Interpretacja indywidualna z dnia 1 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.502.2025.3.IG

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

27 sierpnia 2025 r. wpłynął Państwa wniosek z 20 sierpnia 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy braku zastosowania zwolnienia od podatku VAT dla wypłacanego wynagrodzenia (Purchase Fee) i prawa do odliczenia podatku naliczonego wynikającego z faktury wystawionej przez Spółkę na rzecz Nabywcy wierzytelności, dokumentującej wynagrodzenie Nabywcy. Uzupełnili go Państwo pismem z 29 września 2025 r. (wpływ 2 października 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

A. Sp. z o.o. (dalej: „A”, „Spółka” lub „Wnioskodawca”) jest osobą prawną mającą siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zarejestrowaną w Rejestrze Przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Wnioskodawca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zajmuje się m.in. (...)

Spółka zamierza zawrzeć (i) Ramową Umowę o Dyskontowaniu Wierzytelności oraz (ii) Umowę Adopcyjną [dalej: "Umowa"] z B. z siedzibą we Francji [dalej: B. „Nabywca” lub „Dostawca Finansowania”]. A. i B. dalej razem określani jako: Strony.

Zgodnie z informacjami uzyskanymi od Nabywcy, Nabywca nie jest podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych w Polsce, tj. nie posiada zakładu podatkowego w Polsce w świetle postanowień umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej z Francją. Tym niemniej Nabywca jest zarejestrowany dla celów VAT posiadając stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (FE) na terytorium Polski (numer NIP Nabywcy dla celów rozliczenia VAT w Polsce to (…).

Umowa, którą mają zamiar zawrzeć Strony ma charakter umowy faktoringowej, która ma na celu poprawę płynności finansowej Wnioskodawcy i ułatwienie zarządzania ryzykiem związanym z długimi terminami płatności od kontrahentów. Objęte niniejszym wnioskiem usługi faktoringowe realizowane przez Nabywcę na rzecz Spółki będą udokumentowane fakturą VAT. Zgodnie z przyjętymi wewnętrznie u Nabywcy zasadami obowiązującymi w ramach grupy, zapłata za usługę będzie dokonywana przez Spółkę na rachunek bankowy oddziału Nabywcy w Polsce.

Zgodnie z umową, Spółka będzie działać jako Sprzedający, sprzedając wierzytelności powstałe w ramach bieżącej działalności handlowej w wyniku umów zawartych z kontrahentami (klientami Spółki) [dalej: „Kontrahenci” lub „Dłużnicy”], natomiast Nabywca będzie działać jako Dostawca Finansowania nabywający te wierzytelności od Spółki.

Przedmiotem Umowy mogą być wyłącznie wierzytelności, które nie odnoszą się w całości lub w części do odsetek za zwłokę lub roszczeń odszkodowawczych przysługujących A., chyba że B. wyrazi na to zgodę.

Zgodnie z postanowieniami Umowy, Dostawca Finansowania nabywa od Spółki wierzytelności wobec Dłużników za cenę [dalej: „Cena Nabycia” lub „Purchase Price”], skalkulowaną jako iloczyn:

1) wartość netto wierzytelności oraz

2) stawki procentowej ustalanej indywidualnie dla każdego Kontrahenta [dalej: „Procent Płatności” lub „Payment Percentage”].

Procent Płatności ma na celu odzwierciedlenie ryzyka ekonomicznego niewypłacalności Kontrahenta. W przypadku braku istotnego ryzyka, Procent Płatności może zostać ustalony na poziomie 100%, co oznacza, że cena nabycia wierzytelności będzie odpowiadała jej wartości nominalnej. W sytuacjach, w których występują przesłanki wskazujące na podwyższone ryzyko niewypłacalności lub pogorszenie sytuacji płynnościowej Kontrahenta, możliwe jest zastosowanie niższego Procentu Płatności, co skutkuje obniżeniem ceny nabycia wierzytelności względem jej wartości nominalnej.

Dodatkowo, zakup przez B. wierzytelności od Wnioskodawcy podlega opłacie [dalej: „Opłata za Nabycie” lub „Purchase Fee”], którą Spółka jest zobowiązana uiścić w dniu sprzedaży wierzytelności. Wysokość tej opłaty ustalana jest na podstawie wartości nabywanej wierzytelności oraz stosownego wyliczenia określonego w umowie. Opłata ta stanowi świadczenie należne Dostawcy Finansowania z tytułu nabycia wierzytelności. Rozliczenie Opłaty za Nabycie oraz Ceny Nabycia może następować w formie wzajemnego potrącenia należności pomiędzy stronami.

Maksymalna kwota, jaką Nabywca może zapłacić na rzecz Spółki z tytułu nabycia wierzytelności wobec Kontrahentów (jako cena nabycia przed dokonaniem przez Kontrahentów płatności z tytułu nabytych wierzytelności) nie może przekroczyć limitu określonego w Umowie [dalej: „Limitu Kredytu”]; Limit Kredytu został określony jako limit odnawialny na kwotę 1.000.000 EUR (lub równowartość tej kwoty w PLN).

Jednocześnie przyjęta konstrukcja prawna wskazuje, że umowa ma ograniczony charakter regresu, co oznacza, że Nabywcy co do zasady nie przysługuje regres wobec Spółki w przypadku braku zapłaty przez Kontrahenta wierzytelności uprzednio nabytej od Spółki, chyba że wystąpiło zdarzenie określone w Umowie powodujące aktualizację prawa regresu.

Umowa przewiduje w tym zakresie ograniczenie odpowiedzialności Wnioskodawcy w zakresie obowiązku uregulowania niezapłaconych przez Kontrahentów wierzytelności na rzecz B. Co do zasady, w przypadku, gdy suma płatności dokonanych przez Spółkę na rzecz Nabywcy w danym roku z tytułu uregulowania wierzytelności niezapłaconych Kontrahentów przekroczy 10% rocznego Limitu Kredytu (tj. 1.000.000 EUR na nabycie wierzytelności), Spółka jest zwolniona z dalszego obowiązku uregulowania należności wynikających z nieuregulowanych należności kontrahentów.

Jeżeli jednak próg ten nie zostanie osiągnięty, Spółka będzie zobowiązana do uregulowania należności wynikających z braku zapłaty przez Kontrahenta wierzytelności uprzednio nabytej przez B. od Wnioskodawcy. W takim przypadku, jeżeli brak płatności przez Kontrahenta będzie trwał przez okres 45 dni od daty wymagalności, Spółka jest zobowiązana, na żądanie Nabywcy, do zapłaty zaległej kwoty w terminie 7 dni kalendarzowych, chyba że Dostawca Finansowania postanowi inaczej. Po uregulowaniu zaległej kwoty, wierzytelność wobec Kontrahenta zostaje powrotnie przeniesiona na rzecz Spółki.

Jeśli po spłacie zobowiązania przez Spółkę, Kontrahent dokona zapłaty zaległej kwoty na rzecz Nabywcy, Nabywca zobowiązany jest do przekazania Spółce uzyskanych środków bez zbędnej zwłoki.

Ponadto, zgodnie z postanowieniami umowy, Spółka w stosunku do wszystkich wierzytelności wobec Kontrahentów sprzedanych na rzecz B. zobowiązana jest do działania w charakterze agenta windykacyjnego Nabywcy oraz do podjęcia działań windykacyjnych na własny koszt.

Uzupełnienie i doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Działalność gospodarcza prowadzona przez Spółkę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a usługi świadczone przez Nabywcę na rzecz Spółki pozostają w bezpośrednim związku z działalnością opodatkowaną VAT.

Czynności pozostające poza zakresem opodatkowania lub zwolnione z opodatkowania mają charakter marginalny i dotyczą głównie refaktur usług medycznych.

Pytanie

Czy prawidłowe jest stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym wynagrodzenie (Purchase Fee) wypłacane przez Spółkę na rzecz Nabywcy z tytułu nabycia wierzytelności nie będzie korzystało ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 w zw. z ust. 15 ustawy o VAT, a tym samym będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej, w związku z czym Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku VAT z faktury wystawionej przez Nabywcę, dokumentującej to wynagrodzenie?

Państwa stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, wynagrodzenie (Purchase Fee) wypłacane przez Spółkę na rzecz Nabywcy z tytułu nabycia wierzytelności stanowi odpłatne świadczenie usług, które - z uwagi na niespełnienie warunków do zastosowania zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 w zw. z ust. 15 ustawy o VAT - podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej, zgodnie z art. 5 ust. 1 tej ustawy, a tym samym Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z faktury wystawionej przez Nabywcę, dokumentującej to wynagrodzenie, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega m.in. odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 Ustawy VAT przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowościo prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 Ustawy VAT, w tym również m.in. przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej.

Definicja „świadczenia usług” ma charakter dopełniający definicję „dostawy towarów” i jest wyrazem realizacji zasady powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatników w ramach ich działalności gospodarczej.

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przy czym, z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy). Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

‒istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

‒wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

‒istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

‒odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

‒istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Wobec powyższego, dostawa towarów lub świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są wykonane odpłatnie, oraz gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich beneficjentem (odbiorcą) istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Należy przy tym zaznaczyć, że objęte Umową transakcje stanowić będą element kompleksowej usługi, której zasadniczym celem jest zapewnienie przez Nabywcę bieżącego finansowania działalności Spółki, podczas gdy pozostałe czynności wynikające z Umowy będą miały charakter pomocniczy względem tego świadczenia głównego.

TSUE w orzeczeniach dotyczących opodatkowania VAT świadczeń kompleksowych (m.in. wyroki w sprawie C-349/96, C-2/95 oraz C-41/04) wielokrotnie zaznaczał, że:

‒jeżeli dwa lub więcej świadczeń (czynności) dokonanych przez podatnika na rzecz odbiorcy są tak ściśle powiązane, że obiektywnie tworzą w sensie gospodarczym jedną całość, której rozdzielenie miałoby sztuczny charakter, to wszystkie te świadczenia lub czynności stanowią jednolite świadczenie dla celów podatku od wartości dodanej;

‒pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas, gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej;

‒gdy transakcja składa się z kilku elementów, stanowią one jedną dostawę w szczególności w przypadku, gdy jeden element należy postrzegać jako stanowiący usługę podstawową, podczas gdy pozostałe należy traktować jako usługi pomocnicze, traktowane pod względem podatkowym tak jak usługa podstawowa.

W przedstawionym stanie faktycznym zasadniczym elementem usług świadczonych przez Nabywcę na rzecz Spółki jest zapewnienie finansowania działalności operacyjnej Spółki poprzez systematyczne nabywanie wierzytelności handlowych, które powstają w ramach sprzedaży towarów i usług realizowanej przez Spółkę na rzecz jej kontrahentów w ramach zwykłej działalności gospodarczej.

Nabywane wierzytelności nie mogą być przeterminowane powyżej określonego progu, a ich zakup następuje na warunkach określonych w Umowie, w tym z uwzględnieniem indywidualnego Procentu Płatności oraz w ramach ustalonego Limitu Kredytu. Mając więc na uwadze wykładnię TSUE, uznać należy, że w takim przypadku ma miejsce jedna usługa kompleksowa realizowana przez Nabywcę na rzecz Wnioskodawcy.

W ramach planowanej usługi faktoringowej, której celem jest uzyskanie przez Spółkę zewnętrznego, elastycznego źródła finansowania bieżącej działalności, będzie dochodziło do systematycznego zbywania przez Spółkę Wierzytelności na rzecz Nabywcy. Przedmiotem tych transakcji będą Wierzytelności powstałe w ramach zawieranych przez Spółkę umów z Kontrahentami, związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością handlową.

Należy zwrócić uwagę, że Wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 1061 ze zm. - dalej jako „KC”), w szczególności w przepisach art. 509-516 KC.

Istotą przelewu wierzytelności jest umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na mocy której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności, prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością przez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw.

Celem i skutkiem przelewu jest przejście wierzytelności na nabywcę. W wyniku przelewu przechodzi na nabywcę ogół uprawnień przysługujących dotychczasowemu wierzycielowi, który zostaje wyłączony ze stosunku zobowiązaniowego, jaki go wiązał z dłużnikiem. Wierzytelność przechodzi na nabywcę w takim stanie, w jakim była w chwili zawarcia umowy o przelew, a więc ze wszystkimi związanymi z nią prawami i brakami (np. przedawnieniem).

Jest to więc prawo materialne podlegające zbyciu, a w konsekwencji transakcja polegająca na obrocie wierzytelnościami kwalifikowana jest jako usługa w rozumieniu Ustawy VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 - pkt 41 ustawy o VAT, zwolnione od podatku VAT są usługi związane z kredytami, gwarancjami, transakcjami płatniczymi oraz instrumentami finansowymi, w tym ich udzielanie, pośrednictwo i zarządzanie nimi. Stosownie do art. 43 ust. 15 ustawy o VAT powyższe zwolnienie nie ma zastosowania do:

1) czynności ściągania długów, w tym faktoringu;

2) usług doradztwa,

3) usług w zakresie leasingu.

W dalszym kroku należy wskazać, co powinno być rozumiane pod pojęciem „usług faktoringu”. Ani ustawa o VAT, ani żadna inna polska ustawa podatkowa nie zawiera legalnej definicji takich usług. Natomiast w doktrynie wskazuje się, że przez usługi faktoringu rozumie się wykup przez faktora wierzytelności faktorantów należnych od kontrahentów oraz świadczenie przez faktora dodatkowych usług (m.in. monitoringu płatności czy prowadzenia rozliczeń). Tak określone kompleksowe usługi nie są objęte zakresem zwolnienia z podatku VAT na podstawie ww. przepisu art. 43 ust. 15 ustawy o VAT.

Powyższe znajduje odzwierciedlenie w przepisach Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE cz. L Nr 347 str. 1 ze zm.), (dalej: „Dyrektywa”). W myśl art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

W tym miejscu wskazać należy - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: „TSUE”) - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione od podatku VAT zgodnie z Dyrektywą stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich. Jak wskazano w wyroku TSUE z 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, podejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika z zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia z VAT. Innymi słowy tego rodzaju działalność podlega opodatkowaniu VAT na zasadach ogólnych jako działalność usługowa.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego, na podstawie Umowy zawartej pomiędzy Spółką a Nabywcą (Dostawcą Finansowania), Dostawca Finansowania będzie świadczył na rzecz Spółki usługi o charakterze faktoringu z ograniczonym regresem. Tym samym transakcja obejmuje nabycie przez Nabywcę wierzytelności handlowych powstałych w toku bieżącej działalności operacyjnej Spółki.

Zgodnie z postanowieniami Umowy, nabycie wierzytelności następuje za cenę obliczaną w oparciu o wartość netto wierzytelności oraz ustalony w umowie Procent Płatności. Dodatkowo, każda nabywana wierzytelność podlega opłacie (Purchase Fee), stanowiącej wynagrodzenie Dostawcy Finansowania za świadczone na rzecz Spółki usługi.

Charakter faktoringu z ograniczonym regresem przejawia się w tym, że co do zasady, po nabyciu wierzytelności ryzyko jej nieściągalności nie przechodzi z powrotem na Spółkę, z wyjątkiem przypadków określonych w umowie jako Zdarzenia Zwrotu oraz sytuacji, w których nie został osiągnięty określony limit udziału Spółki w pokryciu niezapłaconych należności (tj. próg 10% rocznego Limitu Kredytu). Po przekroczeniu tego limitu płatności, Spółka jest zwolniona z obowiązku dalszego pokrywania należności wynikających z braku płatności przez kontrahentów.

W ocenie Wnioskodawcy, czynności realizowane przez Dostawcę Finansowania w ramach zawartej umowy mają charakter usługi kompleksowej, typowej dla transakcji faktoringowych. Usługi te nie korzystają ze zwolnienia z opodatkowania na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38-41 ustawy o podatku od towarów i usług, w związku z art. 43 ust. 15 tej ustawy.

Mając na uwadze powyższe to zdaniem Wnioskodawcy wynagrodzenie należne Dostawcy Finansowania z tytułu świadczenia usług na rzecz Spółki podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej, tj. 23%, zgodnie z art. 41 ustawy o VAT.

W związku z uznaniem, że wynagrodzenie otrzymywane przez Nabywcę od Spółki z tytułu realizowanych usług stanowi usługę faktoringu podlegającą opodatkowaniu VAT według stawki 23%, to jednocześnie zdaniem Wnioskodawcy będzie mu przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT wynikającego z faktury dokumentującej realizację przez Nabywcę usług faktoringowych.

Uprawnienie do odliczenia podatku VAT wynika bezpośrednio z treści art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest zatem związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

W rezultacie, biorąc pod uwagę, że:

Spółka jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT,

• opisane w stanie faktycznym / zdarzeniu przyszłym usługi świadczone przez Nabywcę na rzecz Spółki są bezpośrednio związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością gospodarczą podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT (w szczególności mają one bowiem na celu poprawę płynności finansowej Spółki),
• Spółka wykazuje sprzedaż podlegającą opodatkowaniu VAT w Polsce;
• nie ulega wątpliwości, że Spółce przysługuje pełne prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Nabywcy.

Powyższe wnioski zostały potwierdzone m.in. w:

• Interpretacja indywidualna wydana 14 kwietnia 2023 r. przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej [sygn. 0114-KDIP4-3.4012.19.2023.1.IG], w której organ stwierdził, że:

„Tym samym stwierdzić należy, że czynności wykonywane w ramach opisanej we wniosku umowy, stanowią odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy”.

„[...] Ustawa nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować. W przedmiotowej sprawie usługę faktoringu uznać należy za usługę wyłączoną ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy. Zatem usługa ta będzie opodatkowana wg właściwej stawki podatku”.

„W omawianej sprawie warunki uprawniające do odliczenia są spełnione, gdyż są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT, a nabyta usługa faktoringu jest wykorzystywana do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług. W konsekwencji przysługuje/będzie przysługiwało Państwu prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur dokumentujących wynagrodzenie Faktora. Państwa stanowisko jest prawidłowe”.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 775 ze zm.), zwanej dalej ustawą:

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ustawy.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 2 pkt 6 ustawy:

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy:

Pod pojęciem usługi należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

‒w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

‒świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki powinny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o  podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Powyższe stanowisko potwierdza także wyrok C-16/93 z 3 marca 1994 r. pomiędzy R. J. Tolsma v. Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarden, w którym Trybunał zauważył, że czynność „podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy”.

Natomiast w wyroku C-90/20 ws. Apcoa Parking Danmark, TSUE wskazał, że aby świadczenie usług można było uznać za odpłatne, i wobec tego opodatkowane podatkiem VAT, to pomiędzy usługodawcą a usługobiorcą musi istnieć stosunek prawny, w ramach którego następuje wymiana świadczeń wzajemnych - usługi i wynagrodzenia, między którymi istnieje bezpośredni związek.

W konsekwencji powyższych regulacji należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega tylko to świadczenie (dostawa lub usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot, który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Jednocześnie, skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym, pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

W tym miejscu należy wskazać, że co do zasady, każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji, gdy jedno świadczenie obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka czynności, świadczenie to nie powinno być sztucznie dzielone dla celów podatkowych.

Pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za czynność zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako czynności pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do czynności zasadniczej.

Aby móc wskazać, że dane świadczenie jest świadczeniem złożonym (kompleksowym), powinno składać się ono z różnych czynności, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na świadczenie kompleksowe składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu – do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne czynności pomocnicze. Natomiast czynność należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania świadczenia zasadniczego. Pojedyncza czynność traktowana jest zatem jak element świadczenia kompleksowego wówczas, jeżeli cel świadczenia czynności pomocniczej jest zdeterminowany przez czynność główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać czynności głównej bez czynności pomocniczej.

Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia, świadczenie nie powinno być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będzie jedno świadczenie kompleksowe, obejmujące kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład wykonywanego świadczenia wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu świadczenia kompleksowego.

W orzeczeniu wydanym w sprawie C-349/96 (Card Protection Plan Ltd) TSUE, odnosząc się do art. 2(1) VI Dyrektywy, uznał, że z przepisu tego wynika, po pierwsze, że każde świadczenie usług powinno być, co do zasady, traktowane jako świadczenie odrębne i niezależne, po drugie zaś, że świadczenie składające się z jednolitej usługi (z ekonomicznego punktu widzenia) nie powinno być w sztuczny sposób dzielone, gdyż to mogłoby spowodować naruszenie całego systemu opodatkowania. Ponadto, Trybunał podkreślił, że:

Natomiast w wyroku z 27 października 2005 r. C-41/04 (Levob Verzekeringen) TSUE zawarł kilka cennych uwag pozwalających na zidentyfikowanie usług złożonych. By określić, czy mamy do czynienia z tzw. usługą kompleksową należy – wg TSUE – w pierwszej kolejności poszukiwać elementów charakterystycznych dla rozpatrywanej czynności celem określenia, czy podatnik dostarcza konsumentowi, rozumianemu jako przeciętny konsument, kilka odrębnych świadczeń głównych, czy też jedno świadczenie (por. przez analogię ww. wyrok w sprawie CPP, pkt 29) (pkt 20 orzeczenia Levob).

W konsekwencji, w świetle omawianego wyroku TSUE należy przyjąć, że nie ma charakteru kompleksowego taki zestaw świadczeń, których połączenie miałoby charakter działania sztucznego. W tym kontekście, za świadczenia odrębne należy więc uznać świadczenia wykonywane przez jednego świadczącego na rzecz jednego nabywcy, które nawet jeżeli są w pewien sposób powiązane, mogą być traktowane rozłącznie, a traktowanie to nie wpłynie na charakter żadnego z nich ani też nie sprawi, że wartość świadczeń z punktu widzenia nabywcy będzie inna, niż gdyby świadczenia te były uznane za świadczenie złożone.

W wyroku z 27 września 2012 r. w sprawie C-392/11, Field Fisher Waterhouse LLP przeciwko Commissioners for Her Majesty’s Revenue and Customs, ECLI:EU:C:2012:597, TSUE wskazał, że aby móc uznać, że ogół świadczeń zapewnianych przez wynajmującego najemcy stanowi jedno świadczenie, należy zbadać czy wykonywane świadczenia stanowią jedno nierozerwalne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny, czy też obejmują one świadczenie główne, względem którego pozostałe świadczenia mają charakter dodatkowy (pkt 22 wyroku).

Charakter danego świadczenia należy oceniać biorąc pod uwagę punkt widzenia nabywcy oraz cechy charakterystyczne tego świadczenia (wyrok TSUE z 21 lutego 2008 r. w sprawie C-425/06 Part Service srl, z 11 czerwca 2009 r. w sprawie C-572/07 RLRE Tellmer Property sro, pkt 17-19 oraz z 19 listopada 2009 r. w sprawie C-461/08 Don Bosco Onroerend Goed BV).

W tym miejscu warto zwrócić uwagę na opinię rzecznik generalnej Juliane Kokott z 22 października 2020 r. do sprawy C-581/19 Frenetikexito-Unipessoal Lda przeciwko Autoridade Tributária e Aduaneira, ECLI:EU:C:2020:855, gdzie wskazano, że

Świadczenie kompleksowe ma zatem miejsce wówczas, gdy relacja poszczególnych czynności (świadczeń) wykonywanych na rzecz jednego nabywcy, dzieli je na świadczenie podstawowe i świadczenia pomocnicze – tzn. takie, które umożliwiają skorzystanie ze świadczenia podstawowego (lub są niezbędne dla możliwości skorzystania ze świadczenia podstawowego). Jeżeli jednak świadczenia te można rozdzielić tak, że nie zmieni to ich charakteru ani wartości z punktu widzenia nabywcy – wówczas świadczenia takie powinny być traktowane jako dwa (lub więcej) niezależnie opodatkowane świadczenia.

W konsekwencji powyższego, w przypadku świadczeń o charakterze złożonym o sposobie opodatkowania, decyduje to, czy w danych okolicznościach mamy do czynienia z jednym świadczeniem kompleksowym, czy też z szeregiem jednostkowych świadczeń. Świadczenie o charakterze złożonym podlega opodatkowaniu według jednolitych zasad właściwych dla świadczenia głównego.

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Zamierzają Państwo zawrzeć (i) Ramową Umowę o Dyskontowaniu Wierzytelności oraz (ii) Umowę Adopcyjną (Umowa) z B. z siedzibą we Francji (Nabywca/Dostawca Finansowania/B.). Państwo i B. dalej razem określani jako: Strony. Nabywca jest zarejestrowany dla celów VAT posiadając stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej (FE) na terytorium Polski.

Umowa, którą zamierzają zawrzeć Strony ma charakter umowy faktoringowej, która ma na celu poprawę Państwa płynności finansowej i ułatwienie zarządzania ryzykiem związanym z długimi terminami płatności od kontrahentów. Objęte wnioskiem usługi faktoringowe realizowane przez Nabywcę na Państwa rzecz będą udokumentowane fakturą VAT. Zgodnie z przyjętymi wewnętrznie u Nabywcy zasadami obowiązującymi w ramach grupy, zapłata za usługę będzie dokonywana przez Państwa na rachunek bankowy oddziału Nabywcy w Polsce.

Zgodnie z umową, Państwo będą działać jako Sprzedający, sprzedając wierzytelności powstałe w ramach bieżącej działalności handlowej w wyniku umów zawartych z kontrahentami (klientami), natomiast Nabywca będzie działać jako Dostawca Finansowania nabywający te wierzytelności od Państwa.

Przedmiotem Umowy mogą być wyłącznie wierzytelności, które nie odnoszą się w całości lub w części do odsetek za zwłokę lub roszczeń odszkodowawczych przysługujących Państwu, chyba że B. wyrazi na to zgodę.

Zgodnie z postanowieniami Umowy, Dostawca Finansowania nabywa od Państwa wierzytelności wobec Dłużników za Cenę Nabycia skalkulowaną jako iloczyn wartości netto wierzytelności oraz stawki procentowej ustalanej indywidualnie dla każdego Kontrahenta.

Procent Płatności ma na celu odzwierciedlenie ryzyka ekonomicznego niewypłacalności Kontrahenta. W przypadku braku istotnego ryzyka, Procent Płatności może zostać ustalony na poziomie 100%, co oznacza, że cena nabycia wierzytelności będzie odpowiadała jej wartości nominalnej. W sytuacjach, w których występują przesłanki wskazujące na podwyższone ryzyko niewypłacalności lub pogorszenie sytuacji płynnościowej Kontrahenta, możliwe jest zastosowanie niższego Procentu Płatności, co skutkuje obniżeniem ceny nabycia wierzytelności względem jej wartości nominalnej.

Dodatkowo, zakup od Państwa wierzytelności podlega opłacie, którą Państwo są zobowiązani uiścić w dniu sprzedaży wierzytelności. Wysokość tej opłaty ustalana jest na podstawie wartości nabywanej wierzytelności oraz stosownego wyliczenia określonego w umowie. Opłata ta stanowi świadczenie należne Dostawcy Finansowania z tytułu nabycia wierzytelności. Rozliczenie Opłaty za Nabycie oraz Ceny Nabycia może następować w formie wzajemnego potrącenia należności pomiędzy stronami.

Maksymalna kwota, jaką Nabywca może zapłacić na Państwa rzecz z tytułu nabycia wierzytelności wobec Kontrahentów - jako cena nabycia przed dokonaniem przez Kontrahentów płatności z tytułu nabytych wierzytelności, nie może przekroczyć limitu określonego w Umowie. Limit Kredytu został określony jako limit odnawialny na kwotę 1.000.000 EUR (lub równowartość tej kwoty w PLN).

Jednocześnie przyjęta konstrukcja prawna wskazuje, że umowa ma ograniczony charakter regresu, co oznacza, że Nabywcy co do zasady nie przysługuje regres wobec Państwa w przypadku braku zapłaty przez Kontrahenta wierzytelności uprzednio od Państwa nabytej, chyba że wystąpiło zdarzenie określone w Umowie powodujące aktualizację prawa regresu.

Umowa przewiduje w tym zakresie ograniczenie Państwa odpowiedzialności w zakresie obowiązku uregulowania niezapłaconych przez Kontrahentów wierzytelności na rzecz Nabywcy. Co do zasady, w przypadku, gdy suma płatności dokonanych przez Państwa na rzecz Nabywcy w danym roku z tytułu uregulowania wierzytelności niezapłaconych Kontrahentów przekroczy 10% rocznego Limitu Kredytu (tj. 1.000.000 EUR na nabycie wierzytelności), są Państwo zwolnieni z dalszego obowiązku uregulowania należności wynikających z nieuregulowanych należności kontrahentów. Jeżeli jednak próg ten nie zostanie osiągnięty, będą Państwo zobowiązani do uregulowania należności wynikających z braku zapłaty przez Kontrahenta wierzytelności uprzednio nabytej przez Nabywcę od Państwa. W takim przypadku, jeżeli brak płatności przez Kontrahenta będzie trwał przez okres 45 dni od daty wymagalności, są Państwo zobowiązani, na żądanie Nabywcy, do zapłaty zaległej kwoty w terminie 7 dni kalendarzowych, chyba że Dostawca Finansowania postanowi inaczej. Po uregulowaniu zaległej kwoty, wierzytelność wobec Kontrahenta zostaje powrotnie przeniesiona na Państwa rzecz.

Jeśli po spłacie przez Państwa zobowiązania, Kontrahent dokona zapłaty zaległej kwoty na rzecz Nabywcy, Nabywca zobowiązany jest do przekazania Państwu uzyskanych środków bez zbędnej zwłoki.

Ponadto, zgodnie z postanowieniami umowy, w stosunku do wszystkich wierzytelności wobec Kontrahentów sprzedanych na rzecz Nabywcy zobowiązani są Państwo do działania w charakterze agenta windykacyjnego Nabywcy oraz do podjęcia działań windykacyjnych na własny koszt.

Państwa działalność gospodarcza podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a usługi świadczone przez Nabywcę na Państwa rzecz pozostają w bezpośrednim związku z działalnością opodatkowaną VAT. Czynności pozostające poza zakresem opodatkowania lub zwolnione z opodatkowania mają charakter marginalny i dotyczą głównie refaktur usług medycznych.

Państwa wątpliwości dotyczą tego, czy wypłacane przez Państwa wynagrodzenie (Purchase Fee) na rzecz Nabywcy z tytułu nabycia wierzytelności nie będzie korzystało ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 w zw. z ust. 15 ustawy o VAT, a tym samym będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej, w związku z czym Spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia kwoty podatku VAT z faktury wystawionej przez Nabywcę, dokumentującej to wynagrodzenie.

Należy zwrócić uwagę, że wierzytelność jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Instytucja przelewu wierzytelności została uregulowana w przepisach art. 509-518 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071 ze zm.) – zwanej dalej Kodeksem cywilnym.

Zgodnie z art. 509 § 1 Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 509 § 2 Kodeksu cywilnego:

Jak stanowi art. 510 § 1 Kodeksu cywilnego:

Istotą przelewu wierzytelności jest zatem umowa zawierana przez wierzyciela z osobą trzecią, na podstawie której osoba ta nabywa od wierzyciela przysługującą mu wierzytelność. W wyniku przelewu wierzytelności prawa przysługujące dotychczasowemu wierzycielowi przechodzą na nabywcę wierzytelności, przy czym sam stosunek zobowiązaniowy nie ulega zmianie. Na podstawie umowy przelewu wierzytelności cesjonariusz może dochodzić spełnienia określonego świadczenia od dłużnika, przysługuje mu również uprawnienie do rozporządzania wierzytelnością poprzez jej dalszą odsprzedaż, zamianę, darowiznę, zapis w testamencie lub zastaw. W zamian za nabywaną wierzytelność cesjonariusz (nabywca) zobowiązuje się do spełnienia określonego świadczenia na rzecz cedenta. Spełnienie świadczenia, wynikającego z umowy przelewu nastąpi, gdy cedent przeniesie wierzytelność na cesjonariusza, a on zapłaci mu cenę za cedowaną wierzytelność (w sytuacji, kiedy cesja miała charakter odpłatny).

Wskazać należy, że nie każda jednak czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Analiza przedstawionego zdarzenia przyszłego, treści cytowanych przepisów prawa podatkowego oraz orzecznictwa TSUE prowadzi do stwierdzenia, że w tej sprawie mamy do czynienia z wykonaniem przez Nabywcę wierzytelności skonkretyzowanych zadań określonych w Umowie Ramowej i umowie Adopcyjnej, za które otrzyma on określone wynagrodzenie. W zaistniałych okolicznościach dojdzie do zawiązania stosunku zobowiązaniowego pomiędzy Państwem a Nabywcą. W ramach zawartej umowy Nabywca wierzytelności będzie udzielał Państwu finansowania poprzez nabywanie od Państwa Wierzytelności powstałych w ramach prowadzonej przez Państwa działalności. Pomiędzy stronami będzie istnieć stosunek prawny – Umowa, a ponadto Nabywca otrzyma wynagrodzenie z tytułu wykonywanych czynności.

Czynności wykonywane przez Nabywcę na Państwa rzecz w ramach zawartych umów, będą zatem stanowiły odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku.

Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy:

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 39 ustawy:

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy:

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek odzwierciedlenia odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L z 2006 r. Nr 347 str. 1 ze zm.), zwanej dalej Dyrektywą 2006/112/WE Rady.

Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE,

Przytoczone przepisy Dyrektywy 2006/112/WE dotyczą tylko ściśle wymienionych rodzajów czynności, których charakter pozwala na zakwalifikowanie ich do kategorii usług związanych z obrotem bankowym i finansami. W związku z tym, należy uznać, że wszelkie inne czynności niewymienione w tym przepisie, nawet jeśli mają charakter czynności bankowych, bądź finansowych lub zakres ich jest zbliżony do tego typu usług, nie mogą korzystać ze zwolnienia od podatku na podstawie tego przepisu. Powyższe zwolnienia obejmują w praktyce większość typowych transakcji dokonywanych na rynkach finansowych, a w szczególności usługi świadczone przez banki, biura maklerskie, fundusze inwestycyjne i powiernicze itp.

Z kolei w myśl art. 43 ust. 15 ustawy:

Sprecyzowanie przepisów regulujących zwolnienie od podatku od towarów i usług dla usług finansowych ma na celu zapewnienie jednolitego stosowania tego zwolnienia w odniesieniu do rynku wspólnotowego, jak również zapewnienie spójności przepisów dotyczących podatku od towarów i usług z przepisami krajowymi regulującymi funkcjonowanie rynku finansowego.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Z uwagi na powyższe dla ustalenia opodatkowania, bądź też zastosowania zwolnienia od podatku w przedmiotowej sprawie, niezbędnym jest dokonanie analizy czynności wykonywanych przez Kontrahenta na Państwa rzecz jako usług ściągania długów/faktoringu.

Usługi faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady, przez faktoring rozumie się nabywanie przez faktora określonych wierzytelności, przysługujących przedsiębiorcy z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora. Ponadto, dokonując nabycia wierzytelności faktor zobowiązuje się dodatkowo do świadczenia na rzecz faktoranta (przedsiębiorcy) różnorodnych czynności, które przykładowo mogą obejmować: przejmowanie ryzyka wypłacalności dłużników (przy faktoringu właściwym), inkasowanie wierzytelności, finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek, księgowanie wierzytelności itp. Usługa tego typu polega więc na „wyręczeniu” klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu.

Zatem faktoring polega na tym, że faktorant przenosi na faktora wierzytelność, a faktor zobowiązuje się zapłacić faktorantowi jej wartość nominalną pomniejszoną o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora oraz świadczyć na jego rzecz dodatkowe usługi. Podkreślenia wymaga fakt, że skutkiem jaki wywołuje umowa faktoringu jest zmiana osoby wierzyciela. Zmiana ta dokonywana jest w oparciu o przepisy zawarte w ustawie Kodeks cywilny, w Księdze trzeciej, Tytule IX, Dziale 1 Zmiana wierzyciela.

Umowa faktoringu niezależnie od wyżej wskazanego skutku jaki wywołuje, tj. zmiany osoby wierzyciela, może powodować powstanie po stronie świadczącego ją podmiotu także inne skutki, np. zobowiązanie do zapewnienia drugiej stronie umowy finansowania, prowadzenia jej rozliczeń itp. Umowa ta może zawierać zatem także elementy charakterystyczne dla innych stosunków prawnych np. umowy pożyczki, kredytu. Faktoring nie jest tożsamy wyłącznie ze zmianą wierzyciela, obejmuje bowiem różne dodatkowe czynności – usługi. Dwie podstawowe cechy faktoringu to: cesja wierzytelności i umowa o świadczenie usług.

Faktoring może występować w różnych formach:

• faktoringu właściwego (bez prawa regresu faktora wobec faktoranta),
• faktoringu niewłaściwego (z prawem regresu faktora wobec faktoranta),
• faktoringu mieszanego (z podziałem ryzyka niewypłacalności dłużnika pomiędzy faktorem i faktorantem).

Faktoring właściwy polega na przekazaniu ryzyka wraz ze sprzedażą należności. Przedsiębiorstwo, po odsprzedaniu posiadanej wierzytelności, nie ma obowiązku monitoringu danej należności. Ten obowiązek spoczywa teraz na firmie faktoringowej, która w przypadku nieterminowego regulowania zobowiązania, musi ponieść koszty związane ze ściągnięciem należności. Faktoring właściwy polega więc na definitywnym przeniesieniu wierzytelności z faktoranta na faktora.

Natomiast faktoring niewłaściwy polega na przejęciu przez faktora wierzytelności od przedsiębiorcy jedynie do momentu jej zapadalności. Istota faktoringu niewłaściwego - co do zasady - sprowadza się zatem do przeniesienia wierzytelności na faktora, ale bez równoczesnego przejęcia przez niego ryzyka niewypłacalności dłużnika. Przy faktoringu niewłaściwym, w razie niewypłacalności dłużnika, wierzytelność wraca do przedsiębiorcy. Następuje to wskutek zastrzeżenia w umowie faktoringowej warunku rozwiązującego. W takiej sytuacji dochodzi do ustania skutków dokonanego przelewu wierzytelności i dotychczasowy wierzyciel będzie zobowiązany zwrócić uzyskane pieniądze, otrzymując z powrotem swoją wierzytelność.

Najbardziej istotną cechą faktoringu niewłaściwego, odróżniającą go od faktoringu właściwego, jest obciążenie ryzykiem niewypłacalności dłużnika wyłącznie przedsiębiorcy (faktoranta). Ryzyko to nie przechodzi zatem na faktora. Inne są również skutki obu rodzajów faktoringu w zakresie nabycia wierzytelności. Przy faktoringu niewłaściwym, objęta nim wierzytelność nie przechodzi z przedsiębiorcy na faktora w sposób ostateczny. W razie wystąpienia niewypłacalności dłużnika lub innych trudności ze ściągnięciem należności, wierzytelność powraca do przedsiębiorcy, a faktor otrzymuje zwrot kwoty, którą wypłacił wcześniej.

Z kolei faktoring mieszany polega m.in. na tym, że faktor przejmuje na siebie ryzyko do określonej kwoty. Ryzyko związane z niewypłacalnością powyżej wyznaczonego limitu nadal pozostaje u faktoranta. Tak więc do pewnej kwoty faktoring ma charakter pełny (przeniesienie ryzyka), a powyżej niej możemy mówić o faktoringu niepełnym.

Podkreślenia wymaga również, że usługa faktoringowa ma charakter złożony i obok podstawowej czynności, jaką jest przelew wierzytelności, przedmiotem faktoringu czynią strony często szereg usług, jakie podmiot faktoringowy ma wykonać na rzecz przedsiębiorcy. Nazywane są one czynnościami dodatkowymi. Te dodatkowe czynności o charakterze usługowym obejmują m.in.:

• przyjmowanie ryzyka wypłacalności dłużników,
• windykację należności,
• finansowanie przez dyskonto, udzielanie pożyczek,
• monitorowanie dłużników,
• wypłacanie zaliczek na poczet przyszłych należności,
• sporządzanie i wysyłanie monitów w przypadku nieterminowej zapłaty ze strony dłużników,
• okresowe sprawdzanie stanu wypłacalności dłużników,
• kierowanie upomnień do dłużników opieszałych.

Konwencja Ottawska uchwalona w roku 1988 dotycząca faktoringu międzynarodowego mówi o tym, że faktor powinien zobowiązać się do wykonania co najmniej dwóch wymienionych czynności. Uwzględniając powyższe należy stwierdzić, że usługa faktoringu nie jest usługą jednorodną.

W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako odpłatne świadczenie usług, w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, i nie korzysta ze zwolnienia od podatku – ze względu na wyłączenie określone w art. 43 ust. 15 ustawy.

Biorąc pod uwagę wskazane okoliczności sprawy, czynności wykonywane przez B. w ramach Umowy Ramowej i Umowy Adopcyjnej, będą stanowiły kompleksową usługę faktoringu, do której mają zastosowanie przepisy ograniczające prawo do skorzystania ze zwolnienia od podatku, tj. art. 43 ust. 15 ustawy o VAT. Jak wynika z opisu sprawy, Dostawca Finansowania przyjmuje na siebie ryzyko niewypłacalności dłużników (chyba że wystąpi zdarzenie określone w Umowie powodujące aktualizację prawa regresu). Ponadto, B. będzie dokonywał monitoringu dłużników i płatności – świadczy o tym określona w Umowie sytuacja, w której w przypadku braku zapłaty przez Kontrahenta wierzytelności uprzednio nabytej przez B. od Państwa, to Państwo będą zobowiązani do uregulowania tej należności. Umowa reguluje przy tym określony czas, po upływie którego, w przypadku braku płatności przez Kontrahenta, Państwo będą zobowiązani do uregulowania zaległej kwoty w danym terminie. Nabywanie od Państwa wierzytelności przez faktora – B., będzie stanowiło zatem złożoną usługę, która nie będzie korzystała ze zwolnienia od podatku i będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług z zastosowaniem właściwej dla tej usługi stawki podatku VAT.

Nabycie wierzytelności następuje za cenę obliczaną w oparciu o wartość netto wierzytelności oraz ustalony w umowie Procent Płatności. Dodatkowo zakup przez B. wierzytelności od Państwa podlega opłacie (Purchase Fee), stanowiącej wynagrodzenie Dostawcy Finansowania za świadczone na rzecz Państwa usługi. Wynagrodzenie to stanowi w istocie wynagrodzenie za świadczone na Państwa rzecz usługi faktoringu podlegające opodatkowaniu VAT według właściwej stawki podatku VAT.

Na podstawie art. 86 ust. 1 ustawy:

W myśl art. 86 ust. 2 pkt 1 lit. a ustawy,

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje zarejestrowany, czynny podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Powyższa zasada wyklucza możliwość dokonania odliczenia podatku naliczonego przez podmiot niebędący czynnym, zarejestrowanym podatnikiem podatku VAT oraz podatku naliczonego związanego z towarami i usługami, które nie są wykorzystywane do czynności opodatkowanych, czyli w przypadku ich wykorzystania do czynności zwolnionych od podatku VAT oraz niepodlegających temu podatkowi.

Ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno tzw. przesłanek pozytywnych, to jest m.in. tego, że zakupy są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy:

Oznacza to, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze w sytuacji, gdy transakcja nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Zgodnie z powołanymi powyżej przepisami prawa, odliczenie podatku VAT naliczonego na zasadach określonych w art. 86 ust. 1 ustawy uwarunkowane jest tym, aby nabywane towary i usługi były wykorzystywane przez zarejestrowanego, czynnego podatnika podatku VAT, w ramach działalności gospodarczej, do wykonywania czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W analizowanej sprawie warunki uprawniające do odliczenia podatku naliczonego będą spełnione, ponieważ jak wynika z przedstawionych informacji, są Państwo zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a działalność gospodarcza prowadzona przez Państwa podlega opodatkowaniu VAT. Co więcej, usługi nabywane od Dostawcy Finansowania w ramach Umowy będą opodatkowane podatkiem od towarów i usług i nie będą korzystały ze zwolnienia od podatku lecz będą podlegały opodatkowaniu według właściwej stawki - tym samym, w niniejszej sprawie nie zaistnieje negatywna przesłanka określona w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy. Wskazali też Państwo, że usługi te pozostają w bezpośrednim związku z działalnością opodatkowaną VAT.

Podsumowując, w przedstawionych okolicznościach sprawy, będzie Państwu przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego z faktur wystawianych przez HSBC, dokumentujących wynagrodzenie (Purchase Fee) za wykonane przez niego na Państwa rzecz usługi faktoringu.

Państwa stanowisko jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Zgodnie z art. 14b § 3 ustawy Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Organ jest ściśle związany przedstawionym we wniosku stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego). Ponoszą Państwo ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym przedstawieniem we wniosku opisu stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego. Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny/zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji pokrywa/będzie się pokrywało z opisem stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swą aktualność.

Ponadto należy zauważyć, że stosownie do art. 14b § 1a Ordynacji podatkowej:

Tym samym, kwestia ustalenia wysokości stawki podatku VAT dla dostawy towarów lub świadczenia usług od 1 lipca 2020 r. może być rozstrzygnięta tylko w ramach wydania wiążącej informacji stawkowej określonej w art. 42a ustawy o VAT.

W zakresie podatku dochodowego od osób prawnych sprawa została rozstrzygnięta odrębnie.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

• Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.
• Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

• Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.