Interpretacja indywidualna z dnia 3 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.842.2025.2.MN
Zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego jest stosowane, gdy kredyt zaciągnięto przed styczniem 2015 r. na jedną inwestycję mieszkaniową. Zwrot nadpłaty kredytu nie tworzy przychodu podlegającego opodatkowaniu.
Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest prawidłowe.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
21 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek z 17 września 2025 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 21 października 2025 r. (wpływ 21 października 2025 r.) – w odpowiedzi na wezwanie. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
7 maja 2008 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę kredytu hipotecznego mieszkaniowego z (…) (dalej Bank) (dalej w zależności od kontekstu kredyt lub umowa kredytowa).
Umowa kredytowa wyrażona była w walucie obcej (frank szwajcarski).
Celem umowy kredytowej było nabycie jednego lokalu mieszkalnego zlokalizowanego w (…) (dzielnica (…)) i zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych – dalej Lokal. Kredyt został w całości przeznaczony na ten cel.
Lokal został nabyty aktem notarialnym 8 maja 2008 roku i Wnioskodawczyni zamieszkała w Lokalu wraz z córką.
Wnioskodawczyni jest radcą prawnym. W okresie nabywania Lokalu prowadziła działalność gospodarczą, świadcząc usługi prawne w ramach i na rzecz międzynarodowej kancelarii prawnej. Usługi te świadczone były z biura tej kancelarii zlokalizowanego w (…) (dzielnica (…)). Z dniem 19 września, wyłącznie dla celów korespondencyjnych, w rejestrze działalności gospodarczej, Wnioskodawczyni wskazała adres Lokalu jako adres dodatkowy, lecz działalności pod tym adresem nie prowadziła. Lokal był przeznaczony oraz wykorzystywany dla celów mieszkaniowych.
Po pewnym okresie, Wnioskodawczyni przeniosła się wraz z córką do innego miejsca zamieszkania, tj. do domu, który przypadł Wnioskodawczyni w ramach podziału majątku wspólnego po rozwiązaniu małżeństwa. Lokal pozostawał pusty, więc Wnioskodawczyni rozpoczęła korzystanie z Lokalu dla celów swej działalności gospodarczej. Lokal nie został jednak przekształcony w lokal użytkowy (biurowy) i nadal stanowi lokal mieszkalny.
W roku 2022 Wnioskodawczyni zainicjowała spór co do ważności/skuteczności umowy kredytowej i w wyniku tego sporu wniosła przeciwko Bankowi powództwo do Sądu Okręgowego o ustalenie nieważności umowy kredytowej i zapłatę. Bank nie uznał żądania pozwu i wystąpił z odrębnym powództwem przeciwko Wnioskodawczyni.
Obecnie Bank wystąpił do Wnioskodawczyni z propozycją zawarcia ugody w zakresie umowy kredytowej (dalej Ugoda). Celem propozycji ugody jest polubowne zakończenie sporu.
Zgodnie z treścią proponowanej przez Bank Ugody:
- Bank zwolni Wnioskodawczynię z długu w zakresie kwoty kapitału i naliczonych odsetek w kwocie wynikającej z przeliczenia kwoty kredytu (we frankach szwajcarskich) pozostającego do spłaty w oparciu o kurs średni NBP a Wnioskodawczyni zwolnienie z długu przyjmie (dalej Zwolnienie z długu),
- Bank zobowiązuje się wypłacić Wnioskodawczyni kwotę pieniężną wyrażoną w złotych polskich, która stanowi nadpłatę kredytu wynikającą z uprzednio wpłaconych przez Wnioskodawczynię na rzecz Banku kwot na obsługę kredytu (dalej Kwota dodatkowa); Kwota dodatkowa nie jest odszkodowaniem ani wynagrodzeniem,
- Bank zobowiązuje się wypłacić Wnioskodawczyni kwotę pieniężną wyrażoną w złotych polskich tytułem zwrotu kosztów prawych,
- Bank zobowiązuje się cofnąć powództwo (ze zrzeczeniem się roszczenia) wniesione przeciw Wnioskodawczyni,
- Wnioskodawczyni zobowiązuje się cofnąć powództwo (ze zrzeczeniem się roszczenia) wniesione przeciw Bankowi.
Planowane jest zawarcie Ugody jeszcze w 2025 roku, jeśli strony dojdą do pełnego porozumienia.
Wnioskodawczyni nie korzystała z umorzenia wierzytelności z innego kredytu hipotecznego ani z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
Kredyt, o którym mowa we wniosku został udzielony przez bank, czyli podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
Kredyt został zabezpieczony hipoteką na Lokalu będącym przedmiotem wniosku.
Odsetki karne nie będą umarzane.
Wnioskodawczyni jest jedynym kredytobiorcą.
Pytania
1.Czy Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego, w zakresie dochodu wynikającego ze Zwolnienia z Długu w ramach Ugody z Bankiem?
2.Czy Wnioskodawczyni będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w zakresie Kwoty Dodatkowej od Banku wypłacanej w ramach Ugody z Bankiem?
Pani stanowisko w sprawie
Ad. 1
Wnioskodawczyni będzie mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku dochodowego, w zakresie dochodu wynikającego ze Zwolnienia z Długu w ramach Ugody z Bankiem.
Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej UPDOF) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Zgodnie z jego treścią:
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Treść powyższego przepisu wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody uzyskane przez podatnika, z wyjątkiem tych, które zostały enumeratywnie wymienione w katalogu zwolnień przedmiotowych zawartym w powyższej ustawie lub od których zaniechano poboru podatku.
W okolicznościach zdarzenia przyszłego, Wnioskodawczyni uzyska korzyść majątkową w postaci Zwolnienia z Długu. Korzyść ta w myśl UPDOF stanowi przychód podatnika. Przychód ten nie będzie jednak podlegał opodatkowaniu, gdyż objęty będzie zaniechaniem poboru podatku.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (dalej Rozporządzenie), zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a) kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b) osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej.
Wszystkie powyższe warunki są spełnione w przypadku Wnioskodawczyni.
Przez kredyt mieszkaniowy w myśl Rozporządzenia należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1) udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2) zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3) zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Kredyt opisany we wniosku spełnia powyższe warunki:
Warunek 1 – Kredyt został zaciągnięty przed 15 stycznia 2015 r. od Banku (instytucji podlegającej nadzorowi).
Warunek 2 – Kredyt został zabezpieczony hipotecznie na nieruchomości stanowiącej lokal mieszkalny.
Warunek 3 – Kredyt został zaciągnięty na nabycie lokalu mieszkalnego, co mieści się w art. 21 ust. 25 pkt 1 a) UPDOF.
Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a) Rozporządzenia rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1) jednego gospodarstwa domowego albo
2) więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
Przez jedno gospodarstwo domowe rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
Kredyt opisany we wniosku został zaciągnięty na nabycie jednego mieszkania (Lokalu) dla zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego, współdzielonego przez Wnioskodawczynię i jej córkę.
W ocenie Wnioskodawczyni bez znaczenia jest fakt wskazania przez nią adresu Lokalu jako adres dodatkowy (korespondencyjny) dla prowadzonej przez nią działalności gospodarczej. Rozporządzenie nie wskazuje bowiem, że prawo podatnika do stosowania zaniechania poboru podatku uwarunkowane jest wykorzystywaniem lokalu mieszkalnego tylko i wyłącznie do celów mieszkaniowych. Dla celów zastosowania Rozporządzenia liczy się cel jaki przyświecał Wnioskodawczyni w momencie realizacji inwestycji/zaciągnięcia kredytu. Fakt, że zarejestrowano w Lokalu adres korespondencyjny działalności gospodarczej lub – po okresie zamieszkania - rozpoczęto w Lokalu wykonywanie tej działalności, nie wpływa w tej sytuacji na zasadność korzystania z zaniechania poboru podatku. Rozporządzenie nie stawia wymogu ciągłego zamieszkania w Lokalu ani obowiązku pozostawiania Lokalu w stanie „pustym” jeśli z przyczyn obiektywnych – takich jakie wystąpiły w przypadku Wnioskodawczyni (rozwód i przeniesienie do innego miejsca zamieszkania) – Lokal może wtórnie służyć działalności zarobkowej. Zaznaczyć przy tym należy, że nie doszło do administracyjnej zmiany przeznaczenia Lokalu na lokal użytkowy i Lokal w każdej chwili może w dalszym ciągu być wykorzystany na potrzeby mieszkaniowe Wnioskodawczyni.
W ocenie Wnioskodawczyni bez znaczenia jest również sam czas zamieszkiwania w Lokalu.
Jak wskazał Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 6 lutego 2024 r. 0113-KDIPT2-2.4011.896.2023.2.DA:
Wskazując jako cel mieszkaniowy wydatki poniesione na nabycie lokalu mieszkalnego, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa, kiedy i jak długo podatnik powinien mieszkać w nabytym lokalu mieszkalnym, żeby nastąpiła realizacja celu mieszkaniowego. Tym samym brak jest podstaw do uznania, że podatnik nie realizuje celu mieszkaniowego w przypadku, gdy nabył lokal mieszkalny w celu zamieszkania w nim, ale w lokalu tym - z różnych powodów - zamieszkiwał tylko czasowo.
Reasumując, w ocenie Wnioskodawczyni spełnione zostaną wszystkie warunki określone w Rozporządzeniu tzn.:
- Wnioskodawczyni zaciągnęła jeden kredyt na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych jednego gospodarstwa domowego,
- Wnioskodawczyni nie skorzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zabezpieczonego hipotecznie, zaciągniętego na realizację innej inwestycji mieszkaniowej,
- kredyt mieszkaniowy był udzielony przed 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw,
- kredyt mieszkaniowy został zabezpieczony w postać hipoteki ustanowionej na nieruchomości (Lokalu),
- kredyt był zaciągnięty na wydatki, o których mowa w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (art. 21 ust. 25 pkt 1) - nabycie budynku mieszkalnego,
- umorzenie kredytu mieszkaniowego dotyczy kwoty kredytu (kapitału) i odsetek.
W konsekwencji, stwierdzić należy, że w stosunku do Zwolnienia z Długu na podstawie opisanej we wniosku Ugody z Bankiem zastosowanie będzie miało zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie Rozporządzenia. W konsekwencji, Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.
Ad. 2
Wnioskodawczyni nie będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w zakresie Kwoty Dodatkowej od Banku wypłacanej w ramach Ugody z Bankiem.
Zgodnie z definicją dochodu wynikającą z UPDOF jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 UPDOF, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Z opisanej we wniosku Ugody wynika, że Kwota Dodatkowa, którą Wnioskodawczyni otrzyma od Banku stanowi ekonomicznie zwrot niesłusznie nadpłaconego Kredytu. Kwota Dodatkowa nie będzie zatem stanowić przysporzenia ponad kwoty wcześniej uiszczone tytułem spłaty Kredytu. Jest to zwrot nienależnego Bankowi świadczenia a zatem nie powoduje wzbogacenia (przysporzenia).
Reasumując, w analizowanej sprawie wypłata przez Bank nie spowoduje powstania u Wnioskodawczyni przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 UPDOF.
W konsekwencji, nie będzie obowiązku zapłaty podatku dochodowego od wypłaconej przez Bank Kwoty Dodatkowej.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest prawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Powołany przepis wyraża tzw. zasadę powszechności opodatkowania. Regułą jest, że każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną podlega opodatkowaniu, wyjątkiem zaś jest sytuacja, gdy dochód opodatkowaniu nie podlega. Wyjątki od omawianej zasady dotyczą:
·dochodów, które zostały wprost wymienione przez ustawodawcę w art. 21, 52, 52a i 52c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych jako zwolnione z podatku oraz
·dochodów, od których zaniechano poboru podatku w drodze rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych wydanego na podstawie art. 22 ustawy Ordynacja podatkowa (rozporządzenie takie może być wydane w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym lub ważnym interesem podatników).
W myśl art. 9 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Ogólne określenie „przychodów” zawiera art. 11 ust. 1 ww. ustawy. Stosownie do tego przepisu:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika – tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika – tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Wskazała Pani, że na podstawie ugody bank umorzy Pani zadłużenie i wypłaci określoną kwotę.
Powzięła Pani wątpliwość, jakie będą dla Pani skutki podatkowe tych czynności.
Umorzenie wierzytelności
Umorzenie wierzytelności następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną Pani kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b) nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c) nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d) budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Omawiane rozporządzenie odwołuje się w swej treści do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazując – że główną przesłanką do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w tym artykule.
Zgodnie z tym artykułem, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.
Z opisu sprawy wynika, że zaciągnęła Pani kredyt na zakup lokalu mieszkalnego. Zatem główna przesłanka do skorzystania z zaniechania poboru podatku została spełniona.
Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nie określa - kiedy i jak długo podatnik powinien mieszkać w nabytym lokalu mieszkalnym, żeby nastąpiła realizacja celu mieszkaniowego.
Tym samym brak jest podstaw do uznania, że podatnik nie realizuje celu mieszkaniowego w przypadku, gdy nabył lokal mieszkalny w którym zamieszkiwał, a następnie wynajął go bądź udostępnił część lokalu na cele prowadzonej działalności gospodarczej.
Wskazuję, że określając kredyt mieszkaniowy objęty zaniechaniem, rozporządzenie odwołuje się do wydatków, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 cytowanej ustawy.
Rozporządzenie nie zawiera natomiast zapisu, zgodnie z którym wykorzystywanie nieruchomości, na którą zaciągnięto kredyt mieszkaniowy jako miejsca prowadzenia działalności gospodarczej przez podatnika powoduje wyłączenie z możliwości zastosowania zaniechania poboru podatku od powstałego z tego tytułu przychodu.
Ponadto, z przedstawionych przez Panią informacji wynika, że kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, kredyt był zabezpieczony hipotecznie i nie korzystała Pani wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie.
Zatem wobec spełnienia przesłanek wynikających z omawianego Rozporządzenia – będzie Pani mogła skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego mieszkaniowego. Co za tym idzie - nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Pani stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest więc prawidłowe.
Wypłata kwoty dodatkowej
Ugoda – jako jeden z typów umów – regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.
Instytucja kredytu została natomiast uregulowana przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy:
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Pani skutki podatkowe z tytułu wypłaty kwoty określonej przez bank
Jak wynika z opisu sprawy, na podstawie zawartej ugody bank wypłaci Pani kwotę dodatkową, która stanowi nadpłatę kredytu wynikającą z uprzednio wpłaconych przez Panią kwot na obsługę kredytu.
W przypadku zwrotu nadpłaconych środków pieniężnych - taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów. Po stronie Kredytobiorcy nie dochodzi do powstania przysporzenia majątkowego, bowiem otrzymuje on z powrotem zwrot nadpłaconych środków, które wcześniej wpłacił tytułem spłaty zaciągniętego kredytu. Taka wypłata będzie więc kredytobiorcy neutralna podatkowo – po jego stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Skoro więc otrzyma Pani od banku zwrot nadpłaty, to otrzymana przez Panią kwota nie będzie stanowiła przychodu. Tym samym - nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
Pani stanowisko w zakresie pytania nr 2 również jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Odnosząc się powołanej przez Panią interpretacji indywidualnej wskazuję, że została ona wydana w indywidualnej sprawie i nie ma zastosowania ani konsekwencji wiążących w odniesieniu do żadnego innego zaistniałego stanu faktycznego czy też zdarzenia przyszłego.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
