Interpretacja indywidualna z dnia 5 grudnia 2025 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP3-2.4011.726.2025.3.MN
Umorzenie kredytu hipotecznego na cele mieszkaniowe generuje przychód zwolniony z opodatkowania na mocy rozporządzenia Ministerstwa Finansów, natomiast zwrot kosztów związanych z ulgą odsetkową skutkuje koniecznością doliczenia tych kosztów do rozliczenia podatkowego, jeśli doszło do ich odliczenia wcześniej.
Interpretacja indywidualna - stanowisko w części prawidłowe i w części nieprawidłowe
Szanowna Pani,
stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest:
- prawidłowe - w zakresie pytań nr 1, 2 i 4;
- nieprawidłowe - w zakresie pytania nr 3.
Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej
8 sierpnia 2025 r. wpłynął Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej z 6 sierpnia 2025 r. Uzupełniła go Pani pismem z 26 września 2025 r. (wpływ 26 września 2025 r.) oraz z 10 listopada 2025 r. (wpływ 10 listopada 2025 r.) - w odpowiedzi na wezwania. Treść wniosku jest następująca:
Opis zdarzenia przyszłego
W 2006 r. A.A. wraz z mężem B.B. (których łączy majątkowa wspólność ustawowa - art. 31 § 1 ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy) dokonali zakupu mieszkania w celu zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych.
Wobec braku wystarczających środków finansowych na zakup mieszkania położonego w (…), A.A. wraz z mężem zwrócili się do Banku o udzielenie kredytu.
Właścicielem mieszkania są A.A. wraz z mężem wspólnie. W mieszkaniu tym zamieszkują wspólnie, nieprzerwanie od jego zakupu Akt notarialny zakupu mieszkania został zawarty w 2006 r. na kwotę 228.772,00 zł.
A.A. wraz z mężem w dniu 16 grudnia 2004 roku zawarli z Bankiem (…). z siedzibą w (…) ((…) z siedzibą w (…)) umowę kredytu budowlano-hipotecznego nr (…). W umowie jako kwotę kredytu wskazano kwotę 85.216,00 CHF, pomimo faktu, że umowę wykonywano w walucie polskiej.
Kredyt został udzielony w celu finansowania zaliczek na poczet ceny zakupu odrębnej własności lokalu mieszkalnego (§ 2 ust. 2 Umowy). Spłata kredytu wraz z odsetkami ustalona została na 360 miesięcznych równych rat kapitałowo-odsetkowych.
12 stycznia 2010 r. Strony zawarły Aneks nr 1 /2010, na mocy którego przedłużono ubezpieczenie niskiego wkładu własnego o kolejne 60 miesięcy.
Kredyt został wypłacony w złotych polskich w formie bezgotówkowej w walucie PLN w pięciu transzach.
W treści umowy podano jako kwotę kredytu 85.216,00 CHF. Z umowy wynika jednak, że Bank wypłaci kredyt A.A. i jej mężowi w PLN, po przeliczeniu wypłaconej kwoty zgodnie z kursem kupna CHF według Tabeli kursów walut Banku BPH (ust. 2 pkt 2 Załącznika nr 7 do umowy).
Zgodnie z § 4 umowy, kredyt oprocentowany jest według zmiennej stopy procentowej, przy czym na dzień sporządzenia umowy oprocentowanie wynosiło 3,45% w skali roku (w tym 2,60 p.p. marży banku oraz stawki LIBOR 6M).
A.A. wraz z mężem dokonywali spłat poszczególnych rat, po dokonaniu przez Bank stosownego przeliczenia, według kursu CHF ustalanego przez Bank w Tabeli Kursów Walut Obcych.
A.A. wraz z mężem wystąpili przeciwko bankowi do Sądu z pozew w 2021 roku o ustalenie i zapłatę wraz z wnioskiem o zabezpieczenie, wnosząc o:
1)ustalenie nieważności całej umowy kredytu budowlano-hipotecznego nr (…) zawartej w 16 grudnia 2004 r. roku pomiędzy Powodami a Pozwanym na podstawie art. 58 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. i zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów kwoty 14.557,21 zł (czternaście tysięcy pięćset pięćdziesiąt siedem złotych i 21/100 gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu Pozwanemu do dnia zapłaty;
ewentualnie - to jest w przypadku nieuznania żądania zawartego w pkt 1) za zasadne:
2)zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów kwoty 49.492,65 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt dwa złote i 65/100 gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu Pozwanemu do dnia zapłaty-wskutek uznania niektórych postanowień umowy kredytu budowlano-hipotecznego nr (…) zawartej w dniu 16 grudzień 2004 roku za abuzywne w rozumieniu art. 385 k.c. i tym samym bezskuteczne względem Powodów;
w obu przypadkach:
3)zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
W sądzie pierwszej instancji A.A. wraz z mężem uzyskali korzystny wyrok (nieprawomocny), który:
1.ustala, że umowa zawarta pomiędzy B.B. i A.A. a Bankiem (…) w (…) o nr (…) z 16 grudnia 2004 roku jest nieważna,
2.zasądza od Bank (…) z siedzibą w (…) na rzecz B.B. i A.A. kwotę 235.249,72 (dwieście trzydzieści pięć tysięcy dwieście czterdzieści dziewięć 72/100) złotych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 listopada 2023 roku do dnia zapłaty,
3.oddala powództwo w pozostałym zakresie,
4.ustala, że koszty procesu ponosi w całości pozwany pozostawiając ich szczegółowe wyliczenie referendarzowi sądowemu.
Od powyższego wyroku bank wniósł apelację.
W odrębnym postępowaniu bank wystąpił z pozwem przeciwko A.A. i jej mężowi o zwrot wypłaconego kapitału. Bank (…) pozwem z 3 kwietnia 2024 roku wniósł w pkt 1 pozwu o: zasądzenie in tolidum od B.B. i A.A. na rzecz powoda Banku (…) z siedzibą w (…) kwoty 218.454,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następującego po dniu doręczenia pozwanemu odpisu niniejszego pozwu do dnia zapłaty z tytułu zwrotu kapitału udostępnionego pozwanemu na podstawie Umowy Kredytu nr (…) z 16 grudnia 2004 roku zawartej z Bankiem (…) z siedzibą w (…), którego Bank jest następcą prawnym, z zastrzeżeniem, że zaplata należności przez jednego z pozwanych zwalnia drugiego do wysokości dokonanej zapłaty.
W tej sprawie A.A. i jej mąż zostali wezwani na spotkanie informacyjne, którego celem było ustalenie, czy obie strony są skłonne do rozwiązania sprawy w drodze ugody. Na spotkaniu Strony wyraziły zgodę na mediacje przed mediatorem. Bank nie przedstawił jeszcze propozycji ugody.
Na mocy art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w trakcie spłaty kredytu, tj. w latach 2005-2021, A.A. wraz z mężem korzystali z ulgi odsetkowej.
W związku z nieprawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w (…) z 15 listopada 2023 r. w sprawie przeciwko bankowi - (…) (obecnie Bank (…) z siedzibą w (…)), który przesądził o nieważności (upadłości) Umowy budowlano-hipotecznej z 16 grudnia 2004 r. powiązanej z frankami szwajcarskimi na zakup mieszkania oraz mając na uwadze, że zgodnie z uchwałami Sądu Najwyższego z 16 lutego 2021 r. i 7 maja 2025 r. w przypadku trwałej nieważności (bezskuteczności) Umowy Kredytu, Bank i kredytobiorca muszą zwrócić sobie świadczenia spełnione w wykonanej umowie.
Uzupełnienie opisu zdarzenia przyszłego
Kredyt został udzielony przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów.
Kredyt został zabezpieczony hipotecznie, na nieruchomości położonej: (…), ul. (…), tj. na nieruchomości, na zakup której został udzielony kredyt budowlano-hipoteczny.
Przed umorzeniem kredytu dojdzie do jego przewalutowania.
Umorzenie będzie dotyczyło tylko kwoty kapitału i odsetek.
W skład umorzenia nie będą wchodziły kwoty odsetek karnych.
Zgodnie z umową o kredyt budowlano-hipoteczny wszyscy kredytobiorcy odpowiadali za spłatę kredytu solidarnie, tj. do pełnej wysokości.
Wnioskodawczyni w przeszłości nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu innego kredytu mieszkaniowego, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Kwota 235.249,72 zł zostanie wypłacona przez bank tytułem zwrotu środków, które zostały wpłacone do banku tytułem spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Zasada dwóch kondykcji to przyjęta przez polskie sądy, a następnie potwierdzona przez Sąd Najwyższy, koncepcja rozliczenia po unieważnieniu umowy kredytowej, która stanowi, że strony mają odrębne i niezależne roszczenia - kredytobiorca może domagać się zwrotu wpłaconych przez siebie środków, a bank żądać zwrotu wypłaconego kapitału.
Wnioskodawczyni wraz z mężem wystąpili przeciwko bankowi do Sądu z pozwem z 23 lutego 2021 roku o ustalenie i zapłatę wraz z wnioskiem o zabezpieczenie wnosząc o:
1) ustalenie nieważności całej umowy kredytu budowlano-hipotecznego nr (…) zawartej 16 grudnia 2004 roku pomiędzy Powodami a Pozwanym na podstawie art. 58 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. i zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów kwoty 14.557,21 zł (czternaście tysięcy pięćset pięćdziesiąt siedem złotych i 21/100 gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu Pozwanemu do dnia zapłaty;
ewentualnie - to jest w przypadku nieuznania żądania zawartego w pkt 1 za zasadne:
2) zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów kwoty 49.492,65 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt dwa złote i 65/100 gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu Pozwanemu do dnia zapłaty - wskutek uznania niektórych postanowień umowy kredytu budowlano-hipotecznego nr (…) zawartej w 16 grudnia 2004 roku za abuzywne w rozumieniu art.3851 k.c. i tym samym bezskuteczne względem Powodów;
w obu przypadkach:
3) zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
Wnioskodawczyni wraz z mężem powyższy pozew cofnęli i ponownie wystąpili przeciwko bankowi do Sądu z pozwem z 20 maja 2021 roku o ustalenie i zapłatę wraz z wnioskiem o zabezpieczenie wnosząc o:
1) ustalenie nieważności całej umowy kredytu budowlano-hipotecznego nr (…) zawartej 16 grudnia 2004 roku pomiędzy Powodami a Pozwanym na podstawie art. 58 k.c. w zw. z art. 189 k.p.c. i zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów kwoty 235.249,72 zł (dwieście trzydzieści pięć tysięcy dwieście czterdzieści dziewięć złotych i 72/100 gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu Pozwanemu do dnia zapłaty;
ewentualnie, tj. w przypadku nieuznania żądania zawartego w pkt 1 za zasadne:
2) zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów kwoty 49.492,65 zł (czterdzieści dziewięć tysięcy czterysta dziewięćdziesiąt dwa złote i 65/100 gr) wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia następnego po dniu doręczenia odpisu pozwu Pozwanemu do dnia zapłaty - wskutek uznania niektórych postanowień umowy kredytu budowlano-hipotecznego nr (…) zawartej 16 grudnia 2004 roku za abuzywne w rozumieniu art.3851 k.c. i tym samym bezskuteczne względem Powodów;
w obu przypadkach:
3) zasądzenie od Pozwanego solidarnie (ewentualnie łącznie) na rzecz Powodów zwrotu kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego według norm przepisanych wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od dnia uprawomocnienia się orzeczenia do dnia zapłaty.
Bank zwróci koszty zastępstwa procesowego w kwocie niższej niż faktycznie poniesiona.
Odsetki z tytułu ulgi odsetkowej nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodu ani zwrócone w jakiejkolwiek formie.
Odsetki z tytułu ulgi odsetkowej nie zostały odliczone od przychodu na podstawie ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.
W wyniku dokonanego przez bank zwrotu raczej nie nastąpi zwrot odsetek, które zostały odliczone w ramach ulgi odsetkowej.
Wyrok nie jest prawomocny.
Strony uczestniczą w mediacji, która jest prowadzona przez bezstronnego mediatora w celu dobrowolnego wypracowania satysfakcjonującego obie strony porozumienia (ugody).
Nadal trwają mediacje pomiędzy Wnioskodawczynią a bankiem. Celem Wnioskodawczyni jest zawarcie ugody z bankiem. Zawarcie ugody spowoduje umorzenie toczących się postępowań sądowych.
Na dzień sporządzenia niniejszego pisma bank nie przedstawił jeszcze propozycji ugody na piśmie. Wnioskodawczyni oczekuje, że w ramach ugody nastąpi umorzenie pozostałego do spłaty kredytu, co zostanie wykazane w dokumentacji bankowej. Dokładne wyliczenie kwot zostanie przedstawione przez bank. Z uwagi na to, że ugoda zakończy istniejący spór pomiędzy stronami oraz skutkować będzie zakończeniem umowy kredytu, dalsze ok. 10 lat spłaty kredytu zostanie umorzone.
Proponowane postanowienia ugody to m.in.:
1.polubowne rozstrzygnięcie sporu między stronami w zakresie wzajemnie przysługujących stronom roszczeń, które są przedmiotem sporu sądowego a także uchylenie niepewności co do roszczeń stron, związanych z zawarciem i wykonywaniem umowy przez przyjęte w ugodzie rozwiązania, w tym dokonanie wzajemnych rozliczeń, a w konsekwencji tego zakończenie umowy oraz sporu sądowego w sposób definitywny i bez żadnych dalszych roszczeń którejkolwiek strony;
2.w związku z zawarciem i wykonaniem postanowień ugody, strony zgodnie ustalą, że nie będą dochodzić w przyszłości od siebie wzajemnie roszczeń związanych z zawarciem i wykonywaniem umowy i zrzekną się wzajemnie wszelkich roszczeń z tego wynikających wykraczających poza zakres objęty ugodą;
3.potwierdzenie przez strony spełnienia świadczeń w wykonaniu umowy, w szczególności tytułem rat kapitałowo-odsetkowych;
4.wskazanie różnicy pomiędzy świadczeniem klienta a świadczeniem banku;
5.całkowite umorzenie pozostałej do spłaty kwoty kapitału kredytu wynikającej z umowy; bank w całości zwolni klienta z długu oraz zrzeknie się wszelkich dalej idących roszczeń wynikających z umowy lub w związku z nią; klient przyjmie zwolnienie z długu;
6.pełne i ostateczne uregulowanie roszczeń stron poprzez zapłatę przez bank na rzecz klienta kwoty uzgodnionej w ugodzie;
7.cofnięcie przez bank oraz klienta powództwa;
8.zobowiązanie banku do zwrotu na rzecz klienta kosztów zastępstwa procesowego, która to kwota nie będzie przekraczała maksymalnych kosztów zastępstwa procesowego możliwych do zasądzenia na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie. Wskazana kwota stanowi górną granicę odpowiedzialności banku i wyczerpuje w całości roszczenia klienta z tego tytułu.
Wnioskodawczyni oczekuje, że w ramach ugody nastąpi umorzenie pozostałego do spłaty kredytu, co zostanie wykazane w dokumentacji bankowej. Dokładne wyliczenie kwot zostanie przedstawione przez bank na dzień poprzedzający zawarcie ugody.
Z uwagi na to, że ugoda zakończy istniejący spór pomiędzy stronami oraz skutkować będzie zakończeniem umowy kredytu, dalsze około 10 lat spłaty kredytu zostanie umorzone.
Mając na uwadze przedstawiony w wniosku opis sprawy stwierdzić należy, że umorzenie pozostałego do spłaty kredytu zaciągniętego przez Wnioskodawczynię, stanowić będzie dla Wnioskodawczyni przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, z tytułu nieodpłatnych świadczeń klasyfikowany do źródła, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie do uzyskanego przez Wnioskodawczynię przychodu związanego z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego, o którym mowa we wniosku, zastosowanie znajdzie zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Dlatego Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od uzyskanego przychodu.
Na dzień sporządzania pisma bank nie przedstawił szczegółowego zestawienia zwracanych kwot. Według wstępnych ustaleń, kwota zwrotu będzie określona jako różnica sald pomiędzy stronami, bez wyszczególnienia poszczególnych lat czy kwot odsetek.
Na podstawie ugody Wnioskodawczyni ma otrzymać zwrot kosztów zastępstwa procesowego.
Pytania (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
1.Czy w wykonaniu ugody przysługuje Wnioskodawczyni zwolnienie z podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty umorzonej na podstawie rozporządzenia Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe?
2.Czy w związku z wypłatą przez bank kwoty w wykonaniu ugody mającej na celu zakończenie sporu dotyczącego kredytu waloryzowanego do franka szwajcarskiego powstanie po stronie Wnioskodawczyni przychód i jest zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłaconej przez bank kwoty?
3.Czy gdy zostanie zawarta Ugoda z Bankiem i bank wypłaci Wnioskodawczyni kwotę określoną w Ugodzie, będzie ona zobowiązana do zwrotu ulgi odsetkowej?
4.Czy otrzymanie przez Wnioskodawczynię od Banku Kosztów Zastępstwa Procesowego w wyniku zawartej Ugody będzie skutkowało dla Wnioskodawczyni powstaniem przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych?
Pani stanowisko w sprawie (ostatecznie sformułowane w uzupełnieniu wniosku)
Ad. 1
W ocenie Wnioskodawczyni, umorzenie pozostałej do spłaty części kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe stanowić będzie dla niej przychód w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych, gdyż wskutek umorzenia zobowiązania Wnioskodawczyni uzyska realną korzyść majątkową w postaci zwolnienia z obowiązku spłaty długu.
Przychód ten należy zakwalifikować do źródła przychodów określonego w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, tj. jako przychód z innych źródeł. Tego rodzaju przychód - co do zasady - podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Jednocześnie, w niniejszej sprawie zastosowanie znajduje rozporządzenie Ministra Finansów z 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe.
Zgodnie z § 1 ust. 1 pkt 1 tego rozporządzenia, zaniechano poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów (przychodów) uzyskanych przez podatników w związku z umorzeniem wierzytelności z tytułu kredytu hipotecznego zaciągniętego na cele mieszkaniowe.
W myśl § 1 ust. 3 rozporządzenia, zaniechanie to ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych w okresie od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2024 r. (okres ten został przedłużony kolejnymi rozporządzeniami Ministra Finansów).
Warunkiem skorzystania z powyższego zaniechania jest, aby: kredyt był kredytem hipotecznym, został zaciągnięty na cele mieszkaniowe (np. zakup, budowa, remont własnego mieszkania lub domu), umorzenie zostało dokonane przez podmiot udzielający kredytu, tj. bank lub SKOK.
Wszystkie powyższe warunki są w niniejszej sprawie spełnione.
W rezultacie, mimo iż umorzenie kredytu powoduje powstanie przychodu w rozumieniu ustawy o PIT, przychód ten jest objęty zaniechaniem poboru podatku dochodowego od osób fizycznych. Oznacza to, że Wnioskodawczyni nie jest zobowiązana do wykazania ani zapłaty podatku PIT od kwoty umorzonego zobowiązania.
Ad. 2.
W ocenie Wnioskodawczyni, kwota, która zostanie wypłacona przez bank w związku z zawartą ugodą, nie będzie stanowiła przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a tym samym Wnioskodawczyni nie będzie zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od wypłaconej przez bank kwoty.
Wypłata środków pieniężnych przez bank tytułem wykonania ugody będzie stanowiła zwrot części nienależnie uiszczonych kwot wynikających z nieważnych postanowień umowy kredytowej.
W przedstawionym stanie faktycznym nie powstanie przysporzenie majątkowe po stronie Wnioskodawczyni, gdyż bank dokona jedynie zwrotu środków wcześniej nienależnie pobranych od Wnioskodawczyni w ramach spłaty kredytu. Tym samym wypłacona kwota nie spowoduje faktycznego przyrostu majątku Wnioskodawczyni - będzie miała charakter restytucyjny (wyrównawczy), a więc będzie neutralna podatkowo.
W analizowanej sprawie wypłacona przez bank kwota obejmie środki pieniężne uprzednio wpłacone przez Wnioskodawczynię na podstawie umowy kredytu hipotecznego, a więc stanowić będzie element rozliczeń stron w związku z jej rozwiązaniem na mocy ugody. Wypłata przez bank kwoty w ramach rozliczenia kredytu nie spowoduje po stronie Wnioskodawczyni powstania dodatkowego przysporzenia majątkowego, lecz będzie jedynie zwrotem wcześniej wpłaconych kwot (części rat kapitałowo-odsetkowych).
Z tego względu otrzymanie od banku - w ramach rozliczenia ugody - określonej kwoty nie będzie rodziło po stronie Wnioskodawczyni przychodu w rozumieniu art. 11 ust. 1 ustawy o PIT, klasyfikowanego do źródła określonego w art. 10 ust. 1 pkt 9 w związku z art. 20 ust. 1 tej ustawy.
W konsekwencji nie powstanie obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych od kwoty wypłaconej przez bank w wykonaniu ugody.
Ad. 3
W ocenie Wnioskodawczyni, kwota do zwrotu, która zostanie określona w ugodzie, nie będzie zawierała szczegółowego wyliczenia kwot przypadających na poszczególne lata. Z informacji posiadanych przez Wnioskodawczynię wynika, że - w ramach planowanego porozumienia - bank przedstawi jedynie łączną kwotę rozliczenia pomiędzy stronami, obejmującą różnicę pomiędzy świadczeniami nienależnie pobranymi od Wnioskodawczyni a ewentualnym saldem pozostałym do spłaty wynikającym z umowy kredytowej.
Wnioskodawczyni nie otrzyma zatem szczegółowej specyfikacji kwot, które zostałyby przypisane do poszczególnych lat kalendarzowych, rat czy odsetek. Ostateczna kwota wskazana w ugodzie będzie wynikała z wewnętrznych wyliczeń banku, opartych o dane księgowe, lecz nie zostanie rozbita na okresy, w których dokonywano poszczególnych wpłat.
Tym samym Wnioskodawczyni nie będzie w stanie jednoznacznie ustalić, za które lata oraz w jakiej wysokości odsetki zostaną jej zwrócone przez bank, ani wskazać proporcji między częścią kapitałową a odsetkową. Kwota zwrotu zostanie ustalona w sposób globalny (łączny) - jako różnica sald pomiędzy stronami wynikająca z rozliczenia całości stosunku kredytowego.
Takie rozwiązanie jest konsekwencją charakteru ugody, która ma na celu kompleksowe zakończenie sporu pomiędzy Wnioskodawczynią a bankiem oraz całkowite rozliczenie wzajemnych roszczeń stron, bez konieczności szczegółowego analizowania poszczególnych okresów spłaty kredytu.
W ocenie Wnioskodawczyni nie będzie Ona zobowiązana do zwrotu odsetek w wysokości uprzednio odliczonej, tj. tej części odsetek zwróconych przez bank, która była odliczana w ramach ulgi odsetkowej, bowiem z kwoty, która zostanie przez bank wypłacona, nie będzie możliwe ustalenie, za jakie lata oraz w jakiej wysokości Wnioskodawczyni dokonywała odliczenia w ramach korzystania z ulgi odsetkowej.
Ad. 4
W ocenie Wnioskodawczyni, otrzymanie od Banku Kosztów Zastępstwa Procesowego w ramach Ugody nie będzie skutkowało dla Wnioskodawczyni powstaniem przychodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
Zwrot Kosztów Zastępstwa Procesowego w ramach Ugody, nie spowoduje powstania po stronie Wnioskodawczyni przychodu, w rozumieniu art. 11 ust. 1 PDOFizU.
Wysokość kwoty Kosztów Zastępstwa Procesowego nie przewyższy poniesionych przez Wnioskodawczynię wydatków na usługę świadczoną przez profesjonalnego pełnomocnika, z którego Wnioskodawczyni korzysta. Kwota Kosztów Zastępstwa Procesowego, przy wartości przedmiotu sporu wskazanej w pozwie przez Wnioskodawczynię i jej męża, jest stawką minimalną w sprawach cywilnych.
W ocenie Wnioskodawczyni, oczywiste jest, że gdyby nie pomoc profesjonalnego pełnomocnika, nie uczestniczyłaby w mediacji, której celem jest zawarcie Ugody.
W takiej sytuacji zwrot Kosztów Zastępstwa Procesowego nie będzie stanowił przysporzenia po stronie Wnioskodawczyni.
Otrzymana przez Wnioskodawczynię kwota będzie stanowiła częściowy zwrot poniesionych wydatków.
Stosownie do art. 98 § 3 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Mając na uwadze powyższe, zwrot kosztów procesu, nie spowoduje powstania przychodu u Wnioskodawczyni, w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile zwracana przez bank kwota nie będzie przewyższała poniesionych przez Wnioskodawczynię wydatków z tego tytułu.
W takiej sytuacji zwrot ten nie będzie stanowił po Jej stronie przysporzenia, wzrostu majątku.
Ocena stanowiska
Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest w części prawidłowe i w części nieprawidłowe.
Uzasadnienie interpretacji indywidualnej
Reguły dotyczące opodatkowania
Zgodnie z treścią art. 9 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 163 ze zm.):
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.
Stosownie do art. 9 ust. 2 ww. ustawy:
Dochodem ze źródła przychodów, jeżeli przepisy art. 23o, art. 23u, art. 24-24b, art. 24c, art. 24e, art. 30ca, art. 30da oraz art. 30f nie stanowią inaczej, jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.
Jak stanowi art. 11 ust. 1 cytowanej ustawy:
Przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9, 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, pkt 11, art. 19, art. 25b, art. 30ca, art. 30da i art. 30f, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Jak wynika z powołanego przepisu, ustawodawca przyjął zasadę, że przychodem są:
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały otrzymane przez podatnika - tj. takie pieniądze i wartości pieniężne, które podatnik rzeczywiście „dostał, odebrał, zainkasował, objął w posiadanie”;
- pieniądze i wartości pieniężne, które zostały postawione do dyspozycji podatnika - tj. takie przysporzenia, które zostały mu faktycznie udostępnione/przekazane do odbioru; takie pieniądze i środki pieniężne, które podatnik ma możliwość włączyć do swojego władztwa, a więc ma możliwość skorzystania z tychże pieniędzy i wartości pieniężnych i nie jest to uzależnione od dodatkowej zgody osoby stawiającej określone pieniądze i wartości pieniężne do dyspozycji podatnika.
Pojęcie przychodu wiąże się zatem z przysporzeniem majątkowym po stronie podatnika, z wartością wchodzącą do jego majątku. Przychodami w rozumieniu art. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mogą być tylko takie świadczenia, które nie mają charakteru zwrotnego. Skoro bowiem przychód jest określonym przyrostem majątkowym po stronie podatnika jego otrzymanie musi mieć charakter definitywny.
Za przychody należy zatem uznać każdą formę przysporzenia majątkowego, zarówno formę pieniężną jak i niepieniężną, w tym nieodpłatne świadczenia otrzymane przez podatnika.
Dla celów podatkowych przyjmuje się, że nieodpłatne świadczenie obejmuje każde działanie lub zaniechanie na rzecz innej osoby oraz wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności podmiotów, których skutkiem jest przysporzenie majątku innej osoby, mające konkretny wymiar finansowy.
Ustawodawca tworząc system opodatkowania dochodów osób fizycznych miał na względzie, że przysporzenia uzyskiwane przez osoby fizyczne mogą być skutkiem różnych rodzajów czynności i zdarzeń. Stworzył więc klasyfikację tych przysporzeń w oparciu o kryterium źródła przychodów i system ich opodatkowania uwzględniający specyfikę poszczególnych źródeł przychodów. W języku powszechnym mianem „źródła” określane jest „to, co stanowi początek czegoś”, „przyczyna czegoś”, a synonimami tego pojęcia są m.in. czynnik sprawczy, powód, pochodzenie.
Źródła przychodów
W myśl art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Źródłami przychodów są inne źródła.
Stosownie do art. 20 ust. 1 ww. ustawy:
Za przychody z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9, uważa się w szczególności: kwoty wypłacone po śmierci członka otwartego funduszu emerytalnego wskazanej przez niego osobie lub członkowi jego najbliższej rodziny, w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, kwoty uzyskane z tytułu zwrotu z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego oraz wypłaty z indywidualnego konta zabezpieczenia emerytalnego, w tym także dokonane na rzecz osoby uprawnionej na wypadek śmierci oszczędzającego, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego, alimenty, stypendia, świadczenia otrzymane z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, dotacje (subwencje) inne niż wymienione w art. 14, dopłaty, nagrody i inne nieodpłatne świadczenia nienależące do przychodów określonych w art. 12-14 i art. 17.
Użycie w powyższym przepisie sformułowania „w szczególności”, wskazuje, że definicja przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty i nie ma przeszkód, aby do tej kategorii zaliczyć również przychody inne niż wymienione wprost w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy. O przychodzie podatkowym z innych źródeł będziemy mówić w każdym przypadku, kiedy u podatnika wystąpią realne korzyści majątkowe.
Planuje Pani zawrzeć z bankiem ugodę i powzięła Pani wątpliwość, jakie będą dla Pani skutki podatkowe z tytułu zawarcia tej ugody.
Skutki podatkowe wypłaty określonej kwoty
Ugoda - jako jeden z typów umów - regulowana jest przepisami Kodeksu cywilnego.
Zgodnie z art. 917 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 1071):
Przez ugodę strony czynią sobie wzajemne ustępstwa w zakresie istniejącego między nimi stosunku prawnego w tym celu, aby uchylić niepewność co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnić ich wykonanie albo by uchylić spór istniejący lub mogący powstać.
Powołana definicja ugody pozwala wyróżnić elementy konstrukcyjne tej instytucji.
Po pierwsze, zauważyć należy, że umowa ta może być zawarta wyłącznie w sytuacji, gdy między stronami stosunku prawnego istnieje niepewność albo spór, co do roszczeń wynikających z tego stosunku.
Po drugie, celem zawarcia ugody jest uchylenie tej niepewności lub sporu.
Wreszcie po trzecie, strony dążą do osiągnięcia celu przez wzajemne ustępstwa. Tak więc nieodłącznym elementem ugody są wzajemne ustępstwa stron. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że z ustępstwem mamy do czynienia, gdy ktoś rezygnuje z jakiegoś warunku, wymagania, zmniejsza swoje żądania czy też odstępuje od nich. Ustępstwa mogą polegać m.in. na zrzeczeniu się uprawnień czy też zarzutów, zaciąganiu zobowiązań, obniżeniu świadczenia itp.
Zarówno w doktrynie jak i w orzecznictwie podkreśla się szczególną przyczynę prawną ugody. Oznacza to, że ugoda nie tworzy nowego stosunku prawnego, a jedynie odnosi się do istniejącego stosunku prawnego stanowiącego podstawę powództwa, a tym samym podstawę zawarcia ugody.
W doktrynie prezentowany jest również pogląd, zgodnie z którym kauzalność ugody przejawia się w określeniu zarzutów, którymi mogą się posłużyć strony po zawarciu ugody. Tak więc ugoda jest czynnością, realizowaną w drodze wzajemnych ustępstw stron, zmierzającą do uchylenia niepewności co do roszczeń wynikających z tego stosunku lub zapewnienia ich wykonania albo uchylenia sporu istniejącego lub mogącego powstać.
Instytucja kredytu uregulowana została przepisami ustawy z 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1646 ze zm.).
Zgodnie z treścią art. 69 ust. 1 ww. ustawy,
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
O uzyskaniu przychodu w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym do osób fizycznych można więc mówić w każdej sytuacji, gdy podatnik, czy to na skutek otrzymania określonych wartości majątkowych (środków pieniężnych, świadczeń w naturze czy też innych nieodpłatnych świadczeń), czy też, gdy na skutek określonego zdarzenia powodującego zmniejszenie jego zobowiązań wobec innych podmiotów, uzyskuje określone przysporzenie majątkowe.
Odnosząc się do skutków podatkowych zwrotu, w opisie sprawy wskazała Pani, że jest to zwrot środków pieniężnych, które wcześniej przekazała Pani na rzecz Banku w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych.
Zatem w analizowanej sprawie po Pani stronie nie dojdzie do powstania przysporzenia majątkowego. W związku z zawarciem ugody otrzyma Pani od banku zwrot środków, które wcześniej na mocy umowy kredytowej przekazała Pani w ramach spłaty rat kapitałowo-odsetkowych. Otrzyma więc Pani środki będące ekwiwalentem wydatków, które były uprzednio poniesione z Pani własnych środków. Po Pani stronie nie dojdzie zatem do powstania przysporzenia majątkowego - taka wypłata będzie dla Pani neutralna podatkowo - po Pani stronie nie powstanie przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
Skoro więc otrzyma Pani od banku taki zwrot - to nie będzie on stanowił przychodu.
Tym samym - nie będzie na Pani ciążył obowiązek zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
W tej kwestii (pytanie nr 2) Pani stanowisko jest prawidłowe.
Ulga odsetkowa
Zasady dokonywania odliczeń wydatków poniesionych na spłatę odsetek od kredytu udzielonego podatnikowi na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych regulują przepisy art. 26b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r.
Powołany wyżej przepis art. 26b ust. 1 ustawy stanowi, że:
Od podstawy obliczenia podatku, ustalonej zgodnie z art. 26 ust. 1, odlicza się, z zastrzeżeniem ust. 2-4, faktycznie poniesione w roku podatkowym wydatki na spłatę odsetek od kredytu (pożyczki) udzielonego podatnikowi, o którym mowa w art. 3 ust. 1, na sfinansowanie inwestycji mającej na celu zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych, związanej z:
1. budową budynku mieszkalnego albo
2. wniesieniem wkładu budowlanego lub mieszkaniowego do spółdzielni mieszkaniowej na nabycie prawa do nowo budowanego budynku mieszkalnego albo lokalu mieszkalnego w takim budynku, albo
3. zakupem nowo wybudowanego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego w takim budynku od gminy albo od osoby, która wybudowała ten budynek w wykonywaniu działalności gospodarczej, albo
4. nadbudową lub rozbudową budynku na cele mieszkalne lub przebudową (przystosowaniem) budynku niemieszkalnego, jego części lub pomieszczenia niemieszkalnego na cele mieszkalne, w wyniku których powstanie samodzielne mieszkanie spełniające wymagania określone w przepisach prawa budowlanego.
W przepisie art. 26b ust. 4 pkt 1-2 ustawy ustawodawca określił wysokość dokonywanych odliczeń, gdyż są one limitowane.
Stosownie do art. 26b ust. 6 ww. ustawy:
Odsetki, o których mowa w ust. 4, zapłacone przed rokiem określonym w ust. 5, mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku za rok podatkowy, w którym podatnik po raz pierwszy odlicza odsetki.
Natomiast w myśl art. 26b ust. 7 tej ustawy:
Odsetki, o których mowa w ust. 4, zapłacone przed rokiem określonym w ust. 5 mogą być odliczone od podstawy obliczenia podatku również w roku podatkowym bezpośrednio następującym po roku, w którym podatnik po raz pierwszy odliczył odsetki; w tym przypadku odliczeniu podlega wyłącznie różnica między sumą odsetek przypadających do odliczenia a kwotą odsetek faktycznie odliczonych w roku, w którym podatnik dokonał pierwszego odliczenia.
Zgodnie z art. 26b ust. 8 cytowanej ustawy:
Odliczenia dotyczą zapłaconych łącznie przez oboje małżonków. Jeżeli małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu - odliczeń dokonuje się zgodnie z wnioskami zawartymi w zeznaniach rocznych, bądź od dochodu każdego z małżonków, w proporcji wskazanej we wniosku, bądź od dochodu jednego z małżonków.
Pomimo uchylenia art. 26b ustawodawca zagwarantował korzystanie z ulgi odsetkowej w ramach praw nabytych.
Jak bowiem stanowi art. 9 ust. 1 ustawy z 16 listopada 2006 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 217 poz. 1588) - w brzmieniu obowiązującym do 31 grudnia 2008 r.:
Podatnikowi, któremu w latach 2002 - 2006 został udzielony kredyt (pożyczka), o którym mowa w art. 26b ww. ustawy, w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 stycznia 2007 r., przysługuje na zasadach określonych w tej ustawie prawo odliczania wydatków na spłatę odsetek od tego kredytu (pożyczki), do upływu terminu spłaty określonego w umowie o kredyt (pożyczkę) zawartej przed dniem 1 stycznia 2007 r., nie dłużej jednak niż do dnia 31 grudnia 2027 r.
Rozliczenie z tytułu zwrotu odsetek, z którymi związana była ulga odsetkowa
Dla oceny skutków podatkowych Pani sytuacji istotne jest, czy w wyniku wyroku, bank zwróci Pani wartość odsetek, z którymi związane było Pani prawo do korzystania z tej ulgi.
Samo unieważnienie kredytu frankowego nie ma wpływu na rozmiar zobowiązania podatkowego w momencie składania wcześniejszych zeznań podatkowych. Dopiero wzajemne rozliczenia między bankiem i kredytobiorcą mogą mieć wpływ na zastosowanie ulgi odsetkowej.
W przypadku zwrotu tych odsetek, ustawodawca przewidział rozwiązane dla tego rodzaju, szczególnych sytuacji. Stosownie do art. 45 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Jeżeli podatnik, obliczając podatek należny, dokonał odliczeń od dochodu, podstawy obliczenia podatku lub podatku, a następnie otrzymał zwrot odliczonych kwot (w całości lub w części), w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym otrzymał ten zwrot, dolicza odpowiednio kwoty poprzednio odliczone.
Z powyższego wynika, że rozliczenie z tytułu zwrotu odsetek powinno być dokonane w zeznaniu składanym za ten rok, w którym dojdzie do zwrotu tych odsetek.
Jeśli więc wynikiem ugody będzie m.in. zwrot odliczonych wcześniej odsetek, to w zeznaniu rocznym za rok wypłaty tej należności trzeba będzie ją doliczyć do podstawy opodatkowania (dochodu).
Zasadą podatku dochodowego jest zasada samoopodatkowania. Zatem to na podatniku spoczywa obowiązek prawidłowego ustalenia przychodów, uwzględnienia kosztów uzyskania przychodów w prawidłowej wysokości i obliczenia podatku.
W związku z powyższym, to na podatniku jest obowiązek ustalenia i udowodnienia, w jakiej wysokości zwrócone przez bank odsetki były uprzednio odliczone w ramach ulgi odsetkowej.
Zatem w sytuacji, gdy bank zwróci Pani odsetki, to powinna Pani w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym bank dokona zwrotu odsetek, doliczyć odpowiednio kwoty poprzednio odliczone. Zwróconą kwotę odsetek (tę część odsetek zwróconych przez bank, która była odliczana w ramach ulgi odsetkowej) powinna Pani wykazać, wraz z innymi przychodami opodatkowanymi skalą podatkową, w zeznaniu rocznym.
W tym zakresie (pytanie nr 3) Pani stanowisko jest nieprawidłowe.
Skutki podatkowe zwrotu kosztów zastępstwa procesowego
Opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlega - co do zasady - każdy dochód osiągnięty przez osobę fizyczną.
Zgodnie natomiast z definicją dochodu - jest nim nadwyżka przychodów ze źródła nad kosztami jego uzyskania. Pojęciem pierwotnym dla dochodu jest więc pojęcie przychodu. Ten z kolei definiowany jest przez ustawodawcę, czemu dał wyraz w art. 11 ust. 1 ustawy, jako otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Niemniej jednak z definicji tej wywieść można również, że za przychody podatkowe mogą być uznane tylko takie świadczenia, które są określonym przyrostem majątkowym (zarówno zwiększającym aktywa jak i zmniejszającym pasywa) o charakterze definitywnym, nie mające charakteru zwrotnego.
Zgodnie z art. 98 § 1 ustawy z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1568 ze zm.):
Strona przegrywająca sprawę obowiązana jest zwrócić przeciwnikowi na jego żądanie koszty niezbędne do celowego dochodzenia praw i celowej obrony (koszty procesu).
Stosownie do art. 98 § 2 cytowanej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu prowadzonego przez stronę osobiście lub przez pełnomocnika, który nie jest adwokatem, radcą prawnym lub rzecznikiem patentowym, zalicza się poniesione przez nią koszty sądowe, koszty przejazdów do sądu strony lub jej pełnomocnika oraz równowartość zarobku utraconego wskutek stawiennictwa w sądzie. Suma kosztów przejazdów i równowartość utraconego zarobku nie może przekraczać wynagrodzenia jednego adwokata wykonującego zawód w siedzibie sądu procesowego.
Z kolei w myśl art. 98 § 3 tej ustawy:
Do niezbędnych kosztów procesu strony reprezentowanej przez adwokata zalicza się wynagrodzenie, jednak nie wyższe niż stawki opłat określone w odrębnych przepisach i wydatki jednego adwokata, koszty sądowe oraz koszty nakazanego przez sąd osobistego stawiennictwa strony.
Zgodnie z art. 98 § 4 Kodeksu postępowania cywilnego:
Wysokość kosztów sądowych, zasady zwrotu utraconego zarobku lub dochodu oraz kosztów stawiennictwa strony w sądzie, a także wynagrodzenie adwokata, radcy prawnego i rzecznika patentowego regulują odrębne przepisy.
Jak wynika z powyższych przepisów, koszty procesu mają charakter zwrotu wydatków poniesionych przez powoda. Zwrot ten nie rodzi więc obowiązku podatkowego w świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, o ile kwota zasądzona tytułem zwrotu kosztów postępowania nie przewyższała faktycznie poniesionych przez powoda wydatków.
W tym miejscu wyjaśniam, że zgodnie z przepisem art. 95 § 1 i 2 ustawy Kodeks cywilny:
Z zastrzeżeniem wyjątków w ustawie przewidzianych albo wynikających z właściwości czynności prawnej, można dokonać czynności prawnej przez przedstawiciela. Czynność prawna dokonana przez przedstawiciela w granicach umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego.
Na podstawie art. 96 ww. ustawy:
Umocowanie do działania w cudzym imieniu może opierać się na ustawie (przedstawicielstwo ustawowe) albo na oświadczeniu reprezentowanego (pełnomocnictwo).
Mając na uwadze powyższe, skoro otrzyma Pani kwotę zwrotu w kwocie niższej niż koszty faktycznie przez Panią poniesione - wówczas zwrot taki nie będzie stanowić po Pani stronie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych.
W tej kwestii (pytanie nr 4) Pani stanowisko jest prawidłowe.
Umorzenie wierzytelności
Odrębną kwestią jest umorzenie wierzytelności, które następuje w przypadku zwolnienia z długu, czyli zrzeczenia się przez wierzyciela prawa do wierzytelności, bez uzyskania świadczenia ze strony dłużnika. Takie zrzeczenie się, pod warunkiem, że dłużnik je przyjmie, powoduje, że zobowiązanie wygasa.
Zgodnie bowiem z instytucją zwolnienia z długu uregulowaną w art. 508 ustawy Kodeks cywilny:
Zobowiązanie wygasa, gdy wierzyciel zwalnia dłużnika z długu, a dłużnik zwolnienie przyjmuje.
Tak więc dla umorzenia wierzytelności koniecznym jest zgoda dłużnika (np. uzyskana w wyniku ugody, czy poprzez oświadczenie).
Otrzymanie kredytu i jego spłata na warunkach przewidzianych w umowie kredytowej są obojętne podatkowo. Przychód po stronie kredytobiorcy pojawia się w przypadku, kiedy dochodzi do umorzenia kredytu, jego części lub odsetek. Wtedy bowiem kredytobiorca osiąga konkretne przysporzenie majątkowe (przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych).
Tym samym, umorzoną Pani kwotę wierzytelności z tytułu zaciągniętego kredytu należy zakwalifikować do przychodu z innych źródeł, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 w zw. z art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Zaniechanie poboru podatku
Jednakże zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 11 marca 2022 r. w sprawie zaniechania poboru podatku dochodowego od niektórych dochodów (przychodów) związanych z kredytem hipotecznym udzielonym na cele mieszkaniowe (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 102) w aktualnie obowiązującym brzmieniu zmienionym Rozporządzeniem Ministra Finansów z 20 grudnia 2024 r. (Dz. U. 2024 poz. 1912):
1.Zarządza się zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od kwot:
1)umorzonych osobie fizycznej wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego, w przypadku gdy:
a)kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, a w przypadku więcej niż jednego kredytu mieszkaniowego - gdy kredyty mieszkaniowe zostały zaciągnięte na realizację wyłącznie jednej inwestycji mieszkaniowej, oraz
b)osoba fizyczna będąca stroną umowy kredytu mieszkaniowego nie korzystała z zaniechania poboru podatku od kwot umorzonych wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na realizację innej niż określona w lit. a inwestycji mieszkaniowej;
2)otrzymanych przez osobę fizyczną świadczeń z tytułu kredytu mieszkaniowego udzielonego w walucie obcej lub w złotych, lecz nominowanego lub indeksowanego do waluty obcej, w związku z powstaniem przychodu z tytułu zastosowania ujemnego oprocentowania.
2.Kwoty wierzytelności, o których mowa w ust. 1 pkt 1, obejmują:
1)kwoty kredytu mieszkaniowego (kapitału);
2)odsetki, w tym odsetki skapitalizowane, i prowizje;
3)opłaty, jeżeli ich poniesienie przez kredytobiorcę było niezbędne do zawarcia umowy kredytu mieszkaniowego, z wyjątkiem kosztów usług dodatkowych, w szczególności ubezpieczeń.
3.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zaciągnięty również na wydatki inne niż określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1128, z późn. zm.), zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje kwotę wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego w części, w jakiej kwota kredytu mieszkaniowego zaciągniętego na wydatki określone w art. 21 ust. 25 pkt 1 tej ustawy pozostaje do całkowitej kwoty zaciągniętego kredytu mieszkaniowego.
4.W przypadku gdy kredyt mieszkaniowy został zastąpiony kredytem refinansowym lub gdy na jego spłatę został zaciągnięty kredyt konsolidacyjny, zaniechanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, obejmuje odpowiednio kwotę wierzytelności z tytułu kredytu refinansowego lub konsolidacyjnego w części odpowiadającej kwocie wierzytelności z tytułu kredytu mieszkaniowego
5.Przez jedną inwestycję mieszkaniową, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, rozumie się inwestycję, której celem jest zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych:
1)jednego gospodarstwa domowego albo
2)więcej niż jednego gospodarstwa domowego, w przypadku gdy osoby fizyczne mające zajmować wspólnie jeden budynek mieszkalny, nie mniej niż jedna osoba fizyczna z każdego takiego gospodarstwa, są osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu art. 14 ust. 3 pkt 1 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (Dz. U. z 2021 r. poz. 1043).
6.Przez jedno gospodarstwo domowe, o którym mowa w ust. 5, rozumie się gospodarstwo prowadzone przez osobę fizyczną zajmującą jeden lokal mieszkalny albo jeden budynek mieszkalny jednorodzinny, samodzielnie lub wspólnie z innymi osobami stale z nią zamieszkującymi i gospodarującymi.
7.W przypadku gdy stroną umowy kredytu mieszkaniowego na realizację jednej inwestycji mieszkaniowej, o której mowa w ust. 1 pkt 1 lit. a, są co najmniej dwie osoby fizyczne, zaniechanie poboru podatku, o którym mowa w ust. 1 pkt 1, ma zastosowanie wyłącznie do osób, o których mowa w ust. 1 pkt 1 lit. b.
Z kolei § 4 cytowanego rozporządzenia stanowi, że:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2022 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Stosownie do § 4a tego rozporządzenia:
Zaniechanie, o którym mowa w § 1 i § 2, w przypadku pożyczek, o których mowa w § 3 ust. 2, ma zastosowanie do dochodów (przychodów) uzyskanych od dnia 1 stycznia 2025 r. do dnia 31 grudnia 2026 r.
Natomiast w myśl § 3 komentowanego rozporządzenia:
1.Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o kredycie mieszkaniowym, należy przez to rozumieć kredyt, który został:
1)udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot, którego działalność podlega nadzorowi państwowego organu nadzoru nad rynkiem finansowym, uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw regulujących zasady funkcjonowania takich podmiotów, oraz
2)zabezpieczony w postaci hipoteki ustanowionej na nieruchomości lub udziale w nieruchomości lub prawie wieczystego użytkowania gruntu lub udziale w takim prawie, lub spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu mieszkalnego lub udziale w takim prawie, lub prawie do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziale w takim prawie, oraz
3)zaciągnięty na wydatki, o których mowa w art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych.
2.Za kredyt mieszkaniowy uważa się również pożyczkę, o ile spełnia warunki określone w ust. 1.
Zgodnie z treścią ww. art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:
Za wydatki poniesione na cele, o których mowa w ust. 1 pkt 131, uważa się wydatki poniesione na:
a)nabycie budynku mieszkalnego, jego części lub udziału w takim budynku, lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość lub udziału w takim lokalu, a także na nabycie gruntu lub udziału w gruncie albo prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, związanych z tym budynkiem lub lokalem,
b)nabycie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego lub udziału w takim prawie, prawa do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej lub udziału w takim prawie,
c)nabycie gruntu pod budowę budynku mieszkalnego lub udziału w takim gruncie, prawa użytkowania wieczystego takiego gruntu lub udziału w takim prawie, w tym również z rozpoczętą budową budynku mieszkalnego, oraz nabycie innego gruntu lub udziału w gruncie, prawa użytkowania wieczystego gruntu lub udziału w takim prawie, jeżeli w okresie, o którym mowa w ust. 1 pkt 131, grunt ten zmieni przeznaczenie na grunt pod budowę budynku mieszkalnego,
d)budowę, rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub remont własnego budynku mieszkalnego, jego części lub własnego lokalu mieszkalnego,
e) rozbudowę, nadbudowę, przebudowę lub adaptację na cele mieszkalne własnego budynku niemieszkalnego, jego części, własnego lokalu niemieszkalnego lub własnego pomieszczenia niemieszkalnego
- położonych w państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego albo w Konfederacji Szwajcarskiej.
Zatem zaniechanie poboru podatku do umorzonych osobom fizycznym kwot wierzytelności z tytułu kredytów znajdzie zastosowanie, jeżeli zostaną spełnione łącznie następujące przesłanki:
1.kredyt był zaciągnięty na realizację inwestycji mieszkaniowej;
2.kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmioty uprawnione do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw;
3.kredyt był zabezpieczony hipotecznie;
4.kredytobiorca nie korzystał wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu na własne cele mieszkaniowe zabezpieczonego hipotecznie.
Pani skutki podatkowe z tytułu umorzenia wierzytelności
Omawiane Rozporządzenie odwołuje się w swej treści do art. 21 ust. 25 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wskazując - że główną przesłanką do skorzystania z zaniechania poboru podatku jest przeznaczenie kredytu na wydatki, o których mowa w tym artykule.
Zgodnie z tym artykułem, wydatkiem uznawanym za cel mieszkaniowy jest m.in. nabycie lokalu mieszkalnego.
Z opisu sprawy wynika, że zaciągnęła Pani kredyt na zakup lokalu mieszkalnego. Zatem główna przesłanka do skorzystania z zaniechania poboru podatku została spełniona.
Ponadto, z przedstawionych przez Panią informacji wynika, że kredyt był udzielony przed dniem 15 stycznia 2015 r. przez podmiot uprawniony do udzielania kredytów na podstawie odrębnych ustaw, kredyt był zabezpieczony hipotecznie i nie korzystała Pani wcześniej z umorzenia zobowiązania z tytułu innego kredytu zaciągniętego na własne cele mieszkaniowe i zabezpieczonego hipotecznie.
Wobec spełnienia przesłanek wynikających z omawianego Rozporządzenia - może Pani skorzystać z zaniechania poboru podatku w odniesieniu do umorzonej wierzytelności z tytułu kredytu zaciągniętego na zakup lokalu mieszkalnego. Co za tym idzie - nie będzie Pani zobowiązana do zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych z tego tytułu.
W tej kwestii (pytanie nr 1) Pani stanowisko również jest prawidłowe.
Dodatkowe informacje
Informacja o zakresie rozstrzygnięcia
Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.
Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy Ordynacja podatkowa jest sam przepis prawa. Istotą interpretacji indywidualnej jest rozstrzygnięcie, czy prawidłowo postrzega Pani, jakie skutki prawne na gruncie określonych przepisów prawa podatkowego wywołuje przedstawiony przez Panią stan faktyczny. W polskim systemie prawa podatkowego obowiązuje zasada samoobliczenia podatku. Wydanie interpretacji indywidualnej nie zwalnia podatnika z obowiązku obliczenia podstawy opodatkowania oraz zobowiązania podatkowego. Stąd też nie analizowałem przedstawionych przez Panią kwot.
Skoro stroną wniosku o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych jest Pani, to interpretacja nie wywołuje skutków podatkowych dla Pani męża.
Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji
- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2025 r. poz. 111 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.
- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n Ordynacji podatkowej nie stosuje się, jeśli stan faktyczny lub zdarzenie przyszłe będące przedmiotem interpretacji indywidualnej jest elementem czynności, które są przedmiotem decyzji wydanej:
1) z zastosowaniem art. 119a;
2) w związku z wystąpieniem nadużycia prawa, o którym mowa w art. 5 ust. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług;
3) z zastosowaniem środków ograniczających umowne korzyści.
- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:
Przepisów art. 14k-14n nie stosuje się, jeżeli korzyść podatkowa, stwierdzona w decyzjach wymienionych w § 1, jest skutkiem zastosowania się do utrwalonej praktyki interpretacyjnej, interpretacji ogólnej lub objaśnień podatkowych.
Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację
Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 935 ze zm.; dalej jako „PPSA”).
Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA).
Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):
- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo
- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/wnioski albo /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).
Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).
Podstawa prawna dla wydania interpretacji
Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej.
