uzupełnili go Państwo - w odpowiedzi na wezwanie - pismem z 16 października 2025 r.

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest podmiotem polskiego prawa, zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT w Polsce. Spółka jest częścią międzynarodowej grupy kapitałowej, specjalizującej się w działalności w zakresie (...). Wnioskodawca prowadził działalność w zakresie (...). Spółka sprzedawała swoje towary zarówno do podmiotów powiązanych jak i niepowiązanych, w tym polskich i europejskich sieci supermarketów.

W ramach tej działalności Spółka dokonywała czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. Spółce w trakcie prowadzonej działalności przysługiwało prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego z tytułu nabywanych towarów i usług związanych z działalnością opodatkowaną.

Spółka zawarła w dniu 22 lipca 2020 r. umowę odpłatnego oddania przedsiębiorstwa do używania i pobierania pożytków (dalej: „Umowa”) na czas oznaczony do dnia 31 lipca 2030 r.

Na podstawie Umowy Wnioskodawca oddał korzystającemu (spółce powiązanej) do odpłatnego używania i pobierania pożytków zorganizowaną część przedsiębiorstwa, stanowiącą Jego zdaniem zorganizowany zespół składników materialnych i niematerialnych, przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej w zakresie (...), konstytuujący przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego lub zorganizowaną część przedsiębiorstwa w rozumieniu właściwych przepisów prawa podatkowego, w szczególności art. 4a pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 roku o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 1406 ze zm.) oraz w rozumieniu art. 2 pkt 27 e) ustawy o VAT (dalej: „Przedsiębiorstwo”), a korzystający przyjął Przedsiębiorstwo do używania i pobierania pożytków oraz zobowiązał się do uiszczenia opłat. Przedsiębiorstwo zostało wydane korzystającemu w dniu zawarcia Umowy. Czynność ta nie stanowiła czynności opodatkowanej VAT. Od dnia wydania Przedsiębiorstwa Spółka nie wykonuje żadnych czynności opodatkowanych VAT (wprawdzie po wydaniu Przedsiębiorstwa Spółka wystawiała faktury tytułem zwrotu kosztów, ale w odrębnym postępowaniu interpretacyjnym zostało rozstrzygnięte, że Spółka nie wykonywała czynności opodatkowanych i faktury nie powinny były być wystawiane - szerzej o tym w dalszej części wniosku). Po zakończeniu Umowy i zwrocie Przedsiębiorstwa przez korzystającego, Spółka będzie mogła potencjalnie dalej wykonywać działalność produkcyjną i związane z nią czynności opodatkowane VAT.

Strony Umowy postanowiły, że w skład Przedsiębiorstwa nie wchodzą m.in. należności i zobowiązania pieniężne z tytułu dostaw towarów i usług ani wszelkie należności i zobowiązania sporne, tj. będące przedmiotem postępowań sądowych, egzekucyjnych, upadłościowych lub restrukturyzacyjnych.

Spółka otrzymała interpretację indywidualną nr 0114-KDIP4-2.4012.530.2020.1.AS z 22 grudnia 2020 r., w której Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że Spółka ma prawo do odliczenia VAT z faktur otrzymanych po dniu wydania Przedsiębiorstwa od zakupów dokonanych przed dniem wydania Przedsiębiorstwa:

„Jak wynika z opisu sprawy należności i zobowiązania pieniężne z tytułu zakupu towarów i usług nie weszły w skład Przedsiębiorstwa. Tym samym prawa i obowiązki związane z zobowiązaniami pieniężnymi zostały wyłączone z zakresu sukcesji podatkowej. Z uwagi na powyższe, skoro w analizowanej sprawie zobowiązania pieniężne z tytułu zakupu towarów i usług zostały wyłączone z przedmiotu umowy, to Finansujący obowiązany jest ująć faktury dotyczące ww. zakupów w swoich rozliczeniach podatkowych. Zatem Finansujący będzie miał prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur otrzymanych przez Finansującego w dniu wydania Przedsiębiorstwa lub po tym dniu dotyczących zakupów dokonanych przez Finansującego przed dniem wydania Przedsiębiorstwa związanych z działalnością Przedsiębiorstwa, dla których obowiązek płatności wynagrodzenia dla dostawy z tytułu dokonanych zakupów nie przejdzie na Korzystającego.”

Przed dniem wydania Przedsiębiorstwa Spółka zawarła umowy na usługi prawne i usługi doradztwa podatkowego (dalej: „Usługi Doradcze”) związane z prowadzeniem postępowań podatkowych toczących się wobec Spółki, a dotyczących rozliczeń Spółki w podatku dochodowym od osób prawnych (za okresy od 2011 roku) oraz w podatku od towarów i usług (za okresy od 2012 roku).

Usługi Doradcze były świadczone na rzecz Spółki zarówno w okresie poprzedzającym wydanie Przedsiębiorstwa, jak i po dniu zawarcia Umowy - są świadczone nadal i będą wykonywane prawdopodobnie tak długo, jak długo będą trwały toczące się wobec Spółki postępowania.

W tym kontekście Wnioskodawca wskazuje, że w 2017 roku doszło do zawarcia warunkowej umowy sprzedaży udziałów w Spółce (dalej: „Umowa sprzedaży udziałów”) przez ich dotychczasowego właściciela (dalej: „Sprzedający”), który jest osobą fizyczną, nieprowadzącą działalności gospodarczej i niezarejestrowaną w Polsce ani w żadnym innym kraju Unii Europejskiej jako podatnik VAT.

Po spełnieniu warunków określonych w Umowie sprzedaży udziałów doszło do przeniesienia przez Sprzedającego wszystkich udziałów w Spółce na ich nowego właściciela (dalej: „Kupujący”).

Umowa sprzedaży udziałów określa nie tylko przedmiotowo istotne elementy umowy sprzedaży udziałów, ale również szereg innych kwestii, w tym zwłaszcza odpowiedzialność Sprzedającego z tytułu zobowiązań podatkowych Spółki za przeszłe okresy rozliczeniowe. Przedmiotem ustaleń Sprzedającego i Kupującego (dalej łącznie jako: „Strony”) była w tym zakresie przede wszystkim kwestia wzajemnych rozliczeń na wypadek zabezpieczenia lub określenia zaległości podatkowych Spółki (wraz z odsetkami od tych zaległości) na podstawie decyzji właściwych organów podatkowych w którymkolwiek ze wskazanych w Umowie sprzedaży udziałów postępowań podatkowych toczących się wobec Spółki, a dotyczących rozliczeń Spółki w podatku dochodowym od osób prawnych (za okresy od 2011 roku) oraz w podatku od towarów i usług (za okresy od 2012 roku).

W Umowie sprzedaży udziałów Strony postanowiły ponadto, że dla prawidłowego prowadzenia opisanych powyżej postępowań podatkowych Spółka nabywać będzie usługi prawne i doradcze (analogiczne usługi zostały przewidziane w stosunku do określonego w Umowie sprzedaży udziałów postępowania karnego, w którym Spółka może ponosić odpowiedzialność posiłkową). Zgodnie z Umową sprzedaży udziałów powyższe usługi Spółka będzie nabywać od profesjonalnych podmiotów konkretnie wskazanych w Umowie sprzedaży udziałów, albo będących pełnomocnikami Spółki albo zapewniających zastępstwo Spółki przez profesjonalnych pełnomocników w toczących się postępowaniach. W tym zakresie, od początku trwania tych postępowań, Spółka była i pozostaje stroną umów o świadczenie Usług Doradczych.

Koszty nabycia Usług Doradczych od tych podmiotów, zgodnie z Umową sprzedaży udziałów, mają być zwracane Spółce przez Sprzedającego.

Spółka wystawiała na Sprzedającego faktury z wykazanym podatkiem VAT z tytułu zwrotu kosztów nabytych usług (podatek należny był deklarowany w Jednolitych Plikach Kontrolnych składanych przez Spółkę) oraz odliczała VAT naliczony wynikający z faktur dokumentujących Usługi Doradcze (miało to miejsce zarówno przed jak i po dniu wydania Przedsiębiorstwa).

Spółka powzięła wątpliwości, na gruncie przepisów ustawy o VAT, co do konsekwencji zwrotu na rzecz Spółki przez Sprzedającego kosztów (środków pieniężnych) stanowiących równowartość ceny nabytych przez Spółkę Usług Doradczych. W związku z powyższym, wnioskiem z dnia 22 kwietnia 2020 r. Spółka zwróciła się do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: „Organ”, „Dyrektor KIS”) o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie braku uznania zwrotu kosztów usług doradczych za wynagrodzenie za świadczenie usług podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT oraz braku obowiązku udokumentowania zwrotu kosztów fakturą. Dyrektor KIS dnia 27 lipca 2020 r. wydał interpretację indywidualną nr 0114-KDIP1-1.4012.242.2020.2.EW, którą uznał stanowisko Skarżącej za nieprawidłowe, wskazując, że opisane we wniosku działania Spółki na rzecz Sprzedającego stanowią odpłatne świadczenie usług wypełniające dyspozycję art. 8 ust. 1 ustawy o VAT.

Spółka 9 września 2020 r. zaskarżyła przedmiotową interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej: „WSA”), który wyrokiem z 25 maja 2021 r., sygn. akt III SA/Wa 1982/20 uchylił zaskarżoną interpretację indywidualną. WSA zaznaczył, iż Spółka nie świadczy żadnej usługi Sprzedającemu w związku z nabywaniem przez nią Usług Doradczych. Powyższy wyrok WSA został w całości zaskarżony skargą kasacyjną Organu z 29 lipca 2021 r. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: „NSA”) wyrokiem z 3 kwietnia 2025 r. sygn. akt I FSK 1987/21 oddalił skargę kasacyjną Organu uznając, że sformułowane w niej zarzuty nie mają uzasadnionych podstaw.

NSA wprost potwierdził, że w powyższej sytuacji nie dochodzi do świadczenia usług, które podlegałby opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, wystawione przez Spółkę faktury z wykazanym podatkiem należnym należy uznać za wystawione niezasadnie, tj. dokumentujące transakcję, która nie podlegała opodatkowaniu VAT.

W związku z powyższym, Spółka zamierza wystawić faktury korygujące (za okresy nieobjęte przedawnieniem zobowiązań podatkowych), które wyeliminują uprzednio wykazany podatek VAT należny.

Uzupełnienie opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego

W odpowiedzi na pytania Spółka udzieliła następujących odpowiedzi:

a) Jaki okres jest objęty postępowaniem podatkowym dotyczącym Państwa zobowiązań podatkowych w podatku dochodowym od osób prawnych i podatku od towarów i usług?

Postępowania podatkowe dotyczące zobowiązań podatkowych Spółki w podatku dochodowym od osób prawnych obejmują lata 2011 - 2016, natomiast w odniesieniu do zobowiązań Spółki w podatku od towarów i usług obejmują okresy od stycznia do grudnia 2012 r., od stycznia do grudnia 2013 r., od stycznia do grudnia 2014 r., od stycznia do października 2015 r., od listopada do grudnia 2015 r., od stycznia do marca 2016 r. oraz od kwietnia do grudnia 2016 r. Znaczna część tych postępowań została już zakończona ostatecznymi decyzjami.

b) Kiedy Państwo otrzymali faktury dokumentujące nabycie przez Państwa Usług Doradczych?

Faktury dokumentujące nabycie Usług Doradczych, wystawiane przez doradców, były otrzymywane przez Spółkę na bieżąco po wykonaniu tych usług, tj. po zakończeniu miesiąca stanowiącego okres rozliczeniowy określony w umowach z doradcami. Faktury te są otrzymywane nieprzerwanie, co miesiąc od maja 2019 r. do chwili obecnej i będą nadal otrzymywane przez Spółkę w okresie trwania toczących się postępowań podatkowych.

c) W jaki sposób nabywane Usługi Doradcze związane są/były z czynnościami opodatkowanym podatkiem od towarów i usług; czy będą z tymi czynnościami związane?

Usługi Doradcze nabywane przez Spółkę ponoszone są w celu zabezpieczenia interesów Spółki oraz prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych wynikających z jej wcześniejszej działalności opodatkowanej. Powyższe wskazuje na istnienie pośredniego związku pomiędzy ponoszonymi wydatkami a wcześniejszą działalnością opodatkowaną - nabywane usługi doradcze pozostają nierozerwalnie związane z całokształtem prowadzonej przez Spółkę działalności opodatkowanej przed oddaniem Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy.

Związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy prowadzoną w przeszłości działalnością opodatkowaną a nabywanymi usługami doradczymi w trakcie niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy, jest zdaniem Spółki niepodważalny. Nabywanie wskazanych usług nie byłoby bowiem konieczne, gdyby nie istniało ryzyko zaistnienia potencjalnych zaległych zobowiązań podatkowych. Ryzyko to nie byłoby brane pod uwagę, gdyby Spółka nie dokonywała w przeszłości czynności opodatkowanych podatkiem VAT i tylko z takimi czynnościami ryzyko to może pozostawać w związku.

d) W jaki sposób nabywane Usługi Doradcze związane są/były z Państwa działalnością gospodarczą opodatkowaną podatkiem VAT?

Usługi Doradcze nabywane przez Spółkę ponoszone są w celu zabezpieczenia interesów Spółki oraz prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych wynikających z jej wcześniejszej działalności opodatkowanej. Powyższe wskazuje na istnienie pośredniego związku pomiędzy ponoszonymi wydatkami a wcześniejszą działalnością opodatkowaną - nabywane usługi doradcze pozostają nierozerwalnie związane z całokształtem prowadzonej przez Spółkę działalności opodatkowanej przed oddaniem Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy.

Związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy prowadzoną w przeszłości działalnością opodatkowaną a nabywanymi usługami doradczymi w trakcie niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy, jest zdaniem Spółki niepodważalny. Nabywanie wskazanych usług nie byłoby bowiem konieczne, gdyby nie istniało ryzyko zaistnienia potencjalnych zaległych zobowiązań podatkowych. Ryzyko to nie byłoby brane pod uwagę, gdyby Spółka nie dokonywała w przeszłości czynności opodatkowanych podatkiem VAT i tylko z takimi czynnościami ryzyko to może pozostawać w związku.

e) Z jakiego tytułu są Państwo czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług?

Spółka pozostaje czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług w związku z prowadzoną w przeszłości działalnością gospodarczą w zakresie (...), a obecnie - z tytułu nabywania Usług Doradczych związanych z toczącymi się postępowaniami podatkowymi.

Pytanie

Czy Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia Usług Doradczych świadczonych w związku postępowaniami podatkowymi dotyczącymi rozliczeń Spółki w podatku dochodowym od osób prawnych (za okresy od 2011 roku) oraz w podatku od towarów i usług (za okresy od 2012 roku), w okresie od dnia wydania Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy, w którym Wnioskodawca nie prowadzi działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia Usług Doradczych świadczonych w związku postępowaniami podatkowymi dotyczącymi rozliczeń Spółki w podatku dochodowym od osób prawnych (za okresy od 2011 roku) oraz w podatku od towarów i usług (za okresy od 2012 roku), w okresie od dnia wydania Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy, w którym Wnioskodawca nie prowadzi działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jednocześnie podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. W myśl tego przepisu, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Na mocy art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy o VAT, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

• nabycia towarów i usług,
• dokonania całości lub części zapłaty przed nabyciem towaru lub wykonaniem usługi.

Powyższe przepisy są odzwierciedleniem podstawowej cechy konstrukcyjnej systemu podatku VAT jaką jest zasada neutralności oraz wynikająca z niej zasada faktycznego opodatkowania konsumpcji, w myśl których podatek VAT obciąży dopiero konsumenta, a nie podatnika / przedsiębiorcę.

Realizacja zasady neutralności podatku VAT sprowadza się do zapewnienia podatnikowi prawa do odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu dóbr służących działalności gospodarczej. Jest to fundamentalne prawo podatnika (a nie przywilej) oraz podstawowe założenie konstrukcyjne podatku VAT. W praktyce prawo do odliczenia podatku VAT przysługuje, gdy odliczenia tego dokonuje podatnik VAT, a towary lub usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, tzn. takich, których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Warto również podkreślić, że art. 86 ust. 1 ustawy o VAT nie uzależnia prawa do odliczenia podatku VAT od związku zakupu z tylko i wyłącznie obecnie wykonywanymi czynności opodatkowanymi.

Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Związek zakupów z działalnością opodatkowaną ocenia się w momencie nabycia towaru/usługi i w odniesieniu do całokształtu działalności podatnika. Brak bieżących czynności opodatkowanych nie pozbawia prawa do odliczenia, jeśli istnieje związek z działalnością z przeszłości (TSUE C-32/03, NSA I FSK 236/19).

Dodatkowo zaznaczyć należy, że ustawodawca nie precyzuje w jakim zakresie i w jaki sposób towary i usługi muszą być wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, aby pozwoliło to podatnikowi na odliczenie podatku naliczonego. Związek ten może być bezpośredni lub pośredni.

Aby zdefiniować pojęcia związku bezpośredniego i pośredniego, w pierwszej kolejności warto odwołać się do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE” lub „Trybunał”). Tytułem przykładu podać można orzeczenie z 21 lutego 2013 r. w sprawie C-104/12 (Finanzamt Köln-Nord przeciwko Wolframowi Beckerowi), w którym Trybunał stwierdził: ,,bezpośredni związek między konkretną transakcją na wcześniejszym etapie obrotu a transakcją lub transakcjami dającymi prawo do odliczenia dokonanymi na późniejszym etapie obrotu jest co do zasady niezbędny do powstania po stronie podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego oraz do określenia wysokości tego odliczenia (zob. ww. wyrok w sprawie Midland Bank, pkt 24; wyrok z 22 lutego 2001 r. w sprawie C‑408/98 Abbey National, Rec. S. I‑1361, pkt 26; ww. wyrok w sprawie Investrand, pkt 23). Warunkiem powstania prawa do odliczenia podatku VAT od nabycia towarów lub usług na wcześniejszym etapie obrotu jest, by koszt nabycia owych towarów lub usług stanowił element ceny w ramach transakcji dającej prawo do odliczenia na późniejszym etapie (zob. ww. wyroki: w sprawie Midland Bank, pkt 30; w sprawie Abbey National, pkt 28)”.

W dalszej części wyroku TSUE tak wypowiada się na temat związku pośredniego: ,,Podatnik korzysta jednak z prawa do odliczenia również w sytuacji braku bezpośredniego związku między konkretną transakcją na wcześniejszym etapie obrotu a transakcją lub transakcjami na późniejszym etapie obrotu powodującymi powstanie prawa do odliczenia, jeżeli cena nabycia otrzymanych świadczeń wchodzi w zakres ogólnych kosztów działalności podatnika i stanowi w związku z tym element ceny dostarczanych przez niego towarów lub świadczonych usług. Tego rodzaju koszty mają bowiem bezpośredni związek z całością działalności gospodarczej podatnika (zob. podobnie w szczególności ww. wyrok w sprawie Midland Bank, pkt 31; wyrok z 26 maja 2005 r. w sprawie C‑465/03 Kretztechnik, Zb.Orz. s. I‑4357, pkt 36)”.

Analogicznie w orzeczeniu z 27 września 2001 r. w sprawie CIBO Participations S.A. (C-16/00) Trybunał doszedł do wniosku, że aby możliwe było odliczenie VAT naliczonego, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy wydatkiem a sprzedażą opodatkowaną VAT, co oznacza, że wydatek musi stanowić element kosztowy sprzedaży opodatkowanej. Niemniej TSUE stwierdził, że wydatki na doradztwo związane z procesem przejmowania spółek zależnych przez CIBO stanowią koszty ogólne, mające związek z działalnością opodatkowaną tej spółki.

Podobne stanowisko Trybunał wyraził w orzeczeniu z 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 Kretztechnik AG przeciwko Finanzamt Linz. Sprawa ta dotyczyła wprawdzie prawa do odliczenia podatku od wydatków związanych z emisją akcji, jednakże TSUE sformułował w tym wyroku dwie tezy:

• emisja akcji nie jest objęta odpłatnym świadczeniem usług i tym samym nie jest objęta VAT (nie jest to transakcja zwolniona z VAT),
• wydatki z emisją akcji (której celem było zdobycie finansowania działalności gospodarczej) powinny zostać potraktowane jako koszty ogólne prowadzonej działalności, przez co możliwe jest odliczenie VAT naliczonego w sposób właściwy dla charakteru działalności (tj. w całości lub na podstawie struktury sprzedaży).

W świetle powyższego orzecznictwa TSUE należy stwierdzić, że kierując się wykładnią dokonywaną w zgodzie z zasadami Dyrektywy 2006/112/WE, na gruncie art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, podobnie jak i art. 167 i nast. Dyrektywy 2006/112/WE, należy przyjąć - co do zasady - że niezbędnym warunkiem odliczenia VAT jest istnienie związku pomiędzy zakupami (wydatkami), a czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten może być:

• bezpośredni, kiedy zakup związany jest z konkretną transakcją opodatkowaną - poniesiony wydatek stanowi część składową kosztów świadczenia, uwzględnioną w cenie;
• pośredni, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania firmy (przedsiębiorstwa) - mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganymi przez podatnika przychodami.

Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Należy podkreślić, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w określonych terminach, na określonych zasadach pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy będą wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy o VAT.

Natomiast, w myśl art. 88 ust. 4 ustawy o VAT, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7 ustawy o VAT. Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Jak wynika z opisanego stanu faktycznego, Wnioskodawca jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT. W przeszłości Spółka prowadziła działalność obejmującą głównie (...). W ramach tej działalności Spółka dokonywała czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W lipcu 2020 roku Spółka wydała Przedsiębiorstwo korzystającemu na podstawie Umowy, w wyniku czego zaprzestała prowadzenia bieżącej działalności operacyjnej. Od tego momentu Spółka nie wykonuje czynności opodatkowanych VAT. Niemniej nadal toczą się wobec niej postępowania podatkowe dotyczące rozliczeń Spółki w zakresie podatku VAT i podatku dochodowego od osób prawnych w okresach poprzedzających dzień wydania Przedsiębiorstwa. Dla prawidłowego prowadzenia wskazanych postępowań podatkowych Spółka nabywa i nabywać będzie Usługi Doradcze. Wynika to zarówno z racjonalnych decyzji biznesowych (zaangażowanie profesjonalnych pełnomocników do prowadzenia postępowań zmniejsza ryzyko ich zakończenia w sposób niekorzystny dla Spółki, co miałoby dla Spółki negatywne konsekwencje finansowe - potencjalnie obowiązek zapłaty podatku z odsetkami), jak i zobowiązania wynikającego z Umowy sprzedaży udziałów (Kupujący zobowiązał się zapewnić, że Spółka, której udziały nabył, będzie prowadzić postępowania z należytą starannością i profesjonalnym wsparciem). W tym zakresie, od początku trwania tych postępowań podatkowych, Spółka była i pozostaje stroną umów o świadczenie Usług Doradczych.

Wszystkie zakupy Usług Doradczych udokumentowane są fakturami wystawianymi na Spółkę.

Spółka obniżała swój VAT należny o VAT naliczony wynikający z faktur otrzymywanych od ww. doradców - zdaniem Spółki, ma ona prawo do obniżania kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia usług prawnych i doradczych również w trakcie niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy, ze względu na ich związek z działalnością opodatkowaną VAT, prowadzoną przez Spółkę w przeszłości.

Postępowania, w ramach których nabywane są ww. usługi, dotyczą okresów, w których Spółka prowadziła działalność gospodarczą, a zatem obecne wydatki mają swoje źródło w uprzednim wykonywaniu opodatkowanej działalności. Zdaniem Wnioskodawcy, samo trwałe niewykonywanie w danym momencie działalności opodatkowanej nie pozbawia podatnika prawa do odliczenia VAT, zwłaszcza w przypadku, gdy nabywane usługi pozostają w ścisłym związku z historyczną działalnością opodatkowaną.

Takie podejście ma swoje źródło w stanowisku organów podatkowych i wykładni prezentowanej przez TSUE. W tym zakresie, Wnioskodawca pragnie zwrócić uwagę na stanowisko TSUE w wyroku z dnia 3 marca 2005 w sprawie C-32/03 I/S Fini H przeciwko Skatteministeriet. W tej sprawie Trybunał rozpatrywał prawo do odliczenia podatku VAT od czynszu uiszczanego w trakcie przeprowadzania likwidacji przedsiębiorcy. Stan faktyczny w przytoczonej sprawie dotyczył likwidacji a nie niewykonywania czynności opodatkowanych w czasie trwania leasingu przedsiębiorstwa, ale na gruncie prawa do odliczenia podatku VAT należy te postępowania traktować równorzędnie.

Trybunał odpowiadając na pytania prejudycjalne stwierdził że:

„Czynności bowiem takie jak płatności, których podmiot nadal dokonuje podczas likwidacji swojej działalności gospodarczej, winny być uznane za część działalności gospodarczej w rozumieniu art. 4 szóstej dyrektywy. Istnieje ponadto bezpośredni i ścisły związek między obowiązkiem kontynuowania opłacania czynszu oraz innych opłat po tym, jak zaprzestano wykonywania działalności handlowej, a wykonywaniem tej działalności, zważywszy na to, że umowa najmu została zawarta celem uzyskania możliwości dysponowania pomieszczeniem niezbędnym do jej wykonywania i że pomieszczenie to było faktycznie do tego przeznaczone. Czas trwania obowiązku opłacania czynszu i opłat związanych z tym pomieszczeniem pozostaje w tym kontekście bez wpływu, o ile okres ten jest bezwzględnie niezbędny do zakończenia czynności likwidacyjnych. (...)

Prawo do odliczenia podatku VAT powinno być zatem przyznane w związku z otwarciem likwidacji działalności, o ile jej przeprowadzenie nie pociąga za sobą działań nieuczciwych ani nie stanowi nadużyciaʺ.

TSUE stwierdził, że uiszczanie przez przedsiębiorcę będącego w likwidacji czynszu za najem lokalu gastronomicznego, w którym podatnik nie wykonuje już działalności, jest działalnością gospodarczą na gruncie podatku VAT. TSUE zajął takie stanowisko, gdyż stwierdził, że płatności za najem związane są z historycznie wykonywaną działalnością gospodarczą.

Z powyższego orzeczenia wynika, że dopuszczalne jest istnienie „wstecznego” związku pomiędzy nabywanymi po zakończeniu działalności usługami a wcześniejszą działalnością opodatkowaną.

Podejście to znajduje także odzwierciedlenie w stanowiskach polskich organów podatkowych, w tym:

• w interpretacji indywidualnej z 21 grudnia 2009 r., sygn.: ILPP2/4441-72/09-2/SJ, Dyrektor KIS stanął na stanowisku:

„Z opisanej sytuacji wynika, iż Spółka w 2005 r. podpisała umowę leasingu operacyjnego, której przedmiotem było centrum obróbcze i 2 pulpity narzędziowe. Urządzenia zostały przeznaczone do czynności produkcyjnych Spółki. Jednakże, w związku z procesem likwidacyjnym w 2009 r. Wnioskodawca zaprzestał produkcji. Konsekwencją powyższego jest czasowe nieużywanie przedmiotów będących w leasingu. Umowa leasingu obowiązuje jednak Spółkę do końca 2010 r. i musi ona co miesiąc uiszczać opłaty leasingowe. Przedmioty, które Wnioskodawca użytkował na podstawie umowy leasingu, służyły wyłącznie do wykonywania czynności opodatkowanych. Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, iż Spółka nabywając usługę leasingu planowała wykorzystać urządzenia do czynności opodatkowanych, wobec czego wydatek ten wiązał się z zamiarem wykonywania czynności opodatkowanych. Reasumując, w przedmiotowej sprawie, zostanie spełniony podstawowy warunek wskazany w art. 86 ust. 1 ustawy, czyli związek zakupów ze sprzedażą opodatkowaną. Tym samym Wnioskodawcy przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT, wynikającego z faktur dokumentujących opłaty wynikające z umowy leasingu.”

• w interpretacji indywidualnej z 10 sierpnia 2021 r., sygn. 0113-KDIPT1-1.4012.272.2021.3.ŻR:

„Biorąc zatem pod uwagę powyższe należy uznać, że w przedmiotowej sprawie podatnikowi, którego działalność przed sprzedażą przedsiębiorstwa obejmowała wyłącznie czynności opodatkowane, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, po sprzedaży przedsiębiorstwa (ale podatnik VAT nadal istnieje), usług lub towarów związanych i niezbędnych do zakończenia działalności spółki i jej likwidacji (upadłość). W konsekwencji powyższego, Wnioskodawcy (…) po zaprzestaniu wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, (…) przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.”

• w interpretacji indywidualnej z 17 kwietnia 2023 r., sygn.: 0111- KDIB3-1.4012.944.2022.7.ICZ:

„Należy zauważyć, że podjęcie przez Państwa decyzji o zamknięciu bieżącej działalności produkcyjnej oraz wkroczeniu w proces postępowania likwidacyjnego nie wpływa na Państwa status podatkowy. W szczególności nie przestają Państwo być podatnikiem podatku od towarów i usług.

Jak wyjaśnili Państwo, pomimo braku faktycznego prowadzenia działalności produkcyjnej, Spółka ponosiła i będzie ponosić, do czasu likwidacji, określone wydatki związane z bieżącym funkcjonowaniem, które to funkcjonowanie jest niezbędne w celu dokonania planowanej sprzedaży posiadanych składników majątkowych oraz finalnej likwidacji Spółki. (..) Wobec powyższego zachowują Państwo wszystkie prawa i obowiązki przysługujące podatnikowi podatku VAT. Oceny tej nie zmienia również fakt niekontynuowania dotychczasowej działalności produkcyjnej polegającej na produkcji (...).”

Powyższe interpretacje indywidualne, wydane przez Dyrektora KIS, potwierdzają jednolitą i ugruntowaną linię interpretacyjną, zgodnie z którą prawo do odliczenia podatku naliczonego nie wygasa automatycznie z chwilą zaprzestania działalności opodatkowanej. Kluczowe znaczenie ma bowiem istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy ponoszonym wydatkiem a uprzednio wykonywaną działalnością opodatkowaną.

W opisanym stanie faktycznym zachodzą wszystkie przesłanki pozytywne z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, a jednocześnie brak jest przesłanek negatywnych z art. 88 tej ustawy. Stan faktyczny jest w pełni porównywalny do sytuacji rozstrzygniętej w wyroku TSUE w sprawie C-32/03 Fini H, a także do szeregu interpretacji indywidualnych Dyrektora KIS, m.in. 0113-KDIPT1-1.4012.272.2021.3.ŻR i 0111-KDIB3-1.4012.944.2022.7.ICZ. W każdym z tych przypadków organ interpretacyjny lub TSUE potwierdziły prawo do odliczenia podatku naliczonego w sytuacji, gdy wydatki ponoszone są po ustaniu działalności operacyjnej, ale pozostają w związku z uprzednio wykonywaną działalnością opodatkowaną.

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, nawet po zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej podatnik zachowuje prawo do odliczenia VAT od usług nabywanych w związku z wcześniejszą działalnością, o ile usługi te pozostają w związku z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi uprzednio.

Zdaniem Wnioskodawcy, taki związek występuje w opisanym stanie faktycznym. Choć obecnie Spółka nie prowadzi aktualnie aktywnej działalności operacyjnej w rozumieniu bieżącej sprzedaży towarów i usług, nadal pozostaje zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT, a ponoszone przez nią wydatki pozostają w związku z wcześniejszą działalnością opodatkowaną, której rozliczenie - w szczególności w zakresie potencjalnych zobowiązań podatkowych - nadal może generować skutki prawne i finansowe. Spółka nadal funkcjonuje jako podmiot prawa, który jest stroną toczących się postępowań i umów zapewniających jej bieżące funkcjonowanie, a po zakończeniu Umowy i zwrocie Przedsiębiorstwa przez korzystającego, Spółka będzie mogła dalej wykonywać działalność produkcyjną i związane z nią czynności opodatkowane VAT.

Przez cały okres trwania Umowy Spółka pozostaje zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT.

Utrzymanie statusu podatnika VAT umożliwia wykonywanie wszelkich praw i obowiązków przewidzianych ustawą o VAT, w tym prawa do odliczenia podatku naliczonego.

Jednocześnie Usługi Doradcze nabywane przez Spółkę są ponoszone w celu zabezpieczenia interesów Spółki oraz prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych wynikających z jej wcześniejszej działalności opodatkowanej. Są one bowiem nabywane w związku z prowadzonymi postępowaniami, które z kolei dotyczą okresów, w których Spółka prowadziła działalność gospodarczą. Postępowania dotyczące zobowiązań podatkowych Spółki z przeszłości wymagają jej udziału i nakładów finansowych na profesjonalne wsparcie prawne, co wiąże się z wcześniejszym prowadzeniem działalności opodatkowanej. Pomimo niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy, ze względu na charakter postępowań podatkowych (dotyczących przeszłych okresów, lecz toczących się już po zakończeniu działalności), Spółka biorąc pod uwagę swój szeroko rozumiany interes nie mogła zaprzestać nabywania Usług Doradczych.

Byłoby to wręcz nielogiczne, aby rezygnować ze wsparcia prawnego i doradztwa podatkowego w trakcie toczących się postępowań podatkowych. Takie działanie mogłoby skutkować narażeniem się na przegranie sporu podatkowego i szerokie negatywne konsekwencje dla Spółki, m.in. w postaci zaległości podatkowych i odsetek od nich.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, Spółka pomimo że ponosi koszty Usług Doradczych „na bieżącoʺ, tj. podczas niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy, to źródłem nabyć tych Usług Doradczych są umowy i zdarzenia mające miejsce w okresie aktywnej działalności opodatkowanej VAT.

Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, Spółce przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego z tytułu nabywanych Usług Doradczych, nawet jeśli obecnie nie wykonuje czynności opodatkowanych. Prawo to wynika z:

• Zachowania statusu podatnika VAT - Spółka nie została wykreślona z rejestru jako podatnik VAT czynny, a tym samym zachowuje uprawnienia przysługujące podatnikom.
• Istnienia pośredniego związku pomiędzy ponoszonymi wydatkami a wcześniejszą działalnością opodatkowaną - nabywane Usługi Doradcze, mimo że nie były niezbędne do wytwarzania towarów będących przedmiotem działalności opodatkowanej Spółki (nie jest to zatem związek bezpośredni),

to wiążą się one nierozerwalnie z całokształtem prowadzonej przez Spółkę działalności opodatkowanej przed oddaniem Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy. Związek przyczynowoskutkowy pomiędzy prowadzoną w przeszłości działalnością opodatkowaną, a nabywanymi Usługami Doradczymi w trakcie niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy, jest zdaniem Spółki niepodważalny. Nabywanie ww. usług nie byłoby bowiem konieczne, gdyby nie istniało ryzyko zaistnienia potencjalnych zaległych zobowiązań podatkowych. Z kolei ryzyko to nie byłoby brane pod uwagę, gdyby Spółka nie dokonywała w przeszłości czynności opodatkowanych podatkiem VAT i tylko z takimi czynnościami ryzyko to może być związane. W konsekwencji, zdaniem Wnioskodawcy uzasadnione jest stwierdzenie, że istnieje nierozerwalny, pośredni związek między prowadzoną w przeszłości działalnością opodatkowaną, a Usługami Doradczymi nabywanymi w trakcie niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy.

Końcowo Spółka chciałaby zaznaczyć, że ewentualna odmowa przyznania jej prawa do odliczenia VAT z tytułu nabywanych usług doradczych i prawnych, byłaby sprzeczna z unijną zasadą neutralności podatku VAT, która oznacza, że podatek naliczony powinien co do zasady podlegać odliczeniu, o ile tylko istnieje związek z działalnością opodatkowaną.

Jak wynika m.in. z wyroku NSA z 4 listopada 2022 r., znak I FSK 236/19: „Zasada neutralności VAT dla podatnika polega na tym, że przez realizację prawa do odliczenia podatku naliczonego, podatnik nie ponosi faktycznie ciężaru tego podatku. Oznacza to, że VAT dla podatników uczestniczących w obrocie towarami i usługami, którzy nie są ostatecznymi odbiorcami - nie może być obciążeniem, lecz musi być neutralny. Prawo do odliczenia zostało wprowadzone po to, by całkowicie uwolnić przedsiębiorcę od kosztów VAT zapłaconego w toku jego działalności gospodarczej z tytułu nabywanych towarów i usług dla tej działalności.”

Pozbawienie Spółki prawa do odliczenia VAT z tytułu ww. usług prowadziłoby do naruszenia zasady neutralności, ponieważ w opisanym stanie faktycznym podatek VAT byłby wówczas kosztem Wnioskodawcy niemożliwym do skompensowania poprzez odliczenie VAT naliczonego, pomimo faktu, że Wnioskodawca nie był ostatecznym odbiorcą nabywanej usługi (konsumentem końcowym).

W opisanym stanie faktycznym za konsumenta końcowego można uznać jedynie ostatecznych konsumentów sprzedawanych przez Spółkę w przeszłości wyrobów (...), zatem zgodnie z zasadą neutralności, Spółka jako podmiot niebędący konsumentem końcowym, powinna zachować prawo do odliczenia VAT.

W związku z powyższym, zdaniem Wnioskodawcy, Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia usług prawnych i doradczych, w trakcie niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:

Stosownie do ww. przepisów, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.

Przedstawiona wyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które są wykorzystywane do wykonywania czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających opodatkowaniu.

Ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Na mocy art. 88 ust. 4 ustawy:

Zgodnie z ww. regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Ponadto, aby podmiot mógł skorzystać z prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności powinien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go - dla tej czynności - za podatnika podatku od towarów i usług, działającego w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy:

Ze złożonego wniosku wynika, że prowadzili Państwo działalność gospodarczą w zakresie (...). Sprzedawali Państwo swoje towary zarówno do podmiotów powiązanych jak i niepowiązanych, w tym polskich i europejskich sieci supermarketów. W ramach tej działalności dokonywali Państwo czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W trakcie prowadzonej działalności przysługiwało Państwu prawo do pełnego odliczenia VAT naliczonego z tytułu nabywanych towarów i usług związanych z działalnością opodatkowaną.

22 lipca 2020 r. zawarli Państwo Umowę odpłatnego oddania przedsiębiorstwa do używania i pobierania pożytków na czas oznaczony do dnia 31 lipca 2030 r. Przedsiębiorstwo zostało wydane korzystającemu w dniu zawarcia Umowy. Czynność ta nie stanowiła czynności opodatkowanej VAT. Od dnia wydania Przedsiębiorstwa nie wykonują państwo żadnych czynności opodatkowanych VAT. Po zakończeniu Umowy i zwrocie Przedsiębiorstwa przez korzystającego, będą Państwo mogli potencjalnie dalej wykonywać działalność produkcyjną i związane z nią czynności opodatkowane VAT Strony Umowy postanowiły, że w skład Przedsiębiorstwa nie wchodzą m.in. należności i zobowiązania pieniężne z tytułu dostaw towarów i usług ani wszelkie należności i zobowiązania sporne, tj. będące przedmiotem postępowań sądowych, egzekucyjnych, upadłościowych lub restrukturyzacyjnych.

Przed dniem wydania Przedsiębiorstwa zawarli Państwo umowy na usługi prawne i usługi doradztwa podatkowego (Usługi Doradcze) związane z prowadzeniem postępowań podatkowych toczących się wobec Państwa a dotyczących Państwa rozliczeń w podatku dochodowym od osób prawnych (za okresy od 2011 roku) oraz w podatku od towarów i usług (za okresy od 2012 roku). Postępowania podatkowe dotyczące zobowiązań podatkowych w podatku dochodowym od osób prawnych obejmują lata 2011 - 2016, natomiast w odniesieniu do zobowiązań w podatku od towarów i usług obejmują okresy od stycznia do grudnia 2012 r., od stycznia do grudnia 2013 r., od stycznia do grudnia 2014 r., od stycznia do października 2015 r., od listopada do grudnia 2015 r., od stycznia do marca 2016 r. oraz od kwietnia do grudnia 2016 r. Znaczna część tych postępowań została już zakończona ostatecznymi decyzjami.

Faktury dokumentujące nabycie usług doradczych, wystawiane przez doradców, były otrzymywane przez Państwa na bieżąco po wykonaniu tych usług, tj. po zakończeniu miesiąca stanowiącego okres rozliczeniowy określony w umowach z doradcami. Faktury te są otrzymywane nieprzerwanie, co miesiąc od maja 2019 r. do chwili obecnej i będą nadal otrzymywane przez Państwa w okresie trwania toczących się postępowań podatkowych.

Wskazali Państwo, że są czynnym podatnikiem podatku VAT w związku z prowadzoną w przeszłości działalnością gospodarczą w zakresie produkcji (...), a obecnie - z tytułu nabywania Usług Doradczych związanych z toczącymi się postępowaniami podatkowymi.

Państwa wątpliwości dotyczą prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia Usług Doradczych świadczonych w związku postępowaniami podatkowymi dotyczącymi rozliczeń w podatku dochodowym od osób prawnych (za okresy od 2011 roku) oraz w podatku od towarów i usług (za okresy od 2012 roku), w okresie od dnia wydania Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy, w którym nie prowadzą Państwo działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Formułując w wyżej powołanym art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Dla realizacji prawa do odliczenia podatku naliczonego niezbędne jest istnienie związku pomiędzy dokonywanymi zakupami towarów i usług, a prowadzoną działalnością opodatkowaną generującą podatek należny.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie precyzują, jaki związek musi istnieć pomiędzy zakupami a sprzedażą, żeby podatnik mógł skorzystać z prawa do odliczenia. Związek ten może być bezpośredni bądź pośredni.

O związku bezpośrednim dokonywanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy nabywane towary służą np. dalszej odsprzedaży (towary handlowe) lub też nabywane towary i usługi są niezbędne do wytworzenia towarów lub usług będących przedmiotem dostawy. Bezpośrednio wiążą się więc z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez podatnika.

Natomiast pośredni związek nabywanych towarów i usług z działalnością przedsiębiorcy występuje wówczas, gdy ponoszone wydatki wiążą się z całokształtem funkcjonowania przedsiębiorstwa - mają pośredni związek z działalnością gospodarczą, a tym samym z osiąganym przez podatnika obrotem opodatkowanym. Aby jednak można było wskazać, że określone zakupy mają chociażby pośredni związek z działalnością podmiotu, istnieć musi związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy dokonanymi zakupami towarów i usług, a powstaniem obrotu. O pośrednim związku dokonanych zakupów z działalnością podatnika można mówić wówczas, gdy zakup towarów i usług nie przyczynia się bezpośrednio do uzyskania obrotu przez podatnika, np. poprzez ich odsprzedaż, lecz poprzez wpływ na ogólne funkcjonowanie przedsiębiorstwa jako całości, przyczynia się do generowania przez podmiot obrotu.

Powyższe regulacje oznaczają, że aby stwierdzić, czy podatnikowi podatku od towarów i usług przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, należy zbadać wyłącznie związek ponoszonych wydatków z wykonywanymi przez podatnika czynnościami opodatkowanymi, przy czym związek ten musi mieć charakter niewątpliwy, lecz niekoniecznie bezpośredni. Podatnik musi jednak wykazać związek zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego). Przy czym istotna jest intencja nabycia, tzn. jeśli dany towar ma służyć wykonywaniu czynności opodatkowanych, wówczas po spełnieniu wymienionych w art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, pod warunkiem że nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Istnienie związku między nabywanymi towarami i usługami, a transakcjami opodatkowanymi podatnika jest traktowane jako niezbędny wymóg powstania prawa do odliczenia podatku również w Dyrektywie 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11 grudnia 2006 r. str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE. Stanowisko powyższe znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Dyrektywa 2006/112/WE jako fundamentalną cechę podatku od wartości dodanej wskazuje zasadę neutralności podatku. Cechą podatku od wartości dodanej, wskazaną w ust. 2 art. 1 ww. Dyrektywy, jest faktyczne obciążenie ciężarem podatku od wartości dodanej jedynie konsumpcji towarów i usług. Z treści tego przepisu należy wnioskować, że podatek ten nie powinien obciążać podmiotów biorących udział w obrocie towarami i usługami, niebędących ich ostatecznymi odbiorcami. Należy jednak zwrócić uwagę, że zgodnie z postanowieniami art. 1, podatek powinien być naliczany na wszystkich stadiach obrotu, z etapem sprzedaży detalicznej włącznie. Mechanizmem zapewniającym obciążenie podatkiem wyłącznie ostatecznych odbiorców towarów i usług, przy jednoczesnym naliczaniu podatku na każdym etapie obrotu, jest wskazane w ust. 2, prawo do odliczenia od podatku należnego podatku zapłaconego przy nabyciu towarów i usług. Ograniczenie prawa do odliczenia podatku przez podatnika, podobnie jak wszelkie odstępstwa od zasady powszechności opodatkowania, powinny mieć charakter wyjątkowy i mogą być wprowadzane jedynie na podstawie wyraźnych przepisów prawa.

Szczegółowe zasady realizacji prawa do odliczenia podatku zawierają przepisy Tytułu X Dyrektywy 2006/112/WE. Z tego powodu należy uznać, że przepisy tego Tytułu należą bez wątpienia do najistotniejszych regulacji ww. Dyrektywy. Neutralność podatku od wartości dodanej dla podatnika wyraża się, m.in. dążeniem do poszukiwania, wdrażania i ochrony rozwiązań legislacyjnych zapewniających stan prawny, w którym wartość podatku zapłaconego przez podatnika w cenie zakupywanych przez niego towarów i usług wykorzystywanych do celów działalności opodatkowanej, nie będzie stanowić dla podatnika ostatecznego kosztu. Podatnik musi mieć zapewnioną możliwość odzyskania podatku naliczonego związanego ze swoją działalnością opodatkowaną. Wszelkie korzystne dla podatnika konsekwencje wynikające z koncepcji neutralności podatku, są traktowane w doktrynie wspólnego systemu VAT jako fundamentalne prawo podatnika, nie zaś jako jego przywilej.

Zasada neutralności podatku VAT, a także kwestia pośredniego związku pomiędzy podatkiem naliczonym VAT, a czynnościami opodatkowanymi jako warunku wystarczającego do zachowania prawa do odliczenia VAT były przedmiotem licznych orzeczeń TSUE, m.in. wyrok z 15 stycznia 1998 r. w sprawie C-37/95 (Państwo Belgijskie v. Ghent Coal Terminal NV), wyrok z 22 lutego 2001 r. w sprawie C-408/98 (Abbey National plc v. Commissioners of Customs & Excise), wyrok z 26 maja 2005 r. w sprawie C-465/03 (Kretztechnik AG v. Finanzamt Linz), wyrok z 27 września 2001 r. w sprawie C-16/00 (CIBO Participations SA v. Directeur régional des impôts du Nord-Pas-de-Calais). TSUE podkreślał, że co do zasady, prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego przysługuje podatnikom wówczas, gdy istnieje bezpośredni związek poniesionych wydatków ze sprzedażą opodatkowaną. Jednakże, brak bezpośredniego związku z konkretną czynnością podlegającą opodatkowaniu nie wyklucza prawa do odliczenia podatku VAT w przypadku tzw. kosztów ogólnych działania podatnika, o ile koszty te mogą być przypisane do działalności podatnika podlegającej opodatkowaniu VAT.

W orzeczeniu z 27 września 2001 r. w sprawie CIBO Participations SA (C-16/00) Trybunał wskazuje, że aby możliwe było odliczenie VAT naliczonego, musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy wydatkiem, a sprzedażą opodatkowaną VAT. Wydatek stanowi element kosztowy sprzedaży opodatkowanej. Wydatki na doradztwo związane z procesem przejmowania spółek zależnych przez CIBO stanowią koszty ogólne, mające związek z działalnością opodatkowaną tej spółki.

W tym miejscu należy wskazać orzeczenie TSUE z 3 marca 2005 r. w sprawie C-32/03 l/S Fini H przeciwko Skatteministeriet, w którym Trybunał wypowiedział się, że:

O braku związku bezpośredniego danego zakupu z czynnościami opodatkowanymi w kontekście prawa do odliczenia podatku wypowiedział się również TSUE w wyroku z 21 lutego 2013 r. w sprawie C-104/12, który podkreślił, że:

W orzeczeniach dotyczących uprawnienia do odliczenia podatku naliczonego od nabyć usług doradczych w związku ze zbyciem zorganizowanej części przedsiębiorstwa w warunkach wyłączenia tej transakcji spod opodatkowania podatkiem od towarów i usług, TSUE w sprawach C-408/98 Abbey National oraz C-465/03 Kretztechnik wskazywał, że:

Potwierdzeniem powyżej przedstawionej linii orzecznictwa jest wyrok NSA z 19 grudnia 2012 r. (sygn. akt I FSK 155/12):

Poszukując przyczyn wadliwości kontrolowanego rozstrzygnięcia WSA, NSA wskazał w dalszej części uzasadnienia orzeczenia, że:

Z orzecznictwa TSUE wynika, że prawo do odliczenia podatku naliczonego w zasadzie nie może być ograniczone ani pod względem czasu, ani pod względem zakresu przedmiotowego. TSUE zwracał uwagę, że właśnie zasada odliczenia podatku naliczonego zapewnia uzyskanie neutralności podatku. System odliczeń podatku oznacza całkowite uwolnienie przedsiębiorcy od obciążeń z tytułu VAT zapłaconego lub należnego (do zapłaty) w prowadzonej działalności gospodarczej.

We wniosku wskazali Państwo, że nabywane Usługi Doradcze ponoszone są w celu zabezpieczenia Państwa interesów oraz prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych wynikających z wcześniejszej działalności opodatkowanej, co wskazuje na istnienie pośredniego związku pomiędzy ponoszonymi wydatkami a wcześniejszą działalnością opodatkowaną - nabywane Usługi Doradcze pozostają nierozerwalnie związane z całokształtem prowadzonej przez Spółkę działalności opodatkowanej przed oddaniem Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy.

Związek przyczynowo-skutkowy pomiędzy prowadzoną w przeszłości działalnością opodatkowaną a nabywanymi usługami doradczymi w trakcie niewykonywania przez Spółkę czynności opodatkowanych w czasie trwania Umowy, jest zdaniem Spółki niepodważalny. Nabywanie wskazanych usług nie byłoby bowiem konieczne, gdyby nie istniało ryzyko zaistnienia potencjalnych zaległych zobowiązań podatkowych. Ryzyko to nie byłoby brane pod uwagę, gdyby Spółka nie dokonywała w przeszłości czynności opodatkowanych podatkiem VAT i tylko z takimi czynnościami ryzyko to może pozostawać w związku.

Z okoliczności sprawy wynika, że nabywane przez Państwa Usługi Doradcze są dokumentowane wystawionymi na Państwa rzecz fakturami.

Zaznaczyć trzeba, że warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest niewątpliwy i bezsporny związek, zarówno bezpośredni jak i pośredni, zakupów z wykonywaniem czynności opodatkowanych. Wówczas po spełnieniu wymienionychw art. 86 ustawy wymogów formalnych, odliczenie jest prawnie dozwolone, pod warunkiem że nie wyłączają go inne przepisy ustawy lub aktów wykonawczych.

Oczywistym jest w sprawie, czego nie negują również Państwo, że w opisanym stanie faktycznym i zdarzeniu przyszłym w nie można mówić o związku bezpośrednim wydatków ponoszonych na nabycie Usług Doradczych z czynnościami opodatkowanymi.

Okoliczności sprawy potwierdzają natomiast istnienie związku pośredniego pomiędzy ponoszonymi przez Państwa wydatkami na nabycie Usług Doradczych a czynnościami opodatkowanymi, które wykonywali Państwo do 22 lipca 2020 r. Nabywane przez Państwa Usługi Doradcze są dokumentowane wystawionymi na Państwa rzecz fakturami.

We wniosku wskazali Państwo, że nabywane Usługi Doradcze ponoszone są w celu zabezpieczenia Państwa interesów oraz prawidłowego wypełniania obowiązków podatkowych wynikających z wcześniejszej działalności opodatkowanej. Nabywane Usługi Doradcze pozostają nierozerwalnie związane z całokształtem prowadzonej przez Państwa działalności opodatkowanej przed oddaniem Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy.

O związku przyczynowo-skutkowym pomiędzy prowadzoną w przeszłości działalnością opodatkowaną a nabywanymi Usługami Doradczymi świadczy to, że gdyby nie istniało ryzyko zaistnienia potencjalnych zaległych zobowiązań podatkowych to Państwo nie nabywaliby wskazanych we wniosku Usług. Ryzyko to nie byłoby brane pod uwagę, gdyby Państwo nie dokonywali w przeszłości czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Analiza treści wniosku w kontekście obowiązujących przepisów oraz tez wynikających z powołanego wyżej orzecznictwa zarówno krajowego jak i unijnego prowadzi do wniosku, że w sprawie są/będą spełnione przesłanki umożlwiające obniżenie podatku należnego o podatek naliczony wynikający z tytułu nabycia Usług Doradczych świadczonych w związku postępowaniami podatkowymi dotyczącymi rozliczeń w podatku dochodowym od osób prawnych oraz w podatku od towarów i usług, w okresie od dnia wydania Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy, w którym nie prowadzą Państwo działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Uwzględniając opis sprawy, z którego wynika że są Państwo czynnym podatnikiem podatku VAT oraz, że nabywane Usługi Doradcze związane są z prowadzoną do 22 lipca 2020 r. działalnością gospodarcza, stwierdzić należy, że Usługi te mają/będą miały związek pośredni z wykonywanymi przez Państwa czynnościami opodatkowanymi, co pozwala na możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących ich nabycie na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy.

W konsekwencji zgadzam się ze stanowiskiem, że przysługuje Państwu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia Usług Doradczych świadczonych w związku postępowaniami podatkowymi dotyczącymi Państwa rozliczeń w podatku dochodowym od osób prawnych (za okresy od 2011 roku) oraz w podatku od towarów i usług (za okresy od 2012 roku), w okresie od dnia wydania Przedsiębiorstwa na podstawie Umowy, w którym nie prowadzą Państwo działalności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Państwa stanowisko w tym zakresie uznaję za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia oraz zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym/zdarzeniem przyszłym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.