Interpretacja indywidualna z dnia 5 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0112-KDIL1-3.4012.763.2025.1.AKR
Gmina, realizując zadanie usunięcia nielegalnych odpadów niebezpiecznych, nie występuje jako podatnik VAT, co wyklucza możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony z tytułu poniesionych wydatków. Brak związku z czynnościami opodatkowanymi stanowi o niemożności zastosowania art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowni Państwo,
stwierdzam, że Państwo stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
9 października 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 7 października 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej braku prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur dokumentujących wydatki poniesione na realizację zadania polegającego na usunięciu wszystkich odpadów niebezpiecznych nielegalnie zgromadzonych i magazynowanych na terenie nieruchomości(…). Uzupełnili go Państwo pismem z 4 listopada 2025 r. (wpływ 12 listopada 2025 r.).
Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego (ostatecznie przedstawiony w piśmie z 4 listopada 2025 r.)
Gmina (…) (dalej: „Gmina”, lub „Wnioskodawca”) jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (dalej: „VAT”). Gmina wykonuje zadania nałożone na nią odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których została powołana. Część z tych zadań jest realizowana przez Gminę w ramach reżimu publicznoprawnego, część zaś czynności Gmina wykonuje na podstawie zawieranych umów cywilnoprawnych, w związku z czym zaliczane są do czynności opodatkowanych podatkiem VAT.
Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 559 ze zm.), Gmina jest wyposażona w osobowość prawną i posiada zdolność do czynności prawnych. Powyższe oznacza, iż funkcjonowanie Gminy cechuje swoisty dualizm: równolegle z realizacją zadań własnych określonych odrębnymi przepisami niestanowiącymi przejawów działalności gospodarczej, Gmina funkcjonuje w obrocie gospodarczym jako podmiot zobowiązany do naliczania podatku od towarów i usług, prowadzenia właściwej zgodnej z przepisami ewidencji oraz składania deklaracji podatkowych.
Zgodnie z ww. ustawą zadania publiczne realizowane są przez Gminę w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Gmina posiada mienie i dysponuje majątkiem, prowadzi gospodarkę finansową, może tworzyć jednostki organizacyjne, zawierać porozumienia, tworzyć związki i stowarzyszenia. Gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego. Gminę jako osobę prawną reprezentuje prezydent miasta. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.
Wnioskodawca wykonuje zadania własne, do których stosowniedo art. 7 ust. 1 pkt 1 i 3 ustawy o samorządzie gminnym, należą zadania w zakresie m.in. ochrony środowiska i przyrody oraz usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych. Ponadto zgodnie z ust. 1 pkt 14 ww. przepisu do zadań własnych gminy należą także sprawy dotyczące porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.
Na terenie Gminy, na jednej z prywatnych nieruchomości doszło do ujawnienia nielegalnego składowiska odpadów.
Odpady (substancje niebezpieczne) znajdują się w beczkach i mauserach, wśród zgromadzonych odpadów nie znajdują się wyroby z azbestu.
Wnioskodawca zamierza przeprowadzić postępowanie przetargowe na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych, którego przedmiotem będzie likwidacja nielegalnego składowiska odpadów. Zamówienie realizowane będzie w ramach decyzji wydanej przez Prezydenta Miasta (…) na podstawie art.26a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, wszczętego z urzędu wobec władającego powierzchnią ziemi, tj. właściciela nieruchomości, na której ujawniono nielegalny magazyn odpadów niebezpiecznych. W tym celu Gmina stara się o uzyskanie dotacji na przeprowadzenie zadania, gdzie co do zasady podatek VAT jest kosztem kwalifikowanym.
Przedmiotem i zakresem realizowanego zadania będzie usunięcie wszystkich odpadów niebezpiecznych nielegalnie zgromadzonych i magazynowanych na terenie nieruchomości (…), na działkach: (…), umieszczonych w różnego rodzaju pojemnikach (w tym w beczkach o różnych pojemnościach, mauserach itp.) wraz z gruzem i zanieczyszczoną glebą oraz poddanie ich odpowiednim co do właściwości odpadów ostatecznym procesom odzysku lub unieszkodliwiania. Szacowana ilość odpadów (efekt rzeczowy) wynosi ok. (…) Mg.
W sprawie przedmiotowych odpadów, w toku prowadzonego postępowania ustalono, że są to odpady, w dużej mierze, o statusie niebezpiecznych, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska.
Celem zadania jest ograniczenie zagrożenia dla życia ludzi z terenu Gminy (…) oraz minimalizowanie możliwości zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku spowodowanych nielegalnie nagromadzonymi niebezpiecznymi i innymi niż niebezpieczne odpadami poprzez ich kompleksowe usunięcie wraz z ich transportem i unieszkodliwieniem. Cel jest spójny z celem Programu priorytetowego (…).
Usługa transportu i unieszkodliwiania odpadów będzie realizowana w ramach decyzji wydanej (…) 2024 r. przez Prezydenta (…) na podstawie art. 26a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, wszczętego z urzędu wobec władającego powierzchnią ziemi, tj. właściciela nieruchomości, na której ujawniono nielegalny magazyn odpadów niebezpiecznych, następnie zmienionej decyzją z (…) 2025 r. (zmiana terminu zakreślonego w decyzji obowiązku usunięcia odpadów niebezpiecznych). Prezydent (…) nakazał władającemu powierzchnią ziemi niezwłoczne usunięcie i zagospodarowanie nielegalnie zmagazynowanych przy (…) odpadów.
Zgodnie bowiem z art. 26a ust. 6 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, organ ma prawo żądać od posiadacza odpadów zwrotu wydatków poniesionych na usuwanie i zarządzanie odpadami. Z tego prawa skorzysta Prezydent (…), żądając od właściciela nieruchomości, na której zgromadzono nielegalnie odpady, zwrotu kosztów poniesionych za ich usunięcie i unieszkodliwienie. Wnioskodawca dysponuje wszystkimi wymaganymi prawem decyzjami, uzgodnieniami itp.
Przedsięwzięcie jest przygotowane do realizacji od strony formalno-prawnej. Koszty transportu i unieszkodliwienia odpadów oszacowano na podstawie rozeznania cenowego przeprowadzonego we wrześniu 2025 r. Koszty kwalifikowane zgodne są z katalogiem kosztów kwalifikowanych Programu priorytetowego i są niezbędne do osiągnięcia efektu ekologicznego, tj. unieszkodliwienia lub odzysku (…) Mg masy niebezpiecznych odpadów. Odpady zostaną zagospodarowane zgodnie z hierarchią sposobów postępowania z odpadami, o której mowa w ustawie z dnia (…) 2020 r. o odpadach. Sposób postępowania z usuwanymi odpadami będzie dokumentowany na każdym etapie ich zagospodarowywania, tj. od usunięcia do ostatecznego odzysku lub unieszkodliwienia; udokumentowany będzie również proces odzysku lub unieszkodliwienia odpadów. Zaplanowany termin realizacji przedsięwzięcia: kwiecień 2026 – grudzień 2027.
W zw. z ww. przedsięwzięciem Gmina będzie ponosić wydatki, w tym na usługę realizowaną przez wykonawcę. Z tytułu realizacji usługi wykonawca wystawi na rzecz Gminy fakturę/faktury. Po stronie Gminy w zw. z ww. przedsięwzięciem nie wystąpią natomiast żadne wpływy, np. z tytułu sprzedaży części odpadów (które mogą lub mogłyby przedstawiać jakąkolwiek wartość dla celów odzysku itp.). Planowany do osiągnięcia efekt obejmuje unieszkodliwienie i wywiezienie z terenu nielegalnego składowiska wszystkich zgromadzonych odpadów. Dodatkowo usunięcie przedmiotowych odpadów spowoduje zniwelowanie zagrożenia dla życia lub zdrowia lub środowiska, poprzez zapobieżenie skażeniu wód podziemnych, gleby i powietrza. Ze względu na rodzaj i stan zmagazynowanych odpadów i pojemników, w których są przechowywane, powyższe działania zapobiegną również możliwości wystąpienia pożaru. Celem zadania jest ograniczenie zagrożenia dla życia ludzi lub możliwości zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku spowodowanych porzuconymi odpadami.
Na przedmiot zamówienia składają się następujące czynności:
1.Zabezpieczenie miejsca składowania odpadów, w tym całodobowy monitoring.
2.Identyfikacja i klasyfikacja odpadów, analizy chemiczne.
3.Zakup nowych opakowań z uwagi na degradację obecnych przez czynniki atmosferyczne.
4.Przepakowanie odpadów w nowe opakowania spełniające standardy wynikające z przepisów ADR.
5.Załadunek i transport do instalacji przetwarzania.
6.Przetworzenie, unieszkodliwienie lub składowanie (na podst. opinii biegłego można sądzić, że odpady winny zostać poddane procesowi D10).
7.Sporządzenie dokumentacji zgodnej ze Specyfikacją Warunków Zamówienia i BDO.
W ocenie Wnioskodawcy przy realizacji ww. zamówienia publicznego, z uwagi na brak związku ze sprzedażą opodatkowaną, Gminie nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących wywóz odpadów.
Gmina oświadcza, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej, oraz że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego.
Pytanie
Czy Gminie będzie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących wydatki na nabycie towarów i usług poniesionych w związku z realizacją zadania polegającego na usunięciu wszystkich odpadów niebezpiecznych nielegalnie zgromadzonych i magazynowanych na terenie nieruchomości (…)?
Państwa stanowisko w sprawie (ostatecznie wyrażone w piśmie z 4 listopada 2025 r.)
W ocenie Wnioskodawcy, w świetle okoliczności opisanych we wniosku, Gminie nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktur dokumentujących wydatki na nabycie towarów i usług poniesionych w związku z realizacją zadania polegającego na usunięciu wszystkich odpadów niebezpiecznych nielegalnie zgromadzonych i magazynowanych na terenie nieruchomości (…).
Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art.114, art. 119 ust. 4, art.120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje zatem wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn.:
-odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług,
-a towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.
Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest bezpośredni lub pośredni związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Przedstawiona powyżej zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku oraz niepodlegających temu podatkowi.
Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT,opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT,przez dostawę towarów, o której mowa w art.5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).
Z kolei, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (por. art. 8 ust. 1 ustawy o VAT).
Przy czym, zarówno odpłatna dostawa towarów, jak również odpłatne świadczenie usług, podlegają opodatkowaniu, jeżeli są wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika VAT.
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2 ustawy o VAT,bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Pod pojęciem działalności gospodarczej (w myśl ust. 2 powołanego artykułu) rozumie się natomiast wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Ponadto, w zakresie czynności realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, istotna jest także regulacja art. 15 ust. 6 powołanej ustawy, w myśl którego, nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Zadanie polegające na likwidacji nielegalnego składowiska odpadów w oparciu o decyzje administracyjną (wykonanie zastępcze) jest niewątpliwie formą władztwa publicznego, a więc w tym przypadku Gmina nie działa jako podatnik podatku od towarów i usług, do zadań własnych Miasta. Zgodnie bowiem z art. 7 ust. 1 pkt 3 oraz pkt 14 ustawy o samorządzie gminnym, do zadań własnych gminy należą m.in. sprawy utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, a także porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli.
Celem zamierzonego przedsięwzięcia jest unieszkodliwienie wszystkich odpadów zgromadzonych na terenie nieruchomości (…), a co się z tym wiąże m.in. zabezpieczenie terenu, wstępne badania odpadów, przygotowanie do transportu zgodnie z ADR, załadunek i transport, szczegółowe badania w laboratorium, które umożliwią dobór procesu w ramach, którego odebrane odpady zostaną ostatecznie unieszkodliwione.
W związku z ww. przedsięwzięciem Gmina będzie ponosić tylko wydatki, tj. zapłata za usługę realizowaną przez wykonawcę. Z tytułu realizacji usługi wykonawca wystawi na rzecz Gminy fakturę /faktury. Po stronie Gminy nie wystąpi natomiast przychód, np. z tytułu sprzedaży części odpadów (które mogą przedstawiać jakąkolwiek wartość dla celów odzysku itp.).
Odnosząc powyższe do przywołanych przepisów stwierdzić zatem należy, iż w związku z realizacją opisanego przedsięwzięcia Gmina nie będzie działać w charakterze podatnika VAT i nie wykona żadnej czynności opodatkowanej VAT. Tym samym, Gminie nie będzie przysługiwać prawo do odliczenia lub zwrotu podatku VAT od nabycia towarów i usług związanych z realizacją tego przedsięwzięcia.
Powyższe znajduje potwierdzenie w następujących indywidualnych interpretacjach podatkowych wydanych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej:
1)z dnia 7 września 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.447.2023.1.DP, w której organ podatkowy potwierdził brak prawa do odliczenia VAT od wydatków na realizację projektu usuwania odpadów w oparciu o decyzję administracyjną wydaną w trybie art. 26a ustawy o odpadach;
2)z dnia 21 marca 2023 r., sygn. 0114-KDIP4-1.4012.127.2023-1.PS, w której potwierdzono brak prawa do odliczenia VAT w związku z realizacją przedsięwzięcia mającego na celu usunięcie i unieszkodliwienie złożonych nielegalnie odpadów niebezpiecznych na prywatnych działkach, w ramach programu priorytetowego nr 2.7 „Racjonalne gospodarowanie odpadami i ochrona ziemi. Usuwanie porzuconych odpadów” współfinansowanego z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej;
3)z dnia 28 listopada 2022 r., sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.472.2022.1.MK, w której Dyrektor KIS również potwierdził brak prawa do odzyskania podatku VAT od faktur dokumentujących wydatki na usunięcie porzuconych niebezpiecznych odpadów, a także wskazał, że w związku z otrzymaną dotacją państwową na usunięcie nielegalnie składowanych odpadów, gmina nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku VAT należnego. Organ podatkowy potwierdził również, że egzekucja należności od właścicieli działek obciążonych na podstawie decyzji administracyjnych rekompensujących koszty poniesione przez gminę na usuwanie odpadów zagrażających życiu i środowisku nie będą podlegać opodatkowaniu VAT;
4)z dnia 12 listopada 2021 r. sygn. 0112-KDIL1-3.4012.478.2021.1.AKR, gdzie organ podatkowy również potwierdził brak prawa miasta do odliczenia podatku naliczonego związanego z usunięciem odpadów niebezpiecznych z nielegalnego składowiska odpadów, m.in. z uwagi na brak związku ze sprzedażą opodatkowaną miasta.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Podstawowe zasady dotyczące odliczania podatku naliczonego zostały sformułowane w art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej ustawą. W myśl tego przepisu:
W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15 ustawy, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.
Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy:
Kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług.
Z powyższych przepisów wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi.
Przedstawiona powyżej zasada wyklucza zatem możliwość dokonania obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związanego z usługami i towarami, które nie są w ogóle wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystywania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.
W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowoprawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.
Ponadto podkreślić należy, że ustawodawca zapewnił podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym:
Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne, w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wskazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.
Na podstawie art. 88 ust. 4 ustawy:
Obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się również do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.
Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.
Podkreślić należy, że aby podmiot mógł skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z dokonanym nabyciem towarów i usług, w pierwszej kolejności winien spełnić przesłanki umożliwiające uznanie go – dla tej czynności – za podatnika podatku od towarów i usług.
Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:
Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.
Jak stanowi art. 15 ust. 2 ustawy:
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 15 ust. 6 ustawy:
Nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.
Oznacza to, że organ władzy publicznej będzie uznany za podatnika podatku od towarów i usług w dwóch przypadkach, tj. gdy wykonuje czynności inne niż te, które mieszczą się w ramach jego zadań oraz, gdy wykonuje czynności mieszczące się w ramach zadań, ale czyni to na podstawie umów cywilnoprawnych.
Jak wynika z powyższego, wyłączenie organów władzy publicznej z kategorii podatnika ma charakter wyłącznie podmiotowo-przedmiotowy.
W świetle wskazanych unormowań jednostki samorządu terytorialnego na gruncie podatku od towarów i usług występować mogą w dwojakim charakterze:
·podmiotów niebędących podatnikami, gdy realizują zadania nałożone na nich odrębnymi przepisami prawa, oraz
·podatników podatku od towarów i usług, gdy wykonują czynności na podstawie umów cywilnoprawnych.
Kryterium podziału stanowi charakter wykonywanych czynności: czynności o charakterze publicznoprawnym wyłączają te podmioty z kategorii podatników, natomiast czynności o charakterze cywilnoprawnym skutkują uznaniem tych podmiotów za podatników podatku od towarów i usług, a realizowane przez nie odpłatne dostawy towarów i świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.
Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług jedynie w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, np. czynności sprzedaży, zamiany (nieruchomości i ruchomości), wynajmu, dzierżawy itp. umów prawa cywilnego (nazwanych i nienazwanych). Tylko w tym zakresie ich czynności mają bowiem charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.
Należy nadmienić, że w świetle art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1153):
Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.
Stosownie do treści art. 7 ust. 1 pkt 1, 3 i 14 ustawy o samorządzie gminnym:
Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególności zadania własne obejmują sprawy:
1)ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska i przyrody oraz gospodarki wodnej;
3)wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania ścieków komunalnych, utrzymania czystości i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;
14)porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego.
Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 19 ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1587 ze zm.):
Ilekroć w ustawie jest mowa o posiadaczu odpadów – rozumie się przez to wytwórcę odpadów lub osobę fizyczną, osobę prawną oraz jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej będące w posiadaniu odpadów; domniemywa się, że władający powierzchnią ziemi jest posiadaczem odpadów znajdujących się na nieruchomości.
Według art. 26 ust. 1 ustawy o odpadach:
Posiadacz odpadów jest obowiązany do niezwłocznego usunięcia odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania.
W myśl art. 26 ust. 2 ustawy o odpadach:
Z zastrzeżeniem art. 26a, w przypadku nieusunięcia odpadów zgodnie z ust. 1, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, w drodze decyzji wydawanej z urzędu, nakazuje posiadaczowi odpadów usunięcie odpadów z miejsca nieprzeznaczonego do ich składowania lub magazynowania, z wyjątkiem przypadku, gdy obowiązek usunięcia odpadów jest skutkiem wydania decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami, stwierdzenia nieważności, uchylenia lub wygaśnięcia decyzji związanej z gospodarką odpadami.
Z kolei zgodnie z art. 26a ust. 1 ustawy o odpadach:
W przypadku gdy ze względu na zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi lub środowiska konieczne jest niezwłoczne usunięcie odpadów, właściwy organ podejmuje działania polegające na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi.
Na podstawie art. 26a ust. 2 ustawy o odpadach:
Właściwym organem w sprawach, o których mowa w ust. 1, jest:
1)w przypadku terenów zamkniętych oraz nieruchomości, którymi gmina włada jako władający powierzchnią ziemi - regionalny dyrektor ochrony środowiska;
2)w przypadku gdy obowiązek usunięcia odpadów powstał w związku z wydaniem decyzji o cofnięciu decyzji związanej z gospodarką odpadami, stwierdzeniem nieważności, uchyleniem lub wygaśnięciem decyzji związanej z gospodarką odpadami – organ właściwy do wydania tej decyzji;
3)w pozostałych przypadkach – wójt, burmistrz lub prezydent miasta.
Zgodnie z art. 26a ust. 3 ustawy o odpadach:
W celu wykonania obowiązków, o których mowa w ust. 1, właściwy organ określa, w drodze decyzji skierowanej do władającego powierzchnią ziemi:
1)zakres i termin udostępnienia przez niego powierzchni ziemi, obiektów lub innych miejsc, w których znajdują się odpady;
2)zakres i sposób przeprowadzenia działań mających na celu usunięcie odpadów przez ten organ;
3)termin rozpoczęcia i zakończenia działań, o których mowa w pkt 2.
Stosownie do art. 26a ust. 4 ustawy o odpadach:
Decyzja, o której mowa w ust. 3, podlega natychmiastowemu wykonaniu. Przepisów art. 61 § 3 i 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2023 r. poz. 259 i 803) nie stosuje się.
W myśl art. 26a ust. 6 ustawy o odpadach:
Właściwy organ żąda od posiadacza odpadów odpowiedzialnego za gospodarowanie odpadami zwrotu poniesionych przez siebie kosztów działań polegających na usunięciu odpadów i gospodarowaniu nimi. Posiadacz odpadów jest obowiązany zwrócić te koszty w terminie 14 dni od dnia doręczenia żądania.
Z opisu sprawy wynika, że wykonują Państwo (Gmina) zadania nałożone na Gminę odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których Gmina została powołana – m.in. są to zadania wynikające z art. 7 ust. 1 pkt 1, 3 i 14 ustawy o samorządzie gminnym. Na terenie Gminy, na jednej z prywatnych nieruchomości doszło do ujawnienia nielegalnego składowiska odpadów. Zamierzają Państwo przeprowadzić postępowanie przetargowe na podstawie przepisów o zamówieniach publicznych, którego przedmiotem będzie likwidacja nielegalnego składowiska odpadów. Zamówienie realizowane będzie w ramach decyzji wydanej przez Prezydenta Miasta na podstawie art.26a ustawy z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach, po przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, wszczętego z urzędu wobec władającego powierzchnią ziemi, tj. właściciela nieruchomości, na której ujawniono nielegalny magazyn odpadów niebezpiecznych. Przedmiotem i zakresem realizowanego zadania będzie usunięcie wszystkich odpadów niebezpiecznych nielegalnie zgromadzonych i magazynowanych na terenie nieruchomości, umieszczonych w różnego rodzaju pojemnikach (w tym w beczkach o różnych pojemnościach, mauserach itp.) wraz z gruzem i zanieczyszczoną glebą oraz poddanie ich odpowiednim co do właściwości odpadów ostatecznym procesom odzysku lub unieszkodliwiania. Wśród zgromadzonych odpadów nie znajdują się wyroby z azbestu. W sprawie przedmiotowych odpadów, w toku prowadzonego postępowania ustalono, że są to odpady, w dużej mierze, o statusie niebezpiecznych, które stwarzają zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz dla środowiska. Celem zadania jest ograniczenie zagrożenia dla życia ludzi z terenu Gminy (…) oraz minimalizowanie możliwości zaistnienia nieodwracalnych szkód w środowisku spowodowanych nielegalnie nagromadzonymi niebezpiecznymi i innymi niż niebezpieczne odpadami poprzez ich kompleksowe usunięcie wraz z ich transportem i unieszkodliwieniem. Cel jest spójny z celem Programu priorytetowego „Usuwanie nielegalnie nagromadzonych odpadów”.
Państwa wątpliwości dotyczą wskazania czy będzie Państwu przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur dokumentujących wydatki poniesione na realizację zadania polegającego na usunięciu wszystkich odpadów niebezpiecznych nielegalnie zgromadzonych i magazynowanych na terenie nieruchomości (…).
Zgodnie z powołanymi wyżej przepisami, odliczenie podatku naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT w ramach działalności gospodarczej do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.
Podstawowym warunkiem, którego spełnienie należy analizować w aspekcie prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony, jest związek dokonywanych nabyć towarów i usług ze sprzedażą uprawniającą do dokonywania takiego odliczenia, czyli sprzedażą generującą podatek należny.
W omawianej sprawie związek taki nie występuje. Realizując w ramach zadań własnych, obejmujących m.in. sprawy utrzymania czystości i porządku, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, opisane we wniosku zadanie polegające na usunięciu wszystkich odpadów niebezpiecznych nielegalnie zgromadzonych i magazynowanych na nieruchomości (...), nie będą Państwo działali jako podatnik podatku od towarów i usług. Jak wskazano powyżej, organy władzy publicznej są podatnikami VAT jedynie w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. W zakresie, w jakim będą Państwo realizowali przedmiotowe zadanie, będą Państwo objęci regulacją przepisu art. 15 ust. 6 ustawy.
W związku z powyższym, nie będzie przysługiwać Państwu – na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy – prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego od wydatków związanych z usunięciem wszystkich opadów niebezpiecznych nielegalnie zgormadzonych i magazynowanych na terenie przedmiotowej nieruchomości.
Podsumowując, Gminie nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wynikającą z faktur dokumentujących wydatki poniesione na realizację zadania polegającego na usunięciu wszystkich odpadów niebezpiecznych nielegalnie zgromadzonych i magazynowanych na terenie nieruchomości (…).
Tym samym, Państwa stanowisko jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Zgodnie z art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej:
Składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego oraz do przedstawienia własnego stanowiska w sprawie oceny prawnej tego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.
Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego). Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie z opisem stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) podanym przez Państwa w złożonym wniosku. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie zdarzenia przyszłego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
