Interpretacja indywidualna z dnia 4 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDST2-2.4011.512.2025.4.KK

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

5 września 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej. Uzupełniła go Pani pismem z 9 i 24 października oraz 18 listopada 2025 r. (daty wpływu). Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

W dniu (...) 2006 r. Wnioskodawca zawarł z X. (obecnie Y. z siedzibą w (...)) umowę o kredyt hipoteczny w walucie wymienialnej, nr (...). Kredyt został udzielony w złotych w kwocie stanowiącej równowartość 91.720,17 CHF, co stanowiło 222.990,82 zł i taką kwotę otrzymał Kredytobiorca. Kredyt w pełni wykorzystany został na realizację celu określonego w umowie, tj. na budowę lokalu mieszkalnego wraz z piwnicą, co zgodnie oświadcza Bank oraz Kredytobiorca.

Na skutek powzięcia wiadomości o zawarciu w umowie kredytu klauzul niedozwolonych, Wnioskodawca złożył reklamację z dnia (...) 2022 r. domagając się również zwrotu wszystkich kwot uiszczonych tytułem całych rat kapitałowo-odsetkowych uiszczonych na rzecz Banku. Ostatecznie Kredytobiorca dnia (...) 2025 r. pozwał Bank w związku z wadliwą umową, sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w (...) pod sygn. akt (...).

Dnia (...) 2025 r. celem polubownego zakończenia sporu na tle umowy zawarta została ugoda. Celem rozliczenia zakończonej umowy kredytu, Bank jednostronnie dokonał w ugodzie zmiany w zakresie waluty, wysokości zadłużenia kredytowego.

Na skutek ugody Bank zobowiązał się do wypłaty w terminie miesiąca od daty podpisania ugody m.in. kwoty w wysokości 78.000,00 z na rachunek Kredytobiorcy. Kwota ta niewątpliwie mieści się w kwocie wpłaconej przez Kredytobiorcę na rzecz Banku podczas spłaty kredytu i to już na dzień wniesienia pozwu, tj. 245.517,78 zł. Jednocześnie wskazano, iż Kredytobiorca przyjął do wiadomości, że w związku wypłatą ww. kwoty powstaje po jego stronie przychód, a na Banku ciąży wypełnienie obowiązku informacyjnego (sporządzanie informacji PIT-11). Strony ugody zgodnie oświadczyły, że zawarta ugoda wyczerpuje wszelkie wzajemne roszczenia w zakresie objętym sporem.

Uzupełnienie wniosku

Wnioskodawca wskazuje, iż kwota uiszczona na rzecz Banku tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych uległa zwiększeniu. Ostatnia rata wskazana w pozwie z dnia (...) 2023 r. dokonana została dnia (...) 2023 r. Nieustannie do dnia zawarcia ugody, tj. do dnia (...) 2025 r. Wnioskodawca dokonywał spłat rat kapitałowo-odsetkowych, ugoda zaś zamknęła kredyt. Z uwagi na krótki termin na wykonanie wezwania Krajowej Informacji Skarbowej oraz na brak zaświadczenia z Banku obejmującego pełną historię spłat do dnia zawarcia ugody, szacunkowa kwota uiszczona w okresie od (...) 2023 r. do (...) 2025 r. wynosi równowartość 49.082,15 zł. Wobec tego całkowita kwota uiszczona na rzecz Banku do dnia zawarcia ugody wynosi ok. 294.599,93 zł.

Kwota 78.000,00 zł jest to zwrot części tego, co Wnioskodawca świadczył na rzecz Banku w trakcie trwania umowy, a więc część z zapłaconej kwoty 294.599,93 zł. Zwrot ten związany był z porozumieniem co do sposobu ponownego przeliczenia wartości wykonanych świadczeń i pozostałych do spłaty zobowiązań z umowy kredytu wskutek przyjęcia w ugodzie zasad przeliczania kredytu i kwot wpłaconych przez Wnioskodawcę do Banku innych niż zasady, które pierwotnie przewidywała umowa kredytu. Gdyby bowiem w niniejszej sprawie ostatecznie zapadł wyrok uznający umowę za nieważną, to Sąd Okręgowy w (...) zasądziłby na rzecz Wnioskodawcy pełną kwotę środków nienależnie uiszczonych w okresie spłaty kredytu, tj. ok. 294.599 93 zł wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie.

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota 78.000,00 zł nie może być rozpatrywana jako nadwyżka ponad wartość wpłaconych kwot, ponieważ stanowi zwrot części nienależnego świadczenia uiszczonego przez Wnioskodawcę na rzecz Banku. Z uwagi na nieważność umowy Bank na podstawie wyroku nie zwracałby tylko nadwyżki ponad wartość wpłaconych kwot, ale całość uiszczonych na jego rzecz przez Kredytobiorcę wpłat stanowiących świadczenie nienależne. Wynika to z istoty nieważności umowy — zwrot wszystkich zapłaconych kwot. Wskutek ugody Bank zwrócił Wnioskodawcy tylko umówioną część, tj. kwotę 78.000 zł, a więc o 216.599,93 zł mniej niż by Wnioskodawca dostał na podstawie wyroku.

Kwota 78.000,00 zł jest to zwrot części tego, co Wnioskodawca świadczył na rzecz Banku w trakcie trwania umowy. Zwrot ten związany był z porozumieniem co do sposobu ponownego przeliczenia wartości wykonanych świadczeń i pozostałych do spłaty zobowiązań z umowy kredytu wskutek przyjęcia w ugodzie zasad przeliczania kredytu i kwot wpłaconych przez Wnioskodawcę do Banku innych niż zasady, które pierwotnie przewidywała umowa kredytu. Gdyby bowiem w niniejszej sprawie ostatecznie zapadł wyrok uznający umowę za nieważną, to Sąd Okręgowy w (...) zasądziłby na rzecz Wnioskodawcy pełną kwotę środków nienależnie uiszczonych w okresie spłaty kredytu, tj. ok. 294.599,93 zł wraz z należnymi odsetkami za opóźnienie.

Natomiast wskazana przez tut. organ kwota nadpłaty 71.609,11 zł i kwota 6.390,89 zł jako różnica, przyczyniły się do powstania niesłusznych wątpliwości odnośnie tego, czy kwota 6.390,89 zł jest świadczeniem nienależnym. Wnioskodawca wskazuje, iż organ błędnie dokonał obliczenia pomniejszając kwotę spłaconą z kwotą otrzymanego kapitału, gdyż Kredytobiorca przez cały okres spłacił również kwotę odpowiadającą wysokości udzielonego kredytu, przy czym należy mieć na uwadze, iż świadczeniem nienależnym jest cała kwota wpłacona przez Kredytobiorcę do Banku, a nie tylko „nadwyżka”. Wskutek nieważności umowy strony winne są zwrócić to, co świadczyły, gdyż cała kwota świadczenia stała się nienależna drugiej stronie.

Poczyniona przez tut. organ interpretacja prowadzi do mylnego przyjęcia, iż świadczenie nienależne obejmuje wyłącznie kwotę „nadwyżki”, co nie ma odzwierciedlenia w rzeczywistości, ani w przepisach prawa.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że nie ma znaczenia dla niniejszej sprawy prawidłowość dokonanych wyliczeń, gdyż z uwagi na nieważność umowy Bank nie zwraca nadwyżki tylko całość uiszczonych na jego rzecz przez Kredytobiorcę wpłat stanowiących świadczenie nienależne (zgodnie z teorią dwóch kondykcji). Pozew przeciwko Bankowi opiewał na wszystkie kwoty zapłacone do Banku na moment składania pozwu, a nie na różnicę.

Z uwagi jednak na treść wezwania z dnia (...) 2025 r. Wnioskodawca jednoznacznie wskazuje, iż nie kwestionuje dokonanych przez organ wyliczeń w oparciu o zaprezentowane dane liczbowe, niemniej zwraca uwagę, iż nie mają one znaczenia przy rozpatrywaniu niniejszej sprawy.

Kwota 6.390,89 zł to wynik dokonanych przez organ wyliczeń w oparciu o mylne przekonanie, iż od kwoty spłaconej przez Kredytobiorcę należy odjąć kwotę wypłaconą przez Bank. Niemniej jednak, zarówno kwota 71.609,11 zł, jak i kwota 6.390,89 zł stanowi zwrot części nienależnego świadczenia uiszczonego przeze Wnioskodawcę na rzecz Banku. Całkowita kwota nienależnego świadczenia wynosi ok. 294.599,93 zł.

Pytanie

Czy w związku z zawarciem ugody z Bankiem przez Wnioskodawcę, mającej na celu zakończenie sporu na tle wadliwej umowy, otrzymana kwota 78.000,00 zł stanowić będzie dla Wnioskodawcy przychód i czy w związku z tym po stronie Wnioskodawcy powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 226 z późn. zm.)?

Pani stanowisko w sprawie

Zdaniem Wnioskodawcy, kwota 78.000,00 zł otrzymana od Banku wskutek zawarcia ugody nie będzie stanowić przychodu dla Wnioskodawcy, w związku z czym nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ustawodawca w art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „u.p.d.o.f.”) wymienia źródła przychodów, z których przychód (dochód) podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Nienależne świadczenie w podanym rozumieniu przyjętym w art. 410 w zw. z art. 405 Kodeksu Cywilnego, nie zostało wymienione jako odrębne źródło przychodów w art. 10 ust. 1 pkt 1-8 u.p.d.o.f.

Mając na uwadze fakt, iż w projekcie ugody nie została wskazana podstawa, na jakiej Bank zobowiązany jest do zwrotu na rzecz Wnioskodawcy kwoty 78.000,00 zł, kwota ta tym bardziej nie powinna podlegać opodatkowaniu, jako że zgodnie z założeniami ugody Wnioskodawca miał otrzymać zwrot tego, co w czasie trwania umowy kredytu świadczył. Zwrot tego, co świadczono, nie stanowi przychodu. Bank na podstawie umowy udzielił Wnioskodawcy kredytu na łączną kwotę 222.990,82 zł, a w wyniku zawarcia w umowie przez Bank klauzul abuzywnych, Bank miał dowolność ustalania kursu CHF. Kwota uiszczana przez Kredytobiorcę na skutek abuzywności umowy stanowi świadczenie nienależne, a otrzymana przez Wnioskodawcę w wyniku ugody kwota 78.000,00 zł stanowi jedynie niewielki zwrot część kosztu, jaki poniósł w związku z zawarciem z Bankiem wadliwej umowy. Otrzymanie zwrotu nie stanowi dla Wnioskodawcy żadnej dodatkowej korzyści, a jedynie prowadzi do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem, tj. stanowi następstwo pozbawienia umowy kredytu jej abuzywnych postanowień. Gdyby Wnioskodawca nie zawarł ugody z Bankiem i postanowił zaczekać na wyrok Sądu, Sąd zasądziłby pełną kwotę uiszczoną na rzecz Banku, tj. kwotę 245.517,78 zł (przy czym jest to wysokość na dzień wniesienia pozwu, od (...) 2023 r. do dnia zawarcia ugody Wnioskodawca spłacał raty, wobec czego kwota mogłaby ulec znacznemu powiększeniu na skutek rozszerzenia powództwa) stanowiącą świadczenie nienależne względem Banku, natomiast na skutek ugody otrzymał zwrot zaledwie 78.000,00 zł.

Z uwagi na to, że nie ma możliwości przyporządkowania danego świadczenia do jakiegokolwiek źródła przychodu (w tym również do „innych źródeł przychodu”, o których mowa w art. 20 u.p.d.o.f.), to nie można go uznać za przychód podatkowy, choćby nawet odpowiadał ogólnej definicji przychodu zawartego w przepisach art. 11 u.p.d.o.f. Ponadto, ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych określa dochód jako nadwyżkę przychodów nad kosztami ich uzyskania (art. 9 ust. 2 u.p.d.o.f.). Przychód podatkowy warunkuje możliwość powstania dochodu podatkowego w tym znaczeniu, że dopóki nie mamy do czynienia z przychodem w sensie podatkowym, dopóty nie może powstać dochód podatkowy. Otrzymanego zwrotu Wnioskodawca nie może traktować w kategorii przychodu podatkowego w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z zasadami wynikającymi z art. 11 u.p.d.o.f., ponieważ w tej sytuacji nie następuje po stronie Wnioskodawcy żadne przysporzenie majątkowe. Podkreślić należy, że otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych). Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń. Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego. Strony uznały, że dochodzi do całkowitego rozliczenia kredytu (jego spłaty), a ponadto Kredytobiorca w następstwie zawarcia ugody otrzymuje część nadpłaconych przez niego kwot. Zatem Wnioskodawca otrzymuje jedynie zwrot tego, co w czasie trwania umowy kredytowej świadczył. Jednocześnie zwrot nie stanowi żadnej dodatkowej korzyści dla Wnioskodawcy, ponieważ zwrot ma na celu doprowadzenie do rozliczeń w następstwie zastosowania postanowień ugody, które mają na celu usunięcie abuzywności. Otrzymanie zwrotu prowadzi zatem do stanu rozliczeń, który jest zgodny z prawem, tj. nie jest następstwem stosowania abuzywnych postanowień umowy.

Wnioskodawca wskazuje, że zgodnie z art. 917 k.c. przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać. Ugoda ma na celu uniknięcie sporu pomiędzy stronami poprzez dokonanie rozliczenia dotychczas spłaconych rat kredytu, aby w ten sposób zapobiec uznaniu niektórych postanowień umowy za bezskuteczne czy też uznaniu całej umowy za bezskuteczną czy też nieważną. Wnioskodawca utrzymuje stanowisko, że jego zdaniem (które znajduje potwierdzenie w ukształtowanej linii orzeczniczej) wiążąca go z Bankiem umowa kredytu zawierała postanowienia abuzywne, a także, że umowa jest nieważna. Zawarcie ugody przez Wnioskodawcę nie stanowi zaprzeczenia twierdzeniom podnoszonym w złożonej do Banku reklamacji w zakresie nieważności umowy. Celem ugody było zakończenie sporu i rozliczenie z Bankiem. W oparciu o dorobek orzecznictwa sądów powszechnych i orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w przypadku których postanowień w umowach kredytowych z bardzo wysokim prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością byłyby one uznane za abuzywne. W następstwie zawarcia ugody dochodzi do dobrowolnego wyeliminowania skutków stosowania postanowień abuzywnych i zastosowania w ich miejsce takich postanowień (ustalenie waluty zadłużenia w PLN, ustalenie wysokości zadłużenia do rozliczenia kredytu, które nie wiążą się z ryzykiem stwierdzenia bezskuteczności czy też nieważności. Zatem ugoda niejako zastępuje wyrok, który w relacji pomiędzy stronami mógłby doprowadzić do analogicznego skutku, do którego doprowadza ugoda.

Tożsame stanowisko można zaobserwować w wielu interpretacjach podatkowych wydawanych w oparciu o analogiczny stan faktyczny jak w niniejszej sprawie, m.in. z interpretacji z dnia 14 października 2022 r., nr 0112KDlL2-1.4011.699.2022.1.MKA wynika, że „w związku z zawarciem ugody Kredytobiorca otrzymuje niejako ekwiwalent środków pieniężnych, które wcześniej na mocy umowy Klient przekazał na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych od otrzymanego Kredytu. Klient otrzymuje środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z jego własnych środków. Zatem kwoty te nie powodują faktycznego przyrostu w jego majątku, a jedynie „wyrównanie” wcześniejszego zmniejszenia w jego majątku. W konsekwencji, można uznać, że taka operacja nie spełnia celu przychodu jakim jest zwiększenie majątku podatnika - ani poprzez zwiększenie aktywów ani poprzez zmniejszenie jego pasywów”. Stanowisko Wnioskodawcy znajduje potwierdzenie również w następujących interpretacjach indywidualnych: z 28 kwietnia 2023 r., nr 0114-KDlP3-2.4011.243.2023.1.MN oraz z 28 sierpnia 2023 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.607.2023.2.MN).

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca podtrzymuje swoje stanowisko, że kwota 78.000,00 zł otrzymana od Banku jako zwrot części świadczenia nienależnego wskutek zawarcia ugody nie będzie stanowić przychodu dla Wnioskodawcy, w związku z czym nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Podstawową zasadą obowiązującą w przepisach ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.) jest zasada powszechności opodatkowania, która wyrażona została w art. 9 ust. 1 tej ustawy.

Zgodnie z jego treścią:

Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

W myśl art. 9 ust. 1a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Jeżeli podatnik uzyskuje dochody z więcej niż jednego źródła, przedmiotem opodatkowania w danym roku podatkowym jest, z zastrzeżeniem art. 25e, art. 29-30cb, art. 30da-30dh, art. 30e-30g, art. 30j-30p oraz art. 44 ust. 7e i 7f, suma dochodów z wszystkich źródeł przychodów.

Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:

Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Ogólne pojęcie przychodu zostało wyjaśnione w art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z tym przepisem:

Przychodami, z zastrzeżeniemart. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

Ustawodawca przyjął zasadę, że przychodami są:

1)pieniądze i wartości pieniężne, które:

·zostały otrzymane przez podatnika – czyli takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;

·zostały postawione do dyspozycji podatnika – czyli takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.

2)wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń – czyli takie przysporzenia majątkowe, które mają postać:

·świadczeń w naturze (otrzymane rzeczy lub prawa);

·nieodpłatnych świadczeń innych niż świadczenia w naturze (np. otrzymane usługi).

Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika, jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny. Z uwagi na wyróżnienie przez ustawodawcę przychodów o charakterze niepieniężnym, uznaje się, że przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy jest nie tylko uzyskanie przez podatnika nowych aktywów, ale także zmniejszenie jego pasywów.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie zawierają definicji pojęcia „nieodpłatnego świadczenia”. Dokonując zatem wykładni gramatycznej, za „nieodpłatne świadczenie” uznać należy świadczenia „nie wymagające opłaty, takie, za które się nie płaci, bezpłatne”. Zatem należy przyjąć, że nieodpłatnym świadczeniem jest takie zdarzenie, którego skutkiem (następstwem) jest nieodpłatne przysporzenie majątku jednej osobie kosztem majątku innej osoby, innego podmiotu. Nieodpłatne świadczenie w znaczeniu prawa podatkowego obejmuje nie tylko świadczenie w rozumieniu prawa cywilnego (działanie lub zaniechanie na rzecz innej strony), ale w jego zakres wchodzą także wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu lub te wszystkie zdarzenia prawne oraz gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne przysporzenie majątku mające konkretny wymiar finansowy.

Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.

Przepis art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera katalog źródeł przychodów podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ww. ustawy:

Źródłami przychodów są:

- inne źródła.

Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:

Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.

Jak dowodzi użycie sformułowania „w szczególności” definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. W związku z tym każde świadczenie mające realną korzyść finansową, o ile nie stanowi konkretnej kategorii przychodu zaliczanego do jednego ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1-8b ww. ustawy, jest dla świadczeniobiorcy przychodem z innych źródeł.

Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.). Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 tej ustawy:

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.

Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).

Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę w przytoczonym już wcześniej art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.

Stosownie natomiast do treści art. 917 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2025 r. poz. 1071):

Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.

Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji. Po pierwsze, ugoda jest zawierana w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku. Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu. Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. Poza tym, zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.

Z treści wniosku wynika, że w (...) 2006 r. zawarła Pani z X. (obecnie Y.) umowę o kredyt hipoteczny w walucie CHF. Kredyt został wypłacony w PLN w kwocie wynoszącej 222.990,82 zł. W związku z wadliwą umową (...) 2025 r. pozwała Pani Bank, a sprawa toczyła się przed Sądem Okręgowym w (...). Celem polubownego zakończenia sporu (...) 2025 r. podpisała Pani ugodę z Bankiem, w ramach której Bank zobowiązał się do zwrotu na Pani rzecz kwoty 78.000,00 zł. Całkowita kwota uiszczona przez Panią na rzecz Banku z tytułu spłat rat kapitałowo-odsetkowych do dnia zawarcia ugody wynosi ok. 294.599,93 zł.

Odnosząc się do skutków podatkowych otrzymanej od Banku kwoty zwrotu, należy ponownie wskazać, że – co do zasady – za przychody podatkowe uznaje się takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa, jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, które nie mają charakteru zwrotnego. Z okoliczności sprawy przedstawionych we wniosku wynika, że otrzymana przez Panią kwota zwrotu (tj. wskazana kwota 78.000,00 zł), przekracza różnicę pomiędzy kwotą dokonanych przez Panią wpłat na rzecz Banku (tj. wskazana kwota ok. 294.599,93 zł), a kwotą środków otrzymanych z Banku z tytułu wypłaconego kapitału kredytu (222.990,82 zł). Zatem zwrot środków w kwocie przewyższającej różnicę pomiędzy tymi wartościami powoduje, że nadwyżkę (w podanych okolicznościach kwota 6.390,89 zł), ponad tą różnicę (wynoszącą 71.609,11 zł – przy wskazanych kwotach), należy traktować jako przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż – wbrew Pani stanowisku – powoduje ona faktyczne przysporzenie majątkowe.Kwota ta nie stanowi zwrotu poniesionych wcześniej przez Panią wydatków. W konsekwencji kwota ta jest Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i jej uzyskanie skutkuje po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego. Natomiast otrzymanie zwrotu odpowiadającego kwocie nadwyżki pomiędzy kwotą dokonanych przez Panią wpłat na rzecz Banku, a kwotą środków otrzymanych z Banku z tytułu wypłaconego kapitału kredytu nie spowodowało po Pani stronie przysporzenia majątkowego. W konsekwencji pieniądze te nie są Pani przychodem w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ich uzyskanie nie skutkowało po Pani stronie obowiązkiem zapłaty podatku dochodowego.

Na powyższe rozstrzygnięcie nie wpływa Pani argumentacja, że w sytuacji wyroku uznającego umowę za nieważną, sąd zasądziłby na Pani rzecz pełną kwotę środków nienależnie uiszczonych w okresie spłaty kredytu, tj. ok. 294.599,93 zł, bowiem w takim przypadku, Pani zostałaby równocześnie zobowiązana do zwrotu na rzecz Banku kwoty udzielonego kredytu w wysokości 222.990,82 zł. Zatem w takiej sytuacji, zwrot środków w kwocie przewyższającej różnicę pomiędzy tymi wartościami powoduje, że nadwyżka ponad tą różnicę stanowi przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Oceniając zatem Pani stanowisko całościowo, uznano je za nieprawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem stanu faktycznego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona interpretacja traci swoją aktualność.

Przy wydawaniu niniejszej interpretacji tutejszy organ dokonał wyłącznie analizy okoliczności podanych we wniosku. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów prawa podatkowego nie jest bowiem ustalanie, czy przedstawiony we wniosku stan faktyczny (zdarzenie przyszłe) jest zgodny ze stanem rzeczywistym. W ramach postępowania o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego organ nie przeprowadza postępowania dowodowego, lecz opiera się jedynie na stanie faktycznym przedstawionym we wniosku. Ustalenie stanu rzeczywistego stanowi domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:

1) z zastosowaniem art. 119a;

2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;

3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.